Wyniki wyszukiwania

Autor	Katarzyna Brodzińska
Tytuł	Renta polityczna ziemi w aspekcie dóbr publicznych – ujęcia teoretyczne i empiryczne
Title	Political rent of agricultural land in terms of public goods – theoretical and empirical approach
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt
Abstract	Polish membership in the European Union (instruments of the CAP) and national agricultural policy in that area have an influence on the market of agricultural land in Poland. Financial support for agriculture is justified, because agriculture supplies public goods, but at the same time it inhibits agrarian transformation and increases the phenomenon of rent seeking. This concerns mainly farmers carrying out easy and highly supported activities such as agri- -environmental programme. The results of field studies carried out among the beneficiaries of this program in Warmia-Mazury region showed that the scale of rent-seeking can be evaluated even at the level of approx. 30%. This concerns mainly members of larger-area farms, acquired through purchase after 2000. These are usually farms supported within actions organic farming, receiving no revenue from the sale of agricultural products.
Cytowanie	Brodzińska K. (2015) Renta polityczna ziemi w aspekcie dóbr publicznych – ujęcia teoretyczne i empiryczne.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 109: 43-53
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2015_n109_s43.pdf

Autor	Anatolii Dibrova, Larysa Dibrova, Oleksandr Labenko
Tytuł	State Financial Support of Agriculture in Ukraine
Title
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt
Abstract
Cytowanie	Dibrova A., Dibrova L., Labenko O. (2015) State Financial Support of Agriculture in Ukraine.Scientific Journal Warsaw University of Life Sciences SGGW - Problems of World Agriculture, t. 15(30), z. 4: 26-32
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2015_T15(30)_n4_s26.pdf

Autor	Barbara Kiełbasa
Tytuł	Doradztwo rolnicze w procesie identyfikacji i likwidowania barier zarządzania gospodarstwem rolnym przez młodych rolników
Title	Agricultural advisory in the process of identifying and removing barriers of farm management by young farmers
Słowa kluczowe	zarządzanie gospodarstwem rolnym, młodzi rolnicy, doradztwo rolnicze, bariery zarządzania
Key words	farm management, young farmers, agricultural advisory services, management barriers
Abstrakt	W pracy przedstawiono rolę i funkcje doradztwa rolniczego w kontekście zmieniającej się sytuacji na obszarach wiejskich. Doradztwo rolnicze stoi przed nowymi wyzwaniami związanymi z powiększaniem się grupy młodych rolników i ich rosnącym znaczeniem. Instytucjonalne wsparcie ze strony doradztwa rolniczego musi spełniać funkcje doradczą, edukacyjną, a także informacyjną i upowszechnieniową w odpowiedniej dla młodych ludzi formie. W pracy zidentyfikowano bariery i szanse zarządzania gospodarstwem przez młodych rolników, a identyfikacji dokonali doradcy rolniczy na podstawie swojego doświadczenia i współpracy z praktyką. Przeprowadzone badania pozwalają uznać młodych rolników za grupę mającą szczególne znaczenie dla doradztwa rolniczego, a także stawiającą przed instytucjonalnym wsparciem wiele wyzwań i wymagań.
Abstract	The paper presents the role and functions of agricultural advisory in the context of the changing situation in rural areas. Agricultural advisory is facing new challenges associated with the enlargement of the group of young farmers and their growing importance. Institutional support of agricultural advisory services must fulfill the advisory, education, as well as information and dissemination functions, in the form adapted for young people. The study identifies the barriers and opportunities of the young farmers` management. The identification was made by agricultural advisors on the base of their experience and dealing with practice. The studies lead to the conclusion that young farmers are very significant for agricultural advisory, which poses many challenges and demands for institutional support of advisory services.
Cytowanie	Kiełbasa B.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2015_n4_s45.pdf

Autor	Marzena Trajer, Maja Trajer
Tytuł	Grupy producentów rolnych jako forma przedsiębiorczości zespołowej rolników
Title	Agricultural producer groups as a form of team entrepreneurship
Słowa kluczowe	integracja pozioma, grupy producentów rolnych, przedsiębiorczość zespołowa, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Key words	horizontal integration, agricultural producer groups, team entrepreneurship, Rural Development Programme
Abstrakt	W artykule omówiono grupy producentów rolnych, stanowiących jedną z form przedsiębiorczości zespołowej rolników, oraz zakres przyznawanej pomocy finansowej wspomagającej rozwój tej przedsiębiorczości, a także możliwość wsparcia finansowego dotyczącą tworzenia grup i organizacji producentów do 2020 roku. Integracja producentów rolnych bę- dzie miała w najbliższej przyszłości decydujące znaczenie dla konkurencyjności naszego rolnictwa na jednolitym rynku europejskim. W Polsce funkcjonowało, według stanu na 10 grudnia 2015 roku, 1314 grup producentów rolnych. Najwięcej (31%) grup prowadziło działalność na terenie województwa wielkopolskiego. W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich grupy producentów rolnych otrzymały na prowadzenie działalności administracyjnej i inwestycyjnej wsparcie w wysokości 782,7 mln zł. Zgodnie ze znowelizowaną we wrześniu 2015 roku ustawą o grupach producentów rolnych i ich związkach zadania związane z funkcjonowaniem grup producentów rolnych i ich związków powierzono Agencji Rynku Rolnego.
Abstract	The study analyzes agricultural producer groups as a form of team entrepreneurship, discussing, among others, the range of the financial aid granted – supporting the development of the entrepreneurship, and the possibilities of delivering financial assistance to the establishment of producer groups and organisations until 2020. Integration of agricultural producers in the nearest future will become a decisive factor having the influence on the competitiveness of our agriculture on the single European market. The conducted analysis reveals that there are 1,314 agricultural producer groups functioning in Poland, as of 10th December 2015. The most of them (over 30%) are functioning on the territory of the Wielkopolskie voivodship. Under Rural Development Programme the groups have been granted financial assistance in the amount of PLN 782.7 mln. Pursuant to the amended act on agricultural producer groups and their associations, the Agricultural Market Agency has been granted tasks relating to the functioning of agricultural producer groups and their associations in Poland.
Cytowanie	Trajer M., Trajer M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2015_n4_s129.pdf

Autor	Aneta Mikuła
Tytuł	Wynagrodzenie minimalne a ubóstwo, nierówności dochodowe i bezrobocie w Polsce
Title	Relations between minimum wage and poverty, income inequality and unemployment in Poland
Słowa kluczowe	ubóstwo, wynagrodzenie minimalne, nierówności dochodowe, bezrobocie
Key words	poverty, minimum wage, income inequalities, unemployment
Abstrakt	Wynagrodzenie minimalne jest instrumentem polityki płac, pociągającym za sobą zarówno ekonomiczne, jak i społeczne skutki. Zwolennicy wynagrodzenia minimalnego podkreślają jego rolę w ograniczaniu ubóstwa i zmniejszaniu nierówności dochodowych, z kolei przeciwnicy skupiają się na jego ekonomicznych skutkach, tj. wzroście kosztów pracy i spadku zatrudnienia. W artykule skupiono się na określeniu wpływu wynagrodzenia minimalnego na zmniejszenie ubóstwa i nierówności dochodowych. Pierwsza część pracy zawiera definicje oraz ekonomiczne i społeczne funkcje wynagrodzenia minimalnego. W kolejnej części przedstawiono kształtowanie się wynagrodzenia minimalnego w Polsce w latach 2003–2014. Dalsza część artykułu podejmuje próbę oceny efektywności podwyższania wynagrodzenia minimalnego w zwalczaniu ubóstwa i zmniejszaniu nierówności dochodowych. Efektywność takiego rozwiązania jest znikoma, zarówno w odniesieniu do całego społeczeństwa, jak i do grupy społeczno-ekonomicznej, która najbardziej powinna korzystać z tych efektów, tj. pracowników.
Abstract	The minimum wage is the wage policy instrument, entailing both economic and social consequences. Supporters of the minimum wage emphasize its role in reducing poverty and reducing income inequalities. In turn, opponents focus on its economic effects, i.e. increase in labor costs and decline in employment. The article focuses on identifying the impact of the minimum wage on reducing poverty and income inequality. The first part contains definitions and the economic and social functions of the minimum wage. The next section presents changes in the minimal salary level in Poland and its relation to the average salary in the years 2003–2014. The rest of the article attempts to assess the effectiveness of raising the minimum wage in combating poverty and reducing income inequality. The effectiveness of this solution is minimal, both in terms of the whole society, as well as socio-economic group, which should benefit most from these effects, i.e. employees.
Cytowanie	Mikuła A. (2015) Wynagrodzenie minimalne a ubóstwo, nierówności dochodowe i bezrobocie w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 112: 87-100
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2015_n112_s87.pdf

