Wyniki wyszukiwania

Autor	Lesia Voliak
Tytuł	Analytical assessment of sunflower production in ukraine
Title
Słowa kluczowe	sunflower, production, area, yield, market, profitability, index analysis
Key words
Abstrakt	The article considers the current state of sunflower production in Ukraine. The main indicators of the industry, the dynamics of changes in the area of sunflower crops, yield and profitability are analyzed. The main factors influencing the production of sunflower using index analysis have been studied. The regional structure of sunflower production is considered with the separation of groups of enterprises by organizational form. Ukrainian enterprises are provided with proposals to increase the level of industry development and production.
Abstract
Cytowanie	Voliak L.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2021_n16_s101.pdf

Autor	Szymon Głowacki, Jarosław Gołębiewski, Taras Hutsol, Serhii Kiurchev, Oleksandr Kolodii, Oleg Kucher, Yevgen Mykhailov, Tomasz Nurek, Nadiia Palianychka, Valentуna Verkholantseva, Natali Zadosna
Tytuł	Ekonomiczna i techniczna efektywność obróbki nasion słonecznika
Title	Economic and Technical Efficiency of Sunflower Seed Treatment
Słowa kluczowe	słonecznik, nasiona słonecznika, produkcja, oczyszczanie, wydajność, Ukraina
Key words	sunflower, sunflower seed, production, purification, efficiency, Ukraine
Abstrakt	W monografii przedstawiono analizę fizyczną i mechanicznąwłaściwości oleju słonecznikowego, środki techniczne obróbki pożniwnej upraw oraz wyniki badań pneumatycznych i pneumatycznych urządzeń grawitacyjnych. Pzredstawiono analizę analizę produkcji słonecznika na Ukrainie, wyposażenie techniczne do pozbiorczego przerobu nasion słonecznika, wyniki badań teoretycznych procesów oddzielania zanieczyszczeń separowanych powietrzem, aspekty metodyczne badań urządzeń doświadczalnych, wyniki badań laboratoryjnych i terenowych oraz praktyczne zastosowanie wyników badań a także ocenę ich efektywności ekonomicznej. Niniejsza monografia skierowana jest do naukowców, nauczycieli, studentów i innych grup czytelników związanych z agrobiznesem.
Abstract	The monograph presents the analysis of the physical and mechanicalproperties of sunflower oil, technical means of post-harvest processing of crops, and the results of pneumatic and pneumatic gravity devices studies. The analysis of sunflower seeds production in Ukraine, the technical equipment of the post-harvest sunflower seeds processing, theoretical studies of the separation process of air separated impurities, the methodical aspects of the experimental device's research, the results of laboratory and field research on experimental devices, practical application of the conducted research results and their economic efficiency evaluation are described. This monograph is aimed at scientists, teachers, students, and other categories of readers related to the activities of the agro-industrial complex.
Cytowanie	Głowacki S., Gołębiewski J., Hutsol T., Kiurchev S., Kolodii O., Kucher O., Mykhailov Y., Nurek T., Palianychka N., Verkholantseva V., Zadosna N. (2020) Ekonomiczna i techniczna efektywność obróbki nasion słonecznika.
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2020_ymykhailov_economic_and_technical.pdf

Autor	Karolina Pawlak, Karolina Sowa
Tytuł	Zmiany w produkcji i handlu soją w Polsce i wybranych krajach UE
Title	Changes in Soybean Production and Trade in Poland and Selected EU Countries
Słowa kluczowe	produkcja, eksport, import, soja, kraje UE
Key words	production, export, import, soybean, EU countries
Abstrakt	Ze względu na niedostatek białka paszowego z produkcji krajowej, państwa UE są znaczącymi importerami nasion i śrut z roślin strączkowych, w tym przede wszystkim soi i śruty sojowej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian w produkcji i handlu soją w wybranych krajach UE w latach 2000-2017. W badaniach wykorzystano dane wtórne pochodzące z zasobów Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Omówiono zmiany w wolumenie produkcji soi w krajach jej największych producentów w UE, wartość i wolumen obrotów handlowych soją w państwach największych eksporterów i importerów, ich udziały w handlu oraz wyniki bilansu handlowego. Wolumen produkcji soi w krajach UE zwiększał się wolniej niż zapotrzebowanie na wysokobiałkowe surowce paszowe, powodując wzrost wartości przywozu soi i stawiając państwa UE w roli importerów netto tego surowca. Inaczej niż w Polsce, zwiększenie wartości przywozu nie wynikało jednak ze wzrostu jego wolumenu. Największymi importerami soi w UE były Holandia, Hiszpania i Niemcy.
Abstract	Due to the deficit in feed protein from domestic production, EU countries are significant importers of legume crops and meals, including soybean and soybean meal. The aim of the paper is to present changes in soybean production and trade in selected EU countries in 2000-2017. Secondary data from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) database were used in the research. The following issues were discussed: the changes in the volume of soybean production in the countries of its largest producers in the EU, the value and quantity of trade flows in the countries of the largest exporters and importers, their share in trade and trade balance. The volume of soybean production in the EU countries has increased more slowly than the demand for high-protein fodder raw materials, resulting in an increase in the value of soybean imports and making EU countries net importers of this raw material. Unlike in Poland, the increase in the value of imports was not due to an increase in its volume. The Netherlands, Spain and Germany were the largest soybean importers in the EU.
Cytowanie	Pawlak K., Sowa K. (2020) Zmiany w produkcji i handlu soją w Polsce i wybranych krajach UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 3: 26-35
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n3_s26.pdf

