Wyniki wyszukiwania

Autor	Dionizy Niezgoda
Tytuł	Elastyczność produkcyjna i dochodowa procesu produkcji w towarowych gospodarstwach rolnych
Title	Production and income elasticity of production process in commodity farms
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolne, skala produkcji, elastyczność produkcyjna i dochodowa, funkcja produkcji, skuteczność i sprawność zarządzania
Key words	agricultural holdings, scale of production, elasticity of production and income, production function, effectiveness and efficiency of management
Abstrakt	Wykorzystując funkcję Cobba-Duglasa, oszacowano elastyczność produkcji i dochodu względem zagregowanych czynników produkcji, tj. ziemi, pracy i kapitału, w towarowych gospodarstwach rolnych dla danych liczbowych zebranych w 2004 i 2007 roku dla potrzeb Polskiego FADN. W obu badanych latach wystąpiły korzyści skali. Produkcja (SE131) wywołana wzrostem o 1% nakładów badanych czynników, tj. ziemi (SE025), pracy (SE011) i kosztów ogółem (SE270), zwiększyła się w 2004 roku o 1,0845% a w 2007 roku o 1,0713%. Z kolei elastyczność dochodowa wyniosła 1,2246% w roku 2004 i 1,1363% w roku 2007 gdy nakłady czynników SE025, SE011 i SE270 zwiększono o 1 pp. Głównym czynnikiem określającym elastyczność produkcji i dochodu były koszty ogółem (SE270).
Abstract	The purpose of the presented paper was to conduct a comparative analysis of elasticity of relations between production factors (SE025, SE011 and SE270) in six economic size classes of farms and their performance measured by total production (SE131), as well as farm’s income (SE420). The formulated purpose was attained with the help of the Cobb- Douglas function. The data was gathered from 11689 farms that had been collecting data for the Polish FADN in 2007. The research results reveal that the farms within the class up to 4 ESU experienced the disadvantages of production scale while the rest of the farms experienced the advantages of scale. The level of coefficients of production elasticity in relation to the factors in most farms classes was lower than the level of coefficients calculated on the assumption of farms’ income being a dependent variable. The share of particular factors in the impact on the level of farms’ elasticity in relation to their economic power was different as well.
Cytowanie	Niezgoda D. (2010) Elastyczność produkcyjna i dochodowa procesu produkcji w towarowych gospodarstwach rolnych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 186-196
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s186.pdf

Autor	Jan Pawlak
Tytuł	Uwarunkowania ekonomiczne a mechanizacja rolnictwa
Title	Economic conditions and farm mechanization
Słowa kluczowe	mechanizacja rolnictwa, rozwój, uwarunkowania, nożyce cen, skala produkcji
Key words	farm mechanization, development, conditions, price scissors, production scale
Abstrakt	W 2009 r. w relacji do pszenicy, żyta i żywca wieprzowego ciągnik był ponadczterokrotnie droższy niż w 1990 r. Równowartość jednostki objętości oleju napędowego w 2009 r. stanowiła blisko trzykrotnie większa masa pszenicy, ponadtrzykrotnie większa masa wyprodukowanego żywca wieprzowego, a także o 23% większa ilość mleka niż w 1990 r. Rozwarcie nożyc cen powoduje konieczność poszukiwania sposobów poprawy efektywności nakładów związanych z mechanizacją rolnictwa.
Abstract	In the year 2009 a tractor was, in relation to wheat, ray and swine for slaughter over 4 times more expensive than in the year 1990. The equivalent of volumetric unit of Diesel oil was in the year 2009 almost 3 times larger mass of wheat, over 3 times mass of swine for slaughter and 23% more milk than in the year 1990. Above mentioned opening of the price scissors generate the need to search for ways to improve the efficiency of inputs connected with farm mechanization.
Cytowanie	Pawlak J. (2010) Uwarunkowania ekonomiczne a mechanizacja rolnictwa.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 197-204
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s197.pdf

