1. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2018 |
|
Józwiak W., Mirkowska Z., Ziętara W. Rola dużych gospodarstw rolnych we wzroście produktywności pracy rolnictwa polskiego na tle sytuacji w innych wybranych krajach Unii Europejskiej
Autor | Wojciech Józwiak, Zofia Mirkowska, Wojciech Ziętara |
Tytuł | Rola dużych gospodarstw rolnych we wzroście produktywności pracy rolnictwa polskiego na tle sytuacji w innych wybranych krajach Unii Europejskiej |
Title | THE ROLE OF LARGEAGRICULTURAL FARMS IN THE GROWTH OF THE PRODUCTIVITY OF POLISH AGRICULTURE IN THE BACKGROUND OF THE SITUATION IN OTHER SELECTED COUNTRIES OF THE EUROPEAN UNION |
Słowa kluczowe | produktywność pracy w rolnictwie, gospodarstwa rolnicze, struktura gospodarstw |
Key words | labor productivity in agriculture, farms, farm structure |
Abstrakt | W opracowaniu skoncentrowano się na analizie produktywności pracy w rolnictwie polskim w latach 2005 i 2016 w porównaniu do wybranych krajów UE-15 (grupa 1.) i niektórych krajów, które przystąpiły do UE po 2004 roku (grupa 2.). W grupie 1. uwzględniono Austrię, Belgię, Danię, Holandię i Niemcy, natomiast w grupie 2. Czechy, Słowację, Litwę, Łotwę i Węgry. Przy wyborze krajów do badań kierowano się kryterium położenia w tej samej strefie klimatycznej. W analizie szczególnie uwzględniono rolę gospodarstw dużych, których wielkość przyjęto umownie na poziomie 30 ha UR. Celem badań było określenie wpływu gospodarstw dużych na poziom produktywności pracy w gospodarstwach ogółem oraz określenie możliwości zmniejszenia różnic między produktywnością pracy w polskich dużych gospodarstwach w stosunku do analogicznych gospodarstw w krajach UE-15. Stwierdzono w obydwu grupach krajów spadek liczby gospodarstw i zwiększenie produktywności pracy w rolnictwie ogółem i w badanych klasach gospodarstwach dużych. W krajach grupy 2. tempo wzrostu produktywności pracy było wyższe niż w grupie 1. jednak w niewielkim stopniu zmniejszyły się występujące różnice. Produktywność pracy w rolnictwie krajów grupy 1. była istotnie wyższa niż w grupie 2. Wzrost liczby i udziału gospodarstw dużych w strukturze gospodarstw był dodatnio skorelowany z produktywnością pracy w rolnictwie. |
Abstract | The study focuses on the analysis of labor productivity in Polish agriculture in 2005 and 2016 in comparison to selected EU-15 countries (group 1) and some countries that joined the EU after 2004. In group 1, Austria, Belgium, Denmark, the Netherlands and Germany are included, while in group 2 - the Czech Republic, Slovakia, Lithuania, Latvia and Hungary. The analysis particularly considers the role of large farms, the size of which was contractually agreed at 30 ha of UAA. The aim of the study was to determine the impact of large farms on the level of labor productivity in total farms and to determine the possibility of reducing the differences between labor productivity in Polish large farms in relation to analogous farms in EU-15 countries, and determining whether changes occurring in Poland differ from those occurring in large farms in other post-socialist countries. In both groups of countries there was a decrease in the number of farms and an increase in labor productivity in agriculture in general and in surveyed classes in large farms. In the countries of group 2. the rate of labor productivity growth was higher than in group 1. However, it slightly reduced the differences. Labor productivity in agriculture in the countries of Group 1 was significantly higher than in Group 2. The increase in the number and share of large farms in the structure of farms was positively correlated with labor productivity in agriculture. |
Cytowanie | Józwiak W., Mirkowska Z., Ziętara W. (2018) Rola dużych gospodarstw rolnych we wzroście produktywności pracy rolnictwa polskiego na tle sytuacji w innych wybranych krajach Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 1: 32-46 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2018_n1_s32.pdf |
|
|
2. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2018 |
|
Kagan A., Ziętara W. Ekonomiczna efektywność gospodarowania w zależności od formy własności użytkowanej ziemi
Autor | Adam Kagan, Wojciech Ziętara |
Tytuł | Ekonomiczna efektywność gospodarowania w zależności od formy własności użytkowanej ziemi |
Title | Economic efficiency of farming depending on the land ownership type |
Słowa kluczowe | formy własności ziemi, systemy użytkowania ziemi, gospodarstwa rolnicze, dzierżawa ziemi, efektywność ekonomiczna gospodarowania |
Key words | land ownership types, land use systems, farms, land lease, economic effectiveness |
Abstrakt | W artykule przedstawiono ekonomiczną efektywność gospodarowania dzierżawców w porównaniu do gospodarstw użytkujących własną ziemię. Badania przeprowadzono na wybranych grupach spółek z o.o. użytkujących grunty dzierżawione (grupa 1.), własne, ale ze znaczącym udziałem kapitału obcego (grupa 2.) i własne z przewagą kapitału własnego (grupa 3.), biorących udział w „Rankingu 300” prowadzonym przez IERiGŻ-PIB w latach 2009-2014. W badaniu przyjęto, że dzierżawa ziemi umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej przynoszącej wyższe bieżące efekty ekonomiczne z użytkowanych gruntów niż w sytuacji posiadania ich na własność. Przeprowadzone badania potwierdziły przyjętą hipotezę. Gospodarstwa prowadzone przez dzierżawców uzyskały wyższe wartości wskaźników zyskowności ziemi, pracy, aktywów i kapitału własnego niż gospodarstwa użytkujące własną ziemię. W odniesieniu do produktywności ziemi, pracy i kapitału lepsze efekty uzyskały gospodarstwa grupy 3. |