Autor	Andrii Doronin, Olena Polishchuk, Vitalii Vitalii
Tytuł	Ecological-economical aspects of the use of nutritiousresidues of agricultural crops in various business entities
Title
Słowa kluczowe	food economy, elements of nutrition, renewable sources of energy, bio-fuel, straw,granules, ecology, efficiency, competitive ability
Key words
Abstrakt	The paper covers the analysis of the development of the crop output market inUkraine which ensures both food security of the country and the production of alternative fuel.The preconditions of negative changes in agriculture of Ukraine were studied. High profitabilityof corn and sunflower production encourages producers to increase their sown areas. Theanalysis of the production of some agricultural crops was made in the years of 2000–2019.The challenge of the use of nutritious residues of agricultural crops is discussed in the paper.The estimation of the production efficiency of some kinds of agricultural products at farmenterprises of Ukraine for the period of 2009–2019 was made. Some ecological-economicalaspects of the use of nutritious residues of agricultural crops to balance mineral crop nutritionand to manufacture bio-fuel were suggested.
Abstract
Cytowanie	Doronin A., Polishchuk O., Vitalii V.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2020_n14_s81.pdf

Autor	Ogheneruemu Obi-Egbedi, Omowunmi Ogungbite, Isaac Oluwatayo
Tytuł	Genetically Modified Crops’ Technology and its Awareness among Smallholder Farmers in Nigeria
Title	Genetically Modified Crops’ Technology and its Awareness among Smallholder Farmers in Nigeria
Słowa kluczowe	GMOs, smallholder farmers, awareness for GM crops, Credible seed sources, Agricultural technology
Key words	GMOs, smallholder farmers, awareness for GM crops, Credible seed sources, Agricultural technology
Abstrakt	Genetically Modified (GM) crops are crops modified through genetic engineering to improve their quality. Although safety concerns about genetically modified organisms (GMOs) are still being debated, the food security benefits have led to adoption by many counties. In Nigeria, where most farmers are uneducated and likely unaware of the agricultural technology, the government approved its first biotechnology crop for commercialization in 2018. Level of farmers’ awareness is crucial to acceptance of GM crops, although; this has not been fully explored in the literature. Therefore, this study aimed to assess farmers’ awareness for GM crops and the factors that determine their awareness in Oyo state, Nigeria, using primary data collected in 2018 with the aid of well-structured questionnaires from 242 smallholder farmers. Principal component analysis and Tobit regression model were used for data analysis. Results showed that farmers were aged 43 years with farm size of 3.57 ha, farming experience of 14 years and 11 years of education. Most farmers were male (71.90%), married (67.36%), not members of farmer groups (64.46%) and sourced their seeds from non-credible sources (85.12%). Most farmers (52.07%) had either not heard of or did not know of any benefits/costs of GM crops, hence; were not aware of GM crops. Factors that influenced awareness of GM crops were being a male farmer, years of education and source of seeds. The study concluded that increasing years of education and ensuring use of credible seed sources will increase awareness of the costs and benefits of GM crops among farmers.
Abstract	Genetically Modified (GM) crops are crops modified through genetic engineering to improve their quality. Although safety concerns about genetically modified organisms (GMOs) are still being debated, the food security benefits have led to adoption by many counties. In Nigeria, where most farmers are uneducated and likely unaware of the agricultural technology, the government approved its first biotechnology crop for commercialization in 2018. Level of farmers’ awareness is crucial to acceptance of GM crops, although; this has not been fully explored in the literature. Therefore, this study aimed to assess farmers’ awareness for GM crops and the factors that determine their awareness in Oyo state, Nigeria, using primary data collected in 2018 with the aid of well-structured questionnaires from 242 smallholder farmers. Principal component analysis and Tobit regression model were used for data analysis. Results showed that farmers were aged 43 years with farm size of 3.57 ha, farming experience of 14 years and 11 years of education. Most farmers were male (71.90%), married (67.36%), not members of farmer groups (64.46%) and sourced their seeds from non-credible sources (85.12%). Most farmers (52.07%) had either not heard of or did not know of any benefits/costs of GM crops, hence; were not aware of GM crops. Factors that influenced awareness of GM crops were being a male farmer, years of education and source of seeds. The study concluded that increasing years of education and ensuring use of credible seed sources will increase awareness of the costs and benefits of GM crops among farmers.
Cytowanie	Obi-Egbedi O., Ogungbite O., Oluwatayo I. (2020) Genetically Modified Crops’ Technology and its Awareness among Smallholder Farmers in Nigeria.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 4: 58-67
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n4_s58.pdf

