Wyniki wyszukiwania

Autor	Marta Gacparska, Mariusz Panczyk, Iwona Traczyk
Tytuł	European Food Safety Authority as the source of information on food and nutrition
Title	Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) jako źródło informacji na temat żywności i żywienia
Słowa kluczowe	EFSA, EFSA knowledge, opinions, students
Key words	EFSA, wiedza o EFSA, opinie, studenci
Abstrakt	European Food Safety Authority (EFSA) was set up by the European Union that operates independently of the European legislative and executive institutions (Commission, Council, Parliament) and EU Member States. It was established in 2002 to be a source of scientific advice and communication on risks associated with the food chain. European Food Safety Authority is responsible for risk assessment, and also has a duty to communicate its scientific findings to the public. It produces scientific opinions and advice that constitute the basis for European policies and legislation. It also play an important role in collecting and analysing data to ensure that European risk assessment is supported by the most comprehensive scientific information available. Thus, it is the treasure trove for present and future public health specialists and nutritionists. Since 29 February 2008 when the Polish EFSA Focal Point was established at the Chief Sanitary Inspectorate EFSA’s word has become potentially more reachable for Polish consumers and entrepreneurs. The purpose of this study was to evaluate the knowledge of university students of public health, dietetics and other disciplines related to human nutrition on EFSA’s objective and scope of its operation as well as to assess EFSA as a potential source of information for them. The study was carried out using the CAWI method from June to November 2017 among 201 students of public health (68 students) and faculties related to human nutrition (133 students). Among them, 85% of public health students did not work and 82% of students of faculties related to human nutrition neither did. The most of public health students were in their fourth year and among students of faculties related to human nutrition a group in third year the accounted for the greatest part. Results were analysed using configure frequency analysis (CFA) and χ2 test. Results indicate that 41% of public health student and 11% of students of human nutrition related faculties did not know EFSA at the moment of participation in the study. In both groups of public health students and students of human nutrition related faculties, more participants were not encouraged by the university to use information published by EFSA (respectively 87 and 63%). Only 4% of public health students and 38% of students of faculties related to human nutrition did use at least once information published by EFSA. The most often indicated cause of not using EFSA’s resources was lack of awareness of possibility to explore it (62%). In general, more students of faculties related to human nutrition did know EFSA’s activities, were encouraged to use its information and were interested in Polish fanpage of EFSA than public health students. The knowledge of students about EFSA and the possibility of using its resources is insuffi cient. It is reasonable to include EFSA-related topics in the study program of public health faculty and human nutrition-related faculties in order to better familiarize students with EFSA resources and show them what tools and opportunities they offer in their academic and professional life.
Abstract	Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) został stworzony przez Unię Europejską. Jego działalność jest niezależna od europejskich instytucji prawodawczych i wykonawczych (Komisji, Rady, Parlamentu) i państw członkowskich UE. Urząd został założony w 2002 r., aby stanowić źródło doradztwa naukowego i komunikacji w zakresie ryzyka związanego z łańcuchem żywnościowym. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności jest odpowiedzialny za ocenę ryzyka, a także ma obowiązek przekazywania swoich wyników badań naukowych do informacji publicznej. Wydaje opinie i porady naukowe, które stanowią podstawę europejskich polityk i prawodawstwa. Odgrywa również ważną rolę w gromadzeniu i analizowaniu danych, aby zapewnić, że europejska ocena ryzyka jest wspierana przez najbardziej wszechstronne, dostępne informacje naukowe. W związku z powyższym EFSA stanowi bogate źródło informacji dla obecnych i przyszłych specjalistów zdrowia publicznego oraz żywieniowców. Od 29 stycznia 2008 r., gdy został ustanowiony polski punkt koordynacyjny EFSA z siedzibą Warszawie, przekaz EFSA stał się potencjalnie bardziej osiągalny dla polskich konsumentów i przedsiębiorców. Celem badania była analiza wiedzy studentów (kierunków: zdrowie publiczne, dietetyka, żywienie człowieka i pokrewnych związanych z żywieniem człowieka) na temat celu i zakresu działalności EFSA oraz jego oceny jako potencjalnego źródła informacji. Badanie przeprowadzono z użyciem metody CAWI w okresie od czerwca do listopada 2017 r. w grupie studentów zdrowia publicznego (67 osób) i kierunków związanych z żywieniem (137 osób). W okresie badania 85% studentów zdrowia publicznego i 82% studentów kierunków związanych z żywieniem nie pracowało. Większość studentów zdrowia publicznego była na czwartym roku studiów. Nieco młodsi byli studenci kierunków związanych z żywieniem, wśród których przeważały osoby z trzeciego roku studiów. Wyniki badania przeanalizowane na podstawie konfi guracyjnej analizy częstotliwości wskazują, że 41% studentów zdrowia publicznego i 11% studentów kierunków związanych z żywieniem człowieka nie znało pojęcia EFSA. Niezależnie od kierunku większość studentów twierdziła, że nie była zachęcana przez swoją uczelnię do korzystania z zasobów informacyjnych EFSA. Tylko 4% studentów zdrowia publicznego i 38% studentów kierunków związanych z żywieniem człowieka przynajmniej raz korzystało z informacji publikowanych przez EFSA. Głównymi przyczynami niekorzystania z zasobów EFSA, zidentyfikowanymi wśród badanych respondentów, były brak wiedzy o urzędzie oraz niemożność korzystania z jego zasobów (według 62% badanych). Większą wiedzę o EFSA deklarowali studenci kierunków związanych z żywieniem człowieka. Częściej znali zakres działalności EFSA, byli zachęcani do korzystania z jego opracowań, wyrażali zainteresowanie śledzeniem polskiego fanpage urzędu. Wiedza studentów na temat EFSA oraz możliwości wykorzystania jego zasobów jest niewystarczająca. Zasadne jest włączenie do program nauczania na kierunku zdrowie publiczne i kierunkach pokrewnych z żywieniem człowieka zagadnień związanych z EFSA, aby lepiej zapoznać studentów z zasobami tego urzędu i wskazać im narzędzia i możliwości oferowane im w życiu akademickim i zawodowym.
Cytowanie	Gacparska M., Panczyk M., Traczyk I. (2018) European Food Safety Authority as the source of information on food and nutrition.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 122: 95-106
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n122_s95.pdf