Autor	Walenty Poczta
Tytuł	Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce po akcesji do UE i jej determinanty jako przesłanka rozwoju rolnictwa
Title	Economic condition of Polish farms after the integration with the EU and its determinants as a premise of agricultural development
Słowa kluczowe	sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce, akcesja Polski do UE, determinanty dochodów rolniczych, uwarunkowania endogeniczne i agrogeniczne dochodów
Key words	economic condition of Polish farms, Polish integration with the EU, determinants of agricultural incomes, endogenous and exogenous determinants
Abstrakt	Celem opracowania jest próba identyfikacji wybranych determinant i wyników uzyskiwanych przez sektor rolny w Polsce oraz ocena ich wpływu na możliwości rozwojowe rolnictwa. W okresie poakcesyjnym przeważały w polskim rolnictwie czynniki sprzyjające wzrostowi dochodów rolniczych, a zatem rozwojowi sektora. Korzystny wpływ wywierały zarówno uwarunkowania endogeniczne (wzrost wolumenu produkcji, poprawa technicznej efektywności wytwarzania), jak i egzogeniczne (przewaga pozytywnego wpływu subwencji dla rolnictwa nad negatywnymi skutkami pogorszenia relacji cenowych).
Abstract	The aim of this paper is to identify chosen determinants and results achieved by the agricultural sector in Poland and an assessment of their impact on the development possibilities of agriculture. Since the integration with the EU, the Polish agriculture has been prevailed by the factors favoring growth of agricultural incomes and the same development of the agricultural sector. One can distinguish positive impact of both endogenous (growth of production volume, improvement of technical efficiency of production) and exogenous determinants (excess of positive effects of subsidies for agriculture over negative results of price relation deterioration).
Cytowanie	Poczta W. (2010) Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce po akcesji do UE i jej determinanty jako przesłanka rozwoju rolnictwa.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 205-217
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s205.pdf

Autor	Roman Sass
Tytuł	Produkcja i dochody gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim po akcesji Polski do UE
Title	Production and incomes of farms in the Kujavian-Pomeranian province after Poland’s accession to the European Union
Słowa kluczowe	produkcja, dochody gospodarstw, koszty i intensywność produkcji, typ rolniczy gospodarstwa, inwestycje brutto i netto
Key words	production, incomes of farms, costs and intensity of production, agrarian farm’s type, gross and net investments
Abstrakt	W artykule zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w gospodarstwach rolnych z województwa kujawsko-pomorskiego, które nieprzerwanie prowadziły rachunkowość Polski FADN w latach 2004-2008. Analizowano sytuację produkcyjno-dochodową oraz możliwości rozwoju gospodarstw zakwalifikowanych do następujących typów rolniczych: uprawy polowe, krowy mleczne, zwierzęta żywione systemem wypasowym, trzoda chlewna i gospodarstwa mieszane. Z przeprowadzonych badań wynika, że największe dochody uzyskały gospodarstwa trzodowe. We wszystkich analizowanych typach gospodarstw wskaźnik przyrostu środków trwałych był dodatni i wynosił średnio 4%, najwyższy był w gospodarstwach utrzymujących krowy mleczne (6,7%), a najniższy w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta w systemie wypasowym (2,7%). Wyniki przeprowadzonych badań wykazały ponadto, że analizowane gospodarstwa można zaliczyć do gospodarstw rozwojowych.
Abstract	The paper aims to analyze how, after the accession to the European Union, the production and income situation of farms as well as the development opportunities of farms in the Kujavian-Pomeranian province developed after the accession to the European Union. In the article, there are presented results of studies of farms that ceaselessly run accountancy in frames of Polish FADN in the years 2004-2008. There are analyzed production and income activity and the development opportunities of farms classified to the following agrarian types: agriculture, milk cows., animals fed with pasturing system, pigs and mixed farms. From the conducted studies it results, that swine farms gained the highest incomes. Moreover, in all the analyzed types of farms the rate of fixed assets increment was positive and amounted on average 4,0%. The highest one was at farms breeding milk cows (6,7%), and the lowest at farms breeding animals in pasturing system (2,7%). The results of the conducted studies showed, that the analyzed farms may be rated among the developing farms.
Cytowanie	Sass R. (2010) Produkcja i dochody gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim po akcesji Polski do UE.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 218-230
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s218.pdf

Autor	Aldona Skarżyńska
Tytuł	Koszty ekonomiczne wybranych działalności produkcji roślinnej w latach 2005-2009
Title	Economic cost for selected activities in crop production in the period 2005-2009
Słowa kluczowe	koszty ekonomiczne, alternatywne koszty czynników produkcji – pracy, ziemi, kapitału, dochód z działalności z tytułu zarządzania, opłacalność produkcji
Key words	economic costs, alternative costs of production factors – work, land, capital, income on management, profitability production
Abstrakt	W pracy omówiono zróżnicowanie kosztów ekonomicznych i dochodu z działalności z tytułu zarządzania dla pięciu działalności produkcji roślinnej, prowadzonych w tej samej próbie gospodarstw w ciągu kilku lat. Ustalono strukturę kosztów ekonomicznych i rozpoznano czynniki determinujące ich wysokość. Analizą objęto przychody, koszty, dochód z działalności z tytułu zarządzania oraz wybrane mierniki syntetyczne, m.in. opisujące opłacalność produkcji, wydajność pracy oraz rolę dopłat.
Abstract	The subject of the studies was the diversity of the economic costs and income on management for the five crop production activities, namely: winter wheat, winter rye, winter rape, sugar beets and potatoes for human consumption. The surveys were conducted between the years 2005 and 2009 on the same sample of farms. It should be emphasised, however, that the results presented do not depict the situation of all such holdings in Poland, but only of those which provided farm accountancy data. Empirical data were collected and processed according to the rules of the AGROKOSZTY and Polish FADN systems. The results show that the highest economic costs (calculated per 1 ha), were involved in the cultivation of potatoes and then sugar beet, oilseed rape, winter wheat and the lowest – in the cultivation of rye. All crop production activities allowed to obtain income from management, but in the case of sugar beet in the period 2008-2009 and rye in the year 2009 was carried out exclusively thanks to subsidies, without this support a very distinct financial loss would appear. As a factor influencing income, subsidies play a prominent role. Thereby farmers got return for involvement in the production process of their knowledge, experience or taking innovative measures to achieve the best economic results.
Cytowanie	Skarżyńska A. (2010) Koszty ekonomiczne wybranych działalności produkcji roślinnej w latach 2005-2009.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 231-243
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s231.pdf

