Wyniki wyszukiwania

Autor	Marian Podstawka
Tytuł	Inflacja a koszty produkcji wybranych produktów rolniczych w 2022 roku
Title	INFLATION AND PRODUCTION COSTS OF SELECTED AGRICULTURAL PRODUCTS IN POLAND IN 2022
Słowa kluczowe	produkcja rolna, inflacja, cena, prognoza
Key words	agricultural production, inflation, price, forecast
Abstrakt	Celem opracowania było przedstawienie działań podejmowanych, w ostatnich latach, przez państwowe władze publiczne wpływających na inflację w Polsce. Na tym tle dokonano oceny wzrostu cen na rolnicze kupowane środki produkcji, które skorelowano ze strukturą kosztów i na tej podstawie oszacowany został wzrost kosztów produkcji podstawowych produktów rolniczych w 2022 roku. Następnie ten prognozowany wzrost kosztów produkcji odniesiono do szacowanych przychodów. Pozwoliło to ustalić ich wzrost, który umożliwiałby utrzymanie dotychczasowego poziomu dochodów rolniczych. Działania ratunkowe rządu wywołane przez COVID-19 miały trzy główne źródła finansowania:• wydatki budżetu państwa i budżetu środków europejskich – 23,2 mld zł,• Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 – 92,7 mld zł,• tarcze finansowe Polskiego Funduszu Rozwoju – 63,5 mld zł,O ile działania interwencyjne rządu, w warunkach kryzysu, należy ocenić pozytywnie, to ich sposoby realizacji krytycznie. Wsparcie finansowe w ramach tarcz otrzymały firmy, które wykazywały spadek obrotów spowodowany pandemią koronawirusa. W efekcie wspierano te firmy, które być może celowo tworzyły warunki do otrzymania wsparcia. Firmy dobrze prosperujące w warunkach COVID-19 takiego wsparcia były natomiast pozbawione.We wszystkich analizowanych rodzajach działalności produkcji rolniczej roślinnej w 2022 roku nastąpi wzrost kosztów ich wytwarzania o około 50-60% Wyjątkiem będzie produkcja żyta, gdzie wzrost kosztów będzie jeszcze wyższy.
Abstract	The aim of the paper is to present measures taken in recent years by state public authoritiesthat affect inflation in Poland. An assessment was made of the growth in prices for purchasedagricultural inputs, which was correlated with cost structures, and on this basis an increase in theproduction costs of basic agricultural products in 2022 was estimated. This projected increase inproduction costs was then related to estimated income. This made it possible to determine theirgrowth, which would allow the current level of agricultural income to be maintained. Thegovernment rescue measures triggered by COVID-19 had three main sources of funding:expenditure of the state budget and the budget of European funds - PLN 23.2 billion, COVID-19Counteracting Fund - PLN 92.7 billion, and financial shields of the Polish Development Fund -PLN 63.5 billion,While the government's intervention activities, under the conditions of the crisis, should beassessed positively, their methods of implementation should be assessed critically. Financialsupport under the shields was given to companies that showed a decline in turnover caused by thecoronavirus pandemic. As a result, those companies that may have deliberately created theconditions to receive support were supported. In all analyzed types of agricultural crop productionactivities in 2022, there will be an increase in the cost of their production by about 50-60%. Theexception will be the production of rye, where the cost increase will be even higher.
Cytowanie	Podstawka M. (2022) Inflacja a koszty produkcji wybranych produktów rolniczych w 2022 roku.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 27(76): 89-98
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2022_n76_s89.pdf

Autor	Mariusz Chądrzyński, Kinga Gruziel, Monika Wyszomirska
Tytuł	Polityka społeczna realizowana w gminie wiejskiej
Title	Social policy implemented in rural municipality
Słowa kluczowe	polityka społeczna, „Rodzina 500+”, bezrobocie, aktywność zawodowa, przyrost naturalny, dochody dyspozycyjne
Key words	social policy, “Family 500+”, unemployment, activity in the labour market, birth rate, disposable income
Abstrakt	Polityka społeczna ma na celu w głównej mierze minimalizowanie problemów społecznych, a zwłaszcza dysproporcji dochodowych zarówno między grupami zawodowymi, jak i w ujęciu regionalnym. Jednym z przyjętych zadań analizowanej polityki jest wsparcie finansowe udzielane gospodarstwom domowym między innymi przez zagwarantowanie im poczucia bezpieczeństwa, zwłaszcza w zakresie dochodów. Przedmiotem badań było oszacowanie skuteczności polityki społecznej realizowanej w Polsce na przykładzie gminy wiejskiej. W opracowaniu podjęto próbę wskazania wymiernych efektów wprowadzonego w Polsce instrumentu polityki społecznej, jakim jest program „Rodzina 500+”. Wspiera on finansowo rodziny, polepszając ich sytuację materialną. Ponadto w założeniu jego twórców ma na celu poprawę współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce. Zauważalne są również niedoskonałości analizowanego instrumentu polityki społecznej, który negatywnie wpływa na sytuację zawodową ludności, w szczególności kobiet. Jednak w większości program „Rodzina 500+” jest oceniany pozytywnie przez jego beneficjentów. Na podstawie odpowiedzi ankietowanych nie można stwierdzić, że jego wprowadzenie przyczyni się do przyrostu urodzeń, a według respondentów koszty z tym związane mogą przyczyniać się do ograniczania współfinansowania obszarów życia równie pożądanych przez społeczeństwo (edukacja, ochrona zdrowia, infrastruktura publiczna).