Autor	Paulina Matracka, Aleksandra Wicka
Tytuł	Znaczenie sposobu ustalania sumy ubezpieczenia w procesie zarządzania ryzykiem poprzez ubezpieczenie (studium przypadku)
Title	THE IMPORTANCE OF THE METHOD OF DETERMINING THE SUM INSURED IN THE PROCESS OF RISK MANAGEMENT THROUGH INSURANCE (case study)
Słowa kluczowe	ubezpieczenia, suma ubezpieczenia, wartość przedmiotu ubezpieczenia, umowa ubezpieczeniowa, zarządzanie ryzykiem, odszkodowanie
Key words	insurances, sum insured, value of the subject of insurance, underwriting contract, risk management, insurance indemnity
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie konsekwencji ustalania, przy zawieraniu umowy ubezpieczenia, sumy ubezpieczenia w oparciu o niewłaściwą wartość przedmiotu ubezpieczenia. Wnioski w nim zawarte oparte zostały na analizie polis dotyczących ochrony obiektu sakralnego i jednostki samorządu terytorialnego. W opracowaniu przedstawiono problem niedoubezpieczenia opierając się na literaturze przedmiot i dokumentacji szkodowej firm ubezpieczeniowych. Wyniki analizy potwierdzają tezę, że niedoubezpieczenie jest przyczyną nieprawidłowego i niesatysfakcjonującego ubezpieczonego zakończenia procesu zarządzania ryzykiem poprzez ubezpieczenie.
Abstract	The importance of the method of determining the sum insured in process of risk management through insurance The purpose of this thesis is to present the consequences of determining the sum insured based on the improper value of the subject of insurance. The conclusion is based on the analysis underwriting contracts for a church and a local government unit. The study presents the problem of underinsurance based on the source literature and loss documentation. The results of the analysis confirm the thesis that underinsurance is the cause of incorrect and unsatisfactory completion of the risk management process through insurance.
Cytowanie	Matracka P., Wicka A. (2018) Znaczenie sposobu ustalania sumy ubezpieczenia w procesie zarządzania ryzykiem poprzez ubezpieczenie (studium przypadku).Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 20(69): 98-111
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n69_s98.pdf

Autor	Kinga Gruziel, Małgorzata Raczkowska
Tytuł	Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Unii Europejskiej w relacji miasto-wieś
Title	POVERTY AND SOCIAL EXCLUSION IN THE EUROPEAN UNION IN URBAN-RURAL RELATIONS
Słowa kluczowe	ubóstwo, granice ubóstwa, wykluczenie społeczne, deprywacja materialna, niska intensywność pracy
Key words	poverty, poverty lines, social exclusion, income, material deprivation, low work intensity
Abstrakt	Artykuł podejmuje zagadnienia odnoszące się do istoty i pomiaru ubóstwa oraz wykluczenia społecznego w dużych miastach oraz na obszarach wiejskich w Unii Europejskiej. Praca została napisana na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz danych statystycznych Eurostat-u. W części teoretycznej przedstawiono definicje oraz mierniki służące do oceny analizowanych zjawisk społecznych. Uzyskane wyniki potwierdziły wyższy poziom zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym na obszarach wiejskich Wspólnoty. Ponadto w większości krajów unijnych ubóstwo relatywne na wyższym poziomie zaobserwowano na wsi, a głęboką deprywację materialną oraz niską intensywność pracy w dużych aglomeracjach miejskich.
Abstract	The article addresses issues related to measuring poverty and social exclusion in large cities and rural areas of the European Union and examines the essence of these phenomena. It was written on the basis of source literature and statistical data from Eurostat. In the theoretical part, definitions and standards used to assess the analysed social phenomena were presented. The results confirmed that the risk of poverty and social exclusion is higher in rural areas of the European Community. Furthermore, it was noted that in most EU countries relative poverty is higher in rural areas, whereas severe material deprivation and low labour intensity are characteristic of large urban areas.
Cytowanie	Gruziel K., Raczkowska M. (2018) Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Unii Europejskiej w relacji miasto-wieś.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 20(69): 172-185
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n69_s172.pdf

Autor	Agnieszka Biernat-Jarka, Paulina Trębska
Tytuł	Ubóstwo w Polsce i Unii Europejskiej a formy jego przezwyciężania w kontekście zrównoważonego rozwoju i doświadczeń UE
Title	Poverty in Poland and the European Union and the Forms of Overcome it, in the Context of Sustainable Development and the EU Experience
Słowa kluczowe	zrównoważony rozwój, ubóstwo, wskaźnik zagrożenia ubóstwem, walka z biedą
Key words	sustainable development, poverty, the indicator of the risk of poverty, the fight against poverty
Abstrakt	Celem artykułu jest ocena zjawiska ubóstwa w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej oraz scharakteryzowanie wybranych form przezwyciężania ubóstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju. W artykule dokonano przeglądu literatury z tego obszaru oraz analizy źródeł wtórnych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego i EUROSTAT. Ubóstwo jest zjawiskiem powszechnym i występuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Około 17% obywateli Unii Europejskiej jest zagrożonych ubóstwem. Problem ten powinien być rozwiązany ze względu na zrównoważony i trwały rozwój i jest to podstawą europejskiej strategii walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym.
Abstract	The aim of this article is to assess the forms of overcoming poverty in Poland against the background of the European Union in the context of sustainable development and the experience of the European Union. The article presents the scale of poverty in Poland and in the European Union, reviewing literature from this area and analysis of secondary sources from the Central Statistical Office and EUROSTAT.
Cytowanie	Biernat-Jarka A., Trębska P. (2018) Ubóstwo w Polsce i Unii Europejskiej a formy jego przezwyciężania w kontekście zrównoważonego rozwoju i doświadczeń UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 38-47
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n1_s38.pdf

