Wyniki wyszukiwania

Autor	Aleksandra Dudek
Tytuł	Koniunktura w polskim rolnictwie na tle sytuacji ogólnogospodarczej w latach 1996-2012
Title	THE SITUATION IN POLISH AGRICULTURE AGAINST THE GENERAL ECONOMIC SITUATION IN THE YEARS 1996-2012
Słowa kluczowe	sytuacja ogólnogospodarcza, wahania koniunktury, rolnictwo
Key words	economic climate, fluctuations, agriculture
Abstrakt	Opracowanie przedstawia ocenę zmian sytuacji w rolnictwie i w całej gospodarce w Polsce w latach 1996-2012. Na podstawie teorii cyklu wzrostu wyodrębniono fazy wzrostu i spadku koniunktury gospodarczej. Wybrane wskaźniki sytuacji ogólnogospodarczej zestawiono ze wskaźnikami koniunktury w polskim rolnictwie. Przeprowadzona analiza porównawcza była podstawą odpowiedzi na pytanie, czy wahania koniunktury w całej gospodarce i w rolnictwie są współzależne oraz czy przystąpienie Polski do Unii Europejskiej (UE) miało wpływ na zmianę charakteru tej zależności. Z przeprowadzonych badań wynika, że zaobserwowane w skali całej polskiej gospodarki ogólne tendencje zmian były zbliżone do tych występujących w sektorze rolnym, przy czym należy zaznaczyć, że sytuację ekonomiczno-finansową jednostek funkcjonujących w obrębie rolnictwa cechują znacznie większe wahania aniżeli sytuację podmiotów rynkowych ogółem. W latach 1996-2012 zmiany poziomu dochodów ludności, będące jednym z głównych kryteriów oceny stanu koniunktury ogólnogospodarczej, były znacznie bardziej stabilne w przypadku gospodarstw domowych pracowników niż rolników. Decydującą rolę w tym zakresie odegrała wysoka zmienność cen sprzedawanych produktów rolnych, współzależna m.in. z dynamiką PKB, oraz obrotów handlu zagranicznego. W badaniach zastosowano modelowanie ekonometryczne oraz analizę statystyczną, której podstawę stanowiły dane Głównego Urzędu Statystycznego.
Abstract	The paper presents the general economic background of the situation in Polish agriculture in the period 1996-2012. On the basis of the growth cycle theory there were separated phases of the economic growth and decline in Poland. Selected indicators of the general economic climate were compared with indicators of the situation in Polish agriculture. The carried out comparative analysis was a base for answers to the question: how the shaping of the economic situation and trends in agriculture are interdependent and how Polish accession to the European Union have an impact on the change in the nature of this relationship. The study shows that observed in the whole Polish economy overall trends are similar to those exposed in the agricultural sector, it being noted that the economic and financial situation of individuals functioning within agriculture are characterized by much higher volatility than the situation of market participants in general. In the entire period from 1996 to 2012, changes in the level of income of the population of our country, which is one of the main criteria for assessment of the general economic downturn, were much more stable in the case of workers’ households than farmers’. The decisive role in this regard has played high volatility of prices of sold agricultural products correlated with dynamics of GDP and foreign trade. In the study there were used econometric modeling and statistical analysis. The main source of the used data were the statistical yearbooks of the Republic of Poland of the Central Statistical Office
Cytowanie	Dudek A. (2014) Koniunktura w polskim rolnictwie na tle sytuacji ogólnogospodarczej w latach 1996-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 7-19
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s7.pdf

Autor	Agnieszka Kozera
Tytuł	Sytuacja finansowa gospodarstw domowych zamieszkujących obszary wiejskie w Polsce po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej
Title	THE FINANCIAL SITUATION OF HOUSEHOLDS IN RURAL AREAS IN POLAND IN THE CONTEXT OF EUROPEAN INTEGRATION
Słowa kluczowe	sytuacja finansowa, dochody rozporządzalne, zarządzanie finansami osobistymi, gospodarstwa domowe, obszary wiejskie
Key words	financial situation, managing personal finances, households, rural areas
Abstrakt	W artykule dokonano oceny sytuacji finansowej gospodarstw domowych na obszarach wiejskich w relacji do gospodarstw miejskich w Polsce w latach 2004-2012. Analizie poddano wielkość, dynamikę dochodów i wydatków gospodarstw domowych, źródła dochodów oraz sposoby ich rozdysponowania. Podstawę informacyjną stanowiły zagregowane dane pochodzące z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego. Z przeprowadzonych badań wynika, że sytuacja finansowa gospodarstw domowych zamieszkujących obszary wiejskie uległa znacznej poprawie, zmniejszeniu uległy dysproporcje dochodowe wiejskich gospodarstw domowych w stosunku do gospodarstw miejskich. W latach 2004-2012 dynamika wzrostu dochodów w gospodarstwach domowych rolników była znaczne wyższa w stosunku do ogółu gospodarstw wiejskich i miejskich. W wiejskich gospodarstwach domowych w największym stopniu wzrosło znaczenie pozarolniczych źródeł utrzymania, w tym głównie z pracy najemnej. W wyniku poprawy sytuacji finansowej zmniejszeniu uległ udział wydatków podstawowych na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb w budżetach gospodarstw wiejskich oraz gospodarstw rolników, zauważono także wzrost ich skłonności do oszczędzania.
Abstract	This paper carried on an analysis of the financial situation of rural households in Poland, in relation to urban households, in 2004-2012. The size, dynamics of income and household expenditure, sources of income and ways of obtaining their distribution were analyzed. The basis of information were aggregated data, derived from studies, conducted by the Central Statistical Office and published in reports Living conditions of the population between 1999 and 2005 and Household budget survey in 2006,…,2012. Based on the survey, it was found that in the context of European integration, the financial situation of households living in rural areas has significantly improved. As a result, income disparities have decreased between rural households and urban households. It should be emphasized that in years 2004-2012, the growth rate of income in farmers’ households was significantly higher, compared to the total number of households in rural and urban areas. In rural households, in the considered period, the importance of non-agricultural sources of income, mainly from employment, has significantly increased. As a result of the improvement of financial situation, the burden on rigid expenses in budgets of rural households and farmers’ households was reduced and an increase in their propensity to save was noticed.
Cytowanie	Kozera A. (2014) Sytuacja finansowa gospodarstw domowych zamieszkujących obszary wiejskie w Polsce po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 91-101
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s91.pdf

Autor	Stanisław Bagieński, Aleksandra Perek
Tytuł	Struktura i jakość portfela kredytowego w zależności od lokalizacji siedziby banku spółdzielczego na przykładzie województwa mazowieckiego
Title	THE STRUCTURE AND QUALITY OF LOAN PORTFOLIO DEPENDING ON THE LOCATION OF SEAT OF COOPERATIVE BANK FOR EXAMPLE MAZOVIA VOIVODESHIP
Słowa kluczowe	bank spółdzielczy, portfel kredytowy
Key words	cooperative bank, credit portfolio
Abstrakt	Dla banków spółdzielczych, zgodnie z zapisami Ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, obszar działalności jest ograniczony w zależności od poziomu funduszy własnych. Struktura i jakość portfela kredytowego banków silnie zależy od kondycji finansowej klientów oraz warunków ekonomicznych panujących na lokalnym rynku. Celem badań jest ocena portfela kredytowego banków spółdzielczych w zależności od lokalizacji ich siedziby. Próbę badawczą stanowiły banki zlokalizowane w województwie mazowieckim, a analizę przeprowadzono w poszczególnych podregionach. Okresem badawczym były lata 2008 i 2012. Wyniki badania wskazały statystycznie istotne różnice wśród banków zlokalizowanych w podregionach przeważająco wiejskich i pośrednich.
Abstract	For cooperative banks, in accordance with the “the Act on the Functioning of the cooperative banks, their associations and affiliated banks”, business area is limited depending on the level of own funds. The structure and quality of the loan portfolio of banks is strongly dependent on the financial condition of the customers and the economic conditions in the local market. The aim of the study was to evaluate the cooperative banks’ loan portfolio, depending on the location of their headquarters. The sample was constituted banks located on Mazovian Voivodeship, analysis was carried out in different sub regions. Research period were the years 2008 and 2012. Results of the study showed statistically significant differences among banks located in the sub-regions predominantly rural and intermediate.
Cytowanie	Bagieński S., Perek A. (2014) Struktura i jakość portfela kredytowego w zależności od lokalizacji siedziby banku spółdzielczego na przykładzie województwa mazowieckiego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 102-111
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s102.pdf