Abstract	Social policy primarily aims to minimise social problems, in particular the issues concerning income disparities amongst professional groups as well as regionally. One of the adopted objectives of the analysed policy is the financial support for households, including guaranteeing a sense of security, especially in terms of income. The subject of the study was to assess the effectiveness of social policy implemented in Poland on the example of a rural municipality. The study attempts to indicate the measurable effects of a social policy instrument implemented in Poland, specifically the “Family 500+” programme. The programme supports families by improving their financial situation. In addition, according to its creators, the objective of the programme is to increase the birth rate in Poland. The imperfections of the analysed social policy instrument are also noticeable. It negatively affects the employment situation in the country, particularly for women. However, in most cases, the “Family 500+” programme is positively rated by the beneficiaries. Based on the results of the conducted study, it cannot be concluded that the “Family 500+” programme contributes to the increase in the birth rate, while the costs of its implementation may contribute to limiting the cofinancing of other areas of life, ones that are desired by the society to the same degree (education, health care, public infrastructure).
Cytowanie	Chądrzyński M., Gruziel K., Wyszomirska M. (2019) Polityka społeczna realizowana w gminie wiejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 29-39
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s29.pdf

Autor	Katarzyna Brodzińska
Tytuł	Ekologizacja rolnictwa w aspekcie polityki finansowego wsparcia
Title	The Ecologization of Agriculture in Aspect of Financial Support Policy
Słowa kluczowe	rolnictwo ekologiczne, wspólna polityka rolna (WPR), wsparcie finansowe
Key words	organic farming, common agricultural policy (CAP), financial support
Abstrakt	Celem artykułu jest rozpoznanie procesu ekologizacji rolnictwa w Polsce przy uwzględnieniu światowych tendencji rozwoju rolnictwa ekologicznego i realizowanej polityki wsparcia finansowego w ramach WPR. W analizach wykorzystano dane statystyczne Międzynarodowej Federacji Rolnictwa Ekologicznego - IFOAM i Instytutu Badań Rolnictwa Ekologicznego - FIBL oraz Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – GIJHARS. Z przeprowadzonych analiz wynika, że proces ekologizacji rolnictwa przebiega w różnym tempie na poszczególnych kontynentach, ale to właśnie w Europie wzrasta zarówno powierzchnia upraw, jak i dynamicznie rozwija się rynek ekologicznych produktów żywnościowych. W Polsce duży wpływ na proces ekologizacji rolnictwa ma realizowana polityka wsparcia finansowego, a powodzenie tego procesu zależy od umocnienia rynkowego ekologicznych gospodarstw rolnych (wzrostu towarowości i skrócenia łańcucha dostaw żywności) oraz budowania świadomości ekologicznej konsumentów.
Abstract	The aim of the article is to recognize the process of greening of the agriculture in Poland in terms of worldwide development tendencies and the policy of financial support under the CAP. Analyses were conducted using statistical data from the International Federation of Organic Agriculture – IFOAM, the Institute of Organic Farming Research - FIBL and the Main Inspectorate of Trade Quality of Agricultural and Food Products – GIJHARS. Analyses showed that the process of greening of the agriculture is proceeding at different speeds on individual continents, but it is in Europe that both the area of cultivation and the market for organic food products is rapidly growing. In Poland, the implemented policy of financial support has a major impact on the process of greening of the agriculture, and the success of this process depends on the market strengthening of ecological farms (increase in commodity and shortening the food supply chain) and building ecological awareness of consumers.