Abstract | The article presents the economic effectiveness of farming by land lessees when compared to farms using their own land. The study was carried out on the selected groups of limited liability companies using leased land (Group 1.), own land but with a significant share of foreign capital (Group 2.) and own land with a predominance of own capital (Group 3.). All farms participaded in the „Ranking 300” carried out by the IAFE-NRI in the years 2009-2014. The study adopted the following research hypothesis: „Land lease makes it possible to pursue the economic activity giving the higher current economic effects from land being used than in a situation where this land is owned”. The studies confirmed this hypothesis. Farms run by land lessees obtained the higher values for land, labour, assets and own capital profitability indices than those using own land. With regard to the land, labour and capital productivity, the better effects were obtained by farms from Group 3. |
Cytowanie | Kagan A., Ziętara W. (2018) Ekonomiczna efektywność gospodarowania w zależności od formy własności użytkowanej ziemi.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 25-37 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2018_n2_s25.pdf |
|
|
3. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Kisielińska J. Ocena sytuacji towarowych gospodarstw rolnych państw UE z wykorzystaniem metod porządkowania liniowego
Autor | Joanna Kisielińska |
Tytuł | Ocena sytuacji towarowych gospodarstw rolnych państw UE z wykorzystaniem metod porządkowania liniowego |
Title | Evaluation of the Situation of Commercial Farms of EU Countries Using Linear Ordering Methods |
Słowa kluczowe | towarowe gospodarstwa rolnicze, metody porządkowania liniowego |
Key words | commercial farms, methods of linear ordering |
Abstrakt | Celem badań przedstawionych w artykule była ocena sytuacji towarowych gospodarstw rolnych w krajach UE, którą określano poprzez potencjał, wykorzystanie ziemi oraz pracy. Cel zrealizowano wykorzystując metody porządkowania liniowego. Celem dodatkowym, o charakterze metodyczny, było porównanie różnych metod doboru wag w formule agregacyjnej. Okazało się, że najlepszy jest stan gospodarstw holenderskich oraz w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej. Spośród krajów postkomunistycznych dobry jest stan gospodarstw w Czechach i na Słowacji. W sytuacji słabej znajdują się gospodarstwa towarowe z Europy Południowej i z pozostałych państw postkomunistycznych. Polska w sporządzonym rankingu znalazła się na dalekiej 23 pozycji. |
Abstract | The aim of the research presented in the article was assessment of the commodity situation of farms in EU countries, which was determined by potential, land use and labor. The goal was achieved using linear ordering methods. An additional, methodical aim, was comparison of different weight selection methods in the aggregation formula. It turned out that the best is the condition of farms in The Netherlands and in highly developed Western European countries. Among post-communist countries, the condition of farms in the Czech Republic and Slovakia is good. In a weak situation, there are commodity farms from Southern Europe and other post-communist countries. Poland ranked 23rd. |
Cytowanie | Kisielińska J. (2018) Ocena sytuacji towarowych gospodarstw rolnych państw UE z wykorzystaniem metod porządkowania liniowego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 66-79 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n1_s66.pdf |
|
|
4. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2017 |
|
Marcysiak A., Marcysiak A. Zakres różnicowania poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE
Autor | Agata Marcysiak, Adam Marcysiak |
Tytuł | Zakres różnicowania poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE |
Title | RANGE OF DIFFERENTIATION OF THE SUPPORT LEVEL OF FARMS WITH MEANS OF THE COMMON AGRICULTURAL POLICY OF THE EU |
Słowa kluczowe | dopłaty bezpośrednie, zróżnicowanie, dochód z gospodarstwa rolniczego, typ rolniczy |
Key words | direct payments, differentiation, income from a farm, agricultural type |
Abstrakt | Celem niniejszego opracowania jest próba ukazania zakresu różnicowania poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE. Szczegółowej analizie poddano płatności bezpośrednie i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Ich wielkość rozpatrywano w relacji do dochodu z gospodarstwa rolniczego. Obliczeń dokonano metodą stosowaną w europejskim systemie rachunkowości rolnej FADN (Farm Accountancy Data Network). Udział środków pochodzących z WPR w analizowanych gospodarstwach w 2015 roku w relacji do dochodu wynosił 37,5%. Istotnymi elementami różnicującymi poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE okazały się wielkość ekonomiczna i typ rolniczy gospodarstwa. Podstawowymi elementami wsparcia ze środków WPR UE były płatności realizowane w ramach dopłat bezpośrednich i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Stanowiły one w 2015 roku odpowiednio 70,7% i 10,5% ogólnego wsparcia. |
Abstract | The aim of this paper is to illustrate the extent to which the level of support for farms is measured by means of the Common Agricultural Policy. A detailed analysis was made of direct payments and payments for less-favored areas (LFAs). Their size was considered in relation to farm income. The calculations were made using the method used in the European Farm Accountancy Date Network (FADN). The share of funds from the CAP in analyzed farms in relation to income in 2015 was 37.5%. The economic size and agricultural type of the farm proved to be an important element in differentiating the level of farm support from the Common Agricultural Policy. The main elements of support from the EU CAP were payments made under direct payments and payments for less-favored areas. They accounted for 70.7% and 10.5% of total support respectively in 2015. |