Autor	Ewelina Gudarowska, Ireneusz Sosna, Adam Szewczuk, Tomasz Szuk
Tytuł	Wpływ ceny sprzedaży i poziomu plonowania wybranych odmian truskawek na uzyskiwane przychody w warunkach Dolnego Śląska
Title	A COMPARISON OF SEVERAL STRAWBERRY CULTIVARS IN TERMS OF YIELD AND PRODUCTION VALUES OBTAINED IN 2011-2013, IN LOWER SILESIA
Słowa kluczowe	truskawka, plonowanie, ceny, przychody
Key words	strawberry, yielding, prices, revenues
Abstrakt	Celem opracowania jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, który z czynników – cena sprzedaży czy wielkość plonu – ma decydujący wpływ na poziom uzyskiwanych przy­chodów w produkcji wybranych odmian truskawek deserowych w warunkach przyrodniczych i ekonomicznych Dolnego Śląska. Na podstawie wyników doświadczenia polowego realizowa­nego w latach 2011-2013 w Stacji Badawczo-Dydaktycznej w Samotworze pod Wrocławiem porównano pod względem wartości przychodów siedem odmian truskawki podzielonych na trzy grupy: odmiany wczesne (Flair, Rumba, Honeoye), odmiany średniowczesne (Polka, Sonata) i odmiany późne (Salsa, Florence) przy trzech poziomach cen za owoce: cenie minimalnej, średniej i maksymalnej dla każdego terminu zbioru. Wartość przychodów determinowana była w największym stopniu przez poziom uzyskiwanych plonów, a rozkład zbiorów nie był optymalny w stosunku do rozkładu cen. Najkorzystniejsze wartości przychodów uzyskiwano z tych odmian, które odznaczały się wysokimi plonami, a ich zbiory w największym stopniu przypadały na okres zwyżki cenowej. Były to odmiany Salsa i Polka, które z tego punktu widzenia powinny być rekomendowane do uprawy w warunkach przyrodniczych i ekonomicznych Dolnego Śląska.
Abstract	The aim of this study was to compare the production of seven strawberry cultivars at different ripening periods. This was conducted on the background of changing prices and finding the best cultivars in the natural and economic conditions of Lower Silesia. The experiment was conducted in 2011-2013, at the Research Station in Samotwór. Seven strawberry cultivars were divided into three groups based on ripening periods: early (Flair, Rumba , Honeoye), middle (Polka, Sonata) and late cultivars (Salsa, Florence). A comparison of the different cultivars in terms of their value of production was carried out at three price levels for fruit: the minimum, average and maximum price for each harvest date. The highest yield was observed in the following cultivars: Polka and Salsa, and the lowest for Rumba and Flair. Production value was determined to the greatest extent by the level of the obtained yield. However, the distribution of the harvest was not optimal in relation to price distribution. The Salsa and Polka cultivars should be recommended for cultivation in the natural and economic conditions of Lower Silesia as they showed the highest yields and values of income.
Cytowanie	Gudarowska E., Sosna I., Szewczuk A., Szuk T. (2014) Wpływ ceny sprzedaży i poziomu plonowania wybranych odmian truskawek na uzyskiwane przychody w warunkach Dolnego Śląska.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 188-196
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s188.pdf

Autor	Lidia Gunerka, Wioletta Wróblewska
Tytuł	Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012
Title	THE INFLUENCE OF PRICE VOLATILITY OF CUT FLOWERS AND MEANS OF PRODUCTION ON THE ECONOMIC SITUATION OF FLOWER PRODUCERS IN POLAND IN THE YEARS 2003-2012
Słowa kluczowe	cena, kwiaty cięte, środki produkcji
Key words	price, cut flowers, means of production
Abstrakt	W artykule dokonano oceny zmienności cen kwiatów ciętych w Polsce w latach 2003-2012 na tle zmian płac oraz cen wybranych środków produkcji. Ustalono, że istniał ścisły związek pomiędzy zmianami cen kwiatów oraz płac i środków produkcji. Za pomocą ekwiwalentów na­turalnych określono ogólne zmiany sytuacji ekonomicznej producentów w analizowanych latach. Analizę zmienności cen przeprowadzono w oparciu o podstawowe mierniki statystyczne, tj. średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, indeksy jednopodstawowe i łańcuchowe oraz przeanalizowano tempo średniorocznych zmian cen w badanym okresie, wyko­rzystując linię tendencji określoną metodą najmniejszych kwadratów. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że ceny kwiatów i środków produkcji w badanym okresie systematycznie wzrastały. Jednak tempo wzrostu cen środków produkcji było szybsze niż cen kwiatów. W analizowanym okresie w najkorzystniejszej sytuacji ekonomicznej byli producenci róż.
Abstract	An analysis of price volatility of cut flowers in Poland in the years 2003-2012 was conducted. The change of wage and prices of chosen means of production was considered. A correlation was observed between flower price changes and the wages and prices of means of production. An analysis was carried out into the variability of prices. Statistic parameters such as standard deviation, ratio of variability, one-basic indices, chain and rate of mid-year price changes were used. The results of the research indicate that the prices of cut flowers and means of production grew systematically in the investigated period. Means of production prices increased at a greater pace than flower prices.
Cytowanie	Gunerka L., Wróblewska W. (2014) Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 197-204
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s197.pdf

Autor	Anna Kłoczko-Gajewska, Piotr Sulewski
Tytuł	Czynniki determinujące korzystanie z ubezpieczeń produkcji rolniczej w Polsce
Title	Determinants of Taking out Insurance Against Losses in Agricultural Production in Poland
Słowa kluczowe	ubezpieczenia rolnicze, ryzyko w rolnictwie, awersja do ryzyka
Key words	agricultural insurance, risk in agriculture, farmers’ risk aversion
Abstrakt	Ubezpieczenia produkcji rolniczej stanowią jedno z głównych narzędzi zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Zakres ich stosowania w Polsce pozostaje ciągle niewielki, pomimo wsparcia systemu ubezpieczeniowego z budżetu państwa. W artykule podjęto próbę identyfikacji czynników mogących determinować fakt uczestnictwa rolników w systemie ubezpieczeń. Badania przeprowadzono w 2012 roku, a zebrany materiał dotyczył sytuacji z lat 2005-2011. Badaniami objęto zbiorowość ponad 400 gospodarstw prowadzących produkcję roślinną i mieszaną. Przeprowadzone analizy sugerują dużą złożoność uwarunkowań stosowania ubezpieczeń produkcyjnych. Bezdyskusyjnym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo korzystania przez rolników z ubezpieczeń okazało się poniesienie straty w przeszłości.
Abstract	Insuring agricultural production is one of the main tools of risk management in agriculture. In Poland it is still not popular, despite subsidies from the state budget. The paper tries to present determinants of farmer’s participation in the insurance system. The analysis covered over 400 crop and mixed farms. The research was carried out in 2012 and refers to events that occurred between 2005 and 2011. It was revealed that reasons for taking out insurance are rather complex. The probability of buying insurance rises sharply if the farmer had faced significant loss in the past.
Cytowanie	Kłoczko-Gajewska A., Sulewski P. (2014) Czynniki determinujące korzystanie z ubezpieczeń produkcji rolniczej w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4: 127-135
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n4_s127.pdf