Cytowanie	Brodzińska K. (2018) Ekologizacja rolnictwa w aspekcie polityki finansowego wsparcia.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 3: 49-58
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n3_s49.pdf

Autor	Krystyna Krzyżanowska
Tytuł	Organizowanie się rolników w grupy i organizacje producentów w obszarze rolnictwa
Title	Farmers organizing into groups and producer organizations in the area of agriculture
Słowa kluczowe	grupy producentów rolnych, grupy i organizacje producentów owoców i warzyw, rolnictwo
Key words	agricultural producer groups, fruit and vegetables producer groups and organizations, agriculture
Abstrakt	Celem opracowania było rozpoznanie stanu i regionalnego zróżnicowania integracji producentów w branżach rolniczych, preferencji dotyczących wyboru form prawnych przedsiębiorstw, przedstawienie zakresu przyznanej pomocy finansowej ze środków krajowych i Unii Europejskiej oraz możliwości wsparcia finansowego w perspektywie lat 2014–2020. Z przeprowadzonej analizy wynika, że według stanu na 30.06.2017 roku wsparcie finansowe dla grup producentów rolnych wynosiło tylko 882,7 mln zł, a dla grup/organizacji producentów owoców i warzyw 7,8 mld zł, w tym 98,7% otrzymały wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw. W nowej perspektywie finansowej 2014–2020 grupy producentów rolnych utworzone w kategoriach: drób żywy, mięso i jadalne podroby wyłączone zostały z możliwości wsparcia finansowego, a pomoc w sektorze owoców i warzyw może być realizowana jedynie dla uznanych organizacji producentów na dofinansowanie funduszu operacyjnego.
Abstract	The aim of the study was to identify the state and regional diversification of producers’ integration in the agricultural sector, the preferences for the choice of legal forms of companies as well as to present the scope of financial suport granted from national and European funds, and the possibility of financial support in the 2014–2020 perspective. According to the analysis, as of June 30, 2017, financial support for agricultural producer groups was only PLN 882.7 million and for fruit and vegetable producer groups / organizations PLN 7.8 billion, including 98.7% pre-approved groups of fruit and vegetable producers. In the new financial perspective for 2014–2020, agricultural producer groups established in the category of live poultry, meat and edible offal are excluded from financial support, while aid in the fruit and vegetable sector can only be provided to recognized producer organizations for co-financing of the operational fund.
Cytowanie	Krzyżanowska K. (2017) Organizowanie się rolników w grupy i organizacje producentów w obszarze rolnictwa.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 119: 141-153
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n119_s141.pdf

Autor	Bogdan Klepacki, Elżbieta Radochońska-Wasiewicz
Tytuł	Sytuacja ekonomiczna małych i średnich przedsiębiorstw korzystających z programu wzrostu konkurencyjności
Title	The economic situation of small and medium- -sized enterprises benefiting from competitiveness enhancement program
Słowa kluczowe	programy pomocowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, konkurencyjność
Key words	aid programs, small and medium enterprises, competitiveness
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w przedsiębiorstwach, które uzyskały dotacje w ramach programu wzrost konkurencyjności. Dokonano rozpoznania poziomu i kierunków wykorzystania środków finansowych otrzymanych przez przedsiębiorstwa w oraz ich oddziaływania na sytuację ekonomiczną jednostek gospodarczych bezpośrednio po ich uzyskaniu, oraz po okresie kilku lat. Stwierdzono, że uzyskanie dotacji nie wywołało efektu „prorozwojowego”, a nawet wsparcie finansowe z zewnątrz zmniejszało innowacyjność, łatwiej było bowiem uzyskać dotację niż polepszyć w inny sposób funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W badaniach nie potwierdzono korzystnego oddziaływania dotacji na funkcjonowanie przedsiębiorstw, a nawet w niektórych branżach (transportowej, informatycznej) wyższy poziom dotacji był negatywnie skorelowany z osiąganymi wskaźnikami zobowiązań czy płynności.
Abstract	The paper presents the results of research carried out in companies that received grants under the program of increasing competitiveness. The level and directions of the use of financial resources received by enterprises and their impact on the economic situation of business units immediately after their acquisition and after several years were recognized. It was found that the grant did not have a “pro-development effect”, and even financial support from the outside reduced innovation, because it was easier to obtain a grant than to improve the functioning of the company. Research has not confirmed the positive impact of subsidies on businesses, and even in some industries (transport, IT), the level of subsidies was negatively correlated with the debt or liquidity ratios.
