401. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Kołodziejczak M. Efektywność wykorzystania czynników produkcji w rolnictwie polskim i niemieckim w latach 2004-2012
Autor | Małgorzata Kołodziejczak |
Tytuł | Efektywność wykorzystania czynników produkcji w rolnictwie polskim i niemieckim w latach 2004-2012 |
Title | EFFICIENCY OF PRODUCTION FACTORS IN AGRICULTURE OF POLAND AND GERMANY IN 2004-2012 |
Słowa kluczowe | wielkość i struktura produkcji rolniczej, wartość dodana brutto, czynniki produkcji, wskaźniki efektywnościowe |
Key words | volume and structure of agricultural production, gross value added, production factors, efficiency indexes |
Abstrakt | Celem badania jest przedstawienie poziomu i zmian w zakresie produkcji rolniczej, zasobów i nakładów czynników produkcji oraz efektywności ich wykorzystania w Polsce i w Niemczech w latach 2004-2012, a więc po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Do badań wybrano Niemcy ze względu na zbliżone warunki w zakresie położenia geograficznego i podobną strukturę asortymentową produkcji rolnictwa, a ponadto wymiana handlowa z Niemcami stanowi dużą część polskiego handlu międzynarodowego. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że występowało podobieństwo struktury produkcji rolnictwa polskiego i niemieckiego, natomiast poziom efektów i nakładów w obydwu państwach znacznie się różnił. Efektywność wykorzystania czynników produkcji wypadała na niekorzyść rolnictwa polskiego. |
Abstract | The aim of the paper was to assess the volume and changes in agricultural production, resources and outlays of production factors, as well as their efficiency in Poland and Germany in 2004-2012, i.e. after Poland’s accession to the EU. Among all the EU-15 countries, Germany is the closest neighbor of Poland and it is situated in comparable latitude. In addition, German agriculture has structure of production similar to the Polish one and trade with Germany is a large part of the Polish foreign trade. Therefore, it seems reasonable to know the extent and structure of the diversity appearing in this area between agriculture of Poland and Germany. On the basis of the conducted research it was proved that there were similarities in the agricultural production structure between Polish and German agriculture, and the level of effects and outlays in both countries was quite different. The efficiency of production factors is still unfavorable for Polish agriculture. |
Cytowanie | Kołodziejczak M. (2014) Efektywność wykorzystania czynników produkcji w rolnictwie polskim i niemieckim w latach 2004-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 70-79 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n2_s70.pdf |
|
|
402. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Szelągowska A. Zmiany w opodatkowaniu polskiego rolnictwa po akcesji Polski do Unii Europejskiej
Autor | Aleksandra Szelągowska |
Tytuł | Zmiany w opodatkowaniu polskiego rolnictwa po akcesji Polski do Unii Europejskiej |
Title | THE CHANGES IN THE TAXES SYSTEM IN POLISH AGRICULTURE AFTER INTEGRATION WITH EUROPEAN UNION |
Słowa kluczowe | rolniczy system podatkowy, zmiany w opodatkowaniu polskiego rolnictwa, podatek VAT w rolnictwie |
Key words | the tax system in polish agriculture, the changes in the agriculture taxes in Poland, Value Added Tax in agriculture |
Abstrakt | Integracja Polski z Unią Europejską wymusiła zmiany w opodatkowaniu polskiego rolnictwa w zakresie podatku od towarów i usług, polegające na wprowadzeniu stawek podatku VAT dostosowanych do dyrektyw harmonizujących podatki pośrednie. Zmiany wprowadzone w podatku rolnym związane były z udzielaniem ulg w przypadku dofinansowania inwestycji w gospodarstwach rolnych ze środków unijnego budżetu i związaną z tym koniecznością zapewnienia braku podwójnego finansowania inwestycji. Niezbędne było również włączenie w proces przyznawania ulg i zwolnień w podatku rolnym unijnych zasad udzielania pomocy publicznej. Dalsze zmiany w opodatkowaniu rolnictwa powinny uwzględniać sytuację ekonomiczną i społeczną gospodarstw rolnych oraz konieczność zachowania wielkości przychodów jednostek samorządu terytorialnego z tego tytułu. |
Abstract | Integration with European Union required from Poland to change Value Added Tax (VAT) on polish agriculture conducting VAT rates tailored to the directives harmonizing indirect taxes. The changes in the agriculture tax were related to the concessions granted for financing investments in agricultural holdings from the EU budget and therefore the need to provide no double financing for those investments. It was also necessary to include in this process the EU state aid rules. Further changes in agricultural taxes should also take into account the social and economic situation of house steads and the need of preserving the revenues from local government units. |
Cytowanie | Szelągowska A. (2014) Zmiany w opodatkowaniu polskiego rolnictwa po akcesji Polski do Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 123-131 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n2_s123.pdf |
|
|
403. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Kraciński P. Zbiory i rozdysponowanie produkcji truskawek, malin i porzeczek w Polsce w latach 2001-2012
Autor | Paweł Kraciński |
Tytuł | Zbiory i rozdysponowanie produkcji truskawek, malin i porzeczek w Polsce w latach 2001-2012 |
Title | HARVESTING AND DISPOSAL OF THE PRODUCTION OF STRAWBERRIES,RASPBERRIES AND CURRANTS IN POLAND |
Słowa kluczowe | owoce jagodowe, produkcja, eksport, przetwórstwo |
Key words | berry fruits, production, export, processing |