Autor	Włodzimierz Kołodziejczak
Tytuł	Occupational Situation of the Rural Farming and Landless Population in Poland in 2002-2016
Title	Occupational Situation of the Rural Farming and Landless Population in Poland in 2002-2017
Słowa kluczowe	labour force, rural areas, natural unemployment rate
Key words	labour force, rural areas, natural unemployment rate
Abstrakt	The Polish rural population is highly differentiated in terms of occupational situation, mainly because of the rural population’s involvement in individual farming. The purpose of this paper is to investigate the occupational situation of the rural farming and landless population in 2002, 2016 and 2017 in the context of non-farming job opportunities and unemployment risks. The study consists of two parts; the first one analyses the changes to the occupational situation of the rural population in the labour market; the second one identifies the risk of unemployment in selected groups of rural population. Aggregated weighted data and non-aggregated, non-published non-weighted BAEL (Polish LFS) data was used as source material. The study period witnessed a considerable improvement of the rural population’s occupational situation. However, if there is a slowdown in economic growth, the occupational situation of the rural population may deteriorate. In the short and medium term, people involved in individual farming and landless woman, i.e. the group where the real unemployment rate is much lower than equilibrium unemployment, will be particularly severely affected. In the longer term, the adverse impact of business cycles may also deteriorate the situation of landless men if their equilibrium unemployment level “follows” the real unemployment rate.
Abstract	The Polish rural population is highly differentiated in terms of occupational situation, mainly because of the rural population’s involvement in individual farming. The purpose of this paper is to investigate the occupational situation of the rural farming and landless population in 2002, 2016 and 2017 in the context of non-farming job opportunities and unemployment risks. The study consists of two parts; the first one analyses the changes to the occupational situation of the rural population in the labour market; the second one identifies the risk of unemployment in selected groups of rural population. Aggregated weighted data and non-aggregated, non-published non-weighted BAEL (Polish LFS) data was used as source material. The study period witnessed a considerable improvement of the rural population’s occupational situation. However, if there is a slowdown in economic growth, the occupational situation of the rural population may deteriorate. In the short and medium term, people involved in individual farming and landless woman, i.e. the group where the real unemployment rate is much lower than equilibrium unemployment, will be particularly severely affected. In the longer term, the adverse impact of business cycles may also deteriorate the situation of landless men if their equilibrium unemployment level “follows” the real unemployment rate.
Cytowanie	Kołodziejczak W. (2018) Occupational Situation of the Rural Farming and Landless Population in Poland in 2002-2016.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 156-165
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s156.pdf

Autor	Wanda Kudełka, Kamil Strzelecki
Tytuł	Ocena wiedzy i postaw rolników na temat upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów
Title	EVALUATING FARMERS’ KNOWLEDGE AND THEIR APPROACHES TO CULTIVATION OF GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS
Słowa kluczowe	inżynieria genetyczna, organizmy genetycznie modyfikowane (GMO), rośliny genetycznie modyfikowane, rolnictwo, świadomość, opinie
Key words	genetic engineering, genetically modified organisms (GMO), genetically modified plants, agriculture, consciousness, opinions
Abstrakt	Celem badań było określenie poziomu wiedzy i postaw rolników województwa opolskiego odnośnie upraw roślin genetycznie zmodyfikowanych. Na podstawie badań przeprowadzonych w roku 2017 można stwierdzić, że pojęcie GMO znane było zdecydowanej większości ankietowanych rolników (92%), którzy jednocześnie potrafili podjąć próbę wyjaśnienia, co oznacza ten skrót. Wyższym poziomem wiedzy na ten temat wykazywali się rolnicy młodsi, ze średnim i wyższym poziomem wykształcenia. Najczęściej wiedza na temat GMO pochodziła z mediów, rzadziej z prasy specjalistycznej. Jednak większość badanych (ponad 70%) uznała, że jest ona niewystarczająca. Rolnicy nie byli pozytywnie nastawieni do wprowadzania tego rodzaju upraw i żywności (73,9% mężczyzn i 57,1% kobiet). Tylko nieznaczny odsetek ankietowanych (9,2% mężczyzn) przyznał się do uprawiania roślin GM, natomiast większy procent badanych deklarował stosowanie pasz GM w żywieniu zwierząt. Prawie 1/3 respondentów uważała, że z upraw roślin GM nie płyną żadne korzyści, pozostali wskazali m.in. na większą wydajność takich upraw i zmniejszenie ilości stosowanych środków ochrony roślin. Taki sam odsetek badanych uważał, że uprawy GM nie są zagrożeniem dla środowiska. Ponad 80% rolników było otwartych na szkolenia i kursy, które miałyby uzupełnić ich wiedzę na temat inżynierii genetycznej.
Abstract	The objective of the research study was to analyse the knowledge the farmers in the Opole province in Poland have on genetically modified crops and to evaluate their approaches to this issue. The vast majority of the farmers surveyed know the “genetically modified organism” term (92%) and the meaning of the ‘GMO’ acronym, although the knowledge of the younger farmers with secondary and tertiary education was at a higher level. Most often, the farmers acquire their knowledge from media and, less often, from trade journals. Even so, the majority of the surveyed (more than 70%) find their knowledge to be insufficient. The majority of the farmers polled (73,9% men i 57,1% women) are not open to such types of crops and food. Of the farmers surveyed, only a small percentage (9,2% men) admits to growing GM crops and a higher percentage (28,7% men and 20,8% women) admits to feed animals with GM fodders. Almost 1/3 of the survey participants think that the cultivation of GM crops does not confer any benefits while the rest of the surveyed point out to such advantages as, inter alia, higher yields and reducing the amounts of plant health products used. The same percentage of the polled thinks that GM crops do not pose any risk to the environment. The majority of the farmers surveyed (more than 80%) are open to training and courses in order to expand their knowledge of genetic engineering.
Cytowanie	Kudełka W., Strzelecki K. (2018) Ocena wiedzy i postaw rolników na temat upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 140-158
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n2_s140.pdf