Autor	Michał Soliwoda
Tytuł	Dylematy dotyczące zależności między płatnościami bezpośrednimi a inwestycjami gospodarstw rolniczych
Title	Dilemmas concerning dependencies between direct payments and farm investment
Słowa kluczowe	płatności bezpośrednie; inwestycje; gospodarstwa rolne; FADN
Key words	direct payments; investment; farms; FADN
Abstrakt	Głównym celem opracowania było przedstawienie metodologicznych i teoretycznych trudności związanych z pomiarem zależności między płatnościami bezpośrednimi (w tym, odłączonymi) a inwestycjami gospodarstw rolniczych. Przedstawiono krytyczny przegląd podejść badawczych związanych ze wspomnianym związkiem. Na podstawie danych EU-FADN, w opracowaniu przedstawiono analizę wysokości płatności odłączonych i stóp inwestowania gospodarstw rolniczych w nowych państwach członkowskich UE. Oceniono zależności za pomocą analizy korelacyjnej. Stwierdzono, że niezbędne jest stosowanie podejścia integrującego kilka metod badawczych. Choć czynniki behawioralne mogą być istotne w analizie wpływu płatności bezpośrednich, to nie należy jednak lekceważyć kanałów oddziaływania polityki rolnej. W przypadku analizy dla zagregowanych danych dotyczących nowych państw członkowskich, zależności nie są tak jednoznaczne, jak dla EU-15. Może to wskazywać na potrzebę bardziej pogłębionych badań dotyczących niepewności i oczekiwań rolników co do rodzaju i wysokości przyszłych płatności.
Abstract	The main aim of this paper was discuss theoretical and methodological difficulties referring to measurement of dependencies between direct payments (including decoupled payments) and farm investment. The article presents the critical overview of research approaches concerning the aforesaid relationship. Moreover, this paper discusses dependencies, based on the empirical data (from European FADN): between investment rate (gross investment/depreciation) and decoupled payments with the assessment by means of correlation analysis. Implementation of the integrated research approach should be recommended. Althought behavioural factors may be significant in analysis how direct payments affect, channels concerning agricultural policy should not be ignored. In the case of aggregated data from New Member States (NMS), dependencies were unequivocal. This may indicate the need to carry out detailed studies on uncertainty and farmers’ expectations for the type and amount of future payments.
Cytowanie	Soliwoda M. (2014) Dylematy dotyczące zależności między płatnościami bezpośrednimi a inwestycjami gospodarstw rolniczych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 33-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n1_s33.pdf

Autor	Anna Bischoff
Tytuł	Znaczenie podatku VAT jako źródła dochodów budżetowych w krajach OECD
Title	The importance of VAT as a source of tax revenue in OECD countries
Słowa kluczowe	VAT; wpływy budżetowe; stawki podatkowe; próg rejestracyjny
Key words	VAT; budget revenues; tax rates; the registration threshold
Abstrakt	W opracowaniu scharakteryzowana została różnorodność w podejściu do podatku VAT państw należących do OECD. Zbadano również poziom obciążenia podatkiem VAT podmiotów w krajach członkowskich OECD oraz udział wpływów z tytułu tego podatku na fiskalne dochody budżetowe zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i w relacji do PKB. Badania przeprowadzono na podstawie danych statystycznych z lat 1999–2012. Opisano również poziom oraz liczbę stawek obniżonych oraz wysokość progów podatkowych, od których podmioty zmuszone są do zarejestrowania się jako podatnicy VAT. W trakcie badanego okresu udział podatku VAT w PKB wzrastał, jego wartość była wyższa w krajach należących do UE w stosunku do wszystkich krajów członkowskich OECD. W badanym okresie wzrósł również udział podatku VAT w podatkowych dochodach budżetowych głównie w krajach UE należących do OECD. Ponadto istnienie progów rejestracyjnych oraz obniżonych stawek znacząco wpływały na poziom obciążeń fiskalnych podatników VAT
Abstract	The study characterizes diversity in the approach to VAT in OECD countries. Study illustrates level of VAT burden in OECD countries and the share of revenues from VAT in the fiscal revenues in absolute terms and in relation to GDP. Analysis was carried out on the basis of statistical data for 1999–2012 years. Study also presents level and number of reduced rates and the levels of tax thresholds from which entities are forced to register as VAT payers. During the reporting period the share of VAT in GDP was rising and it was also higher in EU countries in comparison to all OECD countries. During the analyzed period share of VAT in the tax revenues raised mainly in EU countries belonging to the OECD. Moreover, the existence of thresholds for registration and reduced rates significantly affected the level of the fiscal burden for VAT payers.
Cytowanie	Bischoff A. (2014) Znaczenie podatku VAT jako źródła dochodów budżetowych w krajach OECD.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 55-66
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n3_s55.pdf

Autor	Sławomir Juszczyk, Tomasz Żak
Tytuł	Ewolucja kart płatniczych w Polsce
Title	The payment cards evolution in Poland
Słowa kluczowe	karty płatnicze; karta zbliżeniowa; bankomat; transakcje bezgotówkowe
Key words	credit cards; proximity card; ATM; non-cash transactions
Abstrakt	Priorytetem rozwoju wszystkich instrumentów płatniczych jest dążenie do zastąpienia transakcji gotówkowych technologią bezgotówkowego regulowania zobowiązań. Posługiwanie się kartami płatniczymi pozwala zwiększyć wygodę oraz bezpieczeństwo dokonywanych transakcji. Celem badań było przybliżenie rozwoju wykorzystania kart płatniczych w Polsce. W opracowaniu przedstawiono historię oraz klasyfikację kart płatniczych, ze zwróceniem uwagi na bezpieczeń- stwo tego instrumentu płatniczego. Analiza ważniejszych danych charakteryzujących karty płatnicze wskazała na dynamiczny rozwój polskiego rynku. Banki upatrują w nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych osiągnięcie przewagi konkurencyjnej na rynku. Jednym z prężniej rozwijających się rynków jest rynek kart zbliżeniowych, o czym świadczy systematyczny coroczny wzrost liczby wydawanych kart tego typu.
Abstract	The priority of the development of payment instruments is to seek to replace cash transactions technology cashless settlement of liabilities. The use of payment cards allows increase the comfort and safety of transactions. The aim of the study was to present the development of the use of payment cards in Poland. The study presents the history and classification of cards with a focus on security of the payment instrument. Analysis of the characteristics of the major credit cards pointed to the dynamic development of the Polish market. Banks perceive modern technological solutions to achieve a competitive advantage in the market. One of the most dynamically developing market is the market for proximity cards, as evidenced by the steady annual increase in the number of cards of this type.
Cytowanie	Juszczyk S., Żak T. (2014) Ewolucja kart płatniczych w Polsce.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 67-80
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n3_s67.pdf

Autor	Ivan Gaidutskiy
Tytuł	Problematyka ponadnarodowych inwestycji gospodarek niskoemisyjnych
Title	Problems of transnational investment low-carbon economy
Słowa kluczowe	kryzys inwestycyjny; zrównoważony rozwój niskoemisyjny; energia odnawialna; mechanizmy stymulowania inwestycji
Key words	investment crisis; sustainable low-carbon development; renewable energy; mechanisms stimulating investment
Abstrakt	Artykuł zwraca uwagę na kontrowersje związane z dynamiką ponadnarodowych procesów inwestycyjnych w zrównoważonym rozwoju niskoemisyjnym. Ponadto przedstawiono przyczyny recesji, które doprowadziły do kryzysu inwestycyjnego związanego z dysharmonią w regulacjach mechanizmu systemów inwestycyjnych. Opierając się na analizie szeregów czasowych, Autor zauważył, że główne inwestycje związane z energią odnawialną dotyczyły energii słonecznej, wiatrowej i bioenergii. Głównym dostawcą zasobów inwestycyjnych są Chiny, które wyprzedziły na tym rynku Stany Zjednoczone. Za pomocą metody eliminacji Autor stwierdził, że spadek inwestycji w odnawialne źródła energii w 2009 roku nastąpił w wyniku ogólnego kryzysu gospodarczego, a w 2012 roku był wynikiem dysharmonii mechanizmów regulacji i odmiennych motywacji inwestycyjnych, doprowadziło to do nieuczciwej konkurencji na tym rynku. Ponadto przedstawiono przyczyny i skutki pierwszego kryzysu inwestycji w odnawialne źródła energii. Autor sformułował zalecenia dotyczące globalnej polityki i potrzebnych globalnych zmian w regulacjach systemów inwestycyjnych i motywacji inwestycyjnych w ramach rozwoju zrównoważonego gospodarek niskoemisyjnych.
Abstract	The article highlights the controversial dynamics of transnational investment processes in a sustainable low carbon development, are covered the reasons for the recession, which has developed into an investment crisis caused by disharmony in the mechanisms of regulation of investment regimes. Based on the analysis of time series, author revealed that major investments aimed at renewable energy, went into solar, wind and bioenergy. Among the countries the main investment resource provider is China, which has surpassed the United States. By using the method of elimination, the author found that the decline in investments in renewable energy in 2009 occurred as a result of the general economic crisis, and in 2012 – as a result of disharmony of regulation and motivation investment mechanisms which led to unfair competition in this market. Scientific novelty of the paper includes justifying the causes and consequences of the first investment crisis in renewable energy. The practical significance of the article is to give recommendations for the introduction of global mutual policy in the regulation of investment regimes and investment motivation of sustainable low carbon development.
Cytowanie	Gaidutskiy I. (2014) Problematyka ponadnarodowych inwestycji gospodarek niskoemisyjnych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 31-39
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n4_s31.pdf