Abstrakt | Celem artykułu jest określenie zmian w zbiorach oraz rozdysponowaniu głównych gatunków owoców jagodowych w Polsce, a także ustalenie znaczenia polskiej produkcji tych owoców w świecie. W latach 2001-2012 rosła produkcja malin i porzeczek czarnych, a spadała truskawek. Przetwórstwo przemysłowe miało najwyższy i rosnący udział w zagospodarowaniu zbiorów głównych owoców jagodowych w Polsce. Głównym produktem przetwórstwa truskawek oraz malin były mrożone owoce, a porzeczek czarnych – soki zagęszczone. |
Abstract | The aim of this article was to analyse changes in harvesting of fruits and disposal of the main berry fruits in Poland, as well as domestic market share in global production. Production of raspberries increased, whereas production of strawberries decreased, alongside slight increase in production of black berries. Industrial possessing had the highest and increasing share in utilizing the harvesting of the main berry fruits in Poland. The main product of processing strawberries and raspberries were frozen fruits, and in case of blackcurrants - squashes (concentrated juice). |
Cytowanie | Kraciński P. (2014) Zbiory i rozdysponowanie produkcji truskawek, malin i porzeczek w Polsce w latach 2001-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 132-140 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n2_s132.pdf |
|
|
404. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Jabłońska L. Sześćdziesiąt lat działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW w Warszawie na rzecz nauki, kształcenia i praktyki
Autor | Lilianna Jabłońska |
Tytuł | Sześćdziesiąt lat działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW w Warszawie na rzecz nauki, kształcenia i praktyki |
Title | SIXTY YEARS OF THE HORTICULTURAL ECONOMICS SECTION AT THE WARSAW UNIVERSITY OF LIFE SCIENCES |
Słowa kluczowe | ekonomika ogrodnictwa, badania naukowe, dydaktyka, Samodzielna Pracownia Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa |
Key words | horticultural economics, scientific research, didactics, Section of Horticultural Economics |
Abstrakt | W pracy przedstawiono rys historyczny działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa od momentu powstania w 1954 roku do dnia dzisiejszego. Krótko omówiono zmiany organizacyjne i rozwój kadry naukowej. Scharakteryzowano zmiany w procesie nauczania oraz w problematyce badawczej, a także osiągnięcia w nauce i kształceniu kadr. Przedstawiono najważniejsze wdrożenia wyników badań do praktyki oraz działalność organizacyjną pracowników Pracowni. |
Abstract | This paper presents a historical overview of the activities of the Horticultural Economics Section at Warsaw University of Life Sciences, since its formation in 1954, until today. Organizational changes, the development of academic staff, changes in the field of education topics and main research problems have been characterized. Achievements in science and in the education of staff, the most important implementations of research results and organizational activities of section employees have been briefly described. |
Cytowanie | Jabłońska L. (2014) Sześćdziesiąt lat działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW w Warszawie na rzecz nauki, kształcenia i praktyki.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 9-15 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s9.pdf |
|
|
405. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Jabłońska L., Olewnicki D. Rozwój i znaczenie sektora ogrodniczego w Polsce w ostatnim półwieczu
Autor | Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki |
Tytuł | Rozwój i znaczenie sektora ogrodniczego w Polsce w ostatnim półwieczu |
Title | THE DEVELOPMENT AND IMPORTANCE OF THE HORTICULTURAL SECTOR IN POLAND IN THE LAST HALF-CENTURY |
Słowa kluczowe | ogrodnictwo, areał upraw, produkcja towarowa, eksport, import |
Key words | horticulture, cultivation area, marketable production, export, import |
Abstrakt | W opracowaniu badano zmiany w sektorze ogrodniczym w Polsce w latach 1960-2012. Badania wykazały, że warunki społeczno-ekonomiczne i klimatyczno-glebowe sprzyjały rozwojowi ogrodnictwa, które odgrywało coraz większą rolę w polskim rolnictwie. Udział upraw ogrodniczych w UR wzrósł z 2,3% do 3,9%, a w towarowej produkcji roślinnej z 22,5% do 52% (w tym kwiaciarstwa z 5% do 21,8%). Udział produktów ogrodniczych w eksporcie rolno-spożywczym wynosi około 13,6% i obniża się od początku lat 90. XX w., w imporcie zaś jest na poziomie 15-20%. Dalszy rozwój ogrodnictwa determinowany będzie głównie wzrostem eksportu. |
Abstract | The changes in Polish horticulture in the years 1960-2012, were studied. The analysis showed that the socio-economic and climate-soil conditions favoured horticulture development, which played an increasing role in Polish agriculture. The share of horticulture crops in agricultural land increased from 2.3% to 3.9% and in marketable crop agricultural production from 22.5% to 52% (of floriculture in it from 5% to 21.8%). The share of horticultural products in agri-food exports amounted to 13.6% and showed a decreasing tendency from the beginning of nineties, however in imports it ranged from 15-20%. Further development of horticulture will be determined mainly by an increase in exports. |
Cytowanie | Jabłońska L., Olewnicki D. (2014) Rozwój i znaczenie sektora ogrodniczego w Polsce w ostatnim półwieczu.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 25-35 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s25.pdf |
|
|
406. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Filipiak T. Zmiany czynników produkcji a ich produktywność w gospodarstwach warzywniczych
Autor | Tadeusz Filipiak |
Tytuł | Zmiany czynników produkcji a ich produktywność w gospodarstwach warzywniczych |
Title | CHANGES IN THE FACTORS OF PRODUCTION AND PRODUCTIVITY IN VEGETABLE FARMS |
Słowa kluczowe | produktywność czynników produkcji, gospodarstwa warzywnicze |