Cytowanie	Klepacki B., Radochońska-Wasiewicz E. (2017) Sytuacja ekonomiczna małych i średnich przedsiębiorstw korzystających z programu wzrostu konkurencyjności.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 119: 5-21
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n119_s5.pdf

Autor	Andrzej Czyżewski, Łukasz Kryszak
Tytuł	Współzależności międzygałęziowe w sektorze rolnym w świetle modelu input-output a poziom finansowego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach
Title	The Input-Output Analysis in the Agricultural Sector and Level of Financial Support for Agriculture in Selected Countries
Słowa kluczowe	model input-output, efektywność makroekonomiczna rolnictwa, wsparcie finansowe, wykorzystanie zasobów własnych, nadwyżka ekonomiczna, import, eksport
Key words	input-output model, macroeconomic effectiveness of agriculture, financial support, use of own resources, economic surplus, import, export
Abstrakt	Głównym celem artykułu było zbadanie współzależności międzygałęziowych w odniesieniu do rolnictwa przy pomocy modeli input-output w wybranych krajach w kontekście poziomu wsparcia finansowego rolnictwa w tych państwach. Do badań wybrano 10 krajów spoza Unii Europejskiej, dla których dostępne były dane dotyczące poziomu wsparcia rolnictwa. Zakres czasowy obejmował lata 1995-2011, natomiast głównym źródłem danych były tablice przygotowane w ramach projektu World Input-Output Database. Przeprowadzone analizy potwierdziły paradoks rozwojowy rolnictwa, zgodnie z którym wysoki potencjał sektora rolnego wiąże się z relatywnie niską efektywnością makroekonomiczną i jednocześnie wysoką wydajnością pracy. W artykule określono też poziom samowystarczalności sektora rolnego w badanych krajach oraz związki rolnictwa z zagranicą. Dodatkowo wskazano na proces wyrównywania się poziomu wsparcia dla rolnictwa w poszczególnych krajach, przy utrzymaniu relatywnie wysokiego zróżnicowania.
Abstract	The study selected 10 non-EU countries for which data concerning the level of support for agriculture were available. The time range covered the years 1995-2011, while the main sources of data were tables prepared as part of the World Input-Output Database. The conducted analysis confirmed the paradox of development of agriculture, according to which the high potential of the agricultural sector is associated with a relatively low macroeconomic efficiency and at the same time high productivity. The article sets a level of self-sufficiency in the agricultural sector in the studied countries as well as international trade relations with foreign countries. In addition, it noted the process of equalizing the level of support for agriculture in different countries, while maintaining a relatively high diversity.
Cytowanie	Czyżewski A., Kryszak Ł. (2016) Współzależności międzygałęziowe w sektorze rolnym w świetle modelu input-output a poziom finansowego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 2: 55-65
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n2_s55.pdf

Autor	Grzegorz Patoła
Tytuł	Wsparcie agroturystyki w Małopolsce w ramach PROW 2007–2013
Title	Support for agrotourism in Małopolska province from Rural Development Programme 2007–2013
Słowa kluczowe	gospodarstwa agroturystyczne, Małopolska, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, rozwój, wsparcie finansowe
Key words	agritourism farm, Małopolska province, Rural Development Programme, development, financial support
Abstrakt	Praca poświęcona jest wykorzystaniu funduszy pochodzących z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) w latach 2007–2013 przez małopolskie gospodarstwa agroturystyczne. W artykule zaprezentowano gospodarstwa agroturystyczne w Małopolsce z uwzględnieniem poszczególnych powiatów. Przedstawiono wsparcie finansowe, jakie uzyskały gospodarstwa agroturystyczne ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Dokonano analizy głównych czynników, które przyczyniają się do korzystania ze wsparcia z funduszy europejskich przez gospodarstwa agroturystyczne.
Abstract	The work is devoted to the use of funds from the Rural Development Programme for the years 2007–2013 by agritourism farm in the Małopolska province. The article describes the agritourism farm in the Małopolska, taking into account all counties. Another issue concerns financial support which agritourism farm received from the Rural Development Programme. By using statistical data author of the paper analyzes the main factors that contribute to the use of support from European funds by agritourism farm.
