Wyniki wyszukiwania

Autor	Mariusz Chądrzyński
Tytuł	Poziom innowacyjności przedsiębiorstw w polskiej gospodarce ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu spożywczego
Title	The level of innovativeness of enterprises in the polish economy with particular emphasis on the food industry
Słowa kluczowe	innowacje, działalność innowacyjna, przedsiębiorstwo, przemysł spożywczy
Key words	innovations, innovative activity, enterprise, food industry
Abstrakt	Celem opracowania było określenie ekonomicznych aspektów związanych z działalnością innowacyjną przedsiębiorstw działających w polskiej gospodarce ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu spożywczego w latach 2004–2016. Zostało ono sporządzone na podstawie źródeł wtórnych pochodzących z publikacji GUS. W analizowanym okresie wystąpiła tendencja wzrostowa wysokości ponoszonych nakładów na działalność innowacyjną średniorocznie w przedsiębiorstwach ogółem o 5,7%, przetwórstwie przemysłowym o 3,2% a w przemyśle spożywczym o 3,9%. W przypadku stopnia odnowienia tendencja spadkowa była znacząca i wyniosła odpowiednio 57, 54 i 59%. W przypadku udziału przedsiębiorstw innowacyjnych w liczbie przedsiębiorstw ogółem wystąpiła względna stabilizacja. Występowała umiarkowana lub słaba zależność między analizowanymi parametrami ekonomicznymi.
Abstract	The aim of the study was to determine the economic aspects related to the innovative activity of enterprises operating in the polish economy, with particular emphasis on the food industry in the years 2004–2016. It was prepared on the basis of secondary sources originating from the GUS publication. In the analyzed period, there was an upward trend in the amount of expenditures on innovative activity incurred on year average in enterprises in total by 5.7%, in industrial processing by 3.2% and in the food industry by 3.9%. For the renewal rate, the downward trend was significant and amounted to 57, 54 and 59% respectively. In the case of the participation of innovative enterprises in the total number of enterprises, there was a relative stabilization. There was a moderate or weak relationship between the analyzed economic parameters.
Cytowanie	Chądrzyński M. (2018) Poziom innowacyjności przedsiębiorstw w polskiej gospodarce ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu spożywczego.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 124: 15-27
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n124_s15.pdf

Autor	Łukasz Pietrych, Ewa Wasilewska
Tytuł	Starzenie się społeczeństwa a wzrost gospodarczy w krajach Unii Europejskiej
Title	Demographical Ageing and Economic Growth in the UE Countries
Słowa kluczowe	starzenie się ludności, wzrost gospodarczy, Unia Europejska, modele panelowe
Key words	demographical ageing, economic growth, European Union, panel models
Abstrakt	Z uwagi na wciąż pogłębiający się proces demograficznego starzenia się ludności i znaczenie skutków tego procesu dla gospodarki, w artykule poddano analizie relację pomiędzy starzeniem się społeczeństwa krajów Unii Europejskiej a wzrostem gospodarczym. Celem podjętych badań była próba określenia wpływu starzenia się społeczeństwa na dynamikę wzrostu gospodarczego w krajach UE 27. Okres badań obejmował lata 1996-2016, dane pochodziły z bazy Eurostatu oraz Banku Światowego. Na potrzeby badań uwzględniono podział na kraje „starej” Unii i „nowej” Unii. Za miarę wzrostu gospodarczego przyjęto tempo wzrostu PKB, natomiast uwzględnionymi miarami starości demograficznej były stopa starości (odsetek osób w wieku 65+ w populacji) oraz współczynnik sędziwej starości (odsetek osób w wieku 80+ w populacji). Wykorzystano modele panelowe. Stwierdzono, że demograficzne starzenie się społeczeństwa ujemnie koreluje z dynamiką wzrostu gospodarczego. W skonstruowanych modelach panelowych dla krajów „starej” Unii współczynniki regresji odpowiadające stopie starości i współczynnikowi sędziwej starości wynosiły odpowiednio: –0,446 oraz –1,521, podczas gdy dla krajów „nowej” Unii były równe: –0,153 (dla stopy starości) oraz –0,980 (dla współczynnika sędziwej starości). Oznacza to, że negatywny wpływ starzenia się ludności na tempo wzrostu PKB jest silniejszy w krajach „starej” Unii w porównaniu z krajami „nowej” Unii.
Abstract	Due to the still growing demographic aging process and the significance of this process on the economy, the article analyzes relationship between the demographic aging of the European Union countries and economic growth. The aim of the research was to determine the impact of demographic aging on the rate of economic growth in the EU27. The research period covered the years 2000-2015. Data from the Eurostat and the World Bank databases were used. The study adopted a division into the “old” and “new” EU Member States. The rate of GDP growth was taken as the measure of economic growth, while the measures of demographic aging included the old-age rate (percentage of population aged 65 or over) and the venerable senility rate (share of the population at the age of 80 or more in the general number of population). Panel models were used. It was found that the demographical aging of society negatively correlates with the dynamics of economic growth. In panel models constructed for countries of the "old" Union, regression coefficients for the old-age rate and the venerable senility rate were respectively: –0,446 and –1,521, while for the "new" EU countries were equal to: –0,153 (for the old-age rate) and –0,980 (for the venerable senility rate). This means that the negative impact of demographic aging on the GDP growth rate is more strongly observed in the countries of the "old" Union in comparison with the countries of the "new" Union.
Cytowanie	Pietrych Ł., Wasilewska E. (2018) Starzenie się społeczeństwa a wzrost gospodarczy w krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 4: 481-492
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n4_s481.pdf