Autor	Rafał Balina
Tytuł	Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) na przykładzie banków spółdzielczych
Title	Corporate social responsibility (CSR) on the example of cooperative banks
Słowa kluczowe	społeczna odpowiedzialność biznesu; banki spółdzielcze; dzia- łalność społeczna
Key words	corporate social responsibility; cooperative banks; social activities
Abstrakt	W opracowaniu dokonano określenia wielkości i zakresu działalności społecznej prowadzonej przez banki spółdzielcze w latach 2009–2013. Badaniami objęto 50 banków spółdzielczych funkcjonujących w Polsce. Przeprowadzone badania wykazały, że w okresie badawczym banki spółdzielcze prowadziły dzia- łalność prospołeczną w istotnym dla społeczności lokalnych zakresie, przy czym działalność ta w latach 2011–2012 została ograniczona ze względu na skutki kryzysu finansowego. Ponadto badania wykazały, że banki spółdzielcze w znacznym zakresie wspierają funkcjonowanie społeczności lokalnych, na co wskazuje ogromny wachlarz dofinansowywanych inicjatyw lokalnych począwszy od dzia- łań na rzecz oświaty, kultury poprzez sport i organizacje religijne.
Abstract	The paper analyzes the size and scope of the social activities carried out by cooperative banks in the years 2009–2013. Study included 50 cooperative banks operating in Poland. The study showed that during the research cooperative banks led to a significant pro-social activities for local communities range and this activity in 2011–2012 was limited due to the effects of the financial crisis. In addition, studies have shown that cooperative banks to a large extent support the functioning of local communities, as indicated by a huge range of local initiatives funded from the efforts of education, culture through sports and religious organizations.
Cytowanie	Balina R. (2014) Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) na przykładzie banków spółdzielczych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 51-60
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n4_s51.pdf

Autor	Przemysław Krawczyk, Irena Ozimek
Tytuł	Prawa pasażerów w ocenie respondentów
Title	Rights of passengers in the opinion of respondents
Słowa kluczowe	pasażer, transport, prawo, turystyka, przewoźnik, ochrona praw pasażera
Key words	passenger, transport, law, tourism, carrier, passenger security
Abstrakt	Głównym celem badań była ocena poziomu przestrzegania praw pasażerów w Polsce w świetle badania ankietowego dotyczącego zdiagnozowania świadomości osób korzystających z transportu w zakresie praw i obowiązków przysługujących pasażerom podczas przewozu, a także istniejących regulacji prawnych. Prowadzenie działalności w zakresie transportu pasażerskiego regulowane jest prawnie. Każda gałąź transportu ma swoją specyfikę, która wyklucza stworzenie jednego uniwersalnego aktu prawnego regulującego przewóz osób. W przypadku złamania prawa lub zaniedbania praw przez przewoźnika, najbardziej przydatna byłaby pasażerowi wiedza na temat możliwych sposobów dochodzenia roszczeń. Niestety deklarowany przez respondentów poziom wiedzy nie jest wykorzystywany przez nich w praktyce, ponieważ liczba skarg i wysuwanych roszczeń jest niewielka, w porównaniu do liczby osób uważających się za pokrzywdzonych. Dlatego tak ważne staje się prowadzenie działalności edukacyjnej i informacyjnej przez organizacje i instytucje działające na rzecz ochrony praw pasażerów.
Abstract	The main purpose of this paper is the analysis of the abidance of rights of passengers using various forms of transport. Another purpose is the examination of what is the knowledge of passengers’ rights among the travellers. Using transport regardless of its mode is regulated by law. Each branch of transport is characterized differently, which excludes the creation of one unitary law concerning various branches of transport. To assure passengers better security, a few organizations and institutions were established. The most important knowledge for passengers, whose rights aren’t obeyed is the information required to process their claim. Unfortunately declared level of knowledge of passengers’ rights is not put into practice, because the amount of complaints isn’t large in comparison to the number of people regarded as disadvantaged.
Cytowanie	Krawczyk P., Ozimek I.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2014_n1_s69.pdf

Autor	Eugenia Panfiluk
Tytuł	Kreowanie przestrzeni turystycznej obszarów przyrodniczo cennych na przykładzie Doliny Narwi
Title	Creating tourist space of environmentally valuable areas on the example of the Narew river valley
Słowa kluczowe	przestrzeń turystyczna, funkcja turystyczna, atrakcyjność przestrzeni turystycznej
Key words	tourist space, tourist function, attractiveness of tourist space
Abstrakt	W artykule poruszono problematykę przestrzeni turystycznej. W pierwszej części dokonano przeglądu literatury, omówiono czynniki i procesy, które determinują tworzenie przestrzeni turystycznej. Część empiryczna przedstawia wyniki badań z zakresu poziomu wykorzystania turystycznego Doliny Narwi przez mieszkańców metropolii Białymstoku. Omówione zostały główne atrakcje determinujące tworzenie przestrzeni turystycznej, funkcje turystyczne pełnione przez przestrzeń turystyczną Doliny Narwi na rzecz turystów oraz bariery hamujące rozwój funkcji turystycznej.
Abstract	The articles discusses the issue of tourist space. The first part reviews the literature, presents the factors and processes which determine creating tourism space. The empirical part, carried out on the example of the Narew River Valley, identifies the intensity of tourist movement in the lower part of the Narew River Valley by the residents of the metropolitan Bialystok, depicts the main attractions determining creating tourism space as well as the functions that this space fulfils for tourists. Barriers and determinants have been presented. The article is supported with examples.
Cytowanie	Panfiluk E.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2014_n1_s77.pdf

Autor	Anna Parzonko
Tytuł	Funkcje edukacyjno-informacyjne instytucji doradczych w kształtowaniu rozwoju regionalnego
Title	Educational and informational functions of farm advisory institutions in enhancing regional development
Słowa kluczowe	rozwój regionu, doradztwo, kapitał ludzki, edukacja, informacja
Key words	regional development, farm advisory services, human capital, education, information
Abstrakt	Wskutek rozwoju nowej ekonomii instytucjonalnej coraz większą uwagę zwraca się na rolę instytucji w rozwoju gospodarczym. Celem artykułu jest przedstawienie roli, jaką mogą odegrać instytucje doradztwa rolniczego w stymulowaniu procesów rozwojowych na obszarach wiejskich. Analizie poddano działalność wybranej instytucji doradczej, jaką jest Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Warszawie. Na podstawie realizowanych przez MODR w Warszawie działań o charakterze edukacyjno-informacyjnym w latach 2005– –2013 starano się ukazać rolę instytucji doradczych w kształtowaniu kapitału ludzkiego – kluczowego czynnika kształtującego poziom konkurencyjności regionów.
Abstract	As a result of the development of new institutional economics more and more attention is devoted to the role of institutions in economic development. Therefore, the aim of this article is to present the role which farm advisory institutions may play in stimulating development processes in rural areas. To meet this objective, the operations of one selected farm advisory body – Mazowiecki Agricultural Advisory Centre (MODR), based in Warsaw – have been analyzed. The educational and informational activities carried out by the Warsaw based MODR in the years 2005–2013 served as the basis to explore the role of advisory institutions in building human capital – the key factor determining the level of competitiveness of regions.
Cytowanie	Parzonko A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2014_n2_s55.pdf