Cytowanie | Marcysiak A., Marcysiak A. (2017) Zakres różnicowania poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 18(67): 102-112 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2017_n67_s102.pdf |
|
|
5. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2017 |
|
Mądra-Sawicka M. Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych
Autor | Magdalena Mądra-Sawicka |
Tytuł | Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych |
Title | THE ROLE OF FINANCING THE ACTIVITIES OF AGRICULTURAL HOLDINGS WITH BORROWED CAPITAL IN THE OPINION OF INDIVIDUAL FARMERS |
Słowa kluczowe | indywidualne gospodarstwa rolnicze, finansowania kapitałem obcym, korzyści z finansowania kapitałem obcym, cel finansowania kapitałem obcym |
Key words | agricultural holdings, financing with borrowed capital, advantages of borrowed capital, purpose of using borrowed capital |
Abstrakt | Celem głównym opracowania jest przedstawienie opinii rolników na temat finansowania działalności gospodarstw kapitałem obcym. W przeprowadzonych badaniach odniesiono się do celu zaangażowania finansowania obcego, wskazanych determinant jego wykorzystania oraz oceny korzyści z jego stosowania w opinii rolników. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu w grupie 100 rolników prowadzących indywidualne gospodarstwa rolnicze w województwie mazowieckim. Podmioty te prowadziły rachunkowość rolną w ramach systemu FADN. Kryterium podziału badanej populacji obejmowało siłę ekonomiczną gospodarstw wyrażoną w ESU, co pozwoliło na uwzględnienie poziomu dochodowości badanych podmiotów. Głównym problemem w zarządzaniu źródłami finansowania w opinii rolników było utrzymanie płynności finansowej na bezpiecznym poziomie. Rolnicy dostrzegali korzyści z tytułu zwiększenia zaangażowania finansowania kapitałem obcym w zakresie przeprowadzania szybszej modernizacji majątku gospodarstwa. Rolnicy decydują się na wybór konserwatywnej strategii finansowania, preferując długoterminowe źródła finansowania, dążyli do minimalizacji ryzyka finansowego. Wśród głównych determinant poziomu zadłużenia rolnicy wyróżnili wartość inwestycji, wymagany wkład własny oraz dopłat do odsetek kredytów preferencyjnych |
Abstract | The aim of this paper is to present the opinions of farmers about financing agricultural holdings with borrowed capital. The research addressed the purpose of using borrowed capital, its determinants and the assessment of the benefits of its use in the opinions of farmers. The survey was conducted with the use of interview questionnaire in the group of 100 farmers running individual agricultural holdings in the Mazowieckie voivodeship. These entities applied agricultural accounting within FADN system. The criterion for the division of the surveyed units included the economic size expressed in ESU, which allowed taking into account the level of profitability of these entities. The main problem of the management of finance sources, according to the farmers, consisted in the maintenance of financial liquidity on the safe level. The farmers saw benefits of the increase of financing with borrowed capital for the faster modernization of agricultural assets. The farmers choose a conservative financing strategy; preferring long-term financing sources, they wanted to minimise financial risk. The farmers listed the following main determinants of the level of debt: the value of the investment, own contribution required and subsidies to interest on subsidised loans. |
Cytowanie | Mądra-Sawicka M. (2017) Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 4: 125-138 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2017_n4_s125.pdf |
|
|
6. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2015 |
|
Marcysiak A., Marcysiak A. Czynniki wpływające na różnicowanie poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE
Autor | Adam Marcysiak, Agata Marcysiak |
Tytuł | Czynniki wpływające na różnicowanie poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE |
Title | FACTORS DIFFERENTIATING THE LEVEL OF FARM SUPPORT MEASURES THE EU COMMON AGRICULTURAL POLICY |
Słowa kluczowe | środki WPR EU, poziom wsparcia, wielkość ekonomiczna, czynniki różnicujące |
Key words | the EU CAP measures, level of support, economic size, factors differentiating |
Abstrakt | Celem niniejszego opracowania jest próba ukazania zakresu oddziaływania czynników różnicujących poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE. Szczegółowej analizie poddano płatności bezpośrednie i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Ich wielkość rozpatrywano w relacji do dochodu z gospodarstwa rolniczego. Obliczeń dokonano metodą stosowaną w europejskim systemie rachunkowości rolnej FADN (Farm Accountancy Data Network). Udział środków pochodzących z WPR w analizowanych gospodarstwach w latach 2010-2013 zwiększył się w relacji do dochodu z 40,4% do 52,1%. Czynnikami różnicującymi poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE okazały się wielkość ekonomiczna i typ rolniczy gospodarstwa. |
Abstract | The purpose of this study is an attempt to show the scope of the differentiating factors influence the level of farm support measures of the Common Agricultural Policy. Subjected to detailed analysis of direct payments and payments for areas with less-favored areas (LFA). Their size was considered in relation to the income of agricultural holdings. The calculations were made method used in the European system of agricultural accounting FADN (Farm Accountancy Data Network). The share of funds from the CAP in the analyzed farms in 2010-2013 increased in relation to income from 40.4% to 52.1%. Factors differentiating level of farm support measures EU Common Agricultural Policy proved to be the economic size and type of farming. |
Cytowanie | Marcysiak A., Marcysiak A. (2015) Czynniki wpływające na różnicowanie poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 14(63): 105-114 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2015_n63_s105.pdf |