Autor	Tadeusz Sobczyński
Tytuł	Wydajność pracy a poziom wsparcia gospodarstw rolniczych w Polsce na tle UE
Title	Labour productivity versus level of subsidies for polish farms compared to EU
Słowa kluczowe	wydajność pracy, dochodowość pracy, saldo dopłat i podatków, subsydia
Key words	labour productivity, labour profitability, balance of subsidies end taxes, subsidies
Abstrakt	W opracowaniu wykorzystano informacje gromadzone w ramach europejskiego systemu rachunkowości rolnej FADN z lat 2004-2007. Porównano względny poziom wydajności i dochodowości pracy oraz subsydiowania polskich gospodarstw rolniczych na tle gospodarstw Unii Europejskiej (UE). W badanym okresie w gospodarstwach rolniczych UE nie stwierdzono zależności między wydajnością a dochodowością pracy. Również system subsydiów nie był powiązany ze względną wydajnością pracy.
Abstract	In years 2004-2007 there was no clear correlation between labour productivity and profitability in farms of EU. System of subsidies was also not connected to labour relative productivity. Therefore it could not stimulate structural changes efficiently. Polish farmers compared to EU received much lower relative level of subsidies than this based on relative labour productivity. The exception was created by the group of farms belonging to the greatest class of economical size (over 100 ESU). EU subsidies system was socially unfair and inefficient in economic way.
Cytowanie	Sobczyński T. (2010) Wydajność pracy a poziom wsparcia gospodarstw rolniczych w Polsce na tle UE.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 244-257
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s244.pdf

Autor	Bożena Tańska-Hus
Tytuł	Dzierżawa rolnicza jako instrument mobilności gruntów w Polsce na przestrzeni wieków
Title	Agricultural lease as a land mobility instrument in Poland in the course of centuries
Słowa kluczowe	dzierżawa rolnicza, zasięg dzierżawy, źródła dzierżawy
Key words	lease agricultural, scope lease, resources lease
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono analizę mobilności gruntów w drodze dzierżawy w Polsce na przestrzeni wieków. Scharakteryzowano zasięg i źródła dzierżawy gruntów w Polsce w okresie zaborów, w II Rzeczypospolitej, w Polsce Ludowej i współcześnie. Badania wykazały, że dzierżawa gruntów była i jest obecnie istotnym czynnikiem mobilności gruntów przyczyniającym się do powiększania i powstania nowych większych obszarowo gospodarstw. Mobilność gruntów w drodze dzierżawy państwowej i prywatnej charakteryzuje się zróżnicowaniem terytorialnym.
Abstract	The article presents a land mobility analysis through land lease in Poland in the course of centuries. There have been described the range and sources of land lease in Poland in the period of the periods of Partitions of Poland, the II Republic of Poland, the Polish People’s Republic and at present. The research revealed that a land lease was and still is a relevant factor of land mobility which contributes to farms enlargement and to creation of new farms of larger land area. The land mobility through state and private lease is characterized by the territorial diversity.
Cytowanie	Tańska-Hus B. (2010) Dzierżawa rolnicza jako instrument mobilności gruntów w Polsce na przestrzeni wieków.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 279-289
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s279.pdf

Autor	Rafał Baum, Witold Wielicki
Tytuł	Problematyka zarządzania przedsiębiorstwami rolnymi
Title	The enterprises management issues
Słowa kluczowe	zarządzanie przedsiębiorstwem, przedsiębiorstwa rolne, zarządzanie gospodarstwami
Key words	management of enterprises, agricultural enterprises, farm’s management
Abstrakt	Treścią pracy są rozważania związane ze złożoną naturą przedsiębiorstwa oraz próba identyfikacji cech współczesnego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo jako najważniejsze ogniwo w łańcuchu gospodarki narodowej jest złożoną jednostką badawczą. Różnorodność przedsiębiorstw oraz niepowtarzalność praktyk menadżerskich powodują, że zarządzanie przedsiębiorstwem jest analizowane i opisywane przez wiele dyscyplin naukowych.
Abstract	The content of the paper is reflection of the complexity of the company and attempt to identify the characteristics of modern enterprises. The enterprise as a key link in the chain of the national economy is a complex research unit. The diversity of businesses and unique managerial practices mean that business management is analyzed and described by many scientific disciplines.
Cytowanie	Baum R., Wielicki W. (2010) Problematyka zarządzania przedsiębiorstwami rolnymi.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 290-300
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s290.pdf