Key words | factor productivity, farm vegetable |
Abstrakt | Celem głównym opracowania była ocena zmian czynników produkcji, w gospodarstwach warzywniczych, a także określenie ich produkcyjności. Do badań wyodrębniono gospodarstwa warzywnicze, które uczestniczyły w systemie rachunkowości rolnej FADN. Wyniki badań wskazały, iż gospodarstwa prowadzące produkcję polową dysponowały większymi zasobami ziemi i mniejszymi pracy, ale dwukrotnie większym majątkiem charakteryzowały się gospodarstwa uprawiające warzywa pod osłonami. Kapitał zastępuje czynnik ziemi, a produkcja nabiera charakteru quasi-przemysłowego. Przy dwukrotnie mniejszej powierzchni, około 50% większych nakładach pracy i dwukrotnie wyższej wartości majątku gospodarstwa prowadzące uprawy pod osłonami uzyskiwały trzykrotnie większą wartość produkcji. W gospodarstwach z uprawą polową warzyw wartość produkcji była silnie związana z powiększaniem zasobów wszystkich podstawowych czynników produkcji. Nie można wskazać przeważającego znaczenia jednego z nich. Powiększanie obszaru gospodarstwa związane było ze zwiększaniem zasobów pracy i powiększaniem majątku. Ważnym ustaleniem jest to, że wraz ze wzrostem zasobów zwiększała się wydajność pracy. W gospodarstwach uprawiających warzywa pod osłonami nie zaobserwowano wzrostu wydajności pracy wraz ze wzrostem wielkości gospodarstwa. |
Abstract | The main objective of the study was to assess changes in the factors of production that occurred in the vegetable farms, and to determine their productivity. The study based on data from farms participated in Polish FADN. For the farms that based on field production the land is an important factor influencing the results. The results of research show that these holdings have greater resources of land, smaller labour capacity. However the vegetable farms that produce under the cover have been characterised by twice bigger value of property compared to producing on the fields. Additionally it has been found that in vegetable farms the capital replaces land factor, and the production becomes of a quasi-industrial nature. With twice smaller area, about half of the larger volume of work and twice the value of the property holdings with crops under cover worked out three times higher the value of production then these producing on the field. On the later farms, the value of field vegetable production was strongly associated with the increase of all basic factors of production, however one can not specify an overriding importance of one of them. Magnifying holding’s area was associated with increasing labour resources and enlarging the property. An important finding is that the higher the resources value is the resources’ efficiency increased too. In farms cultivating vegetables under cover, there was no increase in labour productivity with increasing farm size. |
Cytowanie | Filipiak T. (2014) Zmiany czynników produkcji a ich produktywność w gospodarstwach warzywniczych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 51-65 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s51.pdf |
|
|
407. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Jąder K. Zmiany w konsumpcji owoców i ich przetworów w Polsce w latach 1998-2012
Autor | Karolina Jąder |
Tytuł | Zmiany w konsumpcji owoców i ich przetworów w Polsce w latach 1998-2012 |
Title | CHANGES IN THE CONSUMPTION OF FRUITS AND THEIR CONSERVES IN POLAND IN THE YEARS 1998-2012 |
Słowa kluczowe | konsumpcja, owoce, przetwory owocowe, gospodarstwa domowe |
Key words | consumption, fruits, processed fruits, households |
Abstrakt | Celem opracowania jest ukazanie zmian w konsumpcji owoców oraz ich przetworów w polskich gospodarstwach domowych w latach 1998-2012 oraz przedstawienie zróżnicowania spożycia owoców w różnych typach gospodarstw domowych, wyodrębnionych ze względu na przynależność do danej grupy społeczno-ekonomicznej. Metodą regresji liniowej określono tendencje w spożyciu owoców świeżych (w tym oddzielnie jabłek, owoców jagodowych, owoców południowych oraz pozostałych owoców), przetworów owocowych oraz soków. Określono również strukturę spożycia owoców, przetworów i soków oraz strukturę spożycia owoców świeżych. Stwierdzono spadek spożycia owoców świeżych (w tym głównie jabłek) oraz wzrost konsumpcji przetworów owocowych oraz soków. Zdecydowanie najwięcej owoców świeżych spożywali emeryci i renciści, natomiast w konsumpcji przetworów owocowych i soków najwyższy wynik odnotowano w przypadku osób pracujących na własny rachunek. |
Abstract | The aim of the study was to present the changes in consumption of fruits, processed fruit and fruit and vegetable juices in Poland in the years 1998-2012. The diversity of fruit consumption in various types of households (distinguished by the socio-economic group they belong to) was presented. With the use of linear regression, a trend was identified concerning the consumption of fresh fruit including (separately apples, berries, exotic fruit and other fruits), processed fruit and fruit juices and fruit and vegetable juices. The structure of consumption of fruit, processed fruit and juices and fresh fruit was shown. A decrease in the consumption of fresh fruit (mainly apples) and an increase in the consumption of processed fruit and juices were observed. |
Cytowanie | Jąder K. (2014) Zmiany w konsumpcji owoców i ich przetworów w Polsce w latach 1998-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 98-106 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s98.pdf |
|
|
408. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Kierczyńska S. Ceny skupu owoców miękkich do przetwórstwa a rozwój bazy surowcowej w Polsce w latach 1998-2012
Autor | Sylwia Kierczyńska |