Autor	Piotr Adamczyk
Tytuł	Ocena zmian liczby pracujących na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego
Title	The assessment of the employment changes in rural areas of Mazowieckie voivodship
Słowa kluczowe	pracujący, analiza przesunięć udziałów, efekt strukturalny, efekt konkurencyjny
Key words	employed persons, shift-share analysis, sectoral-mix effect, competitive effect
Abstrakt	Celem opracowania była ocena zmian liczby pracujących na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Wykorzystując metodę przesunięć udziałów, dokonano dekompozycji tempa zmian liczby pracujących w poszczególnych powiatach na efekty strukturalne i konkurencyjne. Analiza dotyczyła lat 2006–2016. Stwierdzono, że wzrost liczby pracujących w większości powiatów województwa mazowieckiego to przede wszystkim efekt poprawy konkurencyjności gospodarki lokalnej. W jednostkach charakteryzujących się dużym udziałem sektora rolniczego w strukturze pracujących tempo zmian było relatywnie małe.
Abstract	The aim of this paper was to assess the changes in employment in rural areas of Mazowieckie voivodship in the period 2006–2016. The author used shift-share analysis to decompose the employment growth in poviats into sectoral-mix effect and competitive effect. The results shows that in the majority of poviats the number of employed persons has grown as the competitiveness of local economy improved. In poviats with a high share of agricultural sector in the structure of employed persons the growth rate was relatively low.
Cytowanie	Adamczyk P. (2018) Ocena zmian liczby pracujących na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 123: 5-16
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n123_s5.pdf

Autor	Tomasz Rokicki
Tytuł	Rynek ubezpieczeniowy w krajach UE
Title	INSURANCE MARKET EU COUNTRIES
Słowa kluczowe	ubezpieczenia, rynek ubezpieczeniowy, Unia Europejska, ubezpieczenia na życie
Key words	insurance, insurance market, European Union, life insurance
Abstrakt	Celem głównym pracy było rozpoznanie i przedstawienie sytuacji oraz zmian na rynku ubezpieczeniowym w krajach Unii Europejskiej. Badania dotyczyły całego rynku ubezpieczeniowego w UE. Dane dotyczyły lat 2006-2015. Źródła materiałów stanowiła analiza dostępnej literatury z zakresu ubezpieczeń, dane z bazy danych Insurance Europe. W pracy wykorzystano metodę porównawczą, posługiwano się wskaźnikami dynamiki, obliczono współczynnik koncentracji Giniego oraz przedstawiono stopień koncentracji za pomocą krzywej Lorenza. Zastosowano również wskaźniki oceniające rozwój rynku ubezpieczeń. Do prezentacji wyników badań zastosowano metodę opisową, tabelaryczna i graficzną. Stwierdzono, że na rynku nieznacznie zmniejszyła się liczba działających firm i zatrudnionych w nich pracowników. Redukcja zatrudnienia była proporcjonalna. Występowała duża koncentracja tej działalności w kilku najbardziej rozwiniętych krajach UE. W przypadku wartości składek przypisanych brutto stopień koncentracji w dominujących krajach był jeszcze większy. Dotyczyło to zarówno ubezpieczeń ogółem, jak i ich grup. Sektor ubezpieczeń odczuł wpływy pogorszenia koniunktury gospodarczej w 2008 roku, bo w większości krajów nastąpił spadek wartości składek ubezpieczeń. W czołowych krajach zmiany w wartości składek nie były gwałtowne. Przy uwzględnieniu zmian w całym okresie 2006-2015 składki na ubezpieczenia na życie rosły wolniej niż na pozostałe ubezpieczenia. Taka prawidłowość występowała w przypadku państw generujących największą wartość składek. Można było też zauważyć zmianę struktury składek na ubezpieczenia, gdyż zmniejszył się udział ubezpieczeń an życie z 63,3% w 2006 roku do 61,5% w 2015 roku. Rynek ubezpieczeń w UE rozwijał się w wolniejszym tempie niż gospodarka. Świadczy o tym pogarszający się wskaźnik penetracji ubezpieczeń. W przypadku tego wskaźnika występowały widoczne dysproporcje między najbardziej i najmniej rozwiniętymi krajami UE.
Abstract	The aim of the work was to recognize and present the situation and changes on the insurance market in the European Union. The research concerned the entire insurance market in the EU. The data concerned the years 2006-2015. Sources of materials were the analysis of available literature in the field of insurance, data from the Insurance Europe database. The work uses the comparative method, the dynamics indexes were used, the Gini concentration coefficient was calculated and the degree of concentration was presented using the Lorenzo curve. Indicators assessing the development of the insurance market were also applied. The descriptive, tabular and graphical methods were used to present the results of the research. It was found, that the number of operating companies and their employees slightly decreased on the market. Employment reduction was proportional. There was a large concentration of this activity in several of the most developed EU countries. In the case of gross written premiums, the concentration level in the dominant countries was even greater. This concerned both total insurance and their groups. The insurance sector experienced the impact of the economic downturn in 2008, as in most countries the value of insurance premiums decreased. In top countries, changes in the value of premiums were not rapid. Taking into account changes throughout the period 2006-2015, life insurance premiums grew more slowly than for other insurance. Such regularity occurred in the case of countries generating the highest value of premiums. It was also possible to notice a change in the structure of insurance premiums, as the share of life insurance went down from 63.3% in 2006 to 61.5% in 2015. The insurance market in the EU has been growing at a slower pace than the economy. This is evidenced by the deteriorating insurance penetration rate. In the case of this indicator, there were visible disproportions between the most and least developed EU countries.
Cytowanie	Rokicki T. (2018) Rynek ubezpieczeniowy w krajach UE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 20(69): 186-196
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n69_s186.pdf