Autor	Grażyna Nachtman
Tytuł	Efekty produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw ekologicznych w 2013 roku
Title	PRODUCTION-ECONOMIC PERFORMANCE OF ORGANIC FARMS IN THE YEAR 2013
Słowa kluczowe	gospodarstwo ekologiczne, rachunkowość rolna FADN, efektywność produkcji ekologicznej, dochodowość gospodarstw ekologicznych, produktywność ziemi, wsparcie finansowe gospodarstw ekologicznych, ekologiczny system produkcji
Key words	organic farms, agricultural accountancy FADN, efficiency of organic production, profitability of organic farms, land productivity, financial support of organic farms, organic farming system
Abstrakt	W Polsce wśród gospodarstw ekologicznych tylko około 2/3 stanowią jednostki prowadzące produkcję wyłącznie w systemie ekologicznym. Pozostałe gospodarstwa ekologiczne prowadzą także produkcję w systemie konwencjonalnym. Opracowanie obejmuje sytuację produkcyjno-ekonomiczną gospodarstw stosujących wyłącznie ekologiczne metody produkcji, które były zlokalizowane w ośmiu województwach. Gospodarstwa charakteryzowały się niską wielkością ekonomiczną i niskimi zasobami ziemi przy stosunkowo wysokich zasobach pracy, ale cechowały się zróżnicowaniem kierunków produkcji. Gospodarstwa większe obszarowo z województwa dolnośląskiego i warmińsko-mazurskiego skupiły się na chowie zwierząt trawożernych, uprawie roślin pastewnych i zbóż, natomiast w pozostałych województwach (lubelskim, mazowieckim, małopolskim, podkarpackim, świętokrzyskim, podlaskim) zakres działalności produkcyjnych był szerszy, w tym wzbogacony o produkcję warzyw i owoców. Działalność operacyjna większości tych gospodarstw była nieopłacalna i tylko dzięki dopłatom mogły one funkcjonować.
Abstract	The paper discusses the organization, production and economic effects of organic farms, applying exclusively organic production methods. They were deployed mainly in the eastern part of Poland. The average utilized agricultural area was between 15 and 35 hectares and they represented various types of production. The increase in production volume was clearly dependent on the intensity of production level. In terms of production results, much worse outcomes were observed in farms focused on animal production. In most farms the production was unprofitable - the costs were higher than the output. Family farm income in all groups of holdings was positive only after adding the value of subsidies to operational activities was taken into account. However, most of these farms is not viable and unable to develop.
Cytowanie	Nachtman G. (2015) Efekty produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw ekologicznych w 2013 roku.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 102, z. 3: 78-90
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2015_n3_s78.pdf

Autor	Jerzy Bański
Tytuł	Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości na wsi – wybrane zagadnienia
Title	ENTREPRENEURSHIPS DEVELOPMENT FACTORS IN THE COUNTRYSIDE – SELECTED ISSUES
Słowa kluczowe	przedsiębiorczość, obszary wiejskie, otoczenie biznesu, rozwój wsi, Polska
Key words	entrepreneurship, rural areas, institutional background, rural development, Poland
Abstrakt	Celem opracowania jest diagnoza i ocena wybranych uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości na wsi. Podstawowym materiałem źródłowym były wyniki badań społecznych wykonanych w 2014 r. wśród 570 przedsiębiorców wiejskich. Przeprowadzone badania wykazały, że przedsiębiorcy działający na polskiej wsi mają słabo rozpoznany system instytucjonalnego wsparcia ich działalności. Za najbardziej uciążliwe elementy prowadzenia firmy uznano: skomplikowany system podatkowy, dochodzenie należności kontraktowych, uzyskiwanie licencji i pozwoleń oraz pozyskiwanie kapitału. Rezultatem dominacji branż tradycyjnych, niekorzystnej lokalizacji przestrzennej i niskiej jakości kapitału społecznego jest niski poziom konkurencyjności firm działających na wsi. Podobnie można ocenić poziom współpracy firm, który ma na ogół charakter nieformalny i dotyczy przede wszystkim skali lokalnej.
Abstract	The aim of the study is the analysis and evaluation of selected determinants of entrepreneurship development in the countryside. The primary source material are the results of research carried out in 2014 among 570 rural entrepreneurs in all Poland`s regions. The research focuses on four issues: institutional background, regulatory background, financial support, competitiveness and cooperation of enterprises. The study showed that entrepreneurs operating in the countryside are poorly recognized system of institutional support for their activities. Business owners have identified the four most burdensome regulatory factors: a complicated tax system, debt recovery contract, obtaining licenses and permits and raising capital. The result of the dominance of traditional sectors, unfavorable spatial location and low quality of social capital is the low level of competitiveness of companies operating in the countryside. Similar evaluation is the level of cooperation of companies, which is generally informal and focuses on a local scale.
Cytowanie	Bański J. (2015) Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości na wsi – wybrane zagadnienia.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 102, z. 1: 59-69
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2015_n1_s59.pdf

Autor	Valeriy Zhuk
Tytuł	Instytucjonalne podstawy rozwoju procesów inwestycyjnych rolnictwa w gospodarce Ukrainy
Title	Institutional basis for development of investment processes in agrarian economy of Ukraine
Słowa kluczowe	procesy inwestycyjne; polityka inwestycyjna; atrakcyjność inwestycyjna; wsparcie inwestycyjne; trendy inwestycyjne; teoria instytucjonalna
Key words	investment processes; investment policy; investment attractiveness; state investment support; investment trends; institutional theory
Abstrakt	W artykule poddano badaniu stan procesów inwestycyjnych, ich zmian strukturalnych oraz trend priorytetowych inwestycji w rolnictwie. Potwierdzono wpływ instytucji na rozwój polityki inwestycyjnej oraz na zmiany procesów inwestycyjnych. Ocenie poddano wpływ instytucji (przepisy prawne dotyczące „reguł gry”) na efektywność realizowanych inwestycji. Zidentyfikowano działania podejmowane przez formalne instytucje celem przedstawienia inwestycyjnego sukcesu dużych podmiotów agrobiznesu na Ukrainie. Za główną przyczynę małej atrakcyjności inwestycyjnej małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze agrarnym ukraińskiej gospodarki uznano ograniczone i nieefektywne wykorzystanie środków budżetowych, słaby rynek oraz stopień dojrzałości inwestycyjnej instytucji nieformalnych. Stan nieformalnych instytucji (społeczno-kulturowe i psychologiczne instytucji – typu ukraińskiego chłopstwa) został zidentyfikowany jako główny powód opóźnienia małych i średnich podmiotów gospodarczych w porównaniu do osiągnięć inwestycyjnych gospodarstw rolnych. Ocenie poddano drogi rozwoju nieformalnych instytucji, na przykładzie doświadczeń Polski i innych krajów rozwiniętych. Zaakcentowano, że atutem małych i średnich przedsiębiorstw była kapitalizacja, która jest istotna dla dalszego rozwoju procesów inwestycyjnych na Ukrainie.
Abstract	The state of investment processes in agriculture was studied; the structural shifts and priority trends of investments were analyzed. The influence of the institutions was substantiated on the development of the investment policy, formation of investment processes. The influence of formal institutions (legal regulations for the ‘rules of play’) was assessed on the investment efficiency. The role of the formal institutions was identified in the investment success of the big agricultural business of Ukraine. The main causes of the low investment attractiveness of small and medium-sized business in the agrarian sector of the Ukrainian economy were defined – a limited and inefficient use of budget funds, weak market and investment maturity of non-formal institutions. The state of the non-formal institutions (sociocultural, psychological type of the Ukrainian peasantry) was identified as the main reason of the small and medium-sized business lag compared to the investment achievements of the agricultural holdings. The ways of development for the non-formal institutions were substantiated from the experience and examples of Poland and other developed countries. It was accentuated that asset capitalization of the small and medium-sized companies would be important for development of the investment processes in Ukraine.
Cytowanie	Zhuk V. (2015) Instytucjonalne podstawy rozwoju procesów inwestycyjnych rolnictwa w gospodarce Ukrainy.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 1: 5-17
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2015_n1_s5.pdf