Autor	Mariusz Maciejczak
Tytuł	Korzyści zewnętrzne prowadzenia zrównoważonych winnic w Polsce w warunkach zmian klimatu
Title	THE EXTERNAL BENEFITS OF SUSTAINABLE VINEYARDS IN POLAND UNDER THE CONDITIONS OF CLIMATE CHANGE
Słowa kluczowe	korzyści zewnętrzne, zrównoważona produkcja, winnice, zmiany klimatu
Key words	external benefits, sustainable production, vineyards, climate change
Abstrakt	Głównymi celami badań było określenie rodzajów korzyści zewnętrznych związanych z prowadzeniem winnicy zgodnie z zasadami zrównoważonej produkcji, a następnie, w oparciu o wnioski z oceny rozwoju upraw winiarskich w Polsce w warunkach zmian klimatu, zbadanie opinii konsumentów na temat ich warunkowej skłonności do zapłaty wyższej ceny za wino pochodzące z upraw generujących pozytywne efekty zewnętrzne. Stwierdzono, że uprawa winorośli odbywająca się w sposób zrównoważony cechuje się występowaniem korzyści zewnętrznych. Korzyści te wynikają z lokalnego charakteru dóbr publicznych, do których można zaliczyć przede wszystkim dany ekosystem, określany jako terroir i powiązane z nim sieciowo elementy takie jak bioróżnorodność czy krajobraz. Oddziałują one w sposób synergiczny na inne korzyści zewnętrzne o charakterze społecznym, takie jak atrakcyjność turystyczna czy dziedzictwo kulturowe. Wykazano, że uprawa winorośli z przeznaczeniem na wino i produkcja wina w Polsce dynamicznie wzrastają, a zmiany klimatu będą wpływały na dalsze potencjalne możliwości rozwoju tego sektora. Badani konsumenci wskazali, że ważne są dla nich takie atrybuty wina jak ekologiczny sposób produkcji czy praktyki odpowiadające na zmiany klimatu. W większości deklarowali oni gotowość zapłaty za nie więcej niż za cechy związane z innymi korzyściami zewnętrznymi, takimi jak bioróżnorodność czy krajobraz. Ukierunkowanie polskich winnic na produkcję generującą korzyści zewnętrzne, np. ekologiczną, pozwoli na skorzystanie z efektu sieciowego, co może przełożyć się na chęć konsumentów do zapłaty wyższej ceny za wino.
Abstract	The research aimed to determine the types of external benefits associated with running the vineyard in accordance to with the principles of sustainable production, and then, based on conclusions from the assessment of the development of vineyards growing in Poland under climate change conditions, to examine consumer opinions on their willingness to pay for wine originating from crops that generate positive externalities. It was found that the cultivation of grapes in a sustainable manner is characterized by the existence of external benefits. These benefits result from the local character of public goods, which include primarily the ecosystem described as terroir and related elements such as biodiversity and landscape. They interact in a synergistic way to other external social benefits, such as tourist attractiveness or cultural heritage. It has been shown that viticulture for wine and wine production in Poland is growing rapidly, and climate change will affect further potential development opportunities for this sector. The surveyed consumers pointed out that the wine attributes such as the organic way of production or practices responding to climate change are important for them. For the most part, they are willing to pay for it more than for features related to other external benefits, i.e. biodiversity or landscape. It is argued, that orientation of Polish vineyards to produce in a way that generates external benefits, ie. organically, will allow to take advantage of the network effect which may translate into the desire of consumers to pay a higher price for wine.
Cytowanie	Maciejczak M. (2019) Korzyści zewnętrzne prowadzenia zrównoważonych winnic w Polsce w warunkach zmian klimatu.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 106, z. 1: 97-109
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2019_n1_s97.pdf

Autor	Sylwester Kozak, Arkadiusz Weremczuk
Tytuł	Evaluation of the crop insurance system in Poland
Title	Ewaluacja systemu ubezpieczenia upraw w Polsce
Słowa kluczowe	crop insurance, farms, budget subsidies
Key words	ubezpieczenie upraw, gospodarstwa rolne, dotacje budżetowe
Abstrakt	Crop insurance is one way to reduce the risk in agricultural production. The subsidy system used since 2006 aims to increase the area of crops insured against the risk of weather anomalies. The purpose of this study is to evaluate the functioning of the crop insurance system subsidized by the State Treasury. The results indicate that this system is not effective. Up to 2018, insurance covered about 3 million ha of crops, compared to about 7 million ha required by law. The sum of payments in the years 2008–2018 amounted to PLN 1.7 billion. The risks most often insured by farmers include: frosts and negative effects of wintering and periodically hail. The attractiveness of subsidized crop insurance is to be increased by increasing the subsidies for 2019 and 2020 to PLN 1.2 and 1.4 billion, respectively. The insufficient area of currently insured crops means that the premiums obtained by insurance companies are smaller than the claims paid, which means that the insurance contracts become deficit and can be withdrawn from the insurers’ offer.
Abstract	Ubezpieczenia upraw są jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka występującego w produkcji rolnej. System dopłat stosowany od 2006 roku ma na celu zwiększenie obszaru upraw ubezpieczonych od ryzyka związanego z anomaliami pogodowymi. Celem niniejszego opracowania jest ocena funkcjonowania systemu ubezpieczenia upraw dotowanych przez Skarb Państwa. Wyniki badania wskazują, że system ten nie jest efektywny. Do 2018 roku ubezpieczeniem obejmowano około 3 mln ha upraw, w porównaniu do około 7 mln ha ustawowo wymaganych. Suma dopłat w latach 2008–2018 wyniosła 1,7 mld zł. Do najczęściej ubezpieczanych przez rolników rodzajów ryzyka należą przymrozki i ujemne skutki przezimowania oraz okresowo grad. Zwiększeniu atrakcyjności dotowanych ubezpieczeń upraw ma służyć zwiększenie dotacji na lata 2019 i 2020 do odpowiednio 1,2 i 1,4 mld zł. Niewystarczająca powierzchnia aktualnie ubezpieczonych upraw sprawia, że pozyskiwane przez zakłady ubezpieczeń składki są mniejsze od wypłacanych odszkodowań, co powoduje, że ubezpieczenia te stają się deficytowe i mogą zostać wycofywane z oferty ubezpieczycieli.
Cytowanie	Kozak S., Weremczuk A. (2019) Evaluation of the crop insurance system in Poland.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 41-52
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s41.pdf