Autor	Anna Milewska
Tytuł	CENTRA USŁUG WSPÓLNYCH JAKO PODMIOT RACJONALIZUJĄCY KOSZTY W ORGANIZACJI – SKALA I ZAKRES DZIAŁANIA W POLSCE
Title	SHARED SERVICES CENTER AS AN ENTITY RATIONALIZING COSTS IN THE ORGANIZATION – SCALE AND SCOPE OF ACTION IN POLAND
Słowa kluczowe	Centrum Usług Wspólnych, koszty, racjonalizacja.
Key words	Shared Services Center, costs, rationalization.
Abstrakt	Celem artykułu było zaprezentowanie specyfiki, zakresu i skali działania Centrów Usług Wspólnych w Polsce. Są to podmioty racjonalizujące koszty, tworzone głównie przez międzynarodowe organizacje działające w sferze biznesu.W artykule zdefiniowane zostały determinanty lokalizacji tych jednostek oraz rodzaje usług świadczone w ramach Centrów. Ponadto wskazano także na zależność dotyczącą rozwoju centrów usług wspólnych a wzrostem liczy miejsc pracy w innych branżach. Aby osiągnąć założony cel Autorka posłużyła się m.in. danymi publikowanymi w raportach Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL), który jest wiodącą organizacją reprezentującą nowoczesne usługi dla biznesu w Polsce. Podmiot ten skupia centra usług wspólnych, outsourcingu procesów biznesowych, outsourcingu, centra badawczo-rozwojowe (Research&Development, R&D) oraz firmy wspierające rozwój sektora. Ponadto w artykule zwrócono także uwagę na instrumenty New Public Managment tj. możliwości tworzenia Centrów Usług Wspólnych w podsektorze samorządowym.
Abstract	The aim of the article was to present the specificity, scope and scale of operation of Shared Service Centers in Poland. It is a cost-rationalizing entity, created mainly by international organizations operating in the sphere of business. The article defines the main determinants of the location of these units and the types of services provided as part of the Centers. In addition, there was also indicated a dependence on the development of shared service centers and the increase in the number of jobs in other industries.
Cytowanie	Milewska A. (2018) CENTRA USŁUG WSPÓLNYCH JAKO PODMIOT RACJONALIZUJĄCY KOSZTY W ORGANIZACJI – SKALA I ZAKRES DZIAŁANIA W POLSCE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 20(69): 127-135
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n69_s127.pdf

Autor	Justyna Barczyk-Ciuła, Marcin Nogieć, Wojciech Sroka, Tomasz Wojewodzic
Tytuł	Pozarolnicza działalność gospodarcza w gminach położonych w zasięgu oddziaływania Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego
Title	NON-AGRICULTURAL BUSINESS ACTIVITIES IN GMINAS LOCATED WITHIN RANGE OF IMPACT OF KRAKÓW METROPOLITAN AREA
Słowa kluczowe	Krakowski Obszar Metropolitalny, przedsiębiorczość, teoria lokalizacji
Key words	Kraków Metropolitan Area, entrepreneurship, location theory
Abstrakt	Identyfikacja czynników sprzyjających rozwojowi gospodarczemu należy do najważniejszych zadań ekonomii. Głównym celem opracowania było określenie zależności pomiędzy wybranymi cechami lokalizacji i polityki podatkowej prowadzonej przez organy samorządu terytorialnego a natężeniem przedsiębiorczości w gminach pozostających w strefie oddziaływania Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM). Przeprowadzone analizy wykazały, że w okresie 1995-2016 szybciej zwiększała się liczba podmiotów gospodarczych w gminach bezpośrednio graniczących z Krakowem niż w jednostkach od niego oddalonych. Jednocześnie gminy zlokalizowane korzystniej względem regionalnego centrum gospodarczego prowadziły bardziej restrykcyjną politykę podatkową, dążąc do przejęcia w formie podatków lokalnych części renty lokalizacyjnej realizowanej przez przedsiębiorców.
Abstract	One of economics’ major tasks is the identification of factors that facilitate economic growth. The main purpose of the study was to determine interrelations between selected features of a location, a tax policy implemented by territorial self-government authorities and the intensity of entrepreneurship in gminas [communes] within the range of impact of the Kraków Metropolitan Area (KMA). Based on the analyses which were conducted, in 1995-2016 the number of business entities in gminas bordering directly on Kraków increased faster compared to those located farther away. Reasons for such status quo include the increasing absorptive power of local markets within areas where population density has been increasing as well as migration of entrepreneurs from the core of the KMA to suburban gminas which have improved connections with Kraków. Concurrently, the gminas with more advantageous locations relative to the regional economic center implemented a more restrictive tax policy and aimed to take over, in the form of local taxes, a part of entrepreneurs’ location rent.
Cytowanie	Barczyk-Ciuła J., Nogieć M., Sroka W., Wojewodzic T. (2018) Pozarolnicza działalność gospodarcza w gminach położonych w zasięgu oddziaływania Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 1: 47-57
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n1_s47.pdf

Autor	Urszula Konarzewska, Grażyna Michalczuk
Tytuł	SOCIAL REPORTING AS A TOOL FOR ACHIEVING THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS
Title
Słowa kluczowe	sustainable development, social reporting, GRI
Key words
Abstrakt	The concept of sustainable development is not only the subject of theoretical consideration but also an important field of actions taken by international institutions. The adoption of the Sustainable Development Goals (SDGs) is one of the results of these activities A special role in this area is attributed to companies which are expected to incorporate the sustainable development principles into long-term business strategy. Social reporting is a tool for support this process. It provides an information on activities and results in social and envi ronmental fields. The aim of the article is to identify trends associated with the publishing information re lated to Sustainable Development Goals. The realization of the article’s purpose was based on descriptive method consists of analysis of the subject-related literature concerning social re porting and sustainable development. In addition, the method of desk research was applied. Results of the research lead to the conclusion that implementation of challenges related to Agenda 2030 had an impact on increase the number of companies published social reports which contain information concerning sustainable development. However, in order to further develop this type of reporting, it is essential to improve the involvement of governments and other regulatory institutions in the areas of educational activities as well as take the promotional initiatives such as encouraging the use of the GRI Reporting Framework which allows to increase the transparency and ensure comparability and credibility of social reports. The article constitutes a contribution to research on the practice of social reporting.
Abstract
Cytowanie	Konarzewska U., Michalczuk G.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n1_s125.pdf