Autor	Aurelia Bielawska
Tytuł	Zmiany w procedurze badania wiarygodności kredytobiorców
Title	Changes in procedures study of the enterprises credibility
Słowa kluczowe	Bazylea III, kredyt bankowy, rating finansowy, rating strukturalny
Key words	Bazylea III, bank credit, financial rating, structured rating
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie zmian w procedurze badania wiarygodności kredytobiorców, których całkowite wdrożenie przewidywane jest do 2019 roku i rekomendowanie przedsiębiorstwom podjęcia działań, dzięki którym mogą umożliwić sobie trwały rozwój i jednocześnie pozytywnie wpłynąć na swoją notę ratingową. Wysoka nota ratingowa otrzymana według kryterium Bazylea III może zapewnić przedsiębiorstwu korzystne warunki kredytowania i zmniejszenie kosztów finansowania działalności. Artykuł został napisany na podstawie studiów obowiązujących aktów prawnych, literatury przedmiotu i polityki zarządzania ryzykiem w banku.
Abstract	The article discusses the new Basel III banking rules, which increase the requirements for banks, by the necessity of holding equities of higher value and quality. Capital requirements, which relate to the bank’s risk exposure depend to the highest degree on the creditworthiness of the debtor (asset quality). So far, the analysis of the creditworthiness of borrowers, focused primarily on the study of financial indicators. After the implementation of Basel III there was a request to make an additional – qualitative – assessment of business, due to the future solvency perspectives. Therefore, these loans, which finance riskier projects, become more expensive. Enterprises, wishing the reduction of the cost of credit, should – together with the loan application – provide an extensive information about their current and future activities to the bank.
Cytowanie	Bielawska A. (2017) Zmiany w procedurze badania wiarygodności kredytobiorców.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 5-13
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2017_n1_s5.pdf

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki
Tytuł	Determinanty zakupu oraz postrzeganie czynników ryzyka i bezpieczeństwa zdrowotnego owoców i warzyw wśród studentów warszawskich uczelni
Title	PURCHASE DETERMINANTS AND THE PERCEPTION OF RISK AND HEALTH SAFETY FACTORS IN FRUITS AND VEGETABLES CONSUMPTION AMONG STUDENTS OF WARSAW UNIVERSITIES
Słowa kluczowe	owoce, warzywa, jakość, bezpieczeństwo zdrowotne, studenci
Key words	fruits, vegetables, quality, health safety, students
Abstrakt	Celem badań było poznanie czynników decyzyjnych w procesie zakupu owoców i warzyw oraz analiza postrzegania czynników zagrożenia i bezpieczeństwa zdrowotnego w ich konsumpcji w zależności od płci, kierunku i stopnia studiów wybranej grupy studentów warszawskich uczelni. Badaną populację stanowili studenci kierunku ogrodnictwo i kierunków związanych z żywieniem i dietetyką SGGW, jako kierunków dostarczających wiedzy z zakresu szeroko rozumianej jakości i bezpieczeństwa żywności oraz innych warszawskich uczelni. Analizowano znaczenie owoców i warzyw w ich codziennej diecie oraz częstość spożycia, wagę poszczególnych charakterystyk produktu wpływających na decyzje zakupowe, a także wagę czynników ryzyka i czynników bezpieczeństwa. Wykazano, że kierunek studiów miał wpływ na czynniki decyzyjne oraz na postrzeganie przez studentów problemu zagrożeń w konsumpcji owoców i warzyw, większy niż płeć.
Abstract	The aim of the study was to evaluate the purchase determinants and to analyze the perception of risk and health safety factors of fruits and vegetables consumption according to gender as well as the field and degree of studies of a selected group of students. The survey involved students of the Faculty of Horticulture and faculties related to nutrition and dietetics at WULS-SGGW, as the faculties provide wide knowledge of food quality and safety, and students of other universities in Warsaw. The importance of fruits and vegetables in the students’ daily diets and the consumption frequency, the significance of products’ individual characteristics affecting purchasing decisions as well as the importance of risk and safety factors were analyzed. It was shown that the field of study has a greater impact on decisive factors and the students’ perception of the risk from the fruits and vegetables consumption than gender.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D. (2017) Determinanty zakupu oraz postrzeganie czynników ryzyka i bezpieczeństwa zdrowotnego owoców i warzyw wśród studentów warszawskich uczelni.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 95-109
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s95.pdf