Autor	Arkadiusz Piwowar
Tytuł	Development of the Agricultural Biogas Market in Poland – Production Volume, Feedstocks, Activities and Behaviours of Farmers
Title	Development of the Agricultural Biogas Market in Poland – Production Volume, Feedstocks, Activities and Behaviours of Farmers
Słowa kluczowe	low carbon agriculture, agricultural biogas plants, Poland
Key words	low carbon agriculture, agricultural biogas plants, Poland
Abstrakt	The activity and efficiency of agricultural biogas plants are important issues in the field of low-emission development in rural areas and in agribusiness. The essence of the problems concerns mainly sustainable waste management in agricultural production. The main purpose of this study is to analyze the volume of agricultural biogas production in Poland and the structure of consumption of raw materials used for production of agricultural biogas. The analyses were carried out in the period of 2011–2017. The paper also presents results of empirical research on the agricultural practices as part of the subject area of the development of the agricultural biogas market in Poland. The aim of the questionnaire surveys of agricultural holdings was to obtain information on the use of the biomass from field crops and grasslands for energy purposes and the interest in the development of agricultural production towards the cultivation of energy crops. The results of the analyses were presented in the spatial arrangement of research.
Abstract	The activity and efficiency of agricultural biogas plants are important issues in the field of low-emission development in rural areas and in agribusiness. The essence of the problems concerns mainly sustainable waste management in agricultural production. The main purpose of this study is to analyze the volume of agricultural biogas production in Poland and the structure of consumption of raw materials used for production of agricultural biogas. The analyses were carried out in the period of 2011–2017. The paper also presents results of empirical research on the agricultural practices as part of the subject area of the development of the agricultural biogas market in Poland. The aim of the questionnaire surveys of agricultural holdings was to obtain information on the use of the biomass from field crops and grasslands for energy purposes and the interest in the development of agricultural production towards the cultivation of energy crops. The results of the analyses were presented in the spatial arrangement of research.
Cytowanie	Piwowar A. (2019) Development of the Agricultural Biogas Market in Poland – Production Volume, Feedstocks, Activities and Behaviours of Farmers.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 88-97
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s88.pdf

Autor	Sylwia Kierczyńska
Tytuł	Zmiany w produkcji i eksporcie malin i wiśni w krajach Europy Południowej i Wschodniej i ich znaczenie dla produkcji w Polsce
Title	Changes in Raspberry and Sour Cherry Production and Export in Southern and Eastern Europe and Implications for Polish Production
Słowa kluczowe	produkcja malin, eksport malin, produkcja wiśni, eksport wiśni
Key words	raspberry production, raspberry export, sour cherry production, sour cherry export
Abstrakt	Celem pracy było zbadanie jak zmieniała się produkcja i eksport owoców, które są domeną polskiej produkcji na rynku międzynarodowym, czyli malin i wiśni, w krajach Europy Wschodniej i Południowej w okresie 2006-2017. Do analizy produkcji owoców wykorzystano dane pochodzące z bazy Faostat, a wielkości eksportu – dane z bazy Comtrade. Przeprowadzona analiza wskazała na rozwój produkcji oraz wzrost eksportu malin w krajach o mniejszym areale upraw tych owoców oraz stabilizację w krajach posiadających dużą powierzchnię upraw malin. W przypadku wiśni, w większości krajów, zarówno o dużej jak i małej powierzchni nasadzeń, potencjał produkcyjny oraz zbiory owoców tego gatunku zmniejszały się. Eksport wiśni zwiększał się szczególnie z krajów o mniejszym potencjale w produkcji wiśni. Rozwój produkcji i eksportu malin z krajów o dotychczas mniejszym potencjale produkcyjnym może w przyszłości stanowić konkurencję dla Polski na rynkach międzynarodowych.
Abstract	The aim of the study was to examine the changes in production and export of raspberries and sour cherries, which are the domain of Polish production on the international markets, in the countries of Eastern and Southern Europe during the 2006-2017. There was used data from Faostat database for the analysis of fruit production, and from Comtrade database for the analysis of export volume. Study points to the development of production and an increase in the export of raspberries in countries with a smaller area of cultivation of this fruit crops and stability in countries with a large area of crops of raspberries. In the case of sour cherries, in most countries, both large and small area plantings, production potential, and volume of production of fruit of this species declined. The export of sour cherries increased particularly from countries with less potential in the production of sour cherries. The development of the production and export of raspberries from countries with lower production capacity may in the future be competition for Poland on the international markets.
Cytowanie	Kierczyńska S. (2019) Zmiany w produkcji i eksporcie malin i wiśni w krajach Europy Południowej i Wschodniej i ich znaczenie dla produkcji w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 65-76
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s65.pdf

Autor	Aldona Skarżyńska
Tytuł	Sytuacja ekonomiczna gospodarstw specjalizujących się w uprawach polowych w Polsce na tle wybranych krajów UE
Title	The Economic Situation of Farms Specialized in Field Crops in Poland against Selected EU Countries
Słowa kluczowe	gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych, wielkość ekonomiczna, efektywność, zadłużenie gospodarstw
Key words	field farms, economic size, efficiency, farm debt
Abstrakt	Celem badań była ocena wyników ekonomicznych i efektywności produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w uprawach polowych sklasyfikowanych według wielkości ekonomicznej w pięciu krajach UE, tj. w Polsce, Bułgarii i Rumunii oraz na Litwie i Węgrzech. W badaniach wykorzystano średnie dwuletnie dane FADN EU, tzn. z lat 2015-2016. Zbadano dochodowość ziemi, efektywność produkcji oraz zadłużenie gospodarstw. Średnio w próbie najwyższy dochód bez dopłat na 1 ha UR uzyskano w gospodarstwach rumuńskich, natomiast w bułgarskich odnotowano stratę. W gospodarstwach bułgarskich z klas wielkości ekonomicznej 3-6 i litewskich z klas 1-3 koszty przewyższały wartość produkcji. Podobna sytuacja wystąpiła w gospodarstwach węgierskich i polskich z szóstej klasy wielkości ekonomicznej. Oznacza to, że produkcja była ekonomicznie nieefektywna. Zadłużenie gospodarstw zwiększało się wraz ze wzrostem wielkości ekonomicznej, jednak nie przekroczyło granicznej wartości, za którą przyjmuje się 50%.
Abstract	The aim of the research was to assess economic results and production efficiency in farms specializing in field crops classified by economic size in five EU countries: Poland, Bulgaria, Romania, Lithuania and Hungary. The analysis utilized the average two-year FADN EU data, from 2015-2016. The profitability of land, production efficiency, and farm debt were tested. On average, in the sample, the highest income without subsidies per 1 ha of UAA was obtained on Romanian farms, while on Bulgarian farms a loss was recorded. In Bulgarian farms from economic size classes 3-6 and Lithuanian from classes 1-3, the costs exceeded the value of production. A similar situation occurred in Hungarian and Polish farms from the sixth class of economic size. This means that production was economically ineffective. The debt of farms increased with the increase of economic size, but it did not exceed the limit value for which 50% is assumed.
Cytowanie	Skarżyńska A. (2019) Sytuacja ekonomiczna gospodarstw specjalizujących się w uprawach polowych w Polsce na tle wybranych krajów UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 162-173
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s162.pdf