Cytowanie	Patoła G.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2016_n5_s95.pdf

Autor	Grażyna Nachtman
Tytuł	Efekty produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw ekologicznych w 2013 roku
Title	PRODUCTION-ECONOMIC PERFORMANCE OF ORGANIC FARMS IN THE YEAR 2013
Słowa kluczowe	gospodarstwo ekologiczne, rachunkowość rolna FADN, efektywność produkcji ekologicznej, dochodowość gospodarstw ekologicznych, produktywność ziemi, wsparcie finansowe gospodarstw ekologicznych, ekologiczny system produkcji
Key words	organic farms, agricultural accountancy FADN, efficiency of organic production, profitability of organic farms, land productivity, financial support of organic farms, organic farming system
Abstrakt	W Polsce wśród gospodarstw ekologicznych tylko około 2/3 stanowią jednostki prowadzące produkcję wyłącznie w systemie ekologicznym. Pozostałe gospodarstwa ekologiczne prowadzą także produkcję w systemie konwencjonalnym. Opracowanie obejmuje sytuację produkcyjno-ekonomiczną gospodarstw stosujących wyłącznie ekologiczne metody produkcji, które były zlokalizowane w ośmiu województwach. Gospodarstwa charakteryzowały się niską wielkością ekonomiczną i niskimi zasobami ziemi przy stosunkowo wysokich zasobach pracy, ale cechowały się zróżnicowaniem kierunków produkcji. Gospodarstwa większe obszarowo z województwa dolnośląskiego i warmińsko-mazurskiego skupiły się na chowie zwierząt trawożernych, uprawie roślin pastewnych i zbóż, natomiast w pozostałych województwach (lubelskim, mazowieckim, małopolskim, podkarpackim, świętokrzyskim, podlaskim) zakres działalności produkcyjnych był szerszy, w tym wzbogacony o produkcję warzyw i owoców. Działalność operacyjna większości tych gospodarstw była nieopłacalna i tylko dzięki dopłatom mogły one funkcjonować.
Abstract	The paper discusses the organization, production and economic effects of organic farms, applying exclusively organic production methods. They were deployed mainly in the eastern part of Poland. The average utilized agricultural area was between 15 and 35 hectares and they represented various types of production. The increase in production volume was clearly dependent on the intensity of production level. In terms of production results, much worse outcomes were observed in farms focused on animal production. In most farms the production was unprofitable - the costs were higher than the output. Family farm income in all groups of holdings was positive only after adding the value of subsidies to operational activities was taken into account. However, most of these farms is not viable and unable to develop.
Cytowanie	Nachtman G. (2015) Efekty produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw ekologicznych w 2013 roku.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 102, z. 3: 78-90
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2015_n3_s78.pdf

Autor	Monika Król
Tytuł	LEGAL FRAMEWORK OF ENVIRONMENTAL LAW FOR AGRICULTURAL PRODUCTION IN POLAND
Title
Słowa kluczowe	ochrona środowiska w działalności rolniczej, odpowiedzialność za szkody w środowisku, GMO, rolnictwo ekologiczne
Key words	environmental protection in agriculture, liability for environmental damage, GMO, organic farming
Abstrakt	W Polsce, zarówno w okresie międzywojennym, jak i w całym okresie PRL, polityka państwa odnosząca się do rolnictwa wyznaczała jako zasadniczy cel - zapewnienie społeczeństwu bezpieczeństwa żywności w aspekcie ilościowym. Pierwsze regulacje prawne odnoszące się do ochrony środowiska w działalności rolniczej pojawiły się w latach siedemdziesiątych i odnosiły się do problemu przeciwdziałania zmianie przeznaczania gruntów rolnych na cele nierolnicze, zapobieganiu obniżania ich urodzajności oraz na przywracaniu wartości użytkowych gruntom rolnym zdegradowanym na skutek działalności nierolniczej. Po uzyskaniu członkostwa w UE promowania proekologicznych zachowań w działalności rolniczej służył Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej oraz zasady dobrej praktyki rolniczej, wprowadzone ze względu na uzależnienie wsparcia finansowego w ramach kilku środków objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 od spełnienia wymagań środowiskowych. Standardy te dotyczyły przede wszystkim wymogów związanych z racjonalną gospodarką nawozami, środkami ochrony roślin, gospodarką na użytkach zielonych, ochroną wód i gleb, racjonalnym wykorzystaniem ścieków i