Autor	Józef Zegar
Tytuł	Kategoria optymalności w rozwoju rolnictwa. Współczesne wyzwania
Title	The category of the rural development optimum. The present challenges
Słowa kluczowe	efekty zewnętrzne, racjonalność gospodarowania, optimum prywatne, optimum społeczne, polityka, globalizacja
Key words	side effects, production rationality, the private optimum, the social optimum, policy, globalisation
Abstrakt	Przedstawiono problem rozbieżności pomiędzy optimum prywatnym i społecznym w rozwoju rolnictwa. To pierwsze wynika z kierowania się racjonalnością mikroekonomiczną, zaś drugie ? makroekonomiczną. Rozbieżność przedmiotowa wynika z pomijania efektów zewnętrznych w decyzjach gospodarczych podejmowanych przez rolników. Zadaniem polityki jest doprowadzenie do zgodności obu kategorii optymalności. To zadanie współcześnie staje się bardziej skomplikowane ze względu na proces globalizacji, który z jednej strony wnosi na wokandę kwestię racjonalności na poziomie globalnym, z drugiej zaś – zmniejsza możliwości działania państw narodowych, bez tworzenia skutecznych instytucji politycznych o zasięgu globalnym.
Abstract	The paper presents the problem of divergence between private and social optimum of agricultural development. The private optimum is the effect of microeconomics rationality, whereas the social optimum is developed by macroeconomics rationality. The subjected divergence is caused by passing over side effects during the process of taking agricultural decisions by farmers. The policy objective is balanced this two categories of the optimum. Presently, the policy objective is becoming more complicated on account of the process of globalisation. On the one hand, the process of globalisation underlines global rationality, but on the other hand, it reduces possibility of national states activity, without forming effective political institutions in global range.
Cytowanie	Zegar J. (2010) Kategoria optymalności w rozwoju rolnictwa. Współczesne wyzwania.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 301-312
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s301.pdf

Autor	Wawrzyniec Czubak, Arkadiusz Sadowski
Tytuł	Rola doradztwa rolniczego we wdrażaniu mechanizmów wspólnej polityki rolnej w Polsce
Title	The role of agricultural advisory in the implementation of Common Agricultural Policy in Poland
Słowa kluczowe	doradztwo rolnicze, Wspólna Polityka Rolna UE, Fundusze UE, analiza czynnikowa
Key words	agricultural advisory, Common Agricultural Policy, UE founds, factor analysis
Abstrakt	Wejście Polski do UE zmieniło formy i zakres wsparcia kierowanego do sektora rolnego. Wymaga to od rolników – beneficjentów funduszy UE – wiedzy i umiejętności związanych ze stawianymi wymaganiami. Ważnym ogniwem stają się tu podmioty doradztwa rolniczego, zarówno państwowe, jak i prywatne. W tych nowych warunkach podmioty doradztwa sprawdziły się. O ile przewaga Ośrodków Doradztwa Rolniczego wynika z ich tradycji i ugruntowanej pozycji, o tyle powstające firmy prywatne cechuje duża elastyczność funkcjonowania.
Abstract	Polish accession to the European Union changed the range and forms of support offered for agricultural sector. Usage of structural funds required from farmers (as potential beneficiaries) new knowledge, skills and professional abilities. The advisory for agriculture (national as well as private) play important role in the complex system. They customized and managed to cope with new challenges linked to the UE formal requirements. In contact with beneficiaries the National Agricultural Advisory Centres take the advantage of tradition, while the commercial companies exploit the flexibility of organization and functioning.
Cytowanie	Czubak W., Sadowski A. (2010) Rola doradztwa rolniczego we wdrażaniu mechanizmów wspólnej polityki rolnej w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 36-44
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s36.pdf