Autor	Robert Mroczek
Tytuł	Ubój rytualny w Polsce – wybrane aspekty
Title	Ritual Slaughter in Poland – Selected Aspects
Słowa kluczowe	rynek, handel, eksport, przemysł mięsny, produkcja, konsumpcja
Key words	market, trade, export, meet industry, production, consumption
Abstrakt	Celem niniejszego opracowania była analiza ubojów rytualnych zwierząt rzeźnych (bydła i drobiu) w Polsce w ostatnich latach oraz wskazanie czynników mających wpływ na ich wielkość (skalę). Stosownie tej forma uboju budzi wiele emocji i kontrowersji, głównie ze względów społecznych (etycznych i kulturowych). Unijne przepisy dopuszczają ubój rytualny dla celów religijnych, ale ostateczna decyzja w tej sprawie należy do krajów członkowskich. Na ubój rytualny, choć z pewnymi ograniczeniami, pozwalają 23 państwa Unii Europejskiej. W Polsce prowadzony jest on na skalę przemysłową, a pozyskiwane w ten sposób mięso, trafia przede wszystkim na eksport, gdyż popyt wewnętrzny jest relatywnie mały ze względu na niewielki odsetek mniejszości narodowych, tj. muzułmanów i żydów. Możliwość przeprowadzania takich ubojów pozwala zwiększać produkcję żywca wołowego i drobiowego w Polsce oraz przychody i zyski przemysłu mięsnego. Istotne jest także to, że w ten sposób następuje większa dywersyfikacja rynków zbytu, co przy dużej niestabilności rynków światowych, ogranicza ryzyko produkcji mięsa.
Abstract	The objective of this study was to analyse ritual slaughters of animals for slaughter (cattle and poultry) in Poland in recent years, and to indicate the factors affecting their volume (scale). Using this form of slaughter raises many emotions and controversy, mainly for social (ethical and cultural) reasons. The EU legislation allows to carry out ritual slaughter for religious purposes, but the final decision in this matter belongs to the Member States. Ritual slaughter, although with some restrictions, is permitted in 23 European Union Member States. In Poland, it is carried out on an industrial scale, and meat obtained in this way is mainly for export, since the domestic demand is relatively small due to the small percentage of national minorities, i.e. Muslims and Jews. The possibility of carrying out such slaughter allows to increase production of livestock and poultry in Poland and the revenues and profits of the meat industry. It is also important that, in this way, the greater diversification of outlet markets takes place and with the high instability of world markets it reduces the risk of meat production.
Cytowanie	Mroczek R. (2017) Ubój rytualny w Polsce – wybrane aspekty.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 106-115
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s106.pdf

Autor	Piotr Szajner
Tytuł	Wahania koniunkturalne na światowym i polskim rynku odtłuszczonego mleka w proszku w latach 2004-2016
Title	Cyclical Changes of Situation on the World and Domestic Markets of Skimmed Milk Powder
Słowa kluczowe	mleczarstwo, mleko w proszku, rynek, cykl koniunkturalny, ceny
Key words	dairy sector, milk powder, market, economy cycle, prices
Abstrakt	Działalność gospodarcza charakteryzuje się wahaniami koniunkturalnymi. Cykle koniunkturalne mogą dotyczyć całej gospodarki, jak i konkretnych sektorów. Mleczarstwo jest branżą, która ma duże znaczenie w polskim i światowym sektorze rolno-żywnościowym. Polskie mleczarstwo przeszło głębokie przemiany strukturalne i modernizacyjne. Po akcesji do UE nastąpiło silne powiązanie rynku krajowego, unijnego i światowego. Polska dysponuje nadwyżką mleka surowego (ok. 20%), która jest eksportowana, co skutkuje silnym uzależnieniem od sytuacji cenowej na międzynarodowym rynku. Analiza krajowego i światowego rynku chudego mleka w proszku potwierdziła, że wahania koniunkturalne są analogiczne, a ceny krajowe i światowe są silnie skorelowane. Wiedza na temat charakterystyki wahań koniunkturalnych ma utylitarny charakter, gdyż podmiotom branży umożliwia zarządzanie ryzykiem, a administracji przygotowanie efektywnych instrumentów polityki interwencyjnej.
Abstract	Economic activities are featured with certain cycles. The cycles can concern the whole economy as well as particular sectors. The dairy industry is one of the branches that are of high importance in Polish and the world as regards food sector. Polish dairy industry faced deep structural changes and modernisation. After the accession to the EU domestic market is strongly linked to both the EU and the world markets. The production in Poland exceeds consumption by ca 20%. The surplus is exported, which ties up the situation on the domestic market with the situation on international markets. Conducted analysis of the domestic and the world markets of milk skimmed powder showed parallel fluctuations. Domestic prices and the prices on the world markets are strongly correlated. The knowledge on the characteristics of those fluctuations allows stakeholders for a proper risk management as well as elaboration of suitable policy options by government administration.
Cytowanie	Szajner P. (2017) Wahania koniunkturalne na światowym i polskim rynku odtłuszczonego mleka w proszku w latach 2004-2016.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 206-215
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s206.pdf

Autor	Barbara Hadryjańska, Jacek Mrowicki
Tytuł	Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce
Title	Income Bonds as a Tool to Increase the Investment Capacity of Rural Communities in Poland
Słowa kluczowe	gmina wiejska, obligacje komunalne, obligacje przychodowe, działalność inwestycyjna gmin
Key words	rural community, municipal bonds, revenue bonds, investment activity of communities
Abstrakt	W pracy zaprezentowano zagadnienia związane z pojęciem gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, polityką budżetową oraz finansowaniem inwestycji gminnych przy pomocy obligacji przychodowych. Głównym celem pracy było pokazanie pozabudżetowych sposobów finansowania inwestycji gminnych ze szczególnym uwzględnieniem obligacji komunalnych i przychodowych. Obligacje przychodowe mają wiele zalet jako źródło realizacji inwestycji gminnych w porównaniu z kredytem lub pożyczką. Są one emitowane w celu sfinansowania projektów inwestycyjnych lub przedsięwzięć, z których dochody mają stanowić źródło spłaty tych emisji. Z punktu widzenia oceny ryzyka inwestycyjnego obligacje przychodowe, podobnie jak i ogólnie obligacje komunalne, są zaliczane do najbardziej bezpiecznych papierów wartościowych, co wynika z publicznoprawnego statusu jednostki samorządowej. Istotnym atrybutem emitenta komunalnego jest fakt, że jednostka samorządowa nie może zbankrutować. Przeprowadzone badania ankietowe wśród 132 gmin wiejskich w Polsce pokazały, że podstawowym źródłem pozabudżetowego finansowania dla gmin są dotacje unijne oraz kredyt i pożyczka. Gminy nie korzystają z obligacji przychodowych (oprócz dwóch), ponieważ nie mają wiedzy na temat takiego instrumentu finansowego, a także obawiają się nadmiernego zadłużenia gminy. Wydaje się, że ważnym powodem takiego stanu rzeczy jest ostrożność gmin oraz niechęć do korzystania z instrumentów, które nie są im dobrze znane.
Abstract	The paper presents issues related to the notion of the municipality as a basic unit of local self-government, budgetary policy and financing of municipal investments with the use of revenue bonds. The main purpose of the work was to show non-financial ways of financing municipal investments with special regard to municipal bonds and revenue. Income bonds have many advantages as source for the implementation of municipal investment compared to a loan. They are issued to finance investment projects or projects from which revenue have to be the source of repayment of those issues. From the point of view of investment risk assessment, revenue bonds, as well as municipal bonds in general, are classified as the safest securities, which results from the publicly-regulated status of a local government unit. The essential attribute of a municipal issuer is the fact that a self-government unit cannot go bankrupt. The conducted survey among 132 rural communes in Poland showed that the main source of extra-budget financing for communes are EU subsidies and loans. Communes do not use revenue bonds (except for two) because they do not know about such a financial instrument, and they also worry about the excessive debt of the municipality. It seems that an important reason for this is the caution of the communes and the reluctance to use instruments that are not well known to them.
Cytowanie	Hadryjańska B., Mrowicki J. (2017) Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 111-127
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n3_s111.pdf