Autor	Żaneta Pietrzak, Joanna Piłacik
Tytuł	Ewolucja roli i zadań specjalisty rachunkowości zarządczej wobec wyzwań otoczenia
Title	The evolution of role and responsibilities of management accountants facing the challenges of environment
Słowa kluczowe	specjalista rachunkowości zarządczej; kontroler; rachunkowość zarządcza
Key words	management accountants; controller; management accounting
Abstrakt	Zmiany zakresu, struktury i narzędzi rachunkowości zarządczej występujące w praktyce znacząco wpłynęły również na zmianę roli, umiejętności i metod działania specjalisty rachunkowości zarządczej. Kontroler dostarczając danych istotnych dla kierowników jednostek, coraz częściej uczestniczy w procesie zarządzania oraz wspiera menedżerów w podejmowaniu decyzji operacyjnych i strategicznych dla działalności przedsiębiorstw. Celem artykułu jest identyfikacja roli, funkcji oraz zadań realizowanych przez specjalistów rachunkowości zarządczej w Polsce w kontekście doświadczeń badaczy zagranicznych. Cel zostanie zrealizowany poprzez studia literaturowe, obejmujące analizę publikacji krajowych oraz zagranicznych. Analiza ta pozwoli przybliżyć omawianą tematykę oraz określić kierunek ewolucji zawodu kontrolera w przedsiębiorstwie. W pierwszej części artykułu omówiono rolę i funkcję specjalisty rachunkowości zarządczej, w drugiej części przedstawiono zakres obowiązków kontrolera w kontekście ewolucji rachunkowości zarządczej oraz sformułowano wnioski końcowe.
Abstract	Changes in the scope, structure and methods of management accounting found in practice, also had a significant impact on changing the role, skills and methods of management accountants. Controller providing data essential for the heads of the units are increasingly involved in the management and supports managers in set up operational and strategic decisions for activities of enterprises. This article aim to identify the role, functions and tasks performed by managerial accounting professionals in Poland in the context of the experience of foreign researchers. The objective will be done through literature studies, including an analysis of national and international publications. This analysis will bring the discussed topics and determine the direction of the evolution of the profession controller in the enterprise. In the first part of the article discusses the role and function of management accountants, in the second part presents the responsibilities controller of in the context of the evolution of management accounting and formulated conclusions.
Cytowanie	Pietrzak Ż., Piłacik J. (2015) Ewolucja roli i zadań specjalisty rachunkowości zarządczej wobec wyzwań otoczenia.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 71-79
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2015_n3_s71.pdf

Autor	Zygmunt Waśkowski
Tytuł	Wykorzystanie teorii interesariuszy w procesie kształtowania strategii marketingowej organizacji sportowych
Title	USAGE OF THE STAKEHOLDER THEORY IN THE PROCESS OF BUILDING THE MARKETING STRATEGY OF SPORTS ORGANISATIONS
Słowa kluczowe	teoria interesariuszy, marketing relacji, rynek sportowy, marketing sportu biegi maratońskie
Key words	Stakeholders’ theory, relationship marketing, sport, sport marketing, marathon runs
Abstrakt	Masowe imprezy sportowe traktowane jako produkt, z uwagi na swoją cykliczność, a nie ciągłość oferowania, wymagają innego sposobu zarządzania i wsparcia marketingowego. Mimo to podstawowe założenia teorii interesariuszy, a także koncepcja marketingu relacyjnego mogą być z powodzeniem wykorzystywane przez organizacje sportowe. Niezależnie od ich specyfiki oraz dualnego charakteru działania identyfikacja, a także analiza interesariuszy pozwalają lepiej przygotować ofertę w postaci planowanej imprezy sportowej, tak aby optymalizować jej wartość rynkową dla różnych grup odbiorców. Przykładem empirycznym, w których zaprezentowano wykorzystanie teorii interesariuszy w organizacji sportowej są Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji, które bazując na ww. teorii organizują jeden z największych w Polsce bieg maratoński.
Abstract	As mass sport events are being treated as a product, due to their periodicity instead of offering continuity, they demand a different way of management and marketing support. However, the basic assumptions of the stakeholders’ theory and the concept of relationship marketing can be successfully used by sports organisations. Regardless of their specificity and dual character of operating the identification and analysis of stakeholders allow to better prepare an offer in the form of a sports event in order to optimise its value for different groups of consumers. An empiric example of the usage of the stakeholders’ theory in a sports organisation can be the Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji which organise one of Polish biggest marathons basing on this theory.
Cytowanie	Waśkowski Z. (2015) Wykorzystanie teorii interesariuszy w procesie kształtowania strategii marketingowej organizacji sportowych.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 13(62): 157-170
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2015_n62_s157.pdf

Autor	Monika Król
Tytuł	LEGAL FRAMEWORK OF ENVIRONMENTAL LAW FOR AGRICULTURAL PRODUCTION IN POLAND
Title
Słowa kluczowe	ochrona środowiska w działalności rolniczej, odpowiedzialność za szkody w środowisku, GMO, rolnictwo ekologiczne
Key words	environmental protection in agriculture, liability for environmental damage, GMO, organic farming
Abstrakt	W Polsce, zarówno w okresie międzywojennym, jak i w całym okresie PRL, polityka państwa odnosząca się do rolnictwa wyznaczała jako zasadniczy cel - zapewnienie społeczeństwu bezpieczeństwa żywności w aspekcie ilościowym. Pierwsze regulacje prawne odnoszące się do ochrony środowiska w działalności rolniczej pojawiły się w latach siedemdziesiątych i odnosiły się do problemu przeciwdziałania zmianie przeznaczania gruntów rolnych na cele nierolnicze, zapobieganiu obniżania ich urodzajności oraz na przywracaniu wartości użytkowych gruntom rolnym zdegradowanym na skutek działalności nierolniczej. Po uzyskaniu członkostwa w UE promowania proekologicznych zachowań w działalności rolniczej służył Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej oraz zasady dobrej praktyki rolniczej, wprowadzone ze względu na uzależnienie wsparcia finansowego w ramach kilku środków objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 od spełnienia wymagań środowiskowych. Standardy te dotyczyły przede wszystkim wymogów związanych z racjonalną gospodarką nawozami, środkami ochrony roślin, gospodarką na użytkach zielonych, ochroną wód i gleb, racjonalnym wykorzystaniem ścieków i komunalnych osadów ściekowych, zachowaniem cennych siedlisk i gatunków występujących na obszarach rolnych, a także zachowaniem czystości i porządku w gospodarstwie. Okres harmonizacji polskiego ustawodawstwa z prawem EU oraz pierwsze lata członkostwa Polski we Wspólnocie przyniosły bardzo dynamiczny rozwój regulacji prawnej odnoszącej się do ochrony środowiska w działalności rolniczej. Wezwanie do zintegrowania celów w zakresie ochrony środowiska, a zwłaszcza różnorodności biologicznej z działalnością rolniczą widoczne jest w wielu aktach prawnych m.in w prawie emisyjnym, w regulacji odnoszącej się do działalności uciążliwej i niebezpiecznej, czy przepisom dotyczącym ochrony i korzystania z zasobów biosfery. W podsumowaniu należy podkreślić rosnące znaczenie rolnictwa w ochronie środowiska. Rolnictwo opiera się na środowisku, niezaprzeczalnie dostarcza środowiskowych dóbr publicznych, ale z drugiej strony produkcja rolna ma wpływ na poszczególne elementy środowiska. Zaliczenie podmiotów prowadzących działalność rolniczą do kategorii podmiotów korzystających ze środowiska, niezależnie od ich formy prawnej, ma niekwestionowane znaczenie w związku z instrumentami prawnymi odpowiedzialności za szkody w środowisku, jako gwarancja przestrzegania zasad obowiązujących w tej dziedzinie prawa. Rosnące wykorzystanie programów rolnośrodowiskowych, kodeksów dobrej praktyki rolniczej, zasad rolnictwa ekologicznego oraz wsparcie finansowe gospodarowania na obszarach o niekorzystnych warunkach wywarły pozytywny wpływ na różnorodność biologiczną użytków rolnych, w współcześnie działalność rolnicza przyczynia się do ochrony zasobów genetycznych, gatunków i siedlisk.
Abstract	In Poland, both in the interwar period, and throughout the communist period, the government policy relating to agriculture marked as the primary goal ensuring the public food security in terms of quantity. The first legislation relating to environmental protection in agricultural activities appeared in the seventies and addressed the problem of prevention of changing agricultural land for non-agricultural purposes, preventing of lowering their fertility and restoring value in use to agricultural land, degraded as a result of non-agricultural activities. After accession to the EU the following served to promote environmentally friendly farming practices: The Code of Good Agricultural Practice (2004) and the rules of the Common Good Agricultural Practice, introduced due to the dependence of financial support in the framework of several measures covered by the RDP for the fulfillment of environmental requirements. These standards related primarily to the requirements of the rational management of fertilizers, plant protection products, management of grasslands, water and soil conservation, rational use of wastewater and sewage sludge, conservation of valuable habitats and species found in agricultural areas, as well as maintaining cleanliness and order on the farm. The harmonization period of the Polish legislation with EU law and the first years of Polish membership in the community provided a very dynamic development of legal regulations relating to environmental protection in agriculture. A call to integrate the objectives of environmental protection, especially biodiversity and agricultural activities can be seen in many acts e.g. which include: emission law, regulation relating to the strenuous and dangerous activities, protection and use of recourses of the biosphere. In conclusions it is important to underline the role of agriculture to the environment. Agriculture is based on the environment, it indisputable delivers environmental public goods but on the other hand agricultural production has its impact to the particular elements of the environment. Including entities involved in agriculture production, into category of entities using the environment regardless of their legal form, is of unquestionable importance in view of the legal instruments of liability for environmental damage, as being guarantees for compliance with the rules in force in this area of the law. The growing use of agri-environment schemes, codes of good agricultural practices, organic farming and financial support for farming in less favored areas have had a positive impact on farmland biodiversity and modern farming in Poland contributes to the conservation of genetic resources, species and habitats.
Cytowanie	Król M. (2015) LEGAL FRAMEWORK OF ENVIRONMENTAL LAW FOR AGRICULTURAL PRODUCTION IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 13(62): 86-106
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2015_n62_s86.pdf