Autor	Aleksandra Matuszewska-Janica
Tytuł	WOMEN’S LABOUR MARKET ACTIVITY IN THE AGRICULTURE SECTOR IN POLAND AND EUROPEAN UNION IN 2016
Title
Słowa kluczowe	labour market, female employment, cluster analysis, k-mean method
Key words
Abstrakt	The European authorities pay particular attention to agriculture and employees in this sector. Women represent more than 33% of this group in the European Union. A significant number of actions are targeted at women from rural areas, having regard to the mentioned issues and specific situation of women in the labour market. Therefore, it requires in-depth analyses. The main aim of the presented study is to assess the diversity of the situation of women working in agriculture across the EU. The quantitative analysis allows to indicate similarities and differences among EU states in the current structure of women’s employment in this sector. In the analysis, the k-mean method is applied with the Labour Force Survey data from the year 2016. The study refers to 28 EU states and a group of women aged 20–64. The obtained results indicated that we have a large proportion of self-employees in agriculture. However, we observe a larger percentage of those who create jobs for others states that are better economically developed. This analysis confirms the findings that the Polish structure of female employment is closer to those in the Mediterranean countries. Poland is assigned to one cluster with Greece. This group is distinguished by several factors. Firstly, it contains a high proportion of people employed in agriculture with a relatively small share of part-timers. Secondly, it is a very high rate of self-employed with a very low proportion of those who create jobs for others.
Abstract
Cytowanie	Matuszewska-Janica A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n2_s124.pdf

Autor	Marlena Piekut
Tytuł	CONSUMPTION PATTERNS AMONG ONE-PERSON HOUSEHOLDS OF NEVER MARRIED IN POLAND
Title
Słowa kluczowe	single-person households, consumption, goods, services
Key words
Abstrakt	The scientific objective of the study was to identify consumption patterns in one-person households of never- married women and men, living independently. Ward’s grouping method make possible to establish the number of households’ clusters. The final stage of household grouping procedure, regarding consumption expenditures was accomplished with k-means clustering method. It can be concluded that distinguishing the consumption patterns for one-person households of never married is possible on the basis of diversification both level and structure of incomes in these households as well as socio-demographic differences between them. Depending on economic and socio-demographic variables, disparate consumption patterns for these types of households can be observed. In addition, it’s worth stressing that household having different level of income (although coming from similar source) but similar demographic structure show greater similarity than households having similar financial situation.
Abstract
Cytowanie	Piekut M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n2_s75.pdf

Autor	Roman Kisiel, Wiesława Lizińska, Olga Senyszyn
Tytuł	Regulacje obrotu ziemią rolniczą w opinii rolników
Title	Agricultural land market regulations in the opinion of farmers
Słowa kluczowe	interwencja państwa, regulacje prawne, rynek ziemi rolniczej
Key words	state intervention, law regulations, agricultural land market
Abstrakt	Celem artykułu była diagnoza świadomości rolników odnośnie wprowadzonych zmian i relatywnie największych utrudnień spowodowanych regulacjami w ramach ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw [Dz.U. 2016, poz. 585]. W artykule zwrócono również uwagę na kwestię znaczenia dzierżawy ziemi z ZWRSP. Do realizacji wymienionych celów wykorzystano wyniki badań bezpośrednich przeprowadzonych w II połowie 2016 r. wśród 143 rolników powiatu elbląskiego (województwo warmińsko-mazurskie). W zdecydowanej większości (83,8%) dla rolników, którzy dzierżawią grunty z ZWRSP, ma ona istotne znaczenie. Potwierdzają oni opieranie funkcjonowania gospodarstwa na tej formie użytkowania gruntów. Istotniejsze jest jednak dla nich kupno takich gruntów (51,8% rolników) niż dzierżawa. Największym utrudnieniem w obrocie ziemią (53,1%) może być konieczność spełnienia licznym warunków przy nabywaniu nieruchomości oraz zakaz zbywania nieruchomości przez 10 lat od dnia jej nabycia. Rolnicy w większości (58,7%) potwierdzili skuteczność wprowadzonych regulacji w ograniczaniu spekulacyjnego obrotu ziemią rolniczą.
Abstract	The purpose of the paper was to diagnose farmers’ awareness of the changes introduced and the relatively greatest difficulties caused by regulations under the Act of 14 April 2016 on suspending the sale of agricultural property of the State Treasury and amending certain acts [Journal of Laws 2016, item 585]. The article also draws attention to the issue of the importance of land lease from the Agricultural Property Stock of the State Treasury. Implementation of the above objectives were based on the results of direct research carried out in the second half of 2016 among 143 farmers in the Elbląski poviat (Warmińsko-Mazurskie Voivodeship). In the vast majority (83.8%) for farmers who lease land from the Agricultural Property Stock of the State Treasury, it is significant. They confirm the operation of the holding on this form of land use. However, it is more important for them to buy such land (51.8% of farmers) than lease. The biggest obstacle in the turnover of land (53.1%) may be the need to meet a number of conditions when purchasing real estate and prohibit the sale of real estate for a period of 10 years from the date of its acquisition. Most farmers (58.7%) confirmed the effectiveness of the introduced regulations in limiting speculative trade in agricultural land.
Cytowanie	Kisiel R., Lizińska W., Senyszyn O. (2018) Regulacje obrotu ziemią rolniczą w opinii rolników.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 122: 43-53
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n122_s43.pdf