komunalnych osadów ściekowych, zachowaniem cennych siedlisk i gatunków występujących na obszarach rolnych, a także zachowaniem czystości i porządku w gospodarstwie. Okres harmonizacji polskiego ustawodawstwa z prawem EU oraz pierwsze lata członkostwa Polski we Wspólnocie przyniosły bardzo dynamiczny rozwój regulacji prawnej odnoszącej się do ochrony środowiska w działalności rolniczej. Wezwanie do zintegrowania celów w zakresie ochrony środowiska, a zwłaszcza różnorodności biologicznej z działalnością rolniczą widoczne jest w wielu aktach prawnych m.in w prawie emisyjnym, w regulacji odnoszącej się do działalności uciążliwej i niebezpiecznej, czy przepisom dotyczącym ochrony i korzystania z zasobów biosfery. W podsumowaniu należy podkreślić rosnące znaczenie rolnictwa w ochronie środowiska. Rolnictwo opiera się na środowisku, niezaprzeczalnie dostarcza środowiskowych dóbr publicznych, ale z drugiej strony produkcja rolna ma wpływ na poszczególne elementy środowiska. Zaliczenie podmiotów prowadzących działalność rolniczą do kategorii podmiotów korzystających ze środowiska, niezależnie od ich formy prawnej, ma niekwestionowane znaczenie w związku z instrumentami prawnymi odpowiedzialności za szkody w środowisku, jako gwarancja przestrzegania zasad obowiązujących w tej dziedzinie prawa. Rosnące wykorzystanie programów rolnośrodowiskowych, kodeksów dobrej praktyki rolniczej, zasad rolnictwa ekologicznego oraz wsparcie finansowe gospodarowania na obszarach o niekorzystnych warunkach wywarły pozytywny wpływ na różnorodność biologiczną użytków rolnych, w współcześnie działalność rolnicza przyczynia się do ochrony zasobów genetycznych, gatunków i siedlisk.
Abstract	In Poland, both in the interwar period, and throughout the communist period, the government policy relating to agriculture marked as the primary goal ensuring the public food security in terms of quantity. The first legislation relating to environmental protection in agricultural activities appeared in the seventies and addressed the problem of prevention of changing agricultural land for non-agricultural purposes, preventing of lowering their fertility and restoring value in use to agricultural land, degraded as a result of non-agricultural activities. After accession to the EU the following served to promote environmentally friendly farming practices: The Code of Good Agricultural Practice (2004) and the rules of the Common Good Agricultural Practice, introduced due to the dependence of financial support in the framework of several measures covered by the RDP for the fulfillment of environmental requirements. These standards related primarily to the requirements of the rational management of fertilizers, plant protection products, management of grasslands, water and soil conservation, rational use of wastewater and sewage sludge, conservation of valuable habitats and species found in agricultural areas, as well as maintaining cleanliness and order on the farm. The harmonization period of the Polish legislation with EU law and the first years of Polish membership in the community provided a very dynamic development of legal regulations relating to environmental protection in agriculture. A call to integrate the objectives of environmental protection, especially biodiversity and agricultural activities can be seen in many acts e.g. which include: emission law, regulation relating to the strenuous and dangerous activities, protection and use of recourses of the biosphere. In conclusions it is important to underline the role of agriculture to the environment. Agriculture is based on the environment, it indisputable delivers environmental public goods but on the other hand agricultural production has its impact to the particular elements of the environment. Including entities involved in agriculture production, into category of entities using the environment regardless of their legal form, is of unquestionable importance in view of the legal instruments of liability for environmental damage, as being guarantees for compliance with the rules in force in this area of the law. The growing use of agri-environment schemes, codes of good agricultural practices, organic farming and financial support for farming in less favored areas have had a positive impact on farmland biodiversity and modern farming in Poland contributes to the conservation of genetic resources, species and habitats.