Autor	Marzena Trajer, Maja Trajer
Tytuł	Kampanie promocyjne i informacyjne na rynku mięsa współfinansowane w ramach wspólnej polityki rolnej
Title	Promotion and information campaigns on the meat market co-financed in scope of the common agricultural policy
Słowa kluczowe	spólna polityka rolna, kampanie promocyjno-informacyjne, public relations
Key words	common agricultural policy, promotion and information campaigns, public relations
Abstrakt	Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej organizacje branżowe, które były reprezentatywne dla danej branży rolnej, mogły ubiegać się o współfinansowanie kampanii promocyjno-informacyjnych w ramach unijnego mechanizmu „Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych”. Celem dofinansowania było m.in. zwiększenie popytu na określone wspólnotowe artykuły żywnościowe i uświadomienie konsumentom, że produkty te gwarantują wysoką jakość. Promocja produktów rolnych możliwa była zarówno na wewnętrznym rynku unijnym, jak i na rynkach poza UE. W artykule przybliżono kampanie realizowane na rynku mięsa. Komisja Europejska do końca 2014 roku przyznała organizacjom branżowym w Polsce, realizującym kampanie na rynku mięsa, 33,6 mln euro. Działania w ramach kampanii obejmowały m.in.: public relations, udział w targach, a także produkcję i emisję reklam telewizyjnych.
Abstract	After Poland’s accession to the European Union, branch organizations representative for the agricultural branch could apply for co-financing promotion and information campaigns within the EU scheme “Support for promotion and information activities of selected agricultural products”. Aim of the co-financing was inter alias to increase demand for certain Community food products and to make the consumers aware that those products guarantee high quality. Promotion of agricultural products was possible on the internal union market as well as on the markets beyond the EU. The article presents the campaigns carried out in the meat market. The European Commission granted branch organization implementing campaigns on the meat market EUR 33.6 million. In framework of the campaign public relations activities, participation in fairs as well as production and TV advertisements were carried out.
Cytowanie	Trajer M., Trajer M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2014_n2_s99.pdf

Autor	Patrycja Beba, Walenty Poczta
Tytuł	Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej
Title	DEVELOPMENT AND THE ROLE OF THE POLISH FOOD INDUSTRY IN TERMS OF ACCESSION TO THE EUROPEAN UNION
Słowa kluczowe	przemysł spożywczy, rozwój przemysłu spożywczego, miejsce w gospodarce narodowej, pozycja w UE
Key words	food industry, food industry production
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie zmian zachodzących w polskim przemyśle spożywczym po akcesji Polski do Unii Europejskiej oraz ukazanie jego pozycji na tle innych krajów UE. Od momentu wejścia Polski w struktury UE polski przemysł spożywczy zaczął funkcjonować na jednolitym rynku europejskim, co w istotny sposób wpłynęło na jego rozwój. Ponadto w artykule określono wysokość poziomu wsparcia dla tego działu gospodarki ze środków Wspólnej Polityki Rolnej. W celu ustalenia znaczenia przemysłu spożywczego dokonano analizy struktury podmiotowej, wolumenu produkcji, zatrudnienia oraz przedstawiono udział w całej gospodarce narodowej. Następnie odniesiono go do przemysłu spożywczego Unii Europejskiej i na podstawie otrzymanych wyników określono miejsce polskiego przemysłu spożywczego w unijnym przemyśle spożywczym. Analizy przeprowadzono w oparciu o dane Eurostatu oraz dane pochodzące z Roczników Statystycznych Przemysłu i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Abstract	The aim of this article is to present the changes in the Polish food industry after the Polish accession to the European Union and show position of Polish food to other EU countries. Also specified the height of the level of support for this sector of the economy from the Common Agricultural Policy. Since its entry into the EU structures Polish food industry began to operate in the Single European Market, which significantly contributed to its development. In order to determine the role of this department economy analyzed its structure, the volume of production and employment. It also presents the share of the food industry in the national economy. Then, reference Polish food industry to the European Union and on the basis of the results specified place of the food industry in the EU food industry. Analyses were carried out on the basis of Eurostat data and data from Statistical Yearbooks of Industry and the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture (ARMA).
Cytowanie	Beba P., Poczta W. (2014) Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 7-18
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n60_s7.pdf

Autor	Marcin Będzieszak
Tytuł	Konsolidacja szkół podstawowych i gimnazjów a ekonomika skali i wydatki budżetowe w miastach na prawach powiatu
Title	PRIMARY AND SECONDARY SCHOOLS CONSOLIDATION AND ECONOMY OF SCALE IN CITIES’ BUDGET EXPENDITURE
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	Celem artykułu jest wskazanie, czy w miastach na prawach powiatu realizowana jest zasada racjonalnego gospodarowania oraz czy występuje zjawisko ekonomii skali w zakresie utrzymania szkół podstawowych oraz gimnazjów. W pierwszej części artykułu dokonano przeglądu literatury. Następnie przedstawiono metodologię oraz wyniki badania. Artykuł zakończono wnioskami. Ekonomika skali w przypadku placówek oświatowych jest uzasadnieniem konsolidacji tych podmiotów ze względów finansowych. Biorąc pod uwagę zmniejszającą się liczbę uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach konsolidacja tych jednostek jest uzasadniona w przypadku miasta na prawach powiatu, ze względu na zwykle dużą liczbę jednostek realizujących zadania oświatowe. W artykule wykazano, że w badaniach ekonomia skali w jednostkach oświatowych znajduje uzasadnienie. W niektórych przypadkach pozwala nawet na określenie optymalnej z punktu widzenia finansowego liczby uczniów. W literaturze przedmiotu właśnie ucznia (studenta) przyjmuje się za podstawowy nośnik kosztów. Przeprowadzone badania na większości miasta na prawach powiatu w Polsce w okresie 2003- 2010, gdy następowała konsolidacja, wskazują, że występuje dysekonomia skali. Zarówno w przypadku wydatków na utrzymanie szkół podstawowych i gimnazjów, jak i oddziałów, widoczne jest zjawisko wzrostu przeciętnych wydatków, pomimo zmniejszającej się liczby placówek oświatowych i oddziałów szkolnych. Konsolidacja nie powodowała zatem pożądanych zmian w finansowaniu placówek oświatowych.
Abstract	The aim of article is to indicate whether the cities implemented the principle of economic rationality and are there economies of scale in the maintenance of primary and secondary schools. In the first part of the article review the literature has been done. It then provides the methodology and the results of the test. Article is finalized proposals. The economics of scale for educational institutions justifies the consolidation of these entities for financial reasons. Given the decreasing number of students in primary and secondary schools to consolidation of these entities is justified, due to the usually large number of units carrying out educational tasks. The article shows that economies of scale in educational units is justified. In some cases, even allows you to determine the optimal number of students. In the literature a student is considered the primary carrier of costs. The research done in cities in Poland in the period 2003-2010, when the consolidation took place, indicates that there is diseconomy of scale. Both in the case of expenditure on the maintenance of primary and secondary schools, as well as the branches, it is apparent phenomenon of growth in average spending, despite the declining number of educational and school departments. Consolidation does not cause therefore the desired changes in the financing of educational institutions.
Cytowanie	Będzieszak M. (2014) Konsolidacja szkół podstawowych i gimnazjów a ekonomika skali i wydatki budżetowe w miastach na prawach powiatu.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 19-33
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n60_s19.pdf

Autor	Danuta Gonet, Julian Kalinowski
Tytuł	Informacje i innowacje w zarządzaniu gospodarstwami rolnymi w województwie dolnośląskim
Title	THE INFORMATION AND INNOVATIONS IN THE MANAGEMENT OF THE FARMS IN THE DOLNOŚLĄSKIE VOIVODESHIP
Słowa kluczowe	źródła informacji, innowacje, województwo dolnośląskie, rolnicy, zarządzanie gospodarstwem
Key words	sources of information, innovations, dolnośląskie voivodeship, farmers, farm management
Abstrakt	W pracy, na podstawie danych pochodzących z 200 gospodarstw indywidualnych zlokalizowanych na terenie województwa dolnośląskiego, przedstawiono wpływ informacji i źródeł ich pochodzenia na innowacyjność rolników w procesie zarządzania gospodarstwem rolnym. Źródłem danych był kwestionariusz wywiadu, przeprowadzony z rolnikami w 2009 roku. W badaniach wykorzystano metodę opisową i porównawczą. Stwierdzono, że rolnicy ciągle jeszcze nie w pełni zdają sobie sprawę ze znaczenia nowoczesnych technologii informatycznych - Internetu w pozyskiwaniu informacji, wykorzystując tradycyjne źródła tj. służby doradcze i media. Wykazano, że najważniejszymi nośnikami innowacji dla rolników są informacje rynkowe, technologiczne, meteorologiczne i ekonomiczne. Na ich podstawie w zarządzaniu gospodarstwem rolnicy implementują w swoich gospodarstwach przede wszystkim innowacje technologiczne, których udział w strukturze przyjętych innowacji wynosił ponad 60%.
Abstract	The work, based on data from 200 farms located in the province of Lower Silesia, shows the influence of information’s and their sources on adaptation of innovation by farmers in the farm management. The source of data was an interview questionnaire conducted with farmers in 2009. The study used a descriptive and comparative method. It was found, that farmers are still not fully aware of the importance of modern information technology-Internet in obtaining information, using traditional sources such as advisory services and the media. It has been shown that the most important carriers of innovation for farmers are market information, technological information’s, meteorological information’s and economic information’s. On this basis, the farmers - in farms management - implemented in their farms, primarily innovations in the sphere of production processes and technological innovations, which share in the structure of the all adopted innovations was over 60%.
Cytowanie	Gonet D., Kalinowski J. (2014) Informacje i innowacje w zarządzaniu gospodarstwami rolnymi w województwie dolnośląskim.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 56-64
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n60_s56.pdf