Autor	Jarosław Maj, Elżbieta Szymańska
Tytuł	Zmiany w powierzchni gospodarstw rolnych w Polsce w latach 2010-2017
Title	CHANGES OF THE AREA OF FARMS IN POLAND IN 2010-2017
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolne, struktura agrarna, zmiany powierzchni
Key words	farm, agrarian structure, changes of the area
Abstrakt	Celem badań była ocena zmian w powierzchni i strukturze gospodarstw rolnych w latach 2010-2016. Przeanalizowano zmiany liczby gospodarstw rolnych o różnej powierzchni oraz ich strukturze. Źródłem danych do analizy była literatura przedmiotu oraz dane statystyki masowej. Z badań wynika, że struktura obszarowa gospodarstw w Polsce, pomimo zmian, jest wciąż niekorzystna, ponieważ wśród gospodarstw dominują małe jednostki. Dotychczasowe regulacje prawne, które miały na celu utworzenie z tych gospodarstw podstaw nowoczesnego, konkurencyjnego rolnictwa w Polsce, nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Powierzchnia gospodarstw rolnych oraz odsetek dużych, silnych ekonomicznie jednostek zwiększa się zbyt wolno. Świadczy to o potrzebie poszukiwania nowych, skutecznych narzędzi, które przyspieszą tempo zmian strukturalnych w rolnictwie.
Abstract	The aim of the study was to assess changes in the area and structure of agricultural holdings in 2010-2016. An analysis was made of the changes in the number of farms of different sizes and their structure. The source of data was the subject literature and public statistics data. Research shows that area structure of farms in Poland, despite the changes, is still unfavorable, as small farms dominate. The previous legal regulations, which were aimed at creating from these farms the basis of modern, competitive agriculture in Poland did not bring the expected results. The area of farms and the percentage of large, economically strong units increases, but too slowly. This indicates the need to search for new, effective tools that will accelerate the pace of structural changes in agriculture.
Cytowanie	Maj J., Szymańska E. (2018) Zmiany w powierzchni gospodarstw rolnych w Polsce w latach 2010-2017.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 50-58
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n2_s50.pdf

Autor	Danuta Zawadzka
Tytuł	Rynek wieprzowiny w Rosji w latach 1990-2017
Title	Pork Market in Russia from 1990-2017
Słowa kluczowe	Rosja, rynek wieprzowiny, samowystarczalność
Key words	Russia, pig market, self-sufficiency
Abstrakt	Celem analizy jest zidentyfikowanie kluczowych zmian, jakie nastąpiły na rosyjskim rynku wieprzowiny w latach 1990-2017. Badaniem objęto wszystkie elementy rynku, podejmując jednocześnie próbę odpowiedzi na dwa pytania: Czy rosnąca produkcja mięsa wieprzowego pozwoli na uzyskanie przez Rosję samowystarczalności w najbliższych latach? oraz czy Rosja ma szansę na przekształcenie się z importera netto w eksportera netto wieprzowiny? Podstawę oceny stanowiły dane pochodzące z rosyjskich Roczników Statystycznych oraz z publikacji amerykańskich Foreign Agricultural Service USDA. Do pomiaru dynamiki wykorzystano indeksy o stałej i zmiennej podstawie. Analiza pozwoliła na stwierdzenie, że największy wpływ na rosyjski rynek wieprzowiny wywarły subsydia prowadzące do wzrostu pogłowia i produkcji wieprzowiny w ostatnich dziesięciu latach. Pozwoli to na osiągnięcie samowystarczalności w najbliższych latach, ale pozycja eksportera netto może być osiągnięta w dalszej przyszłości.
Abstract	The aim of the analysis is to identify the key changes that occurred on the Russian pork market from 1990-2017. The research covered all elements of the market, at the same time attempting to answer two questions: Will the growing production of pork allow Russia to achieve self-sufficiency in this area in the coming years? Does Russia have a chance to transform from a net importer into a net exporter of pork? The basis for the assessment data were taken from the Russian Statistical Yearbooks and from the US Foreign Agricultural Service USDA. Dynamics were indexed on fixed and variable bases. The analysis leads to the conclusion that the greatest impact on the Russian pork market would be the result of subsidies leading to the growth in the number of pigs and in pork production. This would allow Russia to achieve self-sufficiency in the coming years, with the position of net exporter as an achievable target in the future.
Cytowanie	Zawadzka D. (2018) Rynek wieprzowiny w Rosji w latach 1990-2017.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 322-333
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s322.pdf