Autor	Marta Domagalska-Grędys
Tytuł	Czynniki kształtujące zmianę dochodu współpracujących gospodarstw grup producenckich z województwa podkarpackiego
Title	Factors influencing changes of income of co-operating farm producer groups from voivode Podkarpackie
Słowa kluczowe	współpraca rolników, czynniki kształtujące zmianę dochodów
Key words	cooperation of farmers, factors influencing change in income
Abstrakt	W opracowaniu skupiono się na wewnętrznych czynnikach kształtujących efekty pracy grupowej. Celem badań było określenie typu członka, sposobu podejmowania decyzji oraz warunków określania zadań (planowanie, narady, postawy wobec innych członków, ryzyko zadań, występowanie strachu i kar), które towarzyszą zmianie dochodu. Źródłem informacji były opinie rolników zrzeszonych w grupach producenckich województwa podkarpackiego uzyskane w kwestionariuszu wywiadu w 2006 roku. Wyniki wskazują m.in., że w gospodarstwach, w których wzrósł dochód po wstąpieniu do grupy, powszechny był typ rolnika o charakterze plemiennym (przyjacielskim), grupowe i negocjacyjne sposoby podejmowania decyzji, a zadania realizowane były na podstawie planu, dyscypliny i wewnętrznej odpowiedzialności członków, wykazujących respekt wobec siebie i wspólnych zadań.
Abstract	Group work is one of the forms of organization, to increase farmers income. The article focuses on internal factors influencing the outcomes of group work. The aim of this study was to determine: what type of member, what ways of making decisions and what conditions defining the tasks (planning, deliberation, attitudes towards other members, the risk of tasks, the occurrence of fear and punishment) is accompanied by change in income. The sources of information were the opinions of farmers are members of groups of producers of Podkarpackie Provence obtained in the questionnaire interview in the year 2006. The results indicate that in farms where income has increased after joining to group, the general type of farmer (member) type was friendly, way of making decisions were: group decision and negotiating and tasks were based on a plan, discipline and internal accountability members, showing respect to each other and common tasks.
Cytowanie	Domagalska-Grędys M. (2010) Czynniki kształtujące zmianę dochodu współpracujących gospodarstw grup producenckich z województwa podkarpackiego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 45-53
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s45.pdf

Autor	Barbara Gołębiewska
Tytuł	Kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych powiązaniach z otoczeniem
Title	The directions of investment in the farms depend on the strength of their markets relations
Słowa kluczowe	inwestycje, gospodarstwa rolnicze, źródła finansowania
Key words	investment, farms, source of funding
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych związkach z otoczeniem. Wykazano, iż zmieniają się kierunki rozdysponowania przez rolników nakładów inwestycyjnych. Ustalono także, że istnieje zależność między strukturą inwestycji a wielkością wskaźnika powiązań gospodarstw z otoczeniem. W gospodarstwach charakteryzujących się silniejszymi powiązaniami z otoczeniem występowały głównie inwestycje w budynki i budowle, a w planach inwestycyjnych dominowały wydatki na stado podstawowe. W gospodarstwach o niższym wskaźniku związków w większym stopniu zwracano uwagę na inwestycje w maszyny i urządzenia.
Abstract	The paper presents the directions of investment activities in farms with different level of market relation. It was concluded that the farms’ investment activity changing over the time. There was found that the structure of investments change accordingly to changes in level of calculated ratio. With increasing the ratio of market relations there was more investment are in farm buildings and in installations for environmental protection.
Cytowanie	Gołębiewska B. (2010) Kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych powiązaniach z otoczeniem.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 60-68
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s60.pdf

Autor	Anna Grontkowska
Tytuł	Ocena porównawcza najsilniejszych ekonomicznie gospodarstw rolnych o polowej produkcji roślinnej i mlecznych w Unii Europejskiej
Title	Comparative assessment of farms specialized in plant and milk production in the eu characterized by the highest economic strength
Słowa kluczowe	gospodarstwa o sile ekonomicznej powyżej 100 ESU zasoby pracy, koszty, subsydia
Key words	farms extra large, labour resource, costs, subsidies
Abstrakt	W opracowaniu dokonano porównania wybranych wskaźników ekonomicznych w dwóch grupach gospodarstw z bazy FADN o sile ekonomicznej powyżej 100 ESU różniących się kierunkiem produkcji, a mianowicie prowadzących produkcję mleka oraz zajmujących się tylko produkcją roślinną. Do porównania wykorzystano wybrane wielkości ekonomiczne w przeliczaniu na jednostkę siły ekonomicznej (ESU). Wykazano wyraźne zróżnicowanie zarówno zasobów czynników wytwórczych i zaangażowanych nakładów, jak również poziomu subsydiów. Podstawową linią podziału są historyczne uwarunkowania funkcjonowania w Unii Europejskiej (nowe i stare państwa UE). Różnice nie zacierają się a nadal utrzymują.
Abstract	The paper aims to analyze the selected economic indicators for two group of farms operating in the EU. These are farms specialized in field plant production and milk production. For the analysis were selected farms with the economic strength over 100 ESU which are participating in the FADN survey. The conducted analysis showed the differences in analyzed groups with regard to production resources, employed capital as well as level of subsidies. The basic differentiation line could be drown between old and New member states of the EU. The paper argues that these differences are still visible and do not wear away.
Cytowanie	Grontkowska A. (2010) Ocena porównawcza najsilniejszych ekonomicznie gospodarstw rolnych o polowej produkcji roślinnej i mlecznych w Unii Europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 69-77
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s69.pdf