Autor	Elżbieta Szymańska
Tytuł	Kanały dystrybucji żywca wieprzowego i sposoby rozliczeń producentów z zakładami mięsnymi
Title	DISTRIBUTION CHANNELS OF LIVE PIGS AND WAYS OF SETTLEMENT OF MEAT PROCESSING COMPANIES
Słowa kluczowe	kanały dystrybucji, żywiec wieprzowy, gospodarstwa trzodowe, zakłady mięsne
Key words	distribution channels, live pigs, pig farms, meat processing companies
Abstrakt	Celem badań było rozpoznanie kanałów dystrybucji tuczników z gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji żywca wieprzowego oraz systemów rozliczeń między producentami i zakładami mięsnymi. W analizie wykorzystano informacje z literatury przedmiotu i badań własnych, które zrealizowano w 100 gospodarstw trzodowych o dużej skali produkcji. Z badań wynika, że system dystrybucji żywca wieprzowego w Polsce jest bardzo uproszczony. Producenci tuczników najczęściej sprzedają surowiec bezpośrednio do zakładów mięsnych albo pośrednikom. Ze względu na zmienną koniunkturę większość transakcji na krajowym rynku odbywa się bez umów kontraktacyjnych. Ponadto, procesy koncentracji produkcji trzody chlewnej i wymagania konsumentów w zakresie jakości żywca wieprzowego wymuszają stosowanie rozliczeń uwzględniających klasyfikację tusz.
Abstract	The aim of the study was to determine the distribution channels of porkers from farms specializing in live pig production and the settlement systems between producers and meat processing companies. The analysis used information from the literature and own researchers, which were carried out in 100 pig farms with large-scale production. The analysis shows that the distribution system of pigs in Poland is greatly simplified. Producers porkers middlemen often sell pigs for slaughter directly to the meat industry. Due to fluctuating economic situation, most transactions in the domestic market is based on the supply without contracts. In addition, the processes of concentration of pig production and consumer demand for quality pig enforce the use of settlement which takes into account the classification of carcasses.
Cytowanie	Szymańska E. (2014) Kanały dystrybucji żywca wieprzowego i sposoby rozliczeń producentów z zakładami mięsnymi.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 231-240
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n60_s231.pdf