Autor	Agnieszka Kurdyś-Kujawska, Agnieszka Strzelecka, Danuta Zawadzka
Tytuł	Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce
Title	Influence of endogenous factors on the probability of land leaseby farms in Poland
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolne, dzierżawa gruntów, model logitowy
Key words	farm, land lease, logit model
Abstrakt	Dzierżawa gruntów rolnych w Polsce stanowi, obok własności, podstawowy tytuł prawny organizowania i prowadzenia gospodarstw rolnych. Możliwość zwiększenia areału prowadzi z założenia do poprawy sytuacji dochodowej rolników. Nie tylko ze względu na rozmiar produkcji i osiągane z niej dochody, ale także ze względu na wysokość otrzymywanych dotacji. Decyzja o dzierżawie gruntów zależy od wielu czynników o charakterze endo- i egzogenicznym. Celem artykułu jest określenie czynników wewnętrznych wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce. Badanie przeprowadzono na podstawie danych rachunkowych uzyskanych w 2015 roku przez gospodarstwa rolne prowadzące rachunkowość rolną na potrzeby polskiego FADN. Określenia czynników wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne dokonano z wykorzystaniem modelu regresji logistycznej. Wyniki badań wskazują, że prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów zwiększa się wraz ze wzrostem: powierzchni użytków rolnych, udziału kapitałów obcych w finansowaniu działalności rolniczej oraz nakładów pracy własnej w gospodarstwie rolnym. Prawdopodobieństwo to wzrasta także wraz z obniżeniem produktywności aktywów trwałych (pomniejszonych o ziemię, uprawy trwałe i kwoty produkcyjne).
Abstract	The lease of agricultural land in Poland is, apart from ownership, the basic legal title of organizing and running farms. The possibility of increasing the area leads to the improvement of the farmers' income situation. Not only because of the size of production and income from it, but also because of the amount of subsidies received. The decision to lease land depends on a number of endogenous and exogenous factors. The aim of the article was to determine the endogenous factors affecting the likelihood of renting land by agricultural holdings in Poland. The study was conducted on the basis of accountancy data obtained in 2015 by agricultural holdings conducting agricultural accounting for the needs of the Polish FADN. Determining the factors affecting the likelihood of land leased by agricultural holdings in Poland was made using the logistic regression model. The studies carried out prove that the decision to lease the land depends on the resources of the agricultural holding. The presented research results suggest that the probability of renting land increases with the increase in the area of arable land, the share of foreign capital in the financing of agricultural activity and own labor inputs on the farm. This likelihood also increases with decreasing productivity of fixed assets (reduced by land, permanent crops and production quotas).
Cytowanie	Kurdyś-Kujawska A., Strzelecka A., Zawadzka D. (2018) Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 38-49
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n2_s38.pdf

Autor	Bogdan Klepacki
Tytuł	Domy opieki społecznej na obszarach wiejskich – skala i potencjał rozwojowy
Title	The role of social welfare houses in rural areas activities – scale and development potential
Słowa kluczowe	domy opieki społecznej, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
Key words	: social welfare houses, multifunctional rural development
Abstrakt	W opracowaniu autor podjął problematykę możliwości pozyskiwania dochodów na wsi z innych źródeł niż rolnictwo. Wskazał możliwe formy aktywności niszowej, ze szczególnym uwzględnieniem związanych z tworzeniem ośrodków pomocy społecznej. W związku z wydłużaniem życia ludzi oraz zmianą modelu życia rodzin (odejście od rodzin wielopokoleniowych) zainteresowanie miejscami w takich domach zwiększa się, a ich liczba rośnie. Około 40% takich obiektów istnieje na terenach wiejskich, stając się czynnikiem oddziałującym na sytuację społeczno-ekonomiczną gmin. Funkcjonowanie obiektów takich jak domy pomocy społecznej może przysporzyć terenom wiejskim wielu korzyści związanych ze sferą dochodową, poziomem zatrudnienia, wzrostem popytu na lokalne produkty i usługi czy też rozwojem infrastruktury oraz życia kulturalnego. Choć można spodziewać się pewnych negatywnych opinii związanych z przyjazdem „obcych”, to suma korzyści znacznie przeważa potencjalne zagrożenia.
Abstract	In the study the author took issues of the possibility of acquiring incomes in the country from alternative sources than the farming. He showed the niche activity possible forms, of social welfare centers with particular reference to connected with creating. In relation to extending the life of people and the change of the model of the life of families (peeling off from an extended families) an interest in places in such houses is increasing, and their number is increasing. About the 40% of such objects exists on the countryside, becoming a factor having an influence on a socioeconomic situation of communes. Functioning of such objects like care centers can cause the countryside many benefits associated with the income sphere, employments, with increase in demand for local products and services, or with development of infrastructure and of cultural life. It is possible to expect also certain negative opinions associated with the arrival of “strangers”. However the sum of the benefit much is outweighing potential hazards.
Cytowanie	Klepacki B. (2018) Domy opieki społecznej na obszarach wiejskich – skala i potencjał rozwojowy.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 122: 67-80
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n122_s67.pdf

Autor	Małgorzata Błażejowska, Waldemar Gostomczyk
Tytuł	Warunki tworzenia i stan rozwoju spółdzielni i klastrów energetycznych w Polsce na tle doświadczeń niemieckich
Title	Conditions for the Creation and State of Development of Cooperatives and Energy Clusters in Poland Compared with Germany
Słowa kluczowe	spółdzielnie energetyczne, klastry energii, energia odnawialna, rozwój lokalny
Key words	energy co-operatives, energy clusters, renewable energy, local development
Abstrakt	W polityce energetycznej wykorzystywane są różne formy organizacyjne. Na szczeblu lokalnym i regionalnym doskonale sprawdzają się spółdzielnie energetyczne i klastry energii. Ich główne zalety to: uspołecznienie procesu wytwórczego, łączenie celów społecznych i ekonomicznych oraz korzystny wpływ na poprawę stanu środowiska naturalnego. Celem artykułu było rozpoznanie warunków i stanu rozwoju spółdzielni energetycznych i klastrów energii w Polsce i ich wpływu na rozwój lokalny oraz całego sektora energetycznego na tle doświadczeń niemieckich. W Niemczech funkcjonuje najwięcej spółdzielni energetycznych w Unii Europejskiej. Prowadzą one do rozwoju na szeroką skalę energetyki obywatelskiej, w której integrują się interesy wytwórców i konsumentów energii. Przeprowadzona analiza pozwoliła wywnioskować, że spółdzielnie energetyczne powinny mieć elastyczne struktury wynikające z lokalnych potrzeb i możliwości, zaczynając od spółdzielni socjalnych do struktur funkcjonujących w formie klastrów o zasięgu regionalnym.
Abstract	In energy policy, various organizational forms are used. At local and regional levels, energy cooperatives and energy clusters are perfect. Their main advantages are: socialization of the production process, combining social and economic goals and a beneficial effect on the improvement of the natural environment. The aim of the article was to recognize the conditions and state of development of energy cooperatives and energy clusters in Poland and their impact on local development and the entire energy sector as compared with similar activities in Germany. Germany has the largest number of energy cooperatives that operate in the European Union. They lead to the development of civic energy in which the interests of energy producers and consumers are integrated on a large scale. The conducted analysis led to the conclusion that energy cooperatives should have flexible structures resulting from local needs and possibilities, starting from social cooperatives to structures functioning in the form of regional clusters
Cytowanie	Błażejowska M., Gostomczyk W. (2018) Warunki tworzenia i stan rozwoju spółdzielni i klastrów energetycznych w Polsce na tle doświadczeń niemieckich.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 20-32
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s20.pdf