Autor	Mieczysław Babalski, Aleksander Ciępka, Denise Dostatny, Wiesław Podyma
Tytuł	Obecne użytkowanie dawnych gatunków pszenic
Title	Current Use of Ancient Wheats
Słowa kluczowe	samopsza, płaskurka, uprawa
Key words	einkorn, emmer, cultivation
Abstrakt	Spośród uprawianych przez człowieka roślin, ze względów ekonomicznych i rolniczych zboża są najważniejszą grupą roślin uprawnych. Zboża, a zwłaszcza wyrabiany z nich chleb, są głównym i podstawowym produktem spożywczym na świecie. Pradawne gatunki oplewionych pszenic samopszy (Triticum monococcum) i płaskurki (Triticum dicoccum), od momentu ich udomowienia, stanowiły przez tysiąclecia podstawę diety człowieka. Było tak do momentu upowszechnienia się pszenicy zwyczajnej. W niektórych regionach świata są uprawiane do dzisiaj, a ze względu na rosnącą popularność zdrowej żywności rośnie ponowne zainteresowanie tymi dawnymi zbożami. Wiąże się to z dostosowaniem technik ich uprawy do warunków współczesnego rolnictwa konwencjonalnego i ekologicznego. W niniejszym artykule zostały omówione wyniki badań nad agrotechniką ekologicznej uprawy dawnych gatunków pszenic: samopszy i płaskurki. Pszenice oplewione są odporne na różne czynniki stresu biotycznego i abiotycznego i mogą być uprawiane w słabych warunkach glebowych, co zapewnia rolnikowi przewagę nad innymi uprawami. Daje to również producentom możliwość zagospodarowania niewykorzystanych nisz na rynku.
Abstract	Within plants grown by human being, in economical and agronomical point of view, cereals are the most important group of crops. Cereals, especially bread made of them, are major staple food in the world. For thousands years, from the moment of their domestication, ancient species of hulled wheats, like einkorn (Triticum monococcum) and emmer (Triticum dicoccum), were basic part of people diet. It was so until modern wheats (Triticum aestivum) became popular. In some world regions ancient wheats are cultivated nowadays. Adapting their farming techniques to modern agriculture and organic farming is related with increasing popularity of healthy eating. Results of organic farming techniques and cultivation research of einkorn and emmer are being presented in this article. Hulled wheats are tolerant to various biotic as well as abiotic stress conditions and can be grown in poor soil condition providing the farmer an advantage to take the crop. This also opens opportunities for manufacturers to seek the untapped market.
Cytowanie	Babalski M., Ciępka A., Dostatny D., Podyma W. (2019) Obecne użytkowanie dawnych gatunków pszenic.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 4: 31-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n4_s31.pdf

Autor	Antoni Faber, Zuzanna Jarosz, Aleksandra Król
Tytuł	Wpływ zmian klimatu na efektywność wykorzystywania azotu oraz jego straty
Title	The Impact of Climate Change on the Efficiency of Nitrogen Use and its Losses
Słowa kluczowe	zmiany klimatu, plony, efektywność, azot, straty
Key words	climate change, yield, NUE, nitrogen, losses
Abstrakt	Celem badań było określenie przewidywanych plonów, efektywności wykorzystania N (NUE), wymywania N, emisji N2O i NH3 w zależności od zmian klimatu do 2050 r. Badania wykonano, z zastosowaniem modelu DNDC, dla okresów lat 1991-2010, 2011-2030 i 2031-2050 oraz 10 lokalizacji w Polsce. W symulacjach uwzględniono zmianowanie roślin: kukurydza na ziarno – jęczmień jary – rzepak ozimy – pszenica ozima, które uprawiano na glebach lekkich, średnich i ciężkich, przy nawożeniu wynoszącym odpowiednio: 140, 90, 160 i 120 kg N ha-1. Stwierdzono, że zmiany klimatu przyczynić się mogą do wzrostów plonów kukurydzy na ziarno (6-43%) i rzepaku ozimego (2-8%), spadków plonów pszenicy ozimej (od -18 do -5%) oraz nieistotnych zmian w plonach jęczmienia jarego. NUE wzrośnie w uprawie kukurydzy (2-17%), zmaleje w uprawach pszenicy ozimej (3-22%) i jęczmienia jarego (3-17%) oraz nie ulegnie zmianie w przypadku rzepaku ozimego. Zmiany NUE oraz straty N nie wpływały na konieczność zmniejszenia dawek azotu w przyszłej uprawie badanych roślin.
Abstract	The aim of the study was to determine the expected yields, the efficiency of N (NUE) use, N leaching, N2O and NH3 emissions depending on climate change until 2050. The research was carried out using the DNDC model for the years 1991-2010, 2011-2030 and 2031-2050 as well as 10 locations in Poland. In the simulations, the crop rotation were considered: maize for grain - spring barley - winter rape - winter wheat, which was grown on light, medium and heavy soils, with fertilization of, respectively: 140, 90, 160 and 120 kg N ha-1. It was found that climate change can contribute to increase in the yield of maize (6-43%) and winter rape (2-8%), decreases in winter wheat yield (from -18 to -5%) and negligible changes in yields of spring barley. NUE will increase in the cultivation of maize (2-17%), it will decrease in winter wheat (3-22%) and spring barley (3-17%) crops and will not change in the case of winter oilseed rape. NUE changes and N losses did not affect the need to reduce nitrogen doses in the future cultivation of the studied plants.
Cytowanie	Faber A., Jarosz Z., Król A. (2019) Wpływ zmian klimatu na efektywność wykorzystywania azotu oraz jego straty.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 37-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s37.pdf