Autor	Marek Kunasz
Tytuł	Czynniki determinujące skłonność do założenia własnej firmy – analiza ekonometryczna
Title	Factors determining tendency for setting up one’s own company – econometric analysis
Słowa kluczowe	przedsiębiorczość, samozatrudnienie, własna firma, modele logitowe
Key words	entrepreneurship, self-employment, own business, logit models
Abstrakt	Celem pracy była analiza czynników sprzyjających prawdopodobieństwu wyboru samozatrudnienia jako docelowej formy aktywności zawodowej. W warstwie metodycznej znalazło zastosowanie instrumentarium modelowania ekonometrycznego (szacowano modele zmiennej jakościowej). Analizom poddano materiał empiryczny z badań przedsiębiorczości studentów studiów stacjonarnych w Polsce realizowanych w Uniwersytecie Szczecińskim. Z przeprowadzonych badań wynika, iż czynnikiem determinującym w wyraźnie największym zakresie prawdopodobieństwo podjęcia ryzyka działalności gospodarczej przez studentów jest posiadanie interesującego pomysłu na biznes.
Abstract	The aim of the paper was analysis of the factors supporting probability of choice of selfemployment as target form of vocational activity. Econometric modelling (models of quality variable were estimated) were applied in the methodological layer. Empirical material from research on entrepreneurship conducted on the group of students of day time studies in Poland carried out by the University of Szczecin. The conducted research show that the factor, which determines in the biggest extent probability of taking up risk of one’s own business by students is having an interesting idea for running a business.
Cytowanie	Kunasz M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2015_n4_s57.pdf

Autor	Krystyna Krzyżanowska, Marzena Trajer
Tytuł	Finansowanie grup producentów rolnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
Title	Financing groups of agricultural producers under rural development programme
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	The article introduces state of organization of groups of agricultural producers, legal basis and scope of financial aid granted in framework of Rural Development Programme for years 2007–2013 under activity „Groups of agricultural producers” as well as rules for support under financial perspective 2014–2020. The increase in pace of creating the groups in 2013, regional diversity concerning size of the groups and branch has been pointed out.
Abstract
Cytowanie	Krzyżanowska K., Trajer M. (2014) Finansowanie grup producentów rolnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 106: 57-70
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2014_n106_s57.pdf

Autor	Anna Grontkowska
Tytuł	Znaczenie dopłat w gospodarstwach ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej według wielkości ekonomicznej
Title	THE IMPORTANCE OF SUBSIDIES IN THE EU HORTICULTURAL FARMS OF DIFFERENT ECONOMIC SIZES
Słowa kluczowe	gospodarstwa ogrodnicze, dopłaty, wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego, FADN, Unia Europejska
Key words	horticultural farms, total subsidies excluding on investment, economic size of farm, FADN, European Union
Abstrakt	Celem opracowania jest zaprezentowanie struktury gospodarstw ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej oraz poziomu dopłat dla tych jednostek latach 2004-2011. Dodatko­wo dokonano podziału gospodarstw według kryterium wielkości ekonomicznej. W badaniach wykorzystano informacje z bazy FADN. Z badań wynika, że najliczniejszą grupę gospodarstw ogrodniczych stanowiły te o standardowej produkcji od 8 tys. do 25 tys. euro, natomiast najmniej liczną – najsilniejsze. W latach 2004-2011 odnotowano wzrost poziomu dopłat ogółem o prawie 90%, przy czym zaobserwowano wyraźne zróżnicowanie dotyczące wsparcia gospodarstw ogrodniczych zarówno między krajami, jak i między wydzielonymi grupami według wielkości standardowej produkcji. Gospodarstwa ogrodnicze z krajów skandynawskich uzyskały kilku­dziesięciokrotnie wyższe dopłaty niż gospodarstwa ogrodnicze z Włoch, Portugalii i Polski.
Abstract	The goal of this article was to present the structure of horticultural farms in accordance to the FADN economic class sizes and the total amount of subsidies in different EU countries in years 2004-2011. The data came from FADN. The results show, that the most numerous group of the horticultural farms were farms reaching standard output between 8 to 25 thousand Euro. The least numerous group were farms with standard output above 500 thousand Euro. In years 2004-2011 there was a high increase of almost 90%, in the level of subsidies. The financial support varied among countries and farms of different economic sizes. The subsides ranged from about 500 Euro per farm (in Italy) to 35 thousand Euro per farm (in Finland). The Scandinavian horticultural farms received several dozen higher subsidies than horticultural farms in Italy, Portugal or Poland.
Cytowanie	Grontkowska A. (2014) Znaczenie dopłat w gospodarstwach ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej według wielkości ekonomicznej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 66-76
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s66.pdf