Autor	Ryszard Kata
Tytuł	Znaczenie banków lokalnych w dostępie rolników do kredytów bankowych
Title	The importance of local banks to accessing of farmers to bank credit
Słowa kluczowe	banki lokalne, banki spółdzielcze, kredyt rolny, dostęp do kredytu
Key words	local banks, co-operative banks, agricultural credit, access to credit
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie znaczenia banków lokalnych w kredytowaniu gospodarstw rolniczych w Polsce oraz umożliwieniu rolnikom dostępu do tego źródła finansowania. Jako przykład banków lokalnych przyjęto banki spółdzielcze. Źródłem materiałów empirycznych były dane statystyczne dotyczące zadłużenia i kredytowania rolnictwa w Polsce oraz badania ankietowe banków spółdzielczych i banków komercyjnych przeprowadzone w 2009 r. w południowo-wschodniej Polsce. Wyniki badań wskazują, iż banki spółdzielcze mają kluczowe znaczenie w kredytowaniu gospodarstw rolniczych w Polsce. Potwierdza to tezę, iż działalność banków lokalnych nie tylko ze względu na ich bliskość przestrzenną dla klientów, ale przede wszystkim model działania jest gwarantem dostępu rolników do kredytów bankowych. Sposób ich działania, na podstawie modelu bankowości relacyjnej, pozwala na zmniejszenie ograniczeń kredytowych, które mają źródło w asymetrii informacyjnej.
Abstract	The aim of the paper is to examine the importance of local banks in lending to the agricultural farms in Poland, and giving farmers access to this source of funding. As an example of local banks the cooperative banks was adopted. The source of empirical data were statistics on the debt and crediting of agriculture in Poland and the survey of cooperative banks and commercial banks, conducted in 2009 the south-east region of Poland. The findings show that co-operative banks, are crucial in crediting of agricultural farms in Poland. This confirms that the activities of local banks, not only because of their spatial proximity for clients, but also business model, is a guarantee of access to bank loans for farmers. Their model of action based on relationship banking allows reduces credit constraints stemming from information asymmetry.
Cytowanie	Kata R. (2010) Znaczenie banków lokalnych w dostępie rolników do kredytów bankowych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 95-104
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s95.pdf

Autor	Joanna Kisielińska
Tytuł	Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw według grup obszarowych
Title	The structure of investment, production and financial performance of farms by area groups
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolnicze, nakłady i wyniki produkcyjne
Key words	farms, production inputs and outputs
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono analizę struktury nakładów i uzyskiwanych wyników produkcyjnych i finansowych według grup obszarowych w próbie gospodarstw rolnych FADN z lat 2004-2008. Pozwoliło to nie tylko dokonać oceny efektywności gospodarowania przez gospodarstwa towarowe w zależności od ich powierzchni, ale również zaobserwować koncentrację nakładów i wyników produkcyjnych i finansowych w poszczególnych grupach. Podejście takie daje pełniejszy obraz zbiorowości polskich gospodarstw rolniczych, który można włączyć do dyskusji nad ich przyszłością czy sposobem realizacji polityki państwa wobec nich.
Abstract	The article presents an analysis of the structure of inputs and production and financial results by area groups in the sample of farms from FADN 2004-2008. This will not only allow to assess the economic efficiency of farm commodity, depending on their surface, but also allow to observed concentrations of the various inputs and outputs of production and financial in particular groups. This approach gives a fuller picture the community of Polish farms during the continuing discussions over their future, and how to implement the state policy towards them.
Cytowanie	Kisielińska J. (2010) Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw według grup obszarowych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 105-116
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s105.pdf

Autor	Monika Gębska, Agata Malak-Rawlikowska
Tytuł	Postrzeganie dobrostanu zwierząt przez uczestników łańcucha żywnościowego w wybranych krajach Unii Europejskiej i w Polsce
Title	Chain attitudes towards animal welfare problems in chosen EU member states and in Poland
Słowa kluczowe	dobrostan zwierząt, podwyższone standardy dobrostanu, percepcja w łańcuchu żywnościowym:
Key words	animal welfare, upgraded standards, attitudes of chain actors
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczących postrzegania problemów i standardów dobrostanu zwierząt w łańcuchu żywnościowym. Przedstawiono także sytuację prawną, przegląd prywatnych inicjatyw związanych z dobrostanem zwierząt oraz najważniejsze aspekty dobrostanu wskazane na międzynarodowym panelu ekspertów. Świadomość problemów dobrostanu zwierząt jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych ogniwach łańcucha. Istnieją również znaczne różnice w świadomości ludzi w poszczególnych państwach. Kształtowanie świadomości producentów, osób zajmujących się transportem i ubojem zwierząt ma ogromne znaczenie dla zapewnienia im dobrostanu, często nawet większe aniżeli zaostrzanie norm. Z kolei istnieje także potrzeba edukowania społeczeństwa, aby świadomy wybór konsumentów stymulował dostosowania w pozostałych segmentach łańcucha żywnościowego.
Abstract	The paper presents results of the study about the chain attitudes towards farm animal welfare problems and standards. The legal aspects and private initiatives has been described as well. Awareness about the animal welfare is varying among the countries and different chain segments. Constant education of producers, transport and slaughter representatives about the animal welfare requirements was emphasized as the most important factor of welfare improvement, sometimes even more effective then imposing additional regulations. On the other hand there is a need of society education to support the conscious choices of consumers which would stimulate adjustments in at the other food chain segments.
Cytowanie	Gębska M., Malak-Rawlikowska A. (2010) Postrzeganie dobrostanu zwierząt przez uczestników łańcucha żywnościowego w wybranych krajach Unii Europejskiej i w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 135-148
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s135.pdf