|
|
7. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2015 |
|
Smolarski L. Znaczenie dopłat bezpośrednich w kształtowaniu wydajności pracy indywidualnych gospodarstw rolniczych w województwie śląskim
Autor | Leonard Smolarski |
Tytuł | Znaczenie dopłat bezpośrednich w kształtowaniu wydajności pracy indywidualnych gospodarstw rolniczych w województwie śląskim |
Title | The impact of direct payments on labour productivity of individual farms in Silesian region |
Słowa kluczowe | dopłaty bezpośrednie, wydajność pracy, gospodarstwa rolne |
Key words | direct payments, labour productivity, farms |
Abstrakt | W opracowaniu określono wpływ dopłat bezpośrednich na wydajność pracy w indywidualnych gospodarstwach rolniczych. Badaniami objęto indywidualne gospodarstwa rolnicze z terenu województwa śląskiego, uczestniczące w systemie PL-FADN. Okres badawczy obejmował lata 2005–2008. Przeprowadzone badania wykazały, że zasadniczy udział w zasobach siły roboczej gospodarstw stanowiła praca własna rolnika. Najwyższą wydajnością pracy charakteryzowały się gospodarstwa największe, zarówno pod względem obszarowym, jak i wielkości ekonomicznej oraz te o typie „uprawy polowe”. Wraz ze zwiększaniem się środków finansowych z tytułu dopłat obszarowych wydajność pracy w gospodarstwach rolnych wzrastała, a gospodarstwa o najwyższym poziomie dopłat bezpośrednich lepiej wykorzystywały posiadane zasoby siły roboczej. |
Abstract | The paper aims to determine the impact of direct payments on the labour productivity of farms. Our research was carried out on individual farms (participating in the EU-FADN) in Silesian region (NUTS 2) (for years 2005–2008). The studies indicated that the main part of available labour resources in farms accounted the farmer’s own labour. The highest labour productivity was observed on the largest farms, both in terms of area and economic size, and in those with „field crops” type. Labour productivity in farms increased with the increase of the funds from direct payments. The farms with the highest level of direct payments make better use of available labour resources. |
Cytowanie | Smolarski L. (2015) Znaczenie dopłat bezpośrednich w kształtowaniu wydajności pracy indywidualnych gospodarstw rolniczych w województwie śląskim.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 112: 167-180 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2015_n112_s167.pdf |
|
|
8. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2015 |
|
Wysokiński M. Koszty produkcji mleka w gospodarstwach o różnej skali chowu
Autor | Marcin Wysokiński |
Tytuł | Koszty produkcji mleka w gospodarstwach o różnej skali chowu |
Title | The costs of milk production in farms of different scale farming |
Słowa kluczowe | koszty produkcji mleka; gospodarstwa rolnicze; skala produkcji |
Key words | cost of milk production; farms; scale of production |
Abstrakt | W artykule podjęto tematykę kosztów produkcji mleka w gospodarstwach o zróżnicowanej skali chowu. Badane obiekty pogrupowano w zależności od liczby krów w stadzie i przeanalizowano kosztochłonność produkcji w tych grupach. Wykazano m.in. wyraźną współzmienność kosztów produkcji z liczbą krów w stadzie |
Abstract | The article deals with the subject of the cost of milk production in farms of varying scale farming. Test subjects were grouped according to the number of cows in the herd and analyzed the cost effectiveness of production in those groups. It has been shown, among others, correlation of production costs with the number of cows in the herd. |
Cytowanie | Wysokiński M. (2015) Koszty produkcji mleka w gospodarstwach o różnej skali chowu.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 59-73 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2015_n4_s59.pdf |
|
|
9. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2014 |
|
Marcysiak A., Marcysiak A. Zakres zróżnicowania poziomu dochodów z gospodarstwa rolnego w układzie regionalnym
Autor | Agata Marcysiak, Adam Marcysiak |
Tytuł | Zakres zróżnicowania poziomu dochodów z gospodarstwa rolnego w układzie regionalnym |
Title | RANGE OF DIFFERENTIATION INCOMES LEVEL OF AN AGRICULTURAL FARM IN REGIONAL SCHEME |
Słowa kluczowe | poziom dochodu, zróżnicowanie dochodowe, region |
Key words | income level, income differentiation, region |
Abstrakt | Celem opracowania jest ukazanie zakresu zróżnicowania sytuacji dochodowej gospodarstw rolnych w układzie regionalnym. Podstawową kategorią ekonomiczną był dochód z gospodarstwa rolniczego Obliczeń tej kategorii dochodu dokonano metodą stosowaną w europejskim systemie rachunkowości rolnej FADN (Farm Accountancy Data Network). Najwyższy poziom dochodu z gospodarstwa rolniczego osiągnięto w regionie Pomorze i Mazury. Regionem o najniższym poziomie dochodu rolniczego była Małopolska i Pogórze. Wynikało to ze zróżnicowania struktury agrarnej polskiego rolnictwa. |
Abstract | The aim of the paper is painting differentiation of incomes level of an agricultural farm in regional scheme. The main economic category is farm income. The calculation of that category is done by a method use at European Farm Accountancy Date Network (FADN). The highest level of farm income was gained in Pomorze i Mazury region. Małopolska i Pogórze had the lowest level of farm income. It was a result of the differentiation of the agrarian structure of Polish agriculture. |
Cytowanie | Marcysiak A., Marcysiak A. (2014) Zakres zróżnicowania poziomu dochodów z gospodarstwa rolnego w układzie regionalnym.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 12(61): 122-128 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2014_n61_s122.pdf |
|
|
10. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2014 |
|