Tytuł | Ceny skupu owoców miękkich do przetwórstwa a rozwój bazy surowcowej w Polsce w latach 1998-2012 |
Title | THE DEVELOPMENT OF ECONOMIC THOUGHT IN AGRICULTURE AND HORTICULTURE |
Słowa kluczowe | powierzchnia uprawy, owoce miękkie, przetwórstwo owocowo-warzywne |
Key words | cultivation area, soft fruit, fruit and vegetable processing |
Abstrakt | Celem pracy jest określenie zmian cen skupu owoców miękkich przeznaczonych do przetwórstwa oraz areału upraw tych owoców, a także sprawdzenie istnienia zależności pomiędzy tymi cechami. Zmiany cen oraz powierzchni uprawy określono za pomocą indeksów dynamiki, a siłę zależności pomiędzy powierzchnią uprawy a ceną skupu zmierzono współczynnikiem korelacji Spearmana. W wyniku przeprowadzonej analizy ustalono, że w analizowanym okresie powierzchnia uprawy charakteryzowała się mniejszą zmiennością niż ceny skupu owoców do przetwórstwa. Zmniejszał się areał uprawy wiśni, agrestu oraz truskawek, natomiast zwiększała się powierzchnia uprawy malin oraz porzeczek czarnych i aronii. W przypadku owoców wiśni oraz truskawek uzyskano ujemną zależność cen skupu owoców do przetwórstwa i powierzchni uprawy. W przypadku malin, agrestu, porzeczek czarnych oraz aronii uzyskano dodatnią zależność cen skupu owoców do przetwórstwa i powierzchni ich uprawy. |
Abstract | The aim of this paper was to characterize changes in prices of fruits for processing and the fruit cultivation area in the years 1998-2012 and to analyze the correlations between these items. The cultivation area of sour cherry, gooseberry and strawberry decreased but the cultivation area of raspberry and chokeberry increased. The correlation coefficient had a positive symbol for relations between the cultivation area and the prices of sour cherries and strawberries for processing and significant with p<0,05 only for strawberries. The correlation coefficient had negative symbol for relations between the cultivation area and the prices of raspberries, gooseberries, black currants and chokeberries, but it was significant only for chokeberries. |
Cytowanie | Kierczyńska S. (2014) Ceny skupu owoców miękkich do przetwórstwa a rozwój bazy surowcowej w Polsce w latach 1998-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 107-114 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s107.pdf |
|
|
409. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Jabłońska L., Sobczak W. Zmiany cen detalicznych i cen hurtowych wybranych gatunków owoców
Autor | Lilianna Jabłońska, Wioleta Sobczak |
Tytuł | Zmiany cen detalicznych i cen hurtowych wybranych gatunków owoców |
Title | VOLATILITY OF RETAIL AND PRODUCER PRICES FOR SELECTED FRUIT |
Słowa kluczowe | ceny detaliczne, ceny hurtowe, współzależność cen |
Key words | wholesale prices, retail prices, price variability |
Abstrakt | Opracowanie ma na celu próbę oceny zmienności oraz współzależności cen wybranych gatunków owoców przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji na dwóch poziomach dystrybucji: cen producenta oraz cen detalicznych. Dla określenia wzajemnych powiązań dokonano pionowej oraz poziomej analizy porównawczej tych cen. Analizowano kierunek oraz dynamikę zmian, poziom ich zmienności z roku na rok, a także siłę związku między nimi. Otrzymane wyniki wskazują, że w latach 2003-2013 na rynku owoców deserowych wzrosły ceny wszystkich analizowanych gatunków owoców, przy czym wzrost ten był szybszy na poziomie sprzedaży detalicznej. Na obu tych rynkach ceny charakteryzowały się dużą zmiennością w poszczególnych latach gospodarczych, co było szczególnie widoczne w przypadku cen uzyskiwanych przez producentów. |
Abstract | The study was conducted into the variability and correlation of producer and retail prices for selected fruit. A vertical and a horizontal comparative analysis of fruit price changes on the Polish market were performed. The direction and dynamics of price changes were analyzed as well as the year to year level of price variability. The analysis shows that prices of all analyzed fruit increased between the years 2003 and 2013. Retail prices increased at a faster rate. Prices at different distribution levels show considerable price variability from year to year, especially for producer prices. |
Cytowanie | Jabłońska L., Sobczak W. (2014) Zmiany cen detalicznych i cen hurtowych wybranych gatunków owoców.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 171-179 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s171.pdf |
|
|
410. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Ciesielska B., Stefko O. Szanse i zagrożenia dla rozwoju produkcji pieczarek w Polsce
Autor | Barbara Ciesielska, Olga Stefko |
Tytuł | Szanse i zagrożenia dla rozwoju produkcji pieczarek w Polsce |
Title | THE OPPORTUNITIES AND THREATS FOR BUTTON MUSHROOM PRODUCTION DEVELOPMENT IN POLAND |
Słowa kluczowe | szanse, zagrożenia, produkcja pieczarek, analiza STEEPVL |
Key words | opportunities, threats, button mushroom farming, STEEPVL analysis |
Abstrakt | Uprawa grzybów jest jedną ze znaczących gałęzi produkcji ogrodniczej. Celem artykułu jest określenie głównych szans i zagrożeń znajdujących się w otoczeniu producentów. Do analiz wykorzystano metodę STEEPVL. Po jej przeprowadzeniu okazało się, że kluczowe dla rozwoju branży są wysokie koszty modernizacji i budowy pieczarkarni oraz fakt, że odpady poprodukcyjne stosowane mogą być jako nawóz organiczny. Ważne było również doświadczenie. Mało istotny był za to brak preferencji w kredytowaniu małych i średnich przedsiębiorstw, jak również pozostałe czynniki zaliczane do grupy ekonomicznych i ekologicznych. |