Autor	Patrycja Beba, Walenty Poczta
Tytuł	Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej
Title	DEVELOPMENT AND THE ROLE OF THE POLISH FOOD INDUSTRY IN TERMS OF ACCESSION TO THE EUROPEAN UNION
Słowa kluczowe	przemysł spożywczy, rozwój przemysłu spożywczego, miejsce w gospodarce narodowej, pozycja w UE
Key words	food industry, food industry production
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie zmian zachodzących w polskim przemyśle spożywczym po akcesji Polski do Unii Europejskiej oraz ukazanie jego pozycji na tle innych krajów UE. Od momentu wejścia Polski w struktury UE polski przemysł spożywczy zaczął funkcjonować na jednolitym rynku europejskim, co w istotny sposób wpłynęło na jego rozwój. Ponadto w artykule określono wysokość poziomu wsparcia dla tego działu gospodarki ze środków Wspólnej Polityki Rolnej. W celu ustalenia znaczenia przemysłu spożywczego dokonano analizy struktury podmiotowej, wolumenu produkcji, zatrudnienia oraz przedstawiono udział w całej gospodarce narodowej. Następnie odniesiono go do przemysłu spożywczego Unii Europejskiej i na podstawie otrzymanych wyników określono miejsce polskiego przemysłu spożywczego w unijnym przemyśle spożywczym. Analizy przeprowadzono w oparciu o dane Eurostatu oraz dane pochodzące z Roczników Statystycznych Przemysłu i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Abstract	The aim of this article is to present the changes in the Polish food industry after the Polish accession to the European Union and show position of Polish food to other EU countries. Also specified the height of the level of support for this sector of the economy from the Common Agricultural Policy. Since its entry into the EU structures Polish food industry began to operate in the Single European Market, which significantly contributed to its development. In order to determine the role of this department economy analyzed its structure, the volume of production and employment. It also presents the share of the food industry in the national economy. Then, reference Polish food industry to the European Union and on the basis of the results specified place of the food industry in the EU food industry. Analyses were carried out on the basis of Eurostat data and data from Statistical Yearbooks of Industry and the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture (ARMA).
Cytowanie	Beba P., Poczta W. (2014) Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 11(60): 7-18
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n60_s7.pdf

Autor	Piotr Bórawski, Zbigniew Brodziński
Tytuł	Wykorzystanie wsparcia finansowego z Unii Europejskiej w gospodarstwach mlecznych w opinii ich właścicieli
Title	THE USE OF THE FINANCIAL SUPPORT FROM THE EUROPEAN UNION BY THE DAIRY FARM OWNERS
Słowa kluczowe	integracja europejska, gospodarstwa mleczne
Key words	European integration, dairy farms
Abstrakt	Celem badań jest ocena wykorzystania wsparcia z Unii Europejskiej (UE) przez właścicieli gospodarstw mlecznych oraz ocena organizacji i sytuacji ekonomicznej tych podmiotów. Badania przeprowadzono na grupie 100 gospodarstw objętych FADN, zajmujących się produkcją mleka na terenie województw mazowieckiego i podlaskiego. Analizowano wykorzystanie wsparcia uzyskanego w ramach działań PROW 2004-2006 i PROW 2007-2013. Wyniki badań zebrano za pośrednictwem kwestionariusza wywiadu skierowanego do producentów mleka. Z badań wynika, że zdecydowana większość respondentów nie korzystała ze wsparcia w ramach PROW 2004-2006 (86%). Sytuacja uległa zdecydowanej zmianie w kolejnym okresie programowania, w którym 82% objętych badaniami właścicieli gospodarstw mlecznych korzystało ze środków PROW 2007-2013. Wszyscy rolnicy korzystali z dopłat bezpośrednich. Grupa producentów mleka, która wzięła udział w badaniach, wypowiedziała się pozytywnie o integracji z UE. Rolnicy docenili szanse rozwoju, jakie dała ich gospodarstwom akcesja. Z badań wynika, że rolnicy oczekują od instytucji zarządzających PROW ograniczenia biurokracji oraz większej pomocy w przygotowaniu dokumentacji, szczególnie tej związanej z finansowaniem inwestycji.
Abstract	The objective of the study was to evaluate the use of the support from the European Union by the owners of dairy farms and the evaluation of the organization and the economic situation of these entitles. The study was conducted on the group of 100 farm owners involved in the production of milk in the region of Mazowsze and Podlasie. The paper analyzes the actions undertaken by farmers under the RDP 2004-2006 and 2007-2013. The research results were collected using questionnaires and interview dedicated to milk producers. During the survey farmers were asked to assess the existing tools of support from the EU. In addition the opinions of farmers concerning their attitudes to EU integration and expectations were collected. The research show that most farmers did not benefit from RDP 2004-2006 (86%). The situation improved during new period of programming in which (82%) of dairy farm owners used the RDP 2007-2013. All of the farmers benefited from subsidies. The research group of milk producers support the integration with the EU. Farmers see the chances of development which gave their farms Polish integration with EU. Farmers expect from the institutions managing RDP less bureaucracy and more help from officials in preparing documentation for the investment financing.
Cytowanie	Bórawski P., Brodziński Z. (2014) Wykorzystanie wsparcia finansowego z Unii Europejskiej w gospodarstwach mlecznych w opinii ich właścicieli.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 1: 127-136
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n1_s127.pdf

Autor	Karolina Babuchowska
Tytuł	Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej względem znaczenia kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich i jego przemian
Title	THE EU COMMON AGRICULTURAL POLICY TOWARDS THE IMPORTANCE OF HUMAN CAPITAL IN RURAL AREAS AND ITS TRANSFORMATION
Słowa kluczowe	młody rolnik, wspólna polityka rolna, zmiany demograficzne, starzenie się
Key words	young farmer, Common Agriculture Policy, demographic changes, ageing
Abstrakt	Obserwowany w wielu krajach Unii Europejskiej (UE) problem starzenia się społeczeństwa dotyczy także mieszkańców obszarów wiejskich. Niekorzystna struktura demograficzna mieszkańców wsi ma swoje odzwierciedlenie w strukturze demograficznej producentów rolnych. Średni wiek rolników wzrasta, a niska wartość wskaźnika urodzeń sprawia, że jest relatywnie niewiele osób młodych, które w przyszłości mogłyby przejąć i poprowadzić gospodarstwo rolne. Jak wynika z analiz Komisji Europejskiej, starzenie się producentów rolnych przekłada się na mniejsze zainteresowanie z ich strony inwestycjami, co może prowadzić do obniżenia konkurencyjności sektora rolnego. Problem niekorzystnej struktury demograficznej na obszarach wiejskich potęgują migracje młodych osób zamieszkujących te tereny do miast. Nowy okres programowania (2014-2020) przyniósł istotne zmiany we wspólnej polityce rolnej (WPR), której obecny kształt bardziej odpowiada wyzwaniom, jakie stoją przed UE. „Odmłodzenie” producentów rolnych ma kluczowe znaczenie dla konkurencyjności sektora rolnego, w związku z czym kwestia ta została uwzględniona w reformie WPR. W rezultacie zdecydowano o ustanowieniu wsparcia dochodów młodych rolników rozpoczynających działalność rolniczą, aby ułatwić im zakładanie działalności i dopasowanie strukturalne ich gospodarstw po rozpoczęciu działalności. Celem opracowania jest zaprezentowanie zmian demograficznych na obszarach wiejskich w wybranych krajach UE oraz wsparcia dedykowanego młodym rolnikom w latach 2014-2020 w ramach WPR.
Abstract	Problem of the society ageing process observed in many EU countries connects also inhabitants of rural areas. Disadvantageous demographic structure of rural inhabitants influences on demographic structure of agriculture producers. Average age of farmers increases and low birth rate value results in relative small number of young people, who can run individual farms in the future. According to European Committee analyses the aging process of agriculture producers results in their smaller interest in investments. It can lead to a decline in competitiveness of agriculture sector. Problem of disadvantageous demographic structure on rural areas increasing migrations of young people from villages to towns. New program period (2014-2020) has brought significant changes in Common Agriculture Policy which actual shape is more common to European Union challenges. “Younging process” of agriculture producers is a clue for competitiveness of agriculture sector therefore this issue has been included into CAP reform. In result it was decided about establishment of income support for young farmers starting their farms activities. The main aim of study was the presentation of demographic changes in given EU countries and support dedicated for young farmers within years 2014-2020 according to the Common Agriculture Policy.
Cytowanie	Babuchowska K. (2014) Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej względem znaczenia kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich i jego przemian.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 45-54
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s45.pdf