Autor	Kalina Lutsiy
Tytuł	Obecny stan rozwoju branży mięsnej na Ukrainie
Title	The current state of development of the meat products industry in Ukraine
Słowa kluczowe	rynek mięsa i wyrobów mięsnych, branża przetwórstwa mięsnego, przedsiębiorstwa
Key words	market of meat and meat products, meat processing industry enterprises
Abstrakt	Celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie analizy obecnego stanu rynku mięsa i wyrobów mięsnych na Ukrainie dla zidentyfikowania głównych problemów z uwzględnieniem osobliwości branży. Podstawowym zadaniem było udzielenie rekomendacji na temat rozwoju działalności branży. W artykule wyróżniono główne cechy branży mięsnej, które są istotą jej problemów, a mianowicie: skomplikowany system z wieloma powiązaniami, bardzo duża zależność efektywności działalności od stabilności i efektywności współdziałania elementów, duża wrażliwość na zależność od importowanego surowca, wysoki i stały poziom ryzyka w branży. Wskutek istotnego zmniejszenia pogłowia zwierząt we wszystkich kategoriach gospodarstw zmniejszyła się produkcja mięsa. W badanym okresie (2010–2015) odnotowano wahania krajowej produkcji surowca mięsnego w wadze ubojowej. Ukraińscy producenci zwiększają całkowitą produkcję mięsa za sprawą mięsa drobiowego i wieprzowiny, a zmniejszają produkcję wołowiny, ponieważ atrakcyjność inwestycyjna tej branży jest dosyć mała ze względu na długi cykl produkcyjny oraz znaczną kapitałochłonność. Na podstawie badań należy wskazać czynniki rozwoju branży mięsnej: wsparcie państwowe, podwyższenie cen na rynku mięsa i zwiększenie produkcji mięsa, wykorzystanie nowoczesnych i surowcowo-oszczędnych technologii itd. Bezpieczeństwo żywnościowe polega na zabezpieczeniu przez państwo odpowiedniej liczby pełnowartościowych artykułów żywnościowych zaspokajającym zapotrzebowanie ludności oraz dostępnych dla każdego członka społeczeństwa. Badanie wykazało, że spożycie mięsa i jego przetworów na Ukrainie nie odpowiada poziomowi racjonalnej normy. Poziom konsumpcji produktów mięsnych w pewnej mierze wpływa na branżę mięsną i dynamikę produkcji wyrobów mięsnych, ponieważ na ogół obserwuje się tendencję do zmniejszenia produkcji w branży przetwórstwa mięsnego. W przypadku analizy wielkości eksportu produktów krajowych obserwuje się jego stopniowy wzrost w porównaniu z importem, co świadczy o spadku zależności importowej Ukrainy. Na podstawie wyników badań zaproponowano rekomendacje odnośnie rozwoju całej branży, które pomogą przedsiębiorstwom branży mięsnej efektywnie rozwijać się na istniejącym rynku.
Abstract	The aim of the present article is to analyze the current state of the market of meat and meat products in Ukraine to identify major problems with consideration of the industry specifics. The priority task was to provide recommendations for the development of the industry. The main features of meat production were identified in order to determine the main problems of the industry, namely the complexity of the system and branching connections, significant dependence of business stability and effectiveness on the efficiency of interaction of elements, high material consumption of the sector, vulnerability and high dependence on imported raw materials, as well as high and constant level of risk in the industry. Due to significant reduction in the number of animals of all categories, meat production also reduced. Over the period from 2010 to 2015, there were fluctuations in domestic production of raw meat. Ukrainian producers increased the total production of meat by poultry and pork, while reduced the volumes of beef production, since the low investment attractiveness of this industry due to the long production cycle and significant capital intensity. Based on the conducted study, there should be indicated growth factors regarding the meat industry: government support, increasing market price of raw meat and meat products, the use of resource-saving and modern technologies etc. Food security involves governmental provision of appropriate food products that meet the needs of the population for quality nutrition and their availability for each member of society. The consumption of meat and meat products in Ukraine does not satisfy the national standards rational standards. Consumption of meat products to some extent affects the meat industry, and the dynamics of production of meat. There is a general trend towards reducing the production of meat processing industry in Ukraine. Regarding the volume of exports by domestic producers, there is a gradual increase compared with imports, indicating a decrease of Ukraine’s dependence on imports. As a result of the study, there were given guidelines on the development of the whole industry, which would help enterprises of the meat industry to develop effectively in the existing market.
Cytowanie	Lutsiy K. (2017) Obecny stan rozwoju branży mięsnej na Ukrainie.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 117: 19-31
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n117_s19.pdf