Abstract | Button mushroom production is one of the most significant areas in horticulture. The aim of the article was to define the main changes in opportunities and threats in the button mushroom producers’ environment. The STEEPVL method was used for the analyses. It was concluded that the high cost of specialized button farming building modernization and construction as well as the fact that post-production waste can be used as an organic fertilizer are crucial for the development of the sector. The lack of credit preference given to small and medium-sized enterprises and other economic and ecological factors proved to be insignificant. |
Cytowanie | Ciesielska B., Stefko O. (2014) Szanse i zagrożenia dla rozwoju produkcji pieczarek w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 180-187 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s180.pdf |
|
|
411. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Gunerka L., Wróblewska W. Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012
Autor | Lidia Gunerka, Wioletta Wróblewska |
Tytuł | Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012 |
Title | THE INFLUENCE OF PRICE VOLATILITY OF CUT FLOWERS AND MEANS OF PRODUCTION ON THE ECONOMIC SITUATION OF FLOWER PRODUCERS IN POLAND IN THE YEARS 2003-2012 |
Słowa kluczowe | cena, kwiaty cięte, środki produkcji |
Key words | price, cut flowers, means of production |
Abstrakt | W artykule dokonano oceny zmienności cen kwiatów ciętych w Polsce w latach 2003-2012 na tle zmian płac oraz cen wybranych środków produkcji. Ustalono, że istniał ścisły związek pomiędzy zmianami cen kwiatów oraz płac i środków produkcji. Za pomocą ekwiwalentów naturalnych określono ogólne zmiany sytuacji ekonomicznej producentów w analizowanych latach. Analizę zmienności cen przeprowadzono w oparciu o podstawowe mierniki statystyczne, tj. średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, indeksy jednopodstawowe i łańcuchowe oraz przeanalizowano tempo średniorocznych zmian cen w badanym okresie, wykorzystując linię tendencji określoną metodą najmniejszych kwadratów. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że ceny kwiatów i środków produkcji w badanym okresie systematycznie wzrastały. Jednak tempo wzrostu cen środków produkcji było szybsze niż cen kwiatów. W analizowanym okresie w najkorzystniejszej sytuacji ekonomicznej byli producenci róż. |
Abstract | An analysis of price volatility of cut flowers in Poland in the years 2003-2012 was conducted. The change of wage and prices of chosen means of production was considered. A correlation was observed between flower price changes and the wages and prices of means of production. An analysis was carried out into the variability of prices. Statistic parameters such as standard deviation, ratio of variability, one-basic indices, chain and rate of mid-year price changes were used. The results of the research indicate that the prices of cut flowers and means of production grew systematically in the investigated period. Means of production prices increased at a greater pace than flower prices. |
Cytowanie | Gunerka L., Wróblewska W. (2014) Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 197-204 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n3_s197.pdf |
|
|
412. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Bojar W., Dzieża G., Januszewski A., Sikora M., Śpiewak J., Wyszkowska Z., Żółtowski M. Wybrane metody ograniczania działania czynników ryzyka w rolnictwie w świetle współczesnych wyzwań
Autor | Waldemar Bojar, Grzegorz Dzieża, Arkadiusz Januszewski, Marek Sikora, Justyna Śpiewak, Zofia Wyszkowska, Mariusz Żółtowski |
Tytuł | Wybrane metody ograniczania działania czynników ryzyka w rolnictwie w świetle współczesnych wyzwań |
Title | Selected methods of reducing risk factors in agriculture in the light of contemporary challenges |
Słowa kluczowe | ryzyko, rolnictwo, klimat, mapy numeryczne, mała retencja, współpraca |
Key words | risk, agriculture, climate, digital maps, small retention, farmers’ cooperation |
Abstrakt | Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz badań własnych scharakteryzowano wybrane metody ograniczania działania czynników ryzyka w rolnictwie. Obejmują one badanie skutków zmian klimatu, zastosowanie map numerycznych m.in. do skuteczniejszego stosowania ubezpieczeń rolniczych, modernizację infrastruktury – tzw. małą retencję, czy też wzrost skuteczności działań poprzez współpracę producentów rolnych. Upowszechnienie proponowanych rozwiązań wśród producentów rolnych w Polsce pomoże utrwalać i rozwijać przewagi konkurencyjne na turbulentnym i coraz bardziej konkurencyjnym globalnym rynku surowców rolniczych. |
Abstract | In the paper, methods to limit acting of risk factors in agriculture in a view of contemporary challenges were characterized on the basis of a review of the literature and authors’ own studies. The studies on effects of climate changes, the use of digital maps for the effective application of agricultural insurance, modernization of so-called small retention infrastructure or growth in effectiveness of activities through the cooperation of agricultural producers were also. The dissemination of the proposed solutions among agricultural producers in Poland will help them to consolidate and develop competitive advantages at turbulent and increasingly included competitive global markets of raw food material. |
Cytowanie | Bojar W., Dzieża G., Januszewski A., Sikora M., Śpiewak J., Wyszkowska Z., Żółtowski M. (2014) Wybrane metody ograniczania działania czynników ryzyka w rolnictwie w świetle współczesnych wyzwań.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 7-18 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n4_s7.pdf |
|
|
413. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Klimkowski C., Rembisz W. Kwestie stabilizacji dochodów w rolnictwie
Autor | Cezary Klimkowski, Włodzimierz Rembisz |
Tytuł | Kwestie stabilizacji dochodów w rolnictwie |