Autor	Andrzej Parzonko
Tytuł	Rozwój czy zaniechanie produkcji mleka w przeciętnych polskich gospodarstwach mlecznych? - rozważania modelowe
Title	Development or desisting from milk production in Polish average dairy farms? - modelling approach
Słowa kluczowe	koszty produkcji mleka, organizacja gospodarstw, programowanie liniowe, polityka rolna
Key words	milk production cost, farm organization, linear modelling, agricultural policy instruments
Abstrakt	Celem opracowania jest propozycja modelowych rozwiązań dla gospodarstw rodzinnych zajmujących się chowem bydła i produkcją mleka (o skali zbliżonej do przeciętnej hurtowej kwoty mlecznej przypadającej na gospodarstwo w roku kwotowym 2008/2009 i poziomie produkcyjności i intensywności produkcji dostosowanym do skali produkcji), które zapewniałyby najefektywniejsze ekonomicznie wykorzystanie podstawowych zasobów czynników produkcji. Problem rozwiązywano z wykorzystaniem programowania liniowego. W wyniku przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że dalszy wzrost cen pracy poza rolnictwem oraz wzrost cen ziemi (m.in. z powodu sposobu naliczania dopłat bezpośrednich) przyczyniał się będzie do rezygnacji z rozwijania produkcji mleka w gospodarstwach rolniczych. Bardziej racjonalnym działaniem (z punktu widzenia przyjętego kryterium celu) będzie rozwijanie towarowej produkcji roślinnej (szczególnie w gospodarstwach dysponujących dobrymi glebami) lub całkowita rezygnacja z produkcji rolniczej. Stosowane instrumenty polityki rolnej nie stymulują rozwoju przeciętnych gospodarstw mlecznych.
Abstract	The main purpose of the paper is to present the linear modelling approach of advised actions which should be undertaken on the average family farm in order to ensure the most effective use of the production factors and to maximize an income for the farmer and his family. It was concluded that the continuous increase of the labour prices outside the agriculture and enlargement of the land prices will stimulate resignation (especially young farmers) from milk production development at the farm. More rational action in this conditions would be development of a market crop production (especially at farms with good soils) or quitting farming at all. Current agricultural policy instruments does not stimulate development of the average dairy farms.
Cytowanie	Parzonko A. (2010) Rozwój czy zaniechanie produkcji mleka w przeciętnych polskich gospodarstwach mlecznych? - rozważania modelowe.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 157-171
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s157.pdf

Autor	Ewa Tyran
Tytuł	Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego
Title	Diversification as a adjustment process of farms in Malopolska district
Słowa kluczowe	dywersyfikacja, rolnictwo, województwo małopolskie
Key words	diversification, agriculture, Małopolska region
Abstrakt	Celem opracowania jest przedstawienie dywersyfikacja w kierunku działalności pozarolniczej jako szansy przetrwania lub godziwego życia małych gospodarstw rolniczych. Badania przeprowadzono w gospodarstwach prowadzących działalność agroturystyczną z terenu kilku gmin województwa małopolskiego. Z badań wynika, że przyczyny podjęcia takiej działalności to problemy ze znalezieniem pracy poza gospodarstwem rolnym lub trudności związane z uruchomieniem działalności gospodarczej, zaś podjęciu działalności sprzyjało posiadanie wolnych pomieszczeń, siły roboczej, relatywnie niskie koszty uruchomienia działalności oraz brak obciążeń podatkowych czy biurokratycznych. Badane gospodarstwa średnio oceniły wzrost dochodu przy prowadzeniu działalności agroturystycznej o 27%. W większości przypadków planowały rozwój działalności agroturystycznej dążąc do zwiększenia udziału z tej działalności w dochodach rodziny.
Abstract	Market economy, unemployment, increase of input costs, small scale of agricultural production –these are some of many important reason which caused that farmer families have been forced to look for additional, non-agricultural, out of farm sources of income. Diversification, especially to non-agricultural activities, is for many farms a chance to survive. The survey concerned farms which have chosen agritourism activities as a source of additional income. The main reason for such a decision was the problem with finding non-farm jobs and difficulties with undertaking non-agricultural activities on farms (costs, taxes) other than agritourism. Main reasons favouring agritourism were free rooms on farms, surplus of labour force, relatively low costs of starting agritourism. Investigated farms evaluated average share of income generated by agritourism activities at 27% of total income. Almost all farms planned to continue and develop their agritourism activities to increase the share of income generated by that activity.
Cytowanie	Tyran E. (2010) Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 200-209
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s200.pdf