Autor	Anna Sieczko, Leszek Sieczko
Tytuł	Determinanty popytu usług agroturystycznych
Title	Determinants of Demand for Agritourism Services
Słowa kluczowe	gospodarstwa agroturystyczne, baza noclegowa, atrakcje turystyczne, wyżywienie w gospodarstwach
Key words	agritourism farms, accommodation, tourist attractions, food on farms
Abstrakt	W artykule podjęto próbę określenia głównych determinant usług agroturystycznych wśród turystów z Polski oraz Ukrainy i Białorusi. W ostatnim czasie grupa imigrantów zarobkowych z Ukrainy gwałtownie wzrosła i zaczęto zauważać ich nie tylko jako pracowników ale także konsumentów. Celem pracy było określenie głównych determinant wpływających na postrzeganie agroturystyki. Badania zostały przeprowadzone w formie kwestionariusza ankiety. Przedstawione wyniki opierają się na 250 respondentach. Wskazane zostały główne cechy brane pod uwagę podczas wyboru usług agroturystycznych. Badane cechy są przedstawione w czterostopniowej skali co pozwala w szczegółach dokładniej podzielić turystów usług agroturystycznych.
Abstract	The article attempts to determine the main determinants of agritourism services among tourists from Poland, Ukraine and Belarus. Recently, the number of labor immigrants from Ukraine has grown sharply and they are being noticed not only as employees but also as consumers. The purpose of the work was to determine the main determinants affecting the perception of agritourism. The research was carried out in the form of a questionnaire. The results presented are based on 250 respondents. The main features taken into consideration during the selection of agrotourism services were indicated. The examined features are presented in a four-level scale, which allows to more precisely divide users of agritourism services.
Cytowanie	Sieczko A., Sieczko L. (2018) Determinanty popytu usług agroturystycznych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 259-269
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s259.pdf

Autor	Marzena Ganc
Tytuł	Ryzyko utraty płynności a możliwość ubezpieczenia należności w spółdzielniach mleczarskich
Title	THE RISK OF LOSS OF LIQUIDITY AND THE POSSIBILITY OF INSURANCE CLAIMS IN DAIRY COOPERATIVES
Słowa kluczowe	spółdzielnia mleczarska, aktywa trwałe, ubezpieczenie należności handlowych.
Key words	dairy cooperatives, fixed assets, insurance claims.
Abstrakt	Celem pracy było określenie ryzyka utraty płynności finansowej spółdzielni mleczarskich z punktu widzenia możliwości uzyskania ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Dla ukazania istotności informacji finansowej dla procesu decyzyjnego ubezpieczyciela przeprowadzono badanie 40 największych spółdzielni mleczarskich. Okres badawczy obejmował lata 2011 – 2014. Zastosowanie odpowiednich narzędzi diagnostycznych, polegających na wnikliwym badaniu podmiotów pod względem płynności finansowej pozwoliło na skuteczną ocenę możliwości ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Spółdzielnie mleczarskie o niskich aktywach trwałych, zainteresowane zewnętrzną formą ograniczania ryzyka finansowego poprzez ubezpieczenie wierzytelności handlowych, w większości przypadków zostały negatywnie ocenione z punktu widzenia możliwości otrzymania takiego ubezpieczenia. Ilość spółdzielni o nienagannej płynności finansowej, które zostały pozytywnie ocenione w procesie przyznania limitu kredytowego przez zakład ubezpieczeń wahała się od 9 do 13 w zależności od badanego roku.
Abstract	The aim of the work was to determine the risk of liquidity loss dairy cooperative society from the point of view of the possibility of obtaining trade credit insurance. To show the relevance of financial information for the decision-making process of the insurer's largest dairy cooperative, 40 study was carried out. Research period covered the years 2011-2014. The use of appropriate diagnostic tools, consisting of careful study of operators on liquidity effective assessment of the possibilities for trade credit insurance. Dairy cooperatives with low non-current assets, interested in the external form of reducing financial risk through insurance claims, most of the cases have been negatively evaluated from the point of view of the possibility of such insurance. The number of cooperatives of unimpaired liquidity, which have been positively evaluated in the process of granting the credit limit by the insurance company ranged from 9 to 13, depending on the test of the year
Cytowanie	Ganc M. (2018) Ryzyko utraty płynności a możliwość ubezpieczenia należności w spółdzielniach mleczarskich.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 19(68): 32-42
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n68_s32.pdf

Autor	Maryla Bieniek - Majka, Anna Matuszczak
Tytuł	HORIZONTAL INTEGRATION PROCESSES IN THE LIGHT OF THE PARADIGM OF INDUSTRIAL AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF AGRICULTURE – CASE STUDY OF FRUIT AND VEGETABLE PRODUCERS
Title
Słowa kluczowe	industrial agriculture, sustainable agriculture, fruit and vegetable producer groups and organisations
Key words
Abstrakt	The aim of this article was to initiate a discussion on the possibility of implementing the paradigm of sustainable agriculture by integrated fruit and vegetable producers. On the basis of the literature review the concept of industrial and sustainable agriculture and the dual model combining the advantages of both ideas were presented. Research has shown that institutional solutions have inspired horticulturists to join producer groups/ /organisations, resulting in an increase in the number of products offered on the domestic and international market. The strength of the correlation analysed between the number of producer groups/organisations and the selected characteristics of the fruit and vegetable market showed that integrated producers have a greater impact on the vegetable market than fruit. This impact had the properties of industrial agriculture. The structure of Polish groups/organisations in terms of their number allows us to suppose that, as small, often family businesses, they have premises to implement the paradigm of sustainable agriculture using the dual model. However, such an idea requires further long-term institutional support.
Abstract
Cytowanie	Bieniek - Majka M., Matuszczak A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n1_s21.pdf