Autor	Denys Cherevyk, Mariusz Hamulczuk
Tytuł	Ukraiński rynek kukurydzy na tle zmian światowych
Title	Ukrainian Corn Market on the Background of Global Trends
Słowa kluczowe	kukurydza, przestrzenna integracja rynku, Ukraina
Key words	maize, spatial integration of the market, Ukraine
Abstrakt	Kukurydza należy do najważniejszych zbóż paszowych i przemysłowych w świecie a jednym z kluczowych producentów i eksporterów kukurydzy w świecie staje się Ukraina. Celem opracowania była ocena uwarunkowań zmian produkcji kukurydzy na Ukrainie w kontekście uwarunkowań wewnętrznych i globalnych. W pracy charakteryzowano zmiany produkcji, zużycia oraz cen w Ukrainie na tle ich odpowiedników w świecie. W świetle badań wykazano, że ma miejsce wzrost integracji ukraińskiego rynku kukurydzy z rynkami światowymi. Zjawisku temu sprzyjał wzrost popytu na kukurydzę na rynkach światowych spowodowany rozwojem produkcji biopaliw oraz relatywnie niskie koszty produkcji zbóż na Ukrainie.
Abstract	Maize belongs to the most important crops and industrial grains in the world and Ukraine is becoming one of the key producers and exporters of maize in the world. The aim of the study was to assess the determinants of maize production changes in Ukraine in the context of internal and global conditions. The work presents changes in production, consumption and prices in Ukraine against their counterparts in the world. In light of the research, it has been shown that there is an increase of integration of the Ukrainian maize market with global markets. This phenomenon was supported by the increase in demand for maize on global markets caused by the development of biofuel production and the relatively low costs of cereal production in Ukraine.
Cytowanie	Cherevyk D., Hamulczuk M. (2018) Ukraiński rynek kukurydzy na tle zmian światowych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 33-43
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s33.pdf

Autor	Magdalena Golonko, Aleksandra Perkowska, Tomasz Rokicki
Tytuł	Zastosowanie systemów agroleśnych w krajach Unii Europejskiej
Title	Application of Agroforestry Systems in European Union Countries
Słowa kluczowe	agroleśnictwo, systemy agroleśne, Unia Europejska
Key words	agroforestry, agroforestry systems, European Union
Abstrakt	Celem głównym badań była ocena stopnia występowania systemów agroleśnych (rolno-leśnych)w krajach Unii Europejskiej. W artykule przedstawiono koncentrację tego rodzaju upraw w krajach UE oraz określono czynniki powiązane z powierzchnia i udziałem systemów agroleśnych. Źródłem materiałów były bazy danych z EUROSTAT oraz LUCAS. Okres badań dotyczył 2015 roku Koncentracja systemów rolno-leśnych występowała w południowej Europie, a szczególnie w Hiszpanii, Portugalii, Włoszech i Grecji. W ramach danego kraju występowało duże zróżnicowanie regionalne. Największy udział systemów agroleśnych w użytkach rolnych stwierdzono na Cyprze, w Portugalii, Grecji i Bułgarii, zaś najmniejszy w Czechach, Danii i w Niemczech. Przy zastawieniu obszarów agroleśnych do terytorium kraju kolejność państw była inna. Stwierdzono bardzo silną, istotną, dodatnią zależność powierzchni systemów agroleśnych z powierzchnią kraju, powierzchnią UR oraz wartością dodaną brutto rolnictwa. Wystąpienie tych prawidłowości wynika z dużego wpływu skali danego państwa i prowadzonej w nim działalności rolniczej na stosowanie systemów rolno-leśnych. Nie stwierdzono związku poziomu intensywności produkcji rolniczej ze stosowaniem systemów agroleśnych. Przyczyn stosowania systemów rolno-leśnych należy szukać w tradycji i kulturze występującej w danych krajach, a nawet regionach.
Abstract	The aim of the study was to assess the degree of use of agroforestry crops in the European Union. The article presents the concentration of this type of crops in the EU countries and identifies factors related to the area and share of agroforestry crops. The source of the materials constituted data of EUROSTAT and LUCAS. The study period concerned 2015. The concentration of agroforestry crops occurred in southern Europe, especially in Spain, Portugal, Italy and Greece. Within each given country there was a large regional diversity. The largest share of agroforestry crops in agricultural lands was found in Cyprus, Portugal, Greece and Bulgaria, while the lowest was in the Czech Republic, Denmark and Germany. The sequence was different when pledging agroforestry to the national territory. A very strong, significant, positive dependence of agroforestry crop surface area on the surface of the country, surface area of UAA and gross value added of agriculture was found. The occurrence of these regularities results from the large influence of the scale of a given country and its agricultural activity on the use of agroforestry systems. There was no relation between the intensity level of agricultural production and the use of agroforestry systems. The reasons for using agro-crops should be sought in the tradition and culture of the countries and even regions..
Cytowanie	Golonko M., Perkowska A., Rokicki T. (2018) Zastosowanie systemów agroleśnych w krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 249-258
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s249.pdf