Autor	Anetta Zielińska
Tytuł	Ocena zależności pomiędzy składką na ubezpieczenie wypadkowe a profilaktyką BHP w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego
Title	EVALUATION OF BENEFITS BETWEEN ACCIDENTAL INSURANCE AND PROFILES OF HEALTH AND SAFETY IN FOOD INDUSTRY COMPANIES
Słowa kluczowe	regresja liniowa, składka na ubezpieczenie wypadkowe, kategoria ryzyka
Key words	linear regression, accident insurance premium, risk category
Abstrakt	Artykuł dotyczy oceny związku między poziomem odprowadzanych składek na ubezpieczenie wypadkowe a poziomem kosztów na działalność profilaktyczną w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, które nie obejmują kosztów tych składek, w przedsiębiorstwach spożywczych w województwie łódzkim. Oszacowane modele regresji liniowej kosztów na działalność profilaktyczną względem wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe wskazały istnienie dodatniej zależności między tymi zmiennymi.
Abstract	The paper makes an attempt to evaluate the dependence between the level of the coverage of the accident insur­ance and the level of the costs of the work safety regulation prevention that does not include the cost of the contribu­tion. It highlights the dependence of the costs/expenditure of the contribution of the accident insurance payed by the employers and the costs/expenditure of the employers in the range of the implementation of objectives of accident prevention at food industry companies in the Łódź region. In the course of the study the models of rectilinear costs regression on the prevention activity in regard to the level of the contribution of the accident insurance have been evaluated. The models indicated the existence of added/positive dependence between the variables.
Cytowanie	Zielińska A. (2017) Ocena zależności pomiędzy składką na ubezpieczenie wypadkowe a profilaktyką BHP w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 3: 106-115
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n3_s106.pdf

Autor	Monika Wieczorek-Kosmala
Tytuł	Risk financing choices of Polish companies – survey results
Title	Wybór metod finansowania ryzyka w polskich przedsiębiorstwach – wyniki badań ankietowych
Słowa kluczowe	risk management, risk financing, corporate finance, financial decision-making, retention, insurance
Key words	zarządzanie ryzykiem, finansowanie ryzyka, finanse przedsiębiorstw, podejmowanie decyzji finansowych, retencja, ubezpieczenie
Abstrakt	The paper presents and discusses the results of the survey which aimed at examining the choices of risk financing methods in Polish non-financial companies. The basic alternatives in risk financing are risk retention and insurance risk transfer. Risk financing decisions remain related to corporate financial decision-making process (due to the impact on the cost of capital and value creation). The paper discusses the obtained survey results in three decisive contexts (situations): risk retention and transfer as the alternatives, financial constraints of risk retention and financial constraints of risk transfer. It was found that the surveyed companies have showed the preference of risk transfer and these preferences were related to their size.
Abstract	Artykuł prezentuje wyniki badań ankietowych, których celem było zbadanie zastosowania metod finansowania ryzyka w przedsiębiorstwach. Retencja ryzyka i ubezpieczenie często są przedstawiane w literaturze jako skrajne alternatywy w obrębie możliwości finansowania ryzyka. Finansowanie ryzyka jest ważnym elementem decyzji finansowych przedsiębiorstwa, wpływającym również na efektywność jego działania (przez kategorię kosztu kapitału). Badania ankietowe przeprowadzono na próbie polskich przedsiębiorstw niefinansowych. Artykuł odnosi się do wyników tych badań w obszarze trzech sytuacji decyzyjnych: wyboru między retencją a ubezpieczeniem (jako alternatywami), finansowych ograniczeń dla zastosowania retencji oraz finansowych ograniczeń dla zastosowania transferu. Wyniki badań wskazują, że badane przedsiębiorstwa preferowały ubezpieczenie, co miało słaby (ale istotny statystycznie) związek z ich wielkością.
Cytowanie	Wieczorek-Kosmala M. (2017) Risk financing choices of Polish companies – survey results.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 118: 55-68
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n118_s55.pdf

Autor	Agnieszka Parlińska, Maria Parlińska
Tytuł	The Crop Insurance Systems in Poland Towards the EU
Title
Słowa kluczowe	crop insurance, subsidies, risk
Key words
Abstrakt	The increasing number of unfavorable conditions of agricultural production causes the farmers to suffer severe losses in their activity. At the same time, the increase in the profitability of agricultural production, the support of numerous European Union funds, led to increased interest in insurance as an instrument supporting agricultural risk management. Hence, both the agricultural industry and the insurance industry see the need to create an effective agricultural and livestock insurance system. The paper examines the changes and scope of crop insurance in Poland towards the European Countries. There were presented issues connecting to policies, regulation and state aid rules, crop insurance level in EU countries and characteristic of the crop insurance market – case study Poland. There was used descriptive and comparative methods, as well as the selected statistical method. The analysis was performed in the years 2005-2016.
Abstract
Cytowanie	Parlińska A., Parlińska M. (2017) The Crop Insurance Systems in Poland Towards the EU.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 4: 228-235
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n4_s228.pdf