Domańska T., Felczak T. Struktura i poziom zadłużenia a efektywność indywidualnych gospodarstw rolniczych w zależności od wielkości ekonomicznej
Autor | Teresa Domańska, Tomasz Felczak |
Tytuł | Struktura i poziom zadłużenia a efektywność indywidualnych gospodarstw rolniczych w zależności od wielkości ekonomicznej |
Title | The structure and level of debt and the efficiency of individual farms, depending on the size of the economic |
Słowa kluczowe | poziom zadłużenia; gospodarstwa rolnicze; FADN data; siła ekonomiczna |
Key words | debt level; farms; FADN data; European Size Unit |
Abstrakt | W opracowaniu określono efektywność indywidualnych gospodarstw rolniczych w zależności od poziomu i struktury wykorzystywanego kapitału obcego. Materiał liczbowy pochodził z bazy FADN-PL. Okres badawczy obejmował lata 2006–2011, a badane gospodarstwa rolnicze położone były w regionie Mazowsze i Podlasie. Zarządzający indywidualnymi gospodarstwami rolniczymi, bez względu na siłę ekonomiczną, minimalizowali ryzyko utraty płynności finansowej i preferowali długoterminowe źródła finansowania działalności. W największych gospodarstwach wysokie przepływy finansowe sprzyjały podejmowaniu inwestycji z wykorzystaniem kredytów preferencyjnych. |
Abstract | The following study presents, effectiveness of individual farms depending on the level and structure of foreign capital used. The researched farms were included in the Polish Farm Accountancy Data Network during the period 2006–2011 and located in the region Mazowsze i Podlasie. Managers of agricultural farms, regardless of the level of the European Size Unit, limited financial liquidity risk by taking long-term loans. In the largest farms high flows contribute to the greatest use of long-term preferential loans. |
Cytowanie | Domańska T., Felczak T. (2014) Struktura i poziom zadłużenia a efektywność indywidualnych gospodarstw rolniczych w zależności od wielkości ekonomicznej.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 5-18 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2014_n3_s5.pdf |
|
|
11. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2014 |
|
Domańska T., Felczak T. Czynniki różnicujące wydatki inwestycyjne w gospodarstwach rolniczych
Autor | Teresa Domańska, Tomasz Felczak |
Tytuł | Czynniki różnicujące wydatki inwestycyjne w gospodarstwach rolniczych |
Title | FACTORS DIFFERENTIATING INVESTMENT EXPENDITURE ON AGRICULTURAL FARM |
Słowa kluczowe | inwestycje, wielkość ekonomiczna, typ rolniczy gospodarstw |
Key words | investment expenditure, economic size unit, type of farming |
Abstrakt | W opracowaniu określono czynniki wpływające na wartość oraz zróżnicowanie wydatków inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych. Wykorzystany materiał liczbowy pochodził z bazy FADN-PL. Okres badawczy obejmował 2011 rok, a badane gospodarstwa rolnicze położone były w regionie Mazowsze i Podlasie. Wartość nakładów inwestycyjnych jest istotnie zróżnicowana w zależności od poziomu standardowej nadwyżki bezpośredniej oraz charakteru prowadzonej produkcji rolniczej. W gospodarstwach rolniczych o wielkości ekonomicznej powyżej 16 ESU przepływy z działalności operacyjnej przyczyniają się do podejmowania inwestycji w tych gospodarstwach. |
Abstract | The following study presents the factors which affect the value and diversity of investment expenditure on agricultural farms. The researched farms were included in the Polish Farm Accountancy Data Network and are located in the region of Mazowsze and Podlasie. The research covered the period of 2011. Depending on the level of standard gross margin and type of farming, the value of investments is statistically and significantly differentiated. Higher cash flows from operating activities on the farms with an economic size over 16 ESU have contributed to higher capital expenditure on these farm. |
Cytowanie | Domańska T., Felczak T. (2014) Czynniki różnicujące wydatki inwestycyjne w gospodarstwach rolniczych.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 46-55 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2014_n60_s46.pdf |
|
|
12. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2014 |
|
Mikołajczyk J. Skutki ekonomiczne sprzedaży ziemi w dużych obszarowo gospodarstwach polskiego FADN
Autor | Jarosław Mikołajczyk |
Tytuł | Skutki ekonomiczne sprzedaży ziemi w dużych obszarowo gospodarstwach polskiego FADN |
Title | ECONOMIC EFFECTS OF THE SALE OF LAND ON LARGE-AREA FARMS OF POLISH FADN |
Słowa kluczowe | dywestycje, sprzedaż ziemi, skutki ekonomiczne, gospodarstwa rolne, FADN |
Key words | divestments, sale of land, economic impact, farms, FADN |
Abstrakt | W artykule podjęto próbę wykorzystania ekonomicznych miar oceny ekonomicznych skutków działań dywestycyjnych w dużych obszarowo gospodarstwach rolnych polskiego FADN, które dokonały w 2005 r. sprzedaży ziemi. Sprzedaż była przedsięwzięciem obejmującym dużą powierzchnię. W wyniku dywestycji dochodziło do wyraźnego obniżenia dochodu z gospodarstwa rolniczego. Badania potwierdziły przydatność zmodyfikowanych (na potrzeby oceny dywestycji) miar oceny efektywności inwestycji służących do oceny ekonomicznych skutków sprzedaży ziemi. Miary wskazały jednoznacznie, że sprzedaż znacznych powierzchni przez gospodarstwa duże obszarowo jest przedsięwzięciem nieefektywnym z ekonomicznego punktu widzenia. |
Abstract | The paper presents the attempt to use economic measures of assessment of divestments’ economic effects on large-area agricultural farms participating in the Polish FADN system, which made divestments regarding farmland in 2005. The average size of utilized agricultural area in the analyzed group was in the range 22.5 to 69.7 hectares. Over 50 percent of the farmland has been sold. As a result of those divestments a significant reduction in farm income from farming occurred. The analyses allowed to confirm the usefulness of measures of investment efficiency evaluation in estimating the economic consequences of land sale, modified for the purpose of divestment assessment. The data clearly indicated that the disposal of significant ratio of farmland is ineffective from an economic perspective. |