Autor	Karolina Jąder
Tytuł	Produkcja, konsumpcja i eksport jabłek w Polsce w latach 2005 2016
Title	Production, consumption and export in Poland in the years 2005-2016
Słowa kluczowe	jabłka, powierzchnia, zbiory, konsumpcja, eksport
Key words	apples, area, crops, consumption, export
Abstrakt	Celem artykułu było przedstawienie zmian na rynku jabłek w Polsce w latach 2005-2016. W analizowanym okresie nastąpiło wyraźne zwiększenie znaczenia jabłek w polskiej produkcji sadowniczej. Odnotowano dynamiczny wzrost zbiorów, przy ograniczonym wzroście powierzchni. W tym czasie odnotowano również zmiany w strukturze odmianowej jabłek. Umacniał się udział odmiany Idared oraz wzrastało znaczenie odmian Gala i Ligol. Tendencją spadkową charakteryzowała się natomiast konsumpcja jabłek, a ich znaczenie w strukturze spożycia owoców malało na korzyść owoców południowych. W badanym okresie wzrastała wielkość i wartość sprzedaży zagranicznej jabłek, a także zaszły duże zmiany w strukturze geograficznej eksportu.
Abstract	The aim of the article was to present changes on the apples market in Poland in 2005-2016. Results show that in the analyzed period the importance of apples in Polish fruit production increased. There has been a increase in crops with limited area growth. During this time, changes in the structure of apples varieties were also noted. The importance of the Idared, Gala and Ligol varieties grew. Consumption of apples was characterized by decreasing tendency. The importance of apples in the fruit consumption structure decreased and the share of exotic fruit increased. In the analyzed period, the volume and value of foreign sales of apples increased, as well a significant change in the geographical structure of exports were observed.
Cytowanie	Jąder K. (2018) Produkcja, konsumpcja i eksport jabłek w Polsce w latach 2005 2016.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 4: 209-221
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n4_s209.pdf

Autor	Agnieszka Kurdyś-Kujawska, Agnieszka Strzelecka, Danuta Zawadzka
Tytuł	Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce
Title	Influence of endogenous factors on the probability of land leaseby farms in Poland
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolne, dzierżawa gruntów, model logitowy
Key words	farm, land lease, logit model
Abstrakt	Dzierżawa gruntów rolnych w Polsce stanowi, obok własności, podstawowy tytuł prawny organizowania i prowadzenia gospodarstw rolnych. Możliwość zwiększenia areału prowadzi z założenia do poprawy sytuacji dochodowej rolników. Nie tylko ze względu na rozmiar produkcji i osiągane z niej dochody, ale także ze względu na wysokość otrzymywanych dotacji. Decyzja o dzierżawie gruntów zależy od wielu czynników o charakterze endo- i egzogenicznym. Celem artykułu jest określenie czynników wewnętrznych wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce. Badanie przeprowadzono na podstawie danych rachunkowych uzyskanych w 2015 roku przez gospodarstwa rolne prowadzące rachunkowość rolną na potrzeby polskiego FADN. Określenia czynników wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne dokonano z wykorzystaniem modelu regresji logistycznej. Wyniki badań wskazują, że prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów zwiększa się wraz ze wzrostem: powierzchni użytków rolnych, udziału kapitałów obcych w finansowaniu działalności rolniczej oraz nakładów pracy własnej w gospodarstwie rolnym. Prawdopodobieństwo to wzrasta także wraz z obniżeniem produktywności aktywów trwałych (pomniejszonych o ziemię, uprawy trwałe i kwoty produkcyjne).
Abstract	The lease of agricultural land in Poland is, apart from ownership, the basic legal title of organizing and running farms. The possibility of increasing the area leads to the improvement of the farmers' income situation. Not only because of the size of production and income from it, but also because of the amount of subsidies received. The decision to lease land depends on a number of endogenous and exogenous factors. The aim of the article was to determine the endogenous factors affecting the likelihood of renting land by agricultural holdings in Poland. The study was conducted on the basis of accountancy data obtained in 2015 by agricultural holdings conducting agricultural accounting for the needs of the Polish FADN. Determining the factors affecting the likelihood of land leased by agricultural holdings in Poland was made using the logistic regression model. The studies carried out prove that the decision to lease the land depends on the resources of the agricultural holding. The presented research results suggest that the probability of renting land increases with the increase in the area of arable land, the share of foreign capital in the financing of agricultural activity and own labor inputs on the farm. This likelihood also increases with decreasing productivity of fixed assets (reduced by land, permanent crops and production quotas).
Cytowanie	Kurdyś-Kujawska A., Strzelecka A., Zawadzka D. (2018) Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 38-49
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n2_s38.pdf

Autor	Dariusz Czakowski, Andrzej Czyżewski
Tytuł	THE MARKETS OF POTATOES AND SUGAR BEETS IN POLAND BEFORE AND AFTER ACCESSION TO THE EUROPEAN UNION. AN ATTEMPT TO COMPARE
Title
Słowa kluczowe	root crop market, sugar market, potato market, European integration
Key words
Abstrakt	The article attempts to identify the dynamics and direction of the root plant market development in Poland in the period before and after accession to the European Union by defining resource-efficiency relations related to the cultivation of potatoes and sugar beet. The research was carried out in the years 1994–2016. Based on them, it turned out that despite the progressive process of concentration and specialization of production on the market of root crops in Poland, income efficiency (without subsidies), especially in the case of sugar beets, decreased significantly. In addition, the area of cultivation of both potatoes and sugar beet was systematically decreasing, which was partially compensated by the improvement in crops. As a result of these adjustments, sugar beet harvests were at a similar level throughout the entire period considered, while potato production decreased.
Abstract
Cytowanie	Czakowski D., Czyżewski A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n2_s231.pdf