Title | Problems of income stabilisation in agriculture |
Słowa kluczowe | dochody, dochody rolnicze, ryzyko, ubezpieczenia, stabilizacja dochodów, wspólna polityka rolna |
Key words | income, agricultural income, risk, insurance, income stabilisation, common agricultural policy |
Abstrakt | W ostatnich latach wskutek zmian WPR , uwarunkowań rynkowych i klimatycznych wzrasta zmienność dochodów producentów rolnych w Unii Europejskiej. Znajduje to odbicie w zmianach WPR , jakie zostały wdrożone w ramach perspektywy finansowej 2014-2020, a które mają na celu wsparcie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. W pracy dokonano oceny przydatności jednego z instrumentów finansowanego w ramach WPR – narzędzia stabilizacji dochodów. Wykorzystano w tym celu dane dotyczące dochodów uzyskiwanych przez 5364 gospodarstwa rolne prowadzące rachunkowość FADN . Wykazano, że ten typ ubezpieczeń funkcjonowałby nawet przy niewielkiej wartości składki (0,5% wartości zeszłorocznej produkcji) i stanowił znacząco lepszą ochronę dochodów rolników niż tradycyjne ubezpieczenia produkcji rolnej. |
Abstract | In the recent years, volatility of farmers’ income in European Union dramatically increases due to CAP changes, market and climatic circumstances. To address this problem some new instruments which can help in risk management are included in new CAP for the period 2014 to 2020. Authors of the paper try to evaluate usefulness of one of these new instruments – income stabilisation tool. Data from FADN about agricultural income of 5364 Polish farmers was used. It was proved that income stabilisation tool can be financially stable even when the premium is relatively low (0.5% of last year’s production value) and provide much better cover than traditional agricultural production insurance does. |
Cytowanie | Klimkowski C., Rembisz W. (2014) Kwestie stabilizacji dochodów w rolnictwie.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 85-96 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n4_s85.pdf |
|
|
414. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Kobus P. Problem eliminacji trendów podczas oceny ryzyka produkcyjnego podstawowych roślin uprawnych
Autor | Paweł Kobus |
Tytuł | Problem eliminacji trendów podczas oceny ryzyka produkcyjnego podstawowych roślin uprawnych |
Title | The problem of trends elimination in the crop production risk assessment |
Słowa kluczowe | plony roślin uprawnych, prognozowanie, trend, ryzyko |
Key words | crops yields, prediction, risk |
Abstrakt | Na podstawie danych dotyczących plonowania roślin uprawnych z wielu lat można potwierdzić występowanie systematycznych zmian w wysokości plonu na poziomie krajowym. W ocenie wielkości ryzyka produkcyjnego ogólną zmienność plonowania pomniejsza się o systematyczne zmiany wynikające z trendów w plonowaniu poszczególnych roślin uprawnych. W pracy podjęto próbę oceny zasadności takiego postępowania. W tym celu wyznaczono trendy plonowania podstawowych roślin uprawnych w Polsce i porównano jakość predykcji plonów opartych na wyznaczonych trendach oraz jakość predykcji plonów bazujących na średniej arytmetycznej. Jako miarę jakości predykcji przyjęto pierwiastek ze średniego kwadratu błędu predykcji. Badania wykazały, że stosowanie funkcji trendu do predykcji plonowania prowadzi przeciętnie do pogorszenia jakości predykcji o około 27%. |
Abstract | Historical data of the crops yield confirms the existence of a systematic change of the average crops yield at the country level. During assessment of the production risk the overall variability of yield production is usually reduced by the variability attributed to a trend. The aim of the study was to assess the validity of such procedure. To do this, yield trends of basic crops in Poland were estimated. Afterward, the quality of the yield prediction based on the trends and the quality of the prediction based on the arithmetic mean were compared. As a measure of the prediction quality the square root of the mean squared prediction error was adopted. The study has shown that the use of the trend function leads, on average, to the lowering prediction quality by about 27%. |
Cytowanie | Kobus P. (2014) Problem eliminacji trendów podczas oceny ryzyka produkcyjnego podstawowych roślin uprawnych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 97-104 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n4_s97.pdf |
|
|
415. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Śmiglak-Krajewska M. Sposoby ograniczania ryzyka w gospodarstwach rolnych z terenu województwa kujawsko-pomorskiego
Autor | Magdalena Śmiglak-Krajewska |
Tytuł | Sposoby ograniczania ryzyka w gospodarstwach rolnych z terenu województwa kujawsko-pomorskiego |
Title | Tools of risk management methods in farms from kuyavian -pomeranian voivodeship |
Słowa kluczowe | ryzyko w gospodarstwie rolnym, zarządzanie ryzykiem, różnicowanie produkcji, integracja |
Key words | risk in farms, risk management, diversification, integration |
Abstrakt | W polskim rolnictwie problem ryzyka i zarządzanie nim jest dziedziną mało znaną i rzadko stosowaną. W związku z tym, że całkowite wyeliminowanie ryzyka jest niemożliwe, rolnicy coraz częściej stają przed koniecznością bardziej aktywnego, świadomego dobierania odpowiednich strategii i technik pozwalających niwelować niekorzystne skutki ryzyka. Głównym celem badań było zidentyfikowanie wykorzystania sposobów zarządzania ryzykiem produkcyjnym oraz rynkowym przez producentów rolnych z województwa kujawsko-pomorskiego. Badania przeprowadzono w 2012 roku wśród 160 gospodarstw z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Z przeprowadzonej analizy wynika, iż najpowszechniejszym sposobem przeciwdziałania ryzyku w gospodarstwach było różnicowanie prowadzonej produkcji oraz integracja pionowa. Jako główne zagrożenie prowadzonej działalności rolnicy wskazali ryzyko produkcyjne, wynikające ze zmiennych warunków klimatycznych i biologicznych. |