Autor	Magdalena Stefaniak, Elżbieta Szymańska
Tytuł	Znaczenie ruchu przygranicznego w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin wschodniej Polski
Title	The importance of cross-border traffic in the socio-economic development of the eastern Polish communes
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	The aim of this research was to recognize the importance of cross-border movement for the development of communes located along the eastern border. The research was carried out in two communes: Terespol and Piszczac. The analysis showed that the communes are rural and they are characterized by a low degree of entrepreneurship. High unemployment contributes to the migration of people to urban centres or abroad. Border traffic is an important element of economic life in such regions. Entrepreneurs and traders use a passive trade policy in relation to consumers across the eastern border. Such policy raises concerns about the further cooperation. Socio-economic development of the communes requires institutional support for small businesses and improvement of professional skills of the unemployed. What is more, taking advantage of natural values to develop tourism and recreation offer and increasing trade and cooperation with companies from the East are equally significant.
Abstract
Cytowanie	Stefaniak M., Szymańska E. (2014) Znaczenie ruchu przygranicznego w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin wschodniej Polski.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 105: 45-56
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2014_n105_s45.pdf

Autor	Rafał Balina
Tytuł	Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) na przykładzie banków spółdzielczych
Title	Corporate social responsibility (CSR) on the example of cooperative banks
Słowa kluczowe	społeczna odpowiedzialność biznesu; banki spółdzielcze; dzia- łalność społeczna
Key words	corporate social responsibility; cooperative banks; social activities
Abstrakt	W opracowaniu dokonano określenia wielkości i zakresu działalności społecznej prowadzonej przez banki spółdzielcze w latach 2009–2013. Badaniami objęto 50 banków spółdzielczych funkcjonujących w Polsce. Przeprowadzone badania wykazały, że w okresie badawczym banki spółdzielcze prowadziły dzia- łalność prospołeczną w istotnym dla społeczności lokalnych zakresie, przy czym działalność ta w latach 2011–2012 została ograniczona ze względu na skutki kryzysu finansowego. Ponadto badania wykazały, że banki spółdzielcze w znacznym zakresie wspierają funkcjonowanie społeczności lokalnych, na co wskazuje ogromny wachlarz dofinansowywanych inicjatyw lokalnych począwszy od dzia- łań na rzecz oświaty, kultury poprzez sport i organizacje religijne.
Abstract	The paper analyzes the size and scope of the social activities carried out by cooperative banks in the years 2009–2013. Study included 50 cooperative banks operating in Poland. The study showed that during the research cooperative banks led to a significant pro-social activities for local communities range and this activity in 2011–2012 was limited due to the effects of the financial crisis. In addition, studies have shown that cooperative banks to a large extent support the functioning of local communities, as indicated by a huge range of local initiatives funded from the efforts of education, culture through sports and religious organizations.
Cytowanie	Balina R. (2014) Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) na przykładzie banków spółdzielczych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 51-60
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2014_n4_s51.pdf