Cytowanie | Mikołajczyk J. (2014) Skutki ekonomiczne sprzedaży ziemi w dużych obszarowo gospodarstwach polskiego FADN.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 1: 119-126 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2014_n1_s119.pdf |
|
|
13. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2013 |
|
Gałecka A. Skala inwestycji a płynność finansowa gospodarstw rolniczych w województwie lubelskim
Autor | Agnieszka Gałecka |
Tytuł | Skala inwestycji a płynność finansowa gospodarstw rolniczych w województwie lubelskim |
Title | Investments in relation to current financial liquidity of agriculture farms in Lubelskie Voivodeship |
Słowa kluczowe | gospodarstwa rolnicze; skala inwestycji; płynność finansowa |
Key words | farms; investment sizes; financial liquidity |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono zależności między skalą inwestycji a bieżącą płynnością finansową gospodarstw rolniczych położonych w województwie lubelskim. Obiektami badawczymi były gospodarstwa rolnicze uczestniczące w systemie PL FADN. Okres badań obejmował lata 2004–2007. Stwierdzono, że na ogół wraz ze wzrostem bieżącej płynności finansowej zmniejszał się poziom inwestycji w gospodarstwach rolniczych. Największą wartość inwestycji odnotowano w gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji zwierzęcej, silnych ekonomicznie oraz o dużej powierzchni użytków rolnych. Gospodarstwa te podejmują inwestycje o znacznych rozmiarach, korzystając przy tym z zewnętrznych źródeł finansowania, w tym ze środków pozyskanych w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. W badanym okresie nie odnotowano jednolitej tendencji w ujęciu dynamicznym w kształtowaniu się poziomu inwestycji. |
Abstract | The elaboration estimated relation between return of investments and current financial liquidity in agriculture farms, situated in Lubelskie Voivodeship. The research was based on the agricultural farms participating in PL FADN system. The analysis was conducted between 2004 and 2007. It was found that in general, with the increase of current liquidity reduce the level of financial investment in farms. The highest value of investment was recorded in farms specialized in animal production, economic strong and the a large of arable land. These farms make substantial investments sizes, benefiting from the external sources of financing, including funds obtained from the EU Structural Funds. In the test period, there was no uniform trend in the dynamic in shaping the investment. |
Cytowanie | Gałecka A. (2013) Skala inwestycji a płynność finansowa gospodarstw rolniczych w województwie lubelskim.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 59-70 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2013_n2_s59.pdf |
|
|
14. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2013 |
|
Smolarski L. Sposoby finansowania gospodarstw rolniczych korzystających z dopłat bezpośrednich oraz realizowane w nich nakłady inwestycyjne
Autor | Leonard Smolarski |
Tytuł | Sposoby finansowania gospodarstw rolniczych korzystających z dopłat bezpośrednich oraz realizowane w nich nakłady inwestycyjne |
Title | Options of financing farms receiving direct payments and their investment outlays |
Słowa kluczowe | dopłaty bezpośrednie; nakłady inwestycyjne; gospodarstwa rolnicze; finansowanie działalności |
Key words | direct payments; investment outlays; farms; financing activity |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono opinie rolników korzystających z dopłat bezpośrednich dotyczące sposobów finansowania indywidualnych gospodarstw rolniczych oraz wydatkowania przez nich środków pieniężnych na inwestycje. Badania przeprowadzono metodą wywiadu bezpośredniego na próbie 80 gospodarstw rolniczych z województwa śląskiego, uczestniczących w PL-FADN. Przeprowadzone badania wykazały, że przed wprowadzeniem dopłat bezpośrednich dla większości rolników, zasadniczym sposobem finansowania gospodarstw rolniczych z obcych źródeł, były kredyty preferencyjne. W okresie korzystania z dopłat bezpośrednich rolnicy ponosili nakłady inwestycyjne głównie na zakup maszyn i urządzeń. Planowane przez nich inwestycje w budynki, budowle oraz maszyny i narzędzia rolnicze będą mieć charakter głównie remontowo-modernizacyjny. Największe zainteresowanie zakupem i dodzierżawieniem ziemi uprawnej przejawiają właściciele gospodarstw dużych, zarówno pod względem powierzchniowym, jak i wielkości ekonomicznej. |
Abstract | The paper presents the opinions of farmers receiving direct payments on financing of individual farms and spending their money on investments. The studies covered the method of the direct interview on the sample of 80 farms (located in Silesian Voivodeship), participating in the PL-FADN. It was presented that in the period before the introduction of direct payments for most farmers, the main method of financing the farms from external sources, they were preferential credits. In the period after the introduction of direct payments, farmers invested mainly for the purchase of machinery and equipment. The planned investments in buildings, structures, agricultural machinery and tools will refer to repair and modernization. The owners of large farms (both in terms of the area and the economic size) were highly interested in purchase of agricultural land and additional land tenure. |