Cytowanie	Król M. (2015) LEGAL FRAMEWORK OF ENVIRONMENTAL LAW FOR AGRICULTURAL PRODUCTION IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 13(62): 86-106
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2015_n62_s86.pdf

Autor	Mariola Chrzanowska, Nina Drejerska, Iwona Pomianek
Tytuł	Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia
Title	Warsaw suburban zone. Selected issues
Słowa kluczowe	obszary wiejskie, rynek pracy, przedsiębiorczość, kapitał ludzki, rozwój, strefa podmiejska, województwo mazowieckie, suburbanizacja
Key words	rural areas, labour market, entrepreneurship, human capital, development, suburban area, Mazovia region, suburbanisation
Abstrakt	Gminy podmiejskie Warszawy wybrane do badań są niewątpliwie obszarem intensywnych przemian społeczno-gospodarczych. Ta kumulacja procesów rozwojowych, rozlewanie się zjawisk charakterystycznych dla miast, powoduje, że badany obszar jest niezwykle interesujący z poznawczego punktu widzenia. Jednocześnie zachodzące zmiany są tak kompleksowe i wielowątkowe, że trudno wyodrębnić, co dokładnie powinno być przedmiotem badań – jeden wątek pociąga za sobą kilka niemniej interesujących następnych kwestii. W tej sytuacji pozostaje mieć nadzieję, że zaprezentowane wyniki badań przedstawiają zarówno ogólne tło zmian, jak i konkretne elementy rzeczywistości, jak np. powiązania funkcjonalne pomiędzy stolicą a jej obszarem podmiejskim w zakresie rynku pracy. Ponadto wydaje się, że wartością dodaną przeprowadzonych badań jest uwzględnienie zarówno działalności samorządów lokalnych, jak i małych oraz średnich przedsiębiorstw zlokalizowanych na badanym obszarze, jak również mieszkańców, ich sytuacji i opinii nt. zachodzących procesów. Badany obszar scharakteryzowano przy wykorzystaniu metod statystycznych. Wykorzystując miernik BZW, pogrupowano 30 gmin podmiejskich Warszawy na trzy klasy: o najwyższym, średnim i najniższym poziomie rozwoju. Do pierwszej grupy zostały zakwalifikowane: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, Stare Babice. Z wyjątkiem Nadarzyna, wszystkie gminy tej grupy graniczą bezpośrednio z Warszawą. Co więcej, oprócz Nieporętu, są to gminy położone po lewej stronie Wisły. Wskazuje to na najsilniejsze rozwojowe oddziaływanie Warszawy na gminy bezpośrednio z nią sąsiadujące, co więcej oddziaływanie ukierunkowane na stronę zachodnią miasta. W następnej grupie, 14 gmin stanowiło swoisty obszar przejściowy – najczęściej niegraniczący bezpośrednio z Warszawą, ale o silnym odziaływaniu miasta na procesy społeczno-gospodarcze tam zachodzące. Pozostałych 9 gmin to jednostki peryferyjne z punktu widzenia przyjętego obszaru badań, najdalej położone od stolicy, ale wciąż zaliczane do strefy podmiejskiej Warszawy. Wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w urzędach gmin strefy podmiejskiej Warszawy wskazują na fakt, że w większości ankietowanych jednostek samorządu terytorialnego opracowano strategie rozwoju. Może to świadczyć o świadomości władz w zakresie pobudzania aktywności zarówno własnej, jak i mieszkańców oraz przedsiębiorców, inwestowania w poprawę składników infrastruktury, jakości życia mieszkańców, ułatwiania startu działalności gospodarczej. Jednocześnie fakt posiadania strategii rozwoju może też być jedynie spełnieniem technicznego warunku koniecznego np. w przypadku ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków europejskich. Cele zapisane w strategiach były realizowane, aczkolwiek z uwagi na ograniczone środki finansowe wdrażanie strategii sprawiało trudności niektórym gminom (głównie o niskim poziomie rozwoju). Gminy (z kilkoma wyjątkami) były raczej aktywne w zakresie wykorzystania środków z Unii Europejskiej. Mimo to uskarżano się na skomplikowane procedury aplikowania oraz na nie zawsze korzystne dla gmin strefy podmiejskiej Warszawy warunki przyznawania dofinansowania do projektów (dochody per capita). Z reguły projekty były przygotowywane przez pracowników gminy, rzadko przez ekspertów zewnętrznych. Jako mocne strony gminy wskazywano przede wszystkim bliskość stolicy i dogodne połączenia komunikacyjne z innymi, większymi miastami, wysoki poziom infrastruktury technicznej, a także wolne tereny, które mogą zostać wykorzystane pod inwestycje. Jak wynika z charakterystyki mocnych stron, strefa podmiejska Warszawy charakteryzuje się nie tylko korzystnym układem infrastruktury drogowej i wolnymi przestrzeniami inwestycyjnymi, lecz w znacznej