Autor	Mariola Chrzanowska, Nina Drejerska, Iwona Pomianek
Tytuł	Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia
Title	Warsaw suburban zone. Selected issues
Słowa kluczowe	obszary wiejskie, rynek pracy, przedsiębiorczość, kapitał ludzki, rozwój, strefa podmiejska, województwo mazowieckie, suburbanizacja
Key words	rural areas, labour market, entrepreneurship, human capital, development, suburban area, Mazovia region, suburbanisation
Abstrakt	Gminy podmiejskie Warszawy wybrane do badań są niewątpliwie obszarem intensywnych przemian społeczno-gospodarczych. Ta kumulacja procesów rozwojowych, rozlewanie się zjawisk charakterystycznych dla miast, powoduje, że badany obszar jest niezwykle interesujący z poznawczego punktu widzenia. Jednocześnie zachodzące zmiany są tak kompleksowe i wielowątkowe, że trudno wyodrębnić, co dokładnie powinno być przedmiotem badań – jeden wątek pociąga za sobą kilka niemniej interesujących następnych kwestii. W tej sytuacji pozostaje mieć nadzieję, że zaprezentowane wyniki badań przedstawiają zarówno ogólne tło zmian, jak i konkretne elementy rzeczywistości, jak np. powiązania funkcjonalne pomiędzy stolicą a jej obszarem podmiejskim w zakresie rynku pracy. Ponadto wydaje się, że wartością dodaną przeprowadzonych badań jest uwzględnienie zarówno działalności samorządów lokalnych, jak i małych oraz średnich przedsiębiorstw zlokalizowanych na badanym obszarze, jak również mieszkańców, ich sytuacji i opinii nt. zachodzących procesów. Badany obszar scharakteryzowano przy wykorzystaniu metod statystycznych. Wykorzystując miernik BZW, pogrupowano 30 gmin podmiejskich Warszawy na trzy klasy: o najwyższym, średnim i najniższym poziomie rozwoju. Do pierwszej grupy zostały zakwalifikowane: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, Stare Babice. Z wyjątkiem Nadarzyna, wszystkie gminy tej grupy graniczą bezpośrednio z Warszawą. Co więcej, oprócz Nieporętu, są to gminy położone po lewej stronie Wisły. Wskazuje to na najsilniejsze rozwojowe oddziaływanie Warszawy na gminy bezpośrednio z nią sąsiadujące, co więcej oddziaływanie ukierunkowane na stronę zachodnią miasta. W następnej grupie, 14 gmin stanowiło swoisty obszar przejściowy – najczęściej niegraniczący bezpośrednio z Warszawą, ale o silnym odziaływaniu miasta na procesy społeczno-gospodarcze tam zachodzące. Pozostałych 9 gmin to jednostki peryferyjne z punktu widzenia przyjętego obszaru badań, najdalej położone od stolicy, ale wciąż zaliczane do strefy podmiejskiej Warszawy. Wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w urzędach gmin strefy podmiejskiej Warszawy wskazują na fakt, że w większości ankietowanych jednostek samorządu terytorialnego opracowano strategie rozwoju. Może to świadczyć o świadomości władz w zakresie pobudzania aktywności zarówno własnej, jak i mieszkańców oraz przedsiębiorców, inwestowania w poprawę składników infrastruktury, jakości życia mieszkańców, ułatwiania startu działalności gospodarczej. Jednocześnie fakt posiadania strategii rozwoju może też być jedynie spełnieniem technicznego warunku koniecznego np. w przypadku ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków europejskich. Cele zapisane w strategiach były realizowane, aczkolwiek z uwagi na ograniczone środki finansowe wdrażanie strategii sprawiało trudności niektórym gminom (głównie o niskim poziomie rozwoju). Gminy (z kilkoma wyjątkami) były raczej aktywne w zakresie wykorzystania środków z Unii Europejskiej. Mimo to uskarżano się na skomplikowane procedury aplikowania oraz na nie zawsze korzystne dla gmin strefy podmiejskiej Warszawy warunki przyznawania dofinansowania do projektów (dochody per capita). Z reguły projekty były przygotowywane przez pracowników gminy, rzadko przez ekspertów zewnętrznych. Jako mocne strony gminy wskazywano przede wszystkim bliskość stolicy i dogodne połączenia komunikacyjne z innymi, większymi miastami, wysoki poziom infrastruktury technicznej, a także wolne tereny, które mogą zostać wykorzystane pod inwestycje. Jak wynika z charakterystyki mocnych stron, strefa podmiejska Warszawy charakteryzuje się nie tylko korzystnym układem infrastruktury drogowej i wolnymi przestrzeniami inwestycyjnymi, lecz w znacznej części także wysokimi walorami przyrodniczymi. Walory te mogą stanowić zarówno czynnik zachęcający, jak i ograniczający swobodę gospodarowania. Zdaniem ponad połowy władz gminnych, obszary przyrodniczo-chronione na terenie gminy stanowią szansę dla rozwoju przedsiębiorstw. Warunki te sprzyjają turystyce i rekreacji podmiejskiej, weekendowej lub biznesowej (organizacja konferencji w zielonym otoczeniu, a jednocześnie blisko Warszawy, np. Serock). Wyniki badań w przedsiębiorstwach wskazują, że na rynku lokalnym działalność koncentrowało 55% badanych jednostek. Ankietowani z gmin o niskim poziomie rozwoju, częściej niż pozostali, wykraczali zasięgiem działalności poza rynek lokalny – co wynikać mogło z potrzeby zwiększenia niewystarczającego popytu na swoje produkty i usługi. W opinii ankietowanych, najważniejszymi czynnikami decydującymi o lokalizacji przedsiębiorstw były: dogodne położenie w stosunku do odbiorców oraz chłonność rynku lokalnego lub regionalnego. Bliskość Warszawy została wskazana jako istotny czynnik lokalizacyjny w co czwartym przedsiębiorstwie. Podczas podejmowania decyzji o lokalizacji przedsiębiorstwa zwracano także uwagę na koszty związane z wynajęciem, zakupem lub budową lokalu. Z kolei w ramach podsumowującego pytania nt. postrzegania gminy, w której badane firmy miały swoją siedzibę, jako mocną stronę respondenci wskazywali bliskość Warszawy oraz dogodne połączenia komunikacyjne ze stolicą oraz innymi, większymi miastami, rozbudowaną infrastrukturę techniczną, ciągły rozwój gminy (związany m.in. ze stałym wzrostem liczby ludności w efekcie migracji oraz dużej liczby urodzeń) i odpowiednie warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Jako słabe strony wskazywano: słabą infrastrukturę techniczną, wysokie koszty i inne trudności prowadzenia działalności gospodarczej (np. brak wsparcia ze strony władz gminnych, brak usług doradczych), a także zbyt duże natężenie ruchu i związane z nim zanieczyszczenie środowiska oraz słabą komunikację drogową. Należy w tym miejscu zauważyć, że pewne czynniki były wskazywane zarówno w grupie mocnych, jak i słabych stron. Badani przedsiębiorcy mieli bowiem tendencję do oceny infrastruktury technicznej przez pryzmat swojego najbliższego otoczenia, np. konkretnej drogi dojazdowej do swojej firmy. W związku z tym uzyskane odpowiedzi były bardzo zróżnicowane i to co dla jednych było zaletą, np. zbudowanie drogi w ich bezpośredniej okolicy, dla innych nie miało znaczenia. Znaczna część przeprowadzonego badania pierwotnego w gospodarstwach domowych strefy podmiejskiej Warszawy dotyczyła powiazań funkcjonalnych pomiędzy stolicą a otaczającym ją obszarem w wymiarze rynku pracy. Sytuacja badanej populacji mieszkańców jest stosunkowo dobra; charakteryzuje ją zarówno wysoki wskaźnik aktywności zawodowej, jak i wysoki wskaźnik zatrudnienia. Generalnie więc bliskość rozwiniętego rynku pracy, jakim jest stolica, jak również jej bezpośrednie otocznie sprzyja aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Ta dobra sytuacja przyciąga też nowych mieszkańców zarówno z innych części regionu, jak i z samej Warszawy. Jak pokazały wyniki badań, nowo osiedlający się mieszkańcy to osoby młode, dobrze wykształcone, o relatywnie wysokich dochodach. Procesy te niewątpliwie prowadzą do zwiększenia potencjału ludzkiego badanych obszarów, wpisując się w dyskusję zarówno teoretyków, jak i praktyków nt. endogenicznych czynników wzrostu gospodarczego, równocześnie powodują jednak zwiększoną presję w wielu wymiarach. Jednym z nich są kwestie środowiskowe – rozwój funkcji mieszkaniowej wymaga kolejnych terenów przeznaczonych na ten cel. Są to w znakomitej większości inwestycje prywatne, dla których po wzrastających cenach, ale jednak znajdowane są kolejne obszary, np. dotychczasowe grunty rolne. Natomiast biorąc pod uwagę fakt, że są to najczęściej osoby dojeżdżające do pracy, to niewątpliwe wyzwaniem jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury w tym zakresie. Nowi migranci dojeżdżają na ogół własnymi samochodami, powodując znaczne obciążenie dróg wjazdowych do miasta. Prezentowane wyniki badań wyraźnie wskazują na brak atrakcyjnej oferty komunikacji publicznej dla tej grupy. Uzyskane rezultaty badań pozwalają również na identyfikację zjawisk, które nie są typowe tylko dla mieszkańców strefy podmiejskiej. Zjawiska te są częścią ogólnopolskich czy nawet ogólnoświatowych tendencji na rynku pracy. Co więcej, wydają się potwierdzać, że pomimo relatywnie lepszej sytuacji na rynku pracy w okolicy dużego miasta, strefa podmiejska nie jest obszarem wolnym od problemów spotykanych gdzie indziej. Należy w tym miejscu wspomnieć przede wszystkim o wynikach badań wskazujących na niestabilność zatrudnienia, szczególnie wśród osób młodych, też dobrze wykształconych oraz na istnienie szarej strefy – zatrudnianie pracowników bez formalnej umowy. Wyniki otrzymane za pomocą jednej z metod statystycznych – klasycznej analizy korespondencji – pozwalają na odniesienie się do przywoływanego w teorii kapitału kreatywnego. Wskazują bowiem na istnienie zależności pomiędzy wykształceniem wyższym a dużą i pełną samodzielnością pracy, wykształceniem średnim a średnim poziomem samodzielności oraz wykształceniem zasadniczym zawodowym i niskim poziomem samodzielności wykonywanej pracy. Ponadto przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić grupę przedsiębiorców, charakteryzujących swoją pracę jako w pełni samodzielną i kreatywną, przy czym wskazywali najczęściej własny pomysł jako początek aktywności zawodowej wykonywanej w trakcie badania. Biorąc pod uwagę fakt, że rynek pracy odgrywa znaczącą rolę w procesach formowania funkcjonalnych obszarów miejskich, otrzymano również istotne wyniki w zakresie aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Przeprowadzona analiza korespondencji pozwoliła na wyodrębnienie grupy „młodych migrantów” – z wyższym wykształceniem, którzy przeprowadzili się w ostatnim okresie (w latach 2005–2012); ich dochód przekraczał 2000 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Dominowali w tej grupie ludzie młodzi – 51% z nich nie przekroczyło 36. roku życia. Blisko 90% ankietowanych w tej grupie to pracownicy najemni dojeżdżający codziennie do pracy do Warszawy, przy czym ich średni czas dojazdu to godzina. Wyodrębniona została też grupa przedsiębiorców, którzy pracowali w miejscu zamieszkania; to głównie osoby od 36 do 55 lat (71% respondentów w tym wieku). Ponadto to osoby mieszkające w danym miejscu od urodzenia bądź ludność napływowa, ale o znacznie dłuższym czasie zamieszkania niż „młodzi migranci”. Prowadzi to do ciekawej konkluzji nt. tendencji do prowadzenia małej firmy na danym obszarze raczej przez osoby zakorzenione lokalnie. Pomimo zidentyfikowanych problemów, sytuacja badanej populacji mieszkańców obszarów podmiejskich wydaje się być podstawą do budowania pozytywnego wizerunku. Mała skala bierności zawodowej, posiadanie dodatkowych kwalifikacji (nabytych w trakcie kształcenia formalnego, ale też nieformalnego w przypadku osób o niższych poziomach wykształcenia), kreatywność przedsiębiorców, elastyczność (przynajmniej deklarowana) w grupie osób niepracujących, a poszukujących zatrudnienia wskazuje na faktycznie istniejące potencjały endogeniczne badanych gmin; potencjały trudne bądź niemożliwe do zidentyfikowania na podstawie danych statystycznych, a widoczne w badaniach jakościowych. Co więcej, wskazane potencjały są generalnie dostrzegane przez władze lokalne i przedsiębiorców, ale równocześnie w hierarchii mocnych stron zdecydowanie stawiane są za czynnikami wynikającymi z uwarunkowań czysto geograficznych czy infrastrukturalnych, które można by określić jako „twarde” determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego. Niemniej jednak, w opinii zespołu autorskiego, ta jakościowa identyfikacja „miękkich” potencjałów strefy podmiejskiej największego miasta w Polsce jest mocną stroną i ważnym wynikiem całego procesu badawczego podsumowanego niniejszą publikacją.