Cytowanie | Smolarski L. (2013) Sposoby finansowania gospodarstw rolniczych korzystających z dopłat bezpośrednich oraz realizowane w nich nakłady inwestycyjne.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 35-49 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2013_n1_s35.pdf |
|
|
15. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2011 |
|
Kisielińska J. Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw rolniczych w grupach według wielkości ekonomicznej
Autor | Joanna Kisielińska |
Tytuł | Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw rolniczych w grupach według wielkości ekonomicznej |
Title | Structure of inputs, production and financial performance of farms by economic size groups |
Słowa kluczowe | towarowe gospodarstwa rolnicze, nakłady, wyniki produkcyjne i finansowe gospodarstw rolniczych. |
Key words | commercial farms, investment, production and financial performance of farms. |
Abstrakt | W artykule przedstawiono analizę struktury nakładów i uzyskiwanych wyników produkcyjnych i finansowych w grupach gospodarstw według wielkości ekonomicznej w próbie gospodarstw rolnych FADN z lat 2004-2008. Celem badań jest ocena efektywności gospodarowania przez gospodarstwa towarowe w zależności od ich wielkości ekonomicznej. |
Abstract | The article presents an analysis of the structure of inputs, production and financial results in the economic size groups in a sample of farms from FADN 2004-2008. The aim of this study is to evaluate the effectiveness of the commercial farms management, depending on their economic size. |
Cytowanie | Kisielińska J. (2011) Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw rolniczych w grupach według wielkości ekonomicznej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 11(26), z. 1: 81-94 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2011_T11(26)_n1_s81.pdf |
|
|
16. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2011 |
|
Marcysiak A., Marcysiak A. Czynniki różnicujące poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE
Autor | Adam Marcysiak, Agata Marcysiak |
Tytuł | Czynniki różnicujące poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE |
Title | Factors differentiating the level of farm support measures in the EU Common Agricultural Policy |
Słowa kluczowe | poziom wsparcia, typ rolniczy, ESU, europejska jednostka wielkości gospodarstwa, środki WPR EU. |
Key words | level of support, type of farming, European Size Unit, European unit of farm size measure, EU CAP measures |
Abstrakt | Celem niniejszego opracowania jest próba ukazania zakresu oddziaływania czynników różnicujących poziom wsparcia gospodarstw rolnych środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE. Szczegółowej analizie poddano płatności bezpośrednie i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Ich wielkość rozpatrywano w relacji do dochodu z gospodarstwa rolniczego |
Abstract | The purpose of this study is an attempt to show the scope of the differentiating factors influencing the level of farm support measures in the Common Agricultural Policy. Subject to detailed analysis are direct payments and area payments for less-favored areas (LFA). Their size was considered in relation to the income of agricultural holdings |
Cytowanie | Marcysiak A., Marcysiak A. (2011) Czynniki różnicujące poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 11(26), z. 2: 86-94 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2011_T11(26)_n2_s86.pdf |
|
|
17. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2010 |
|
Kusz D., Ruda M. Poziom wsparcia finansowego Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych
Autor | Dariusz Kusz, Maria Ruda |
Tytuł | Poziom wsparcia finansowego Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych |
Title | The level of EU financial support in investment activity of Polish farms |
Słowa kluczowe | fundusze strukturalne UE, inwestycje |
Key words | EU structural funds , investments |
Abstrakt | Celem opracowania jest zaprezentowanie i ocena poziomu wsparcia finansowego z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (UE) w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych. Badania przeprowadzono dla kraju i województw. Stwierdzono, że w województwach, w których przeważają gospodarstwa rolnicze o większym potencjale produkcyjnym, poziom wykorzystania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej jest większy niż w województwach o niższym potencjale produkcyjnym rolnictwa. |
Abstract | The paper aims to present and evaluate the level of the EU financial support in investment activity of Polish farms. Analysis were made for the village and for the particular provinces. It was stated that in the provinces there where farms with bigger production capability dominate, the use of the EU structural funds in investment activity is higher than in regions characterized by lower production potential of farms. |
Cytowanie | Kusz D., Ruda M. (2010) Poziom wsparcia finansowego Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 140-146 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2010_n3_s140.pdf |
|
|
18. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2010 |
|
Gołębiewska B. Kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych powiązaniach z otoczeniem
Autor | Barbara Gołębiewska |
Tytuł | Kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych powiązaniach z otoczeniem |
Title | The directions of investment in the farms depend on the strength of their markets relations |
Słowa kluczowe | inwestycje, gospodarstwa rolnicze, źródła finansowania |
Key words | investment, farms, source of funding |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych związkach z otoczeniem. Wykazano, iż zmieniają się kierunki rozdysponowania przez rolników nakładów inwestycyjnych. Ustalono także, że istnieje zależność między strukturą inwestycji a wielkością wskaźnika powiązań gospodarstw z otoczeniem. W gospodarstwach charakteryzujących się silniejszymi powiązaniami z otoczeniem występowały głównie inwestycje w budynki i budowle, a w planach inwestycyjnych dominowały wydatki na stado podstawowe. W gospodarstwach o niższym wskaźniku związków w większym stopniu zwracano uwagę na inwestycje w maszyny i urządzenia. |