Autor	Agnieszka Huterska, Justyna Łapińska, Ewa Zdunek-Rosa
Tytuł	Zasady wykorzystania środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 do termomodernizacji gospodarstw rolnych
Title	Rules of Using Rural Development Programme Funds for the Years 2014-2020 for Thermo-Modernisation of Agricultural Farms
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolne, termomodernizacja, fundusze unijne
Key words	agricultural farm, thermo-modernisation, EU funds
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie możliwego wsparcia gospodarstw rolnych w inwestycjach umożliwiających ich termomodernizację w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Główną metodą badawczą zastosowaną w pracy była analiza dostępnej literatury przedmiotu oraz aktów prawnych, zarówno unijnych, jak i krajowych regulujących poruszane w pracy zagadnienie. Przeprowadzono także porównanie liczby i wartości zakontraktowanych operacji oraz wartości zrealizowanych płatności w ramach PROW 2007-2013 i PROW 2014-2020. Analiza uregulowań prawnych pozwoliła na wskazanie możliwości wsparcia realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych w gospodarstwach rolnych ze środków unijnych, natomiast analiza danych empirycznych pozwoliła ocenić oba programy pod kątem stopnia realizacji badanego działania na tle wszystkich działań dostępnych w ramach PROW.
Abstract	The aim of the article is to present the possible support of agricultural farms in investments enabling their thermo-modernisation within the Rural Development Programme (PROW) for the years 2014-2020. The analysis of the available literature on the subject and legal acts, both ones of the European Union and national ones regulating the discussed issue, was chosen as a research method. A comparison was also made between the number and value of contracted operations and the value of payments made within PROW 2007-2013 and PROW 2014-2020. The analysis of the aforementioned legal acts allowed indicating the abilities to support the fulfilment of thermo-modernisation undertakings in agricultural farms from the EU funds, and the analysis of empirical data enabled an evaluation of both programmes in terms of the implementation rate of the activity when compared with all the activities available within PROW.
Cytowanie	Huterska A., Łapińska J., Zdunek-Rosa E. (2018) Zasady wykorzystania środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 do termomodernizacji gospodarstw rolnych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 58-65
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n1_s58.pdf

Autor	Anna Szumiec
Tytuł	Płatności bezpośrednie, jako forma wsparcia dochodów gospodarstw prowadzących ekologiczny chów bydła mięsnego
Title	Direct Payments as a Form of Income Support for Farms Engaged in Organic Livestock Rearing
Słowa kluczowe	gospodarstwa ekologiczne, żywiec wołowy, dochody, płatności
Key words	organic farms, beef cattle, income, payment
Abstrakt	Celem pracy była odpowiedź na pytanie, jaka jest relacja pomiędzy poziomem dopłat otrzymywanych przez gospodarstwa prowadzące ekologiczny chów bydła mięsnego a osiąganym przez nie dochodem z działalności. Badania przeprowadzono w 2014 r., i objęto nimi łącznie 30 gospodarstw, które podzielono na dwie grupy w zależności od ilości wyprodukowanego żywca. Materiał pierwotny do realizacji badań, uzyskano podczas wywiadu bezpośredniego z producentami rolnymi, wykorzystując do tego celu kwestionariusz wywiadu oraz z dokumentacji księgowo-finansowej. Zgodnie z metodyką przyjętą przez IERiGŻ obliczono kategorie dochodowe tj. dochód z działalności bez dopłat i dochód z działalności, a także opłacalność produkcji żywca oraz relację pomiędzy poziomem płatności a wysokością dochodu (%). W I grupie gospodarstw (x=22,56 dt żywca) produkcja żywca przyniosła stratę na poziomie 5 521 zł/gosp., ale dzięki subwencjom udało się osiągnąć dodatni wynik finansowy (tj. 23 576,49 zł/gosp.). Poziom dopłat był o 123,42% wyższy niż osiągane przez te podmioty dochody z produkcji wraz z dopłatami. W II grupie gospodarstw (x=51,00 dt żywca) osiągnięto dodatni wynik finansowy nawet już bez dopłat (tj. 180,18 zł/gosp.).
Abstract	The aim of the study was to answer the question of the relation between the level of subsidies received by farms conducting organic livestock rearing and their income from this activity. The study was conducted in 2014 and covered a total of 30 farms, which were divided into two groups according to the number of livestock produced. The primary material for the research was obtained during direct interview with agricultural producers, using for this purpose an interview questionnaire and accounting and financial documentation. According to the methodology adopted by IAFE, income categories were calculated, i.e. income from activity without subsidies and income from activity, as well as the profitability of livestock production and the relationship between the level of payment and the amount of income (%). In the first group of households (x = 22.56 dt livestock), the production of livestock brought a loss of 5 521 PLN/household, but thanks to the subsidies it was possible to achieve a positive financial result (23 576.49 zł/household). The level of subsidies was 123.42% higher than the income generated by these entities, together with subsidies. In the second group of households (x = 51,00 dt/ livestock), a positive financial result was achieved, even without subsidy (180.18/PLN household).
Cytowanie	Szumiec A. (2018) Płatności bezpośrednie, jako forma wsparcia dochodów gospodarstw prowadzących ekologiczny chów bydła mięsnego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 287-298
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n1_s287.pdf