Autor	Katarzyna Rudzińska, Adam Wąs
Tytuł	Źródła ryzyka dochodowego w produkcji trzody chlewnej – studium przypadku
Title	Income risk sources and risk management in pig production – case study
Słowa kluczowe	ryzyko dochodowe, ryzyko rynkowe, zarządzanie ryzykiem, produkcja trzody
Key words	income risk, market risk, risk management, pig production
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono szczegółową analizę czynników wpływających na ryzyko dochodowe na przykładzie dobranego celowo, wyspecjalizowanego, towarowego gospodarstwa trzodowego. Przy użyciu modelu symulacyjnego wykorzystującego metodę Monte Carlo określono poziom zmienności dochodu oraz wskazano jej źródła. Sporządzono szereg alternatywnych scenariuszy zakładających zastosowanie instrumentów ograniczających poziom ryzyka dochodowego. Wykazano znaczący wpływ ryzyka rynkowego (ceny prosiąt, paszy i żywca) na zmienność dochodu. Wdrożenie dostosowań w gospodarstwie polegających na rozpoczęciu produkcji prosiąt oraz wprowadzenie instrumentów rynkowych ograniczających wahania cen pasz i żywca prowadzi do znacznego ograniczenia ryzyka poniesienia straty oraz zwiększenia przeciętnych wartości osiąganego dochodu. Wskazuje to na dominującą rolę ryzyka rynkowego w analizowanym gospodarstwie.
Abstract	The paper aims at analysis of income risk factors based on specialized, big scale pig farm. Using simulation model based on Monte Carlo approach authors analyzed income volatility and its main sources. There were created number of scenarios assuming applying of income risk mitigation measures. Results shows significant share of market risk in creating income volatility. Applying on farm investments aiming to piglets’ self-sufficiency and using market measures for decreasing fatteners and feed prices volatility leads to noticeable decrease of income risk. It indicates dominant role of market risk in analyzed farm.
Cytowanie	Rudzińska K., Wąs A. (2010) Źródła ryzyka dochodowego w produkcji trzody chlewnej – studium przypadku.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 210-220
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s210.pdf

Autor	Ludwik Wicki
Tytuł	Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce
Title	The level of use of biological progress in plant production in Poland and its spatial differentiation
Słowa kluczowe	postęp biologiczny, nasiona kwalifikowane, produkcja roślinna, zróżnicowanie regionalne rolnictwa
Key words	biological progress, certified seed, plant production, spatial differentiation of agriculture
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie poziomu wykorzystywania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce. Badania przeprowadzono dla 2009 r. i obejmowały 95% powierzchni zasiewów w Polsce. Stwierdzono, że materiał kwalifikowany odmian populacyjnych i hybrydowych był wykorzystywany na 22% powierzchni zasiewów w Polsce. Przy założeniu wymiany ziarna zbóż i sadzeniaków ziemniaka co 2 lata było to 29%, co 3 lata – 37%, a co 4 lata – 42%. Wykorzystanie nośników postępu biologicznego w produkcji roślinnej było najwyższe w 6 w południowo-zachodniej Polsce – przekraczało tam 30%. Mniej niż 15% udziału kwalifikatów w zasiewach było obserwowany w województwach: mazowieckim, lubelskim, małopolskim i podkar­packim. Ograniczenia wzrostu produkcyjności nie są więc związane tylko ze zbyt niskim zakresem wykorzystania postępu biologicznego, lecz mogą zależeć od inten­sywności i technologii produkcji, a także jej skali.
Abstract	The paper aims to analyze the level of utilization of biological progress in crop production in Poland. It shows that certified seeds were used on 22% of sowing area. It is more than observed for cereals separately (9%). If using of farm saved seeds for cereals and potato for 3 years were assumed, the share of sowing area with utilizing of modern biological assets are counted on 42%. Additionally the results indicate that the level of utilization of biological progress is strongly differentiated across provinces. In west and central provinces it was more than 20% whereas in east ones slightly over 10%. Thus the biological progress utilization in plant production in Poland is still on moderate level, but it can be counted as sufficient for at least 6 south-west and west prov­inces of Poland.
Cytowanie	Wicki L. (2010) Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 221-229
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s221.pdf