Autor	Mariola Chrzanowska, Nina Drejerska, Iwona Pomianek
Tytuł	Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia
Title	Warsaw suburban zone. Selected issues
Słowa kluczowe	obszary wiejskie, rynek pracy, przedsiębiorczość, kapitał ludzki, rozwój, strefa podmiejska, województwo mazowieckie, suburbanizacja
Key words	rural areas, labour market, entrepreneurship, human capital, development, suburban area, Mazovia region, suburbanisation
Abstrakt	Gminy podmiejskie Warszawy wybrane do badań są niewątpliwie obszarem intensywnych przemian społeczno-gospodarczych. Ta kumulacja procesów rozwojowych, rozlewanie się zjawisk charakterystycznych dla miast, powoduje, że badany obszar jest niezwykle interesujący z poznawczego punktu widzenia. Jednocześnie zachodzące zmiany są tak kompleksowe i wielowątkowe, że trudno wyodrębnić, co dokładnie powinno być przedmiotem badań – jeden wątek pociąga za sobą kilka niemniej interesujących następnych kwestii. W tej sytuacji pozostaje mieć nadzieję, że zaprezentowane wyniki badań przedstawiają zarówno ogólne tło zmian, jak i konkretne elementy rzeczywistości, jak np. powiązania funkcjonalne pomiędzy stolicą a jej obszarem podmiejskim w zakresie rynku pracy. Ponadto wydaje się, że wartością dodaną przeprowadzonych badań jest uwzględnienie zarówno działalności samorządów lokalnych, jak i małych oraz średnich przedsiębiorstw zlokalizowanych na badanym obszarze, jak również mieszkańców, ich sytuacji i opinii nt. zachodzących procesów. Badany obszar scharakteryzowano przy wykorzystaniu metod statystycznych. Wykorzystując miernik BZW, pogrupowano 30 gmin podmiejskich Warszawy na trzy klasy: o najwyższym, średnim i najniższym poziomie rozwoju. Do pierwszej grupy zostały zakwalifikowane: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, Stare Babice. Z wyjątkiem Nadarzyna, wszystkie gminy tej grupy graniczą bezpośrednio z Warszawą. Co więcej, oprócz Nieporętu, są to gminy położone po lewej stronie Wisły. Wskazuje to na najsilniejsze rozwojowe oddziaływanie Warszawy na gminy bezpośrednio z nią sąsiadujące, co więcej oddziaływanie ukierunkowane na stronę zachodnią miasta. W następnej grupie, 14 gmin stanowiło swoisty obszar przejściowy – najczęściej niegraniczący bezpośrednio z Warszawą, ale o silnym odziaływaniu miasta na procesy społeczno-gospodarcze tam zachodzące. Pozostałych 9 gmin to jednostki peryferyjne z punktu widzenia przyjętego obszaru badań, najdalej położone od stolicy, ale wciąż zaliczane do strefy podmiejskiej Warszawy. Wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w urzędach gmin strefy podmiejskiej Warszawy wskazują na fakt, że w większości ankietowanych jednostek samorządu terytorialnego opracowano strategie rozwoju. Może to świadczyć o świadomości władz w zakresie pobudzania aktywności zarówno własnej, jak i mieszkańców oraz przedsiębiorców, inwestowania w poprawę składników infrastruktury, jakości życia mieszkańców, ułatwiania startu działalności gospodarczej. Jednocześnie fakt posiadania strategii rozwoju może też być jedynie spełnieniem technicznego warunku koniecznego np. w przypadku ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków europejskich. Cele zapisane w strategiach były realizowane, aczkolwiek z uwagi na ograniczone środki finansowe wdrażanie strategii sprawiało trudności niektórym gminom (głównie o niskim poziomie rozwoju). Gminy (z kilkoma wyjątkami) były raczej aktywne w zakresie wykorzystania środków z Unii Europejskiej. Mimo to uskarżano się na skomplikowane procedury aplikowania oraz na nie zawsze korzystne dla gmin strefy podmiejskiej Warszawy warunki przyznawania dofinansowania do projektów (dochody per capita). Z reguły projekty były przygotowywane przez pracowników gminy, rzadko przez ekspertów zewnętrznych. Jako mocne strony gminy wskazywano przede wszystkim bliskość stolicy i dogodne połączenia komunikacyjne z innymi, większymi miastami, wysoki poziom infrastruktury technicznej, a także wolne tereny, które mogą zostać wykorzystane pod inwestycje. Jak wynika z charakterystyki mocnych stron, strefa podmiejska Warszawy charakteryzuje się nie tylko korzystnym układem infrastruktury drogowej i wolnymi przestrzeniami inwestycyjnymi, lecz w znacznej części także wysokimi walorami przyrodniczymi. Walory te mogą stanowić zarówno czynnik zachęcający, jak i ograniczający swobodę gospodarowania. Zdaniem ponad połowy władz gminnych, obszary przyrodniczo-chronione na terenie gminy stanowią szansę dla rozwoju przedsiębiorstw. Warunki te sprzyjają turystyce i rekreacji podmiejskiej, weekendowej lub biznesowej (organizacja konferencji w zielonym otoczeniu, a jednocześnie blisko Warszawy, np. Serock). Wyniki badań w przedsiębiorstwach wskazują, że na rynku lokalnym działalność koncentrowało 55% badanych jednostek. Ankietowani z gmin o niskim poziomie rozwoju, częściej niż pozostali, wykraczali zasięgiem działalności poza rynek lokalny – co wynikać mogło z potrzeby zwiększenia niewystarczającego popytu na swoje produkty i usługi. W opinii ankietowanych, najważniejszymi czynnikami decydującymi o lokalizacji przedsiębiorstw były: dogodne położenie w stosunku do odbiorców oraz chłonność rynku lokalnego lub regionalnego. Bliskość Warszawy została wskazana jako istotny czynnik lokalizacyjny w co czwartym przedsiębiorstwie. Podczas podejmowania decyzji o lokalizacji przedsiębiorstwa zwracano także uwagę na koszty związane z wynajęciem, zakupem lub budową lokalu. Z kolei w ramach podsumowującego pytania nt. postrzegania gminy, w której badane firmy miały swoją siedzibę, jako mocną stronę respondenci wskazywali bliskość Warszawy oraz dogodne połączenia komunikacyjne ze stolicą oraz innymi, większymi miastami, rozbudowaną infrastrukturę techniczną, ciągły rozwój gminy (związany m.in. ze stałym wzrostem liczby ludności w efekcie migracji oraz dużej liczby urodzeń) i odpowiednie warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Jako słabe strony wskazywano: słabą infrastrukturę techniczną, wysokie koszty i inne trudności prowadzenia działalności gospodarczej (np. brak wsparcia ze strony władz gminnych, brak usług doradczych), a także zbyt duże natężenie ruchu i związane z nim zanieczyszczenie środowiska oraz słabą komunikację drogową. Należy w tym miejscu zauważyć, że pewne czynniki były wskazywane zarówno w grupie mocnych, jak i słabych stron. Badani przedsiębiorcy mieli bowiem tendencję do oceny infrastruktury technicznej przez pryzmat swojego najbliższego otoczenia, np. konkretnej drogi dojazdowej do swojej firmy. W związku z tym uzyskane odpowiedzi były bardzo zróżnicowane i to co dla jednych było zaletą, np. zbudowanie drogi w ich bezpośredniej okolicy, dla innych nie miało znaczenia. Znaczna część przeprowadzonego badania pierwotnego w gospodarstwach domowych strefy podmiejskiej Warszawy dotyczyła powiazań funkcjonalnych pomiędzy stolicą a otaczającym ją obszarem w wymiarze rynku pracy. Sytuacja badanej populacji mieszkańców jest stosunkowo dobra; charakteryzuje ją zarówno wysoki wskaźnik aktywności zawodowej, jak i wysoki wskaźnik zatrudnienia. Generalnie więc bliskość rozwiniętego rynku pracy, jakim jest stolica, jak również jej bezpośrednie otocznie sprzyja aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Ta dobra sytuacja przyciąga też nowych mieszkańców zarówno z innych części regionu, jak i z samej Warszawy. Jak pokazały wyniki badań, nowo osiedlający się mieszkańcy to osoby młode, dobrze wykształcone, o relatywnie wysokich dochodach. Procesy te niewątpliwie prowadzą do zwiększenia potencjału ludzkiego badanych obszarów, wpisując się w dyskusję zarówno teoretyków, jak i praktyków nt. endogenicznych czynników wzrostu gospodarczego, równocześnie powodują jednak zwiększoną presję w wielu wymiarach. Jednym z nich są kwestie środowiskowe – rozwój funkcji mieszkaniowej wymaga kolejnych terenów przeznaczonych na ten cel. Są to w znakomitej większości inwestycje prywatne, dla których po wzrastających cenach, ale jednak znajdowane są kolejne obszary, np. dotychczasowe grunty rolne. Natomiast biorąc pod uwagę fakt, że są to najczęściej osoby dojeżdżające do pracy, to niewątpliwe wyzwaniem jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury w tym zakresie. Nowi migranci dojeżdżają na ogół własnymi samochodami, powodując znaczne obciążenie dróg wjazdowych do miasta. Prezentowane wyniki badań wyraźnie wskazują na brak atrakcyjnej oferty komunikacji publicznej dla tej grupy. Uzyskane rezultaty badań pozwalają również na identyfikację zjawisk, które nie są typowe tylko dla mieszkańców strefy podmiejskiej. Zjawiska te są częścią ogólnopolskich czy nawet ogólnoświatowych tendencji na rynku pracy. Co więcej, wydają się potwierdzać, że pomimo relatywnie lepszej sytuacji na rynku pracy w okolicy dużego miasta, strefa podmiejska nie jest obszarem wolnym od problemów spotykanych gdzie indziej. Należy w tym miejscu wspomnieć przede wszystkim o wynikach badań wskazujących na niestabilność zatrudnienia, szczególnie wśród osób młodych, też dobrze wykształconych oraz na istnienie szarej strefy – zatrudnianie pracowników bez formalnej umowy. Wyniki otrzymane za pomocą jednej z metod statystycznych – klasycznej analizy korespondencji – pozwalają na odniesienie się do przywoływanego w teorii kapitału kreatywnego. Wskazują bowiem na istnienie zależności pomiędzy wykształceniem wyższym a dużą i pełną samodzielnością pracy, wykształceniem średnim a średnim poziomem samodzielności oraz wykształceniem zasadniczym zawodowym i niskim poziomem samodzielności wykonywanej pracy. Ponadto przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić grupę przedsiębiorców, charakteryzujących swoją pracę jako w pełni samodzielną i kreatywną, przy czym wskazywali najczęściej własny pomysł jako początek aktywności zawodowej wykonywanej w trakcie badania. Biorąc pod uwagę fakt, że rynek pracy odgrywa znaczącą rolę w procesach formowania funkcjonalnych obszarów miejskich, otrzymano również istotne wyniki w zakresie aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Przeprowadzona analiza korespondencji pozwoliła na wyodrębnienie grupy „młodych migrantów” – z wyższym wykształceniem, którzy przeprowadzili się w ostatnim okresie (w latach 2005–2012); ich dochód przekraczał 2000 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Dominowali w tej grupie ludzie młodzi – 51% z nich nie przekroczyło 36. roku życia. Blisko 90% ankietowanych w tej grupie to pracownicy najemni dojeżdżający codziennie do pracy do Warszawy, przy czym ich średni czas dojazdu to godzina. Wyodrębniona została też grupa przedsiębiorców, którzy pracowali w miejscu zamieszkania; to głównie osoby od 36 do 55 lat (71% respondentów w tym wieku). Ponadto to osoby mieszkające w danym miejscu od urodzenia bądź ludność napływowa, ale o znacznie dłuższym czasie zamieszkania niż „młodzi migranci”. Prowadzi to do ciekawej konkluzji nt. tendencji do prowadzenia małej firmy na danym obszarze raczej przez osoby zakorzenione lokalnie. Pomimo zidentyfikowanych problemów, sytuacja badanej populacji mieszkańców obszarów podmiejskich wydaje się być podstawą do budowania pozytywnego wizerunku. Mała skala bierności zawodowej, posiadanie dodatkowych kwalifikacji (nabytych w trakcie kształcenia formalnego, ale też nieformalnego w przypadku osób o niższych poziomach wykształcenia), kreatywność przedsiębiorców, elastyczność (przynajmniej deklarowana) w grupie osób niepracujących, a poszukujących zatrudnienia wskazuje na faktycznie istniejące potencjały endogeniczne badanych gmin; potencjały trudne bądź niemożliwe do zidentyfikowania na podstawie danych statystycznych, a widoczne w badaniach jakościowych. Co więcej, wskazane potencjały są generalnie dostrzegane przez władze lokalne i przedsiębiorców, ale równocześnie w hierarchii mocnych stron zdecydowanie stawiane są za czynnikami wynikającymi z uwarunkowań czysto geograficznych czy infrastrukturalnych, które można by określić jako „twarde” determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego. Niemniej jednak, w opinii zespołu autorskiego, ta jakościowa identyfikacja „miękkich” potencjałów strefy podmiejskiej największego miasta w Polsce jest mocną stroną i ważnym wynikiem całego procesu badawczego podsumowanego niniejszą publikacją.