Abstract | The aim of the study was to identify risk management methods available on the agricultural market and to show how agricultural producers use them. In 2012 160 farms from Kuyavian-Pomeranian Voivodeship were researched. The results of the researchshow that, the entities under study exhibited low activity in risk management. The diversification of production, vertical integration and optional insurances were the most common risk-counteracting methods applied in the farms. The farmers indicated the production risk resulting from changeable climatic and biological conditions to be the major threat to their activity. |
Cytowanie | Śmiglak-Krajewska M. (2014) Sposoby ograniczania ryzyka w gospodarstwach rolnych z terenu województwa kujawsko-pomorskiego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 136-143 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n4_s136.pdf |
|
|
416. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Wysokiński M. Ryzyko dochodowe w produkcji mleka w kontekście wybranych propozycji zmian w opodatkowaniu i ubezpieczeniach społecznych w rolnictwie
Autor | Marcin Wysokiński |
Tytuł | Ryzyko dochodowe w produkcji mleka w kontekście wybranych propozycji zmian w opodatkowaniu i ubezpieczeniach społecznych w rolnictwie |
Title | Income risk of milk production in the context of selected proposals of in tax and social insurance changes in agriculture |
Słowa kluczowe | dochody, ryzyko dochodowe, produkcja mleka, podatki w rolnictwie |
Key words | income, income risk, milk production, taxes in agriculture |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono wrażliwość dochodów gospodarstw mlecznych na zmiany w opodatkowaniu rolnictwa i w systemie ubezpieczeń społecznych. Do analiz użyto danych pochodzących z bazy polskiego FADN za lata 2004-2009. Analizy i symulacje przeprowadzono w zależności od stopnia koncentracji produkcji. Oszacowane skutki zmian w opodatkowaniu rolnictwa i systemie ubezpieczeń społecznych rolników wykazały m.in. znaczący wzrost obciążeń badanych gospodarstw. |
Abstract | The paper presents the sensitivity of dairy farm income to changes in taxation rate in agriculture and changes in social security system. In presented surveys the data from the Polish FADN database for the years 2004-2009 has been used. Analyses and simulations were conducted according to the degree of production concentration. The estimated effects of changes in the taxation in agriculture and in the farmers social insurance system have shown a significant increase in the income charge of surveyed households |
Cytowanie | Wysokiński M. (2014) Ryzyko dochodowe w produkcji mleka w kontekście wybranych propozycji zmian w opodatkowaniu i ubezpieczeniach społecznych w rolnictwie.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 153-160 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n4_s153.pdf |
|
|
417. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2014 |
|
Kharcheva I. Znaczenie i modyfikacja rachunkowości w systemie zarządzania personelem w sektorze przemysłu rolnego
Autor | Irina Kharcheva |
Tytuł | Znaczenie i modyfikacja rachunkowości w systemie zarządzania personelem w sektorze przemysłu rolnego |
Title | The role and modification of accounting in the system of personnel management in the agro-industrial complex |
Słowa kluczowe | zarządzanie personelem; przemysł informacje z systemu rachunkowości |
Key words | personnel management system; agro-industrial; accounting information |
Abstrakt | Artykuł opisuje główne kierunki zmian w polityce zarządzania personelem programu państwowego rozwoju rolnictwa na lata 2013–2020. Przedstawiono analizę pojęcia roli personelu organizacji w systemie produkcyjnym, historycznego kontekstu oraz perspektyw rozbudowy instytutu rachunkowości pod wpływem otoczenia instytucjonalnego. W artykule udowodniono konieczność zmian w systemie rachunkowości zarządzania personelem w organizacji oraz sektorze agrobiznesu jako całości. |
Abstract | The article describes the main directions of change in personnel management policy implementing the State program of agricultural development for 2013–2020. The concept of the organization’s personnel role in the production system, the historical aspect and the possibility of expanding accounting institute under the influence of institutional environment are analyzed. It also substantiates the necessity of modifications in the accounting system of personnel management in the particular organization and agro-industrial complex as a whole. |
Cytowanie | Kharcheva I. (2014) Znaczenie i modyfikacja rachunkowości w systemie zarządzania personelem w sektorze przemysłu rolnego.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 79-88 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2014_n1_s79.pdf |
|
|
418. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2014 |
|
Galanek M. Inwestycje w innowacje czynnikiem rozwoju spółdzielni mleczarskich
Autor | Marta Galanek |
Tytuł | Inwestycje w innowacje czynnikiem rozwoju spółdzielni mleczarskich |
Title | Investments in innovations as an important factor in the development of dairy cooperatives |
Słowa kluczowe | spółdzielnie mleczarskie; zasadność wprowadzania innowacji; inwestycje |