Abstract	This volume traces selected issues of economic and social development in the Warsaw suburban zone. It was elaborated as a part of the project entitled “Economic and social determinants of rural areas development of the Mazovia region in the suburban and external zone of Warsaw”, No N N114 145240, financed by the National Science Centre (Poland). The main purpose of the research was to identify and deeply characterize economic and social processes observed in rural areas of the Warsaw suburban zone. Specific objectives included: (1) diagnosis of a development level of selected communes in comparison with the whole region and identification of their diversification, (2) determination of demographic and economic potential of the Warsaw suburban zone inhabitants, especially from a perspective of a human capital level, (3) research on specificity of the Warsaw suburban zone inhabitants’ situation on the labour market, including a scale of economic inactivity, unemploymentand employment in the group of respondents, and in particular commuting to Warsaw as a central city of the functional region, (4) identification of conditions of enterprises that function there, as well as reasons and directions of diversification of their activities, (5) determination of a role of local self-government and other institutions in fostering and promoting entrepreneurship in rural areas and evaluation of local self-government activities in applying for and using the European Union support. The empirical research was conducted in rural households, enterprises and local self-governmental units in 30 rural and rural-urban communes around Warsaw, which were identified as the Warsaw suburban zone basing on the methodology of Korcelli and Śleszyński [Korcelli P. and Śleszyński P., 2011: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – projekt z 25 stycznia 2011 roku, delimitacja opracowana wcześniej na potrzeby programu ESPON] as well as Bański [Bański J. (ed.), 2009: Analiza zróżnicowania i perspektywy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku. Studia Obszarów Wiejskich tom 16, PTG, IGIPZ PAN, Warsaw; typology of communes according to the impact ranges (development of urban functions)]. Finally, the research included questionnaire interviews in 800 households (2215 adult participants), 221 micro and small enterprises as well as postal questionnaire in 30 local self-government offices. Research results show that the analysed suburban communes of Warsaw are an area of an intense socio-economic transformation. However, the multi-threaded nature of these changes makes the authors present a reduced general background of the changes. Moreover, the authors hope that provided examples, such as functional connections between the capital city and its suburban area in the labour market, are a good illustration of the changes. Especially as these changes are presented at the same time from the perspective of three key groups: local self-government, inhabitants and entrepreneurs. The studied area was characterized using some statistical methods. The use of the relative development level measure (BZW) made it possible to group investigated 30 communes in three development classes: the highest, medium and the lowest one. The first group included: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, and Stare Babice. With the exception of Nadarzyn, all these communes directly border Warsaw. Furthermore, apart from Nieporęt, these communes are situated on the left bank of the Vistula river. This indicates the strongest development impact of Warsaw on directly neighbouring communes as well as the impact oriented towards the west of the city. The next group of 14 communes constituted a specific area of transition – usually not directly bordering Warsaw but with strong impact of the city on socio-economic processes taking place there. The remaining 9 communes are peripheral units in the investigated area, being the farthest away from Warsaw but still included in the suburban zone. According to research results, majority of local self-governments had development strategic documents. This may indicate the authorities’ awareness of the role of stimulating inhabitants’ and entrepreneurs’ activity as well as their own investments in improving infrastructure assets, quality of life and facilitating business start. At the same time, providing a development strategy may also be only the fulfilment of a technical precondition – for example, in the case of applying for the European Union funds. The communes authorities (with some exceptions) were rather active in applying for the support. Nevertheless, they complained about complicated procedures of applying and sometimes detrimental conditions for granting funds for projects to the Warsaw suburban zone communes (per capita income). In the opinion of representatives of local self-government offices, the strengths of  the Warsaw suburban area include: a convenient system of road infrastructure and accessible investment area. Additionally, there are large areas of communes characterized by high natural values. These values can be both stimulating as well as limiting possibilities of economic activities. According to more than a half of the local authorities, the natural environment provides a great opportunity for development of weekend or business tourism (for example conference and professional meetings with a quiet and peaceful atmosphere close to nature in Serock). Entrepreneurs focused their activity mostly on the local market. The respondents from communes with a low level of development, more frequently than others, came out beyond the local market – which could be a result of their need to increase insufficient demand for their products and services. In their opinion, the most important factors determining the firm location included: proximity to customers and local or regional market capacity. The neighbourhood of Warsaw was identified as an important factor in every fourth company. The most important strengths included: proximity to Warsaw, good transport connections with the capital city and othermajor cities, developed technical infrastructure, continuous development of communes (related, inter alia, to constant growth of the population as a result of migration and high birth rates) as well as appropriate conditions for entrepreneurship development. They also pointed out some weaknesses: poor technical infrastructure, high costs and other difficulties in doing business (e.g. lack of support from the local authorities, lack of advisory services), too much traffic, pollution and poor road communications. It should be noted that some factors were indicated as both the strengths and the weaknesses. The entrepreneurs had a tendency to assess the technical infrastructure through the lens of their immediate environment, such as a particular driveway to a firm. Therefore, the responses were very diverse, and what for some respondents was an advantage, for others did not matter at all. The situation of inhabitants on the labour market was relatively good. It was characterized by high rates of either professional activity or a high rate of employment. Therefore, proximity of the developed labour market (the capital city) as well its immediate environment promote professional activity of the suburban inhabitants. It attracts new people both from other parts of the region and from Warsaw as well. As shown by the results, the newly settled inhabitants were young, well-educated, with a relatively high level of income. These processes undoubtedly lead to an increase of human potential of the examined areas and reflect a discussion of both theorists and practitioners on endogenous growth factors. Though, these changes also increased pressure in many dimensions. Firstly, environmental issues should be considered. The development of the residential function requires more land for this purpose. New residential areas are usually private investments using for example previous agricultural land, but with increasing prices year by year. Secondly, the provision of appropriate infrastructure to people commuting to work every day is another challenge. New migrants usually use their own cars, causing a significant traffic jams on the way to Warsaw. The results clearly indicate no attractive offers of public transport in this case. These results also allow to identify some phenomena that are typical not only of the residents of the suburban zone. These phenomena are a part of national or even global trends in the labour market. Furthermore, they seem to confirm that, despite the relatively better labour market situation in the area of a big city, the suburban zone is not free from problems encountered elsewhere. Here, we should remember about job insecurity, especially among young, well-educated people, and the existence of the shadow economy – hiring workers without any formal contract. Conclusions drawn basing on one of statistical methods (a classical correspondence analysis) allow to refer to a concept of creative capital. They prove a relationship between having a tertiary education attainment and significant or full independence in the workplace, secondary education and a medium level of independence as well as vocational education and a low level of independence in the workplace. Moreover, the conducted analysis allowed to distinguish a group of entrepreneurs who perceived their work as fully creative and independent; they also stressed their own ideas as the beginnings of their present professional activities. Taking into account the fact that the labour market plays an important role in forming the functional city areas, the research results also allow to draw some significant conclusions in this aspect. The correspondence analysis allowed to distinguish a group of “new migrants” with tertiary education attainments, who moved recently (2005–2012) and who can be characterized by a relatively high income level (more than 2000 zlotys net per person in a household). The majority of them were young people (71% were 36 years old or younger). They usually commuted to Warsaw every day and it took them one hour on average to get to the workplace. There was also a group of entrepreneurs who mainly ran their businesses at the place of living. Usually they had lived there since their birth or moved but considerably earlier than “new migrants”. It leads to an interesting conclusion about running a company rather by people locally rooted. Despite the problems, the situation of the suburban population seems to be quite advantageous. The small scale of inactivity, additional qualifications (acquired both in formal and informal education), entrepreneurs’ creativity, flexibility (at least declared) in a group of people unemployed and seeking for employment indicate actually existing endogenous potential of the investigated communes. Even though, the potentials are difficult or impossible to be identified on the basis of statistical data, but clearly visible in qualitative research. What is more, the indicated potentials are generally noticed by the local authorities and entrepreneurs. However, in the strength hierarchy they are underestimated and still remain behind factors connected with purely geographical considerations or infrastructure, which could be described as “hard” determinants of socio-economic development. Nevertheless, in the opinion of the authors, the qualitative identification of “soft” potentials of the suburban zone of the largest city in Poland is the strong point and an important result of the whole process of research summarised in this publication.
Cytowanie	Chrzanowska M., Drejerska N., Pomianek I. (2014) Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia.
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2014_strefa_podmiejska.pdf