Abstract | The paper presents the directions of investment activities in farms with different level of market relation. It was concluded that the farms’ investment activity changing over the time. There was found that the structure of investments change accordingly to changes in level of calculated ratio. With increasing the ratio of market relations there was more investment are in farm buildings and in installations for environmental protection. |
Cytowanie | Gołębiewska B. (2010) Kierunki podejmowanych działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolniczych o zróżnicowanych powiązaniach z otoczeniem.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 60-68 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2010_n4_s60.pdf |
|
|
19. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Grontkowska A. Znaczenie dopłat (w kreowaniu dochodu) w gospodarstwach najsilniejszych ekonomicznie w Polsce w ujęciu regionalnym
Autor | Anna Grontkowska |
Tytuł | Znaczenie dopłat (w kreowaniu dochodu) w gospodarstwach najsilniejszych ekonomicznie w Polsce w ujęciu regionalnym |
Title | Role of the cap payments in gains creation in the group of economically biggest farms |
Słowa kluczowe | gospodarstwa duże, regiony, dopłaty |
Key words | large farms, regions, direct payments |
Abstrakt | Przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne zmiany liczby oraz powierzchni użytkowanej przez gospodarstwa o powierzchni 50 ha i więcej w latach 2002-2007 w podziale na grupę od 50 do 100 ha oraz 100 ha i więcej w Polsce. Procentowy udział liczby gospodarstw największych obszarowo jest niewielki i systematycznie zwiększa się, natomiast udział powierzchni użytków rolnych tych gospodarstw nieznacznie zmniejsza się. Gospodarstwa wielkoobszarowe są głównie zlokalizowane w regionie Mazur, Pomorza, Wielkopolski oraz Dolnego śląska. Gospodarstwa zaliczane do najsilniejszych ekonomicznie, czyli o wielko .ci ekonomicznej 100 ESU i więcej, wykazywały wyraźnie zróżnicowanie przestrzenne w zakresie kwoty uzyskanych dopłat zarówno na jednostkę siły ekonomicznej, zasobów i nakładów pracy, a także uzyskaną jednostkę dochodu z gospodarstwa rolniczego, natomiast struktura uzyskiwanych dopłat w poszczególnych regionach była podobna. |
Abstract | The paper aims to analyze changes that took place in number of the biggest sized farms in Poland (over 50 ha) and acreage utilized by this group of farms . It shows that share of the biggest farms in total number of farms continuously increase, and in the same time share of land utilized by this group slightly decreased. In Poland the large scale farms are concentrated mainly in provinces of Mazury, Pomerania, Lower Silesia and Wielkopolska. Within the group of the economically biggest farms (with economic power 100 ESU and more) the regional diversity of the amount of subsidies received could be also observed. The structure of subsidies was similar in all regions, but the amount of subsidies per one hectare, one work unit or one zloty of profit were significantly different. Higher influence of subsidies on functioning of farms was in West Pomerania region. |
Cytowanie | Grontkowska A. (2009) Znaczenie dopłat (w kreowaniu dochodu) w gospodarstwach najsilniejszych ekonomicznie w Polsce w ujęciu regionalnym.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 163-173 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n3_s163.pdf |
|
|
20. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Mądra M. Wpływ poziomu zadłużenia na siłę ekonomiczną gospodarstw rolniczych
Autor | Magdalena Mądra |
Tytuł | Wpływ poziomu zadłużenia na siłę ekonomiczną gospodarstw rolniczych |
Title | The influence of debt level on economic power of agriculture farms |
Słowa kluczowe | poziom zadłużenia, struktura kapitału, gospodarstwa rolnicze, siła ekonomiczna |
Key words | debt level, capitals structure, agriculture farms, economic size unit |
Abstrakt | W opracowaniu określono zależność pomiędzy siłą ekonomiczną wyrażoną w ESU a poziomem zadłużenia w indywidualnych gospodarstwach rolniczych prowadzących rachunkowość rolną w ramach systemu FADN. Dla celów analizy zróżnicowania pomiędzy grupami ESU wykorzystano testy nieparametryczne ANOVA Kruskala-Wallisa, porównania wielokrotne oraz współczynnik korelacji Pearsona. Stwierdzono, iż poziom zadłużenia ma istotny wpływ na siłę ekonomiczną gospodarstwa. |
Abstract | The aim of the study is to determine the relation between Economic Size Unit and debt level in agriculture farms, in which have conducted farming accountancy according to the FADN system. The period of farm investigation covers the years 2004-2007. Objects of research have been chosen on the basis of the continuity criterion during researched years. The aim of statistic analyses was identifying the differences between divided ESU groups and the level of debt according to non-parametric tests like ANOVA Kruskal-Wallis, multiple comparisons between groups and Pearson correlation index. The conducted research has helped to formulate the following conclusion that the level of debt coefficient has had essential influence on affiliation to ESU groups of farms, which suggested that an economic power of agriculture holding is related to the external financing sources. |
Cytowanie | Mądra M. (2009) Wpływ poziomu zadłużenia na siłę ekonomiczną gospodarstw rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 191-201 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n3_s191.pdf |
|
|