Key words | dairy cooperatives; legitimacy of innovations; investments |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono opinie zarządzających spółdzielniami mleczarskimi dotyczące wpływu inwestycji o charakterze innowacyjnym na ich rozwój. W większości spółdzielni wprowadzono innowacje produktowe i procesowe. Głównymi bodźcami do wprowadzania zmian o charakterze innowacyjnym w spółdzielniach były sugestie zgłaszane przez klientów, a przede wszystkim rozwój przedsiębiorstw. Głównymi celami wprowadzania zmian była poprawa jakości wytwarzanych produktów, wejście na nowe rynki zbytu oraz zwiększenie zdolności produkcyjnych spółdzielni. Zasadność wprowadzania zmian o charakterze innowacyjnym została potwierdzona opiniami klientów, którzy uważają je za konieczne oraz poszukują i często nabywają produkty innowacyjne. |
Abstract | The elaboration presents opinions of dairy cooperatives about the influence of investments in innovations on their development. In most of the dairy cooperatives product and process innovations were introduced. The main incentive for innovative changes were suggestions made by customers, but most of all the development of enterprises. The main objectives to introduce changes were improving the quality of manufactured products, entering new markets and increase in production capacity of cooperatives. The legitimacy of innovations has been confirmed by opinions of customers who considered them to be necessary, they often seek them and purchase on the market. |
Cytowanie | Galanek M. (2014) Inwestycje w innowacje czynnikiem rozwoju spółdzielni mleczarskich.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 21-33 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2014_n2_s21.pdf |
|
|
419. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2014 |
|
Żelazowska-Przewłoka A. Nakłady inwestycyjne w wybranych spółdzielniach mleczarskich w latach kryzysu gospodarczego 2007–2010
Autor | Anna Żelazowska-Przewłoka |
Tytuł | Nakłady inwestycyjne w wybranych spółdzielniach mleczarskich w latach kryzysu gospodarczego 2007–2010 |
Title | Investment in selected dairy cooperatives in the years 2007–2010 economic crisi |
Słowa kluczowe | decyzje inwestycyjne; spółdzielnia mleczarska; inwestycje krótko- i długoterminowe |
Key words | investments decisions; cooperative dairy; short- and long-term investments |
Abstrakt | Celem badań była analiza zmian wartości nakładów inwestycyjnych w wybranych spółdzielniach mleczarskich w województwie świętokrzyskim w latach kryzysu gospodarczego 2007–2010. Przedstawiono wskaźnik udziału inwestycji w ogólnej wartości aktywów trwałych, dynamikę nakładów inwestycyjnych, jak też wartość inwestycji długoterminowych i krótkoterminowych w pięciu przedsiębiorstwach mleczarskich: OSM Włoszczowa, OSM Końskie, OSM Bidziny, OSM Opatów oraz OSM Szczekociny. Dane uzyskano ze sprawozdań finansowych zawartych w Monitorze Spółdzielczym – B z lat 2007–2010. Stwierdzono, że w analizowanych przedsiębiorstwach najmniej korzystny dla działań inwestycyjnych okazał się początek kryzysu gospodarczego, czyli 2008 rok, sytuacja uległa poprawie w latach 2009–2010, wówczas zaobserwowano wzrost wartości nakładów inwestycyjnych. |
Abstract | The purpose of the research was to analyze the changes in the value of investment outlays in selected dairy cooperatives in the Świętokrzyskie Voivodeship, in the years of economic crisis, 2007–2010. The research shows the participation rate of investment in the total value of the assets, the dynamics of investment, as well as the value of long-term investments and short-term in five dairy companies: OSM Włoszczowa, OSM Końskie, OSM Bidziny, OSM Opatów oraz OSM Szczekociny. The data is obtained from the financial reports contained on the monitor Co-operatives-B from the years 2007–2010. It was found that in the analyzed enterprises at least favorable for investment operations turned out to be the beginning of the economic crisis, that is, in 2008, the situation has improved in the years 2009–2010, the observed increase in the value of investment. |
Cytowanie | Żelazowska-Przewłoka A. (2014) Nakłady inwestycyjne w wybranych spółdzielniach mleczarskich w latach kryzysu gospodarczego 2007–2010.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 105-113 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2014_n2_s105.pdf |
|
|
420. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2014 |
|
Krajewski M. Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie w warunkach inflacji
Autor | Mirosław Krajewski |
Tytuł | Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie w warunkach inflacji |
Title | The impact of inflation on financial management of company |
Słowa kluczowe | wartość przedsiębiorstwa; zarządzanie majątkiem i kapitałem; płynność finansowa; kapitał ludzki |
Key words | company value; capital and assets management; financial liquidity; human capital |
Abstrakt | Przedsiębiorstwo jest specyficzną organizacją grupującą zasoby ludzkie, rzeczowe i finansowe w taki sposób, aby przyjęty system zarządzania przez właścicieli i zarządzających wykazał optymalną skuteczność w warunkach ciągle zmieniającej się inflacji oraz zmienności w gospodarce krajowej i światowej. Prowadzi to w prostej linii do uzyskiwania efektów finansowych i niefinansowych pozwalających na ciągły rozwój przedsiębiorstwa, a co za tym idzie – na ciągły wzrost jego wartości. |
Abstract | The company is a specific organization made up of human, physical and financial resources in such a way that the management system adopted by the owners and managers showed optimum efficiency in the conditions of the ongoing changed inflation and changing in the local and world managing. This results in a straight line to obtain the effects of financial and non-enabling continuous development of the company, and thus a continuous increase of its value. |
Cytowanie | Krajewski M. (2014) Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie w warunkach inflacji.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 45-53 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2014_n3_s45.pdf |
|
|