Autor	Julian Krzyżanowski
Tytuł	The Evaluation of Implementation of Agricultural Sustainable Development Policy in the European Union
Title	The Evaluation of Implementation of Agricultural Sustainable Development Policy in the European Union
Słowa kluczowe	agriculture, European Union, „greening”, EIP
Key words	agriculture, European Union, „greening”, EIP
Abstrakt	Author tries to evaluate two elements of implementation of agricultural sustainable development policy in the European Union. Those elements are: “greening” and European innovation partnership. Greening is carried out by: crop diversification, maintenance of permanent grassland (PG), maintenance of ecological focus areas (EFA). Diversification of crops was carried out for three fourth of areas of arable lands in the EU. Diversification prevents soil erosion. Share of PG in the overall area of agricultural land in the EU is 29 %. The highest indicator is at present in the United Kingdom (90%), and the lowest in Cyprus, Malta, Denmark and Finland. From the set of actions maintaining the pro-environmental areas (EFA), the most popular were: setting aside (27 member states), and the least popular – afforestation (only 11 countries). When it comes to EFA area, the biggest share was the area for legume plants. New pro-environmental instrument is European Innovation Partnership for productive and sustainable agriculture. There has already been some results of this action in the EU countries.
Abstract	Author tries to evaluate two elements of implementation of agricultural sustainable development policy in the European Union. Those elements are: “greening” and European innovation partnership. Greening is carried out by: crop diversification, maintenance of permanent grassland (PG), maintenance of ecological focus areas (EFA). Diversification of crops was carried out for three fourth of areas of arable lands in the EU. Diversification prevents soil erosion. Share of PG in the overall area of agricultural land in the EU is 29 %. The highest indicator is at present in the United Kingdom (90%), and the lowest in Cyprus, Malta, Denmark and Finland. From the set of actions maintaining the pro-environmental areas (EFA), the most popular were: setting aside (27 member states), and the least popular – afforestation (only 11 countries). When it comes to EFA area, the biggest share was the area for legume plants. New pro-environmental instrument is European Innovation Partnership for productive and sustainable agriculture. There has already been some results of this action in the EU countries.
Cytowanie	Krzyżanowski J. (2018) The Evaluation of Implementation of Agricultural Sustainable Development Policy in the European Union.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 175-182
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s175.pdf

Autor	Julian Krzyżanowski
Tytuł	Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?
Title	Crop diversification as an element of “greening” system in the European Union countries – is it the right solution?
Słowa kluczowe	dywersyfikacja upraw, Unia Europejska, wspólna polityka rolna, „zazielenienie”
Key words	crop diversification, European Union, Common Agricultural Policy, “greening”
Abstrakt	Autor zajmuje się problematyką dywersyfikacji upraw w krajach Unii Europejskiej. Wprowadzanie kilku rodzajów roślin jest częścią „zazielenienia” – systemu praktyk korzystnego dla środowiska i klimatu, obowiązkowego w obecnej perspektywie finansowej. Mimo konieczności stosowania dywersyfikacji na 75% powierzchni gruntów ornych, zobowiązanie to nie ma wpływu zarówno na alokację ziemi pod różne przeznaczenia, jak i na całkowity potencjał produkcji. Oznacza to, że rolnicy do tej pory samoistnie stosowali dywersyfikację. Uważa się, że poprawia ona ochronę gleby, ale według części ekonomistów środki przeznaczone na różnicowanie upraw mogłyby być lepiej wykorzystane. Należy bowiem sądzić, że środki na dywersyfikację są głównie elementem legitymizacji płatności bezpośrednich.
Abstract	Author tackles the problems of crop diversification in the EU countries. Introduction of different plants is the part of “greening”, a system of practices beneficial for environment and climate that is obligatory in the current financial perspective. Despite the necessity to diversify on 75% of arable land, this obligation has no impact on allocation of land to different crops, as well as on total production potential. It means that so far farmers diversified their crops spontaneously. It is believed that sowing different crops improves protection of soil, however according to some economists subsidies for crop diversification could be utilized in a better way. It can be assumed that diversification funds help to legitimize direct payments.
Cytowanie	Krzyżanowski J. (2018) Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 123: 91-100
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n123_s91.pdf

Autor	Małgorzata Kołodziejczak
Tytuł	Koszt korzystania z usług w gospodarstwach rolnych specjalizujących się w uprawach polowych w krajach UE w latach 2004 i 2016
Title	The Cost of Services Use in Field Crops on Farms in the European Union Countries in 2004 and 2016
Słowa kluczowe	usługi rolnicze, uprawy polowe, Unia Europejska
Key words	agriculture services, field crops, European Union
Abstrakt	Usługi dla rolnictwa są odpowiedzią na zapotrzebowanie dotyczące technologicznego, ekonomicznego i środowiskowego wymiaru działalności rolniczej. W artykule skupiono się na usługach rolniczych, związanych z produkcją roślinną prowadzoną w formie upraw polowych. Celem badania było porównanie poziomu korzystania z usług rolniczych wykorzystywanych przez gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych w państwach Unii Europejskiej w latach 2004 i 2016. Badanie przeprowadzono na podstawie danych FADN metodą dedukcyjną i porównawczą. Wykazano, że koszty zakupu usług rolniczych związane są przede wszystkim z poziomem rozwoju rolnictwa. Znaczenie ma także wyposażenie gospodarstw we własne maszyny i wielkość zasobów pracy zaangażowanych w produkcję. Zróżnicowanie sytuacji pomiędzy krajami wewnątrz agregatów UE-14 i UE-10 wskazuje jednak, że ważna jest również specyfika przyrodnicza i kulturowa rolnictwa w poszczególnych krajach.
Abstract	Agricultural services address the demand for the technological, economical and environmental dimension of agricultural activities. This paper focuses on agricultural services related to field crop production. The objective of the study was to compare the output of agricultural services used by farms specializing in field crops in European Union countries in 2004 and 2016. The study was based on a deductive and comparative method and relied on FADN data. It was shown that the purchasing costs of agricultural services tend to be connected with the level of agricultural development. Other factors of importance are the availability of the farms’ own machinery and the amount of labour engaged in production. However, the differences between EU-14 and EU-10 countries suggest that natural and cultural specificities of national agriculture also play a considerable role.
Cytowanie	Kołodziejczak M. (2018) Koszt korzystania z usług w gospodarstwach rolnych specjalizujących się w uprawach polowych w krajach UE w latach 2004 i 2016.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 149-155
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s149.pdf