Autor	Jacek Pera
Tytuł	Linear and Non-linear Relationships Between Shares of the Agri-food Industries of the Warsaw Stock Exchange. Risk Aspect
Title
Słowa kluczowe	shares, risk, causal linear relationship, non- causal linear relationship, agri-food industry
Key words
Abstrakt	Despite a wide range of research on the agricultural market conducted so far, relatively little attention has been devoted to a comprehensive analysis of linear and non-linear causality in relation to the entire agri-food sector in Poland, in the context of risk. The objective of this study is therefore to analyze the linear and non-linear relationships between shares of WSE's agri-food industry sectors in terms of risk. The study covered three sectors of agri-food sector currently existing on the WSE (29 listed companies): Foods (21 listed companies), Agricultural Production and Fisheries (5 listed companies) and Food and Foodstuffs and fast-trafficking foodstuffs (3 listed companies). The existence of linear relationships was verified using the test procedure proposed by Hong, Liu, Wang and Łęt, while non-linear relationships were verified using the Diks-Panchenko, Orzeszko and Osińska tests’s. The study was carried out on the basis of data from companies of the agri-food industry listed on the Warsaw Stock Exchange in the period from 1 May 2010 to 1 May 2017. The chosen research methodology was dictated by the correlation with investment risk on the WSE. The strongest and most enduring dependencies have been found in the agricultural and fisheries sectors. In the foodstuff sector and the fast-marketable sector, the risk of investment in the listed companies was temporary.
Abstract
Cytowanie	Pera J. (2017) Linear and Non-linear Relationships Between Shares of the Agri-food Industries of the Warsaw Stock Exchange. Risk Aspect.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 4: 249-262
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n4_s249.pdf

Autor	Łukasz Zaremba
Tytuł	Vegetables Price Volatility in Poland – Onion and Carrot Case
Title
Słowa kluczowe	price volatility, seasonal fluctuations, standard deviation, producer export price, onion, carrot
Key words
Abstrakt	There are the producers who takes the weakest position on the agricultural market. Their activity is especially exposed to the risk factors. Price volatility which stays behind the price risk is one of the most important threats for producers’ incomes. Economic stability is a base for investment and development. That is why the price volatility is worth to having a look at. There are two species examined in this paper: onion and carrot. Both have a significant share in Polish vegetable production. Onion crops are mostly exported but carrot is being sold on the domestic market. Apart from the sales market there was no significant difference in analyzed period between farm-gate price volatility for both species. The measured volatility was getting lower in consecutive years of analyzed period; only in years of unfavorable weather conditions there were some growth. The analyze was conducted with usage of descriptive statistic on the logarithmic rates of return.
Abstract
Cytowanie	Zaremba Ł. (2017) Vegetables Price Volatility in Poland – Onion and Carrot Case.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 4: 339-345
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n4_s339.pdf

Autor	Sylwester Kozak
Tytuł	Changes in the level of risk in investment funds in Poland
Title	Changes in the level of risk in investment funds in Poland
Słowa kluczowe
Key words	capital market, investment funds, investment risk
Abstrakt
Abstract	The paper analyzes changes in risk of investment fund portfolios in different phases of the macroeconomic cycle. Twenty nine equity investment funds operating during the period of 2005–2015 were examined. The risk was assessed by the standard deviationof rates of return on funds and the β coefficient. The research indicates that the exposure of fund portfolios to risk changed in response to macroeconomic conditions and the situation on the capital market. Risk hit its highest level during the financial crisis years (2008–2011),followed by the dynamic macroeconomic growth years (2005–2007). The moderate growth years (2012–2015) exposed funds to the lowest risk. For the entire period the average and the median funds and the market were exposed to a similar amount of investment risk.
Cytowanie	Kozak S.
HTML	wersja html
Pełny tekst	AMME_2017_n1_s23.pdf

Autor	Benedykt Bober, Marcin Olkiewicz
Tytuł	Managing the safety of clinical nutrition as an important element of comprehensive health satisfaction
Title	Managing the safety of clinical nutrition as an important element of comprehensive health satisfaction
Słowa kluczowe
Key words	quality, management, clinical nutrition, food safety
Abstrakt
Abstract	The health of society treated as a set of potential consumers requires effective action and a multidisciplinary approach. For the paper, a survey (a proprietary questionnaire) was used to determine the impact of quality and the factors determining it. Excessiveconsumption of high-energy food is the cause of diet-related diseases, aggravating both household budgets and the healthcare system. Healthy eating habits and the elements of food production safety should be monitored by a food security system. Such a system should be based on permanent control of nutritional, health-related characteristics and the presence of harmful substances to minimise the risk of disease. The process of improving threat detection systems is based on scientific risk analysis, the results of which form the basis for comprehensive risk management in clinical nutrition. Understanding patients’ opinions about the importance of quality nutrition in public hospitals may be among the determinants for improved multidirectional activities and increase the effectiveness of safe clinical nutrition. This aspect plays an important role in health education.
Cytowanie	Bober B., Olkiewicz M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	AMME_2017_n1_s69.pdf

Autor	Kateryna Zavalniuk
Tytuł	Diversification as a modern growth strategy in agriculture
Title	Diversification as a modern growth strategy in agriculture
Słowa kluczowe
Key words	strategy, marketing strategy, diversification, agrarian groups, agricultural enterprises
Abstrakt
Abstract	The aim of the article is to examine the theoretical foundations of diversification strategy and identify the characteristics of its application in agriculture. The relevance of diversification strategy research is that its implementation allows additional income to be made, ensures financial stability for enterprise when demand for basic products fluctuates, and strengthens the competitive position in chosen markets. The importance for enterprise of implementing growth strategy is discussed, as is the economic essence of “marketing strategy”. Dynamic changes in the market force producers to review their activity and seek a more optimum development strategy. Diversification can be the optimal strategy when market conditions are uncertain. The article analyzes the essence and types of diversification along with the benefits and disadvantages of diversification strategy. As a result of the research, features of diversification strategy for the agricultural sector were analysed, the essence of which may be found in the unification of agricultural products with other kinds of activity. This is done to decrease the risk arising from receding demand for main agricultural products. The study found that the most effective and least risky strategy is vertical diversification, which involves obtaining a synergistic effect and reducing transaction costs (through the use of a single production chain from field to consumer).
Cytowanie	Zavalniuk K.
HTML	wersja html
Pełny tekst	AMME_2017_n1_s123.pdf