Abstract	This volume traces selected issues of economic and social development in the Warsaw suburban zone. It was elaborated as a part of the project entitled “Economic and social determinants of rural areas development of the Mazovia region in the suburban and external zone of Warsaw”, No N N114 145240, financed by the National Science Centre (Poland). The main purpose of the research was to identify and deeply characterize economic and social processes observed in rural areas of the Warsaw suburban zone. Specific objectives included: (1) diagnosis of a development level of selected communes in comparison with the whole region and identification of their diversification, (2) determination of demographic and economic potential of the Warsaw suburban zone inhabitants, especially from a perspective of a human capital level, (3) research on specificity of the Warsaw suburban zone inhabitants’ situation on the labour market, including a scale of economic inactivity, unemploymentand employment in the group of respondents, and in particular commuting to Warsaw as a central city of the functional region, (4) identification of conditions of enterprises that function there, as well as reasons and directions of diversification of their activities, (5) determination of a role of local self-government and other institutions in fostering and promoting entrepreneurship in rural areas and evaluation of local self-government activities in applying for and using the European Union support. The empirical research was conducted in rural households, enterprises and local self-governmental units in 30 rural and rural-urban communes around Warsaw, which were identified as the Warsaw suburban zone basing on the methodology of Korcelli and Śleszyński [Korcelli P. and Śleszyński P., 2011: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – projekt z 25 stycznia 2011 roku, delimitacja opracowana wcześniej na potrzeby programu ESPON] as well as Bański [Bański J. (ed.), 2009: Analiza zróżnicowania i perspektywy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku. Studia Obszarów Wiejskich tom 16, PTG, IGIPZ PAN, Warsaw; typology of communes according to the impact ranges (development of urban functions)]. Finally, the research included questionnaire interviews in 800 households (2215 adult participants), 221 micro and small enterprises as well as postal questionnaire in 30 local self-government offices. Research results show that the analysed suburban communes of Warsaw are an area of an intense socio-economic transformation. However, the multi-threaded nature of these changes makes the authors present a reduced general background of the changes. Moreover, the authors hope that provided examples, such as functional connections between the capital city and its suburban area in the labour market, are a good illustration of the changes. Especially as these changes are presented at the same time from the perspective of three key groups: local self-government, inhabitants and entrepreneurs. The studied area was characterized using some statistical methods. The use of the relative development level measure (BZW) made it possible to group investigated 30 communes in three development classes: the highest, medium and the lowest one. The first group included: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, and Stare Babice. With the exception of Nadarzyn, all these communes directly border Warsaw. Furthermore, apart from Nieporęt, these communes are situated on the left bank of the Vistula river. This indicates the strongest development impact of Warsaw on directly neighbouring communes as well as the impact oriented towards the west of the city. The next group of 14 communes constituted a specific area of transition – usually not directly bordering Warsaw but with strong impact of the city on socio-economic processes taking place there. The remaining 9 communes are peripheral units in the investigated area, being the farthest away from Warsaw but still included in the suburban zone. According to research results, majority of local self-governments had development strategic documents. This may indicate the authorities’ awareness of the role of stimulating inhabitants’ and entrepreneurs’ activity as well as their own investments in improving infrastructure assets, quality of life and facilitating business start. At the same time, providing a development strategy may also be only the fulfilment of a technical precondition – for example, in the case of applying for the European Union funds. The communes authorities (with some exceptions) were rather active in applying for the support. Nevertheless, they complained about complicated procedures of applying and sometimes detrimental conditions for granting funds for projects to the Warsaw suburban zone communes (per capita income). In the opinion of representatives of local self-government offices, the strengths of  the Warsaw suburban area include: a convenient system of road infrastructure and accessible investment area. Additionally, there are large areas of communes characterized by high natural values. These values can be both stimulating as well as limiting possibilities of economic activities. According to more than a half of the local authorities, the natural environment provides a great opportunity for development of weekend or business tourism (for example conference and professional meetings with a quiet and peaceful atmosphere close to nature in Serock). Entrepreneurs focused their activity mostly on the local market. The respondents from communes with a low level of development, more frequently than others, came out beyond the local market – which could be a result of their need to increase insufficient demand for their products and services. In their opinion, the most important factors determining the firm location included: proximity to customers and local or regional market capacity. The neighbourhood of Warsaw was identified as an important factor in every fourth company. The most important strengths included: proximity to Warsaw, good transport connections with the capital city and othermajor cities, developed technical infrastructure, continuous development of communes (related, inter alia, to constant growth of the population as a result of migration and high birth rates) as well as appropriate conditions for entrepreneurship development. They also pointed out some weaknesses: poor technical infrastructure, high costs and other difficulties in doing business (e.g. lack of support from the local authorities, lack of advisory services), too much traffic, pollution and poor road communications. It should be noted that some factors were indicated as both the strengths and the weaknesses. The entrepreneurs had a tendency to assess the technical infrastructure through the lens of their immediate environment, such as a particular driveway to a firm. Therefore, the responses were very diverse, and what for some respondents was an advantage, for others did not matter at all. The situation of inhabitants on the labour market was relatively good. It was characterized by high rates of either professional activity or a high rate of employment. Therefore, proximity of the developed labour market (the capital city) as well its immediate environment promote professional activity of the suburban inhabitants. It attracts new people both from other parts of the region and from Warsaw as well. As shown by the results, the newly settled inhabitants were young, well-educated, with a relatively high level of income. These processes undoubtedly lead to an increase of human potential of the examined areas and reflect a discussion of both theorists and practitioners on endogenous growth factors. Though, these changes also increased pressure in many dimensions. Firstly, environmental issues should be considered. The development of the residential function requires more land for this purpose. New residential areas are usually private investments using for example previous agricultural land, but with increasing prices year by year. Secondly, the provision of appropriate infrastructure to people commuting to work every day is another challenge. New migrants usually use their own cars, causing a significant traffic jams on the way to Warsaw. The results clearly indicate no attractive offers of public transport in this case. These results also allow to identify some phenomena that are typical not only of the residents of the suburban zone. These phenomena are a part of national or even global trends in the labour market. Furthermore, they seem to confirm that, despite the relatively better labour market situation in the area of a big city, the suburban zone is not free from problems encountered elsewhere. Here, we should remember about job insecurity, especially among young, well-educated people, and the existence of the shadow economy – hiring workers without any formal contract. Conclusions drawn basing on one of statistical methods (a classical correspondence analysis) allow to refer to a concept of creative capital. They prove a relationship between having a tertiary education attainment and significant or full independence in the workplace, secondary education and a medium level of independence as well as vocational education and a low level of independence in the workplace. Moreover, the conducted analysis allowed to distinguish a group of entrepreneurs who perceived their work as fully creative and independent; they also stressed their own ideas as the beginnings of their present professional activities. Taking into account the fact that the labour market plays an important role in forming the functional city areas, the research results also allow to draw some significant conclusions in this aspect. The correspondence analysis allowed to distinguish a group of “new migrants” with tertiary education attainments, who moved recently (2005–2012) and who can be characterized by a relatively high income level (more than 2000 zlotys net per person in a household). The majority of them were young people (71% were 36 years old or younger). They usually commuted to Warsaw every day and it took them one hour on average to get to the workplace. There was also a group of entrepreneurs who mainly ran their businesses at the place of living. Usually they had lived there since their birth or moved but considerably earlier than “new migrants”. It leads to an interesting conclusion about running a company rather by people locally rooted. Despite the problems, the situation of the suburban population seems to be quite advantageous. The small scale of inactivity, additional qualifications (acquired both in formal and informal education), entrepreneurs’ creativity, flexibility (at least declared) in a group of people unemployed and seeking for employment indicate actually existing endogenous potential of the investigated communes. Even though, the potentials are difficult or impossible to be identified on the basis of statistical data, but clearly visible in qualitative research. What is more, the indicated potentials are generally noticed by the local authorities and entrepreneurs. However, in the strength hierarchy they are underestimated and still remain behind factors connected with purely geographical considerations or infrastructure, which could be described as “hard” determinants of socio-economic development. Nevertheless, in the opinion of the authors, the qualitative identification of “soft” potentials of the suburban zone of the largest city in Poland is the strong point and an important result of the whole process of research summarised in this publication.
Cytowanie	Chrzanowska M., Drejerska N., Pomianek I. (2014) Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia.
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2014_strefa_podmiejska.pdf