części także wysokimi walorami przyrodniczymi. Walory te mogą stanowić zarówno czynnik zachęcający, jak i ograniczający swobodę gospodarowania. Zdaniem ponad połowy władz gminnych, obszary przyrodniczo-chronione na terenie gminy stanowią szansę dla rozwoju przedsiębiorstw. Warunki te sprzyjają turystyce i rekreacji podmiejskiej, weekendowej lub biznesowej (organizacja konferencji w zielonym otoczeniu, a jednocześnie blisko Warszawy, np. Serock). Wyniki badań w przedsiębiorstwach wskazują, że na rynku lokalnym działalność koncentrowało 55% badanych jednostek. Ankietowani z gmin o niskim poziomie rozwoju, częściej niż pozostali, wykraczali zasięgiem działalności poza rynek lokalny – co wynikać mogło z potrzeby zwiększenia niewystarczającego popytu na swoje produkty i usługi. W opinii ankietowanych, najważniejszymi czynnikami decydującymi o lokalizacji przedsiębiorstw były: dogodne położenie w stosunku do odbiorców oraz chłonność rynku lokalnego lub regionalnego. Bliskość Warszawy została wskazana jako istotny czynnik lokalizacyjny w co czwartym przedsiębiorstwie. Podczas podejmowania decyzji o lokalizacji przedsiębiorstwa zwracano także uwagę na koszty związane z wynajęciem, zakupem lub budową lokalu. Z kolei w ramach podsumowującego pytania nt. postrzegania gminy, w której badane firmy miały swoją siedzibę, jako mocną stronę respondenci wskazywali bliskość Warszawy oraz dogodne połączenia komunikacyjne ze stolicą oraz innymi, większymi miastami, rozbudowaną infrastrukturę techniczną, ciągły rozwój gminy (związany m.in. ze stałym wzrostem liczby ludności w efekcie migracji oraz dużej liczby urodzeń) i odpowiednie warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Jako słabe strony wskazywano: słabą infrastrukturę techniczną, wysokie koszty i inne trudności prowadzenia działalności gospodarczej (np. brak wsparcia ze strony władz gminnych, brak usług doradczych), a także zbyt duże natężenie ruchu i związane z nim zanieczyszczenie środowiska oraz słabą komunikację drogową. Należy w tym miejscu zauważyć, że pewne czynniki były wskazywane zarówno w grupie mocnych, jak i słabych stron. Badani przedsiębiorcy mieli bowiem tendencję do oceny infrastruktury technicznej przez pryzmat swojego najbliższego otoczenia, np. konkretnej drogi dojazdowej do swojej firmy. W związku z tym uzyskane odpowiedzi były bardzo zróżnicowane i to co dla jednych było zaletą, np. zbudowanie drogi w ich bezpośredniej okolicy, dla innych nie miało znaczenia. Znaczna część przeprowadzonego badania pierwotnego w gospodarstwach domowych strefy podmiejskiej Warszawy dotyczyła powiazań funkcjonalnych pomiędzy stolicą a otaczającym ją obszarem w wymiarze rynku pracy. Sytuacja badanej populacji mieszkańców jest stosunkowo dobra; charakteryzuje ją zarówno wysoki wskaźnik aktywności zawodowej, jak i wysoki wskaźnik zatrudnienia. Generalnie więc bliskość rozwiniętego rynku pracy, jakim jest stolica, jak również jej bezpośrednie otocznie sprzyja aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Ta dobra sytuacja przyciąga też nowych mieszkańców zarówno z innych części regionu, jak i z samej Warszawy. Jak pokazały wyniki badań, nowo osiedlający się mieszkańcy to osoby młode, dobrze wykształcone, o relatywnie wysokich dochodach. Procesy te niewątpliwie prowadzą do zwiększenia potencjału ludzkiego badanych obszarów, wpisując się w dyskusję zarówno teoretyków, jak i praktyków nt. endogenicznych czynników wzrostu gospodarczego, równocześnie powodują jednak zwiększoną presję w wielu wymiarach. Jednym z nich są kwestie środowiskowe – rozwój funkcji mieszkaniowej wymaga kolejnych terenów przeznaczonych na ten cel. Są to w znakomitej większości inwestycje prywatne, dla których po wzrastających cenach, ale jednak znajdowane są kolejne obszary, np. dotychczasowe grunty rolne. Natomiast biorąc pod uwagę fakt, że są to najczęściej osoby dojeżdżające do pracy, to niewątpliwe wyzwaniem jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury w tym zakresie. Nowi migranci dojeżdżają na ogół własnymi samochodami, powodując znaczne obciążenie dróg wjazdowych do miasta. Prezentowane wyniki badań wyraźnie wskazują na brak atrakcyjnej oferty komunikacji publicznej dla tej grupy. Uzyskane rezultaty badań pozwalają również na identyfikację zjawisk, które nie są typowe tylko dla mieszkańców strefy podmiejskiej. Zjawiska te są częścią ogólnopolskich czy nawet ogólnoświatowych tendencji na rynku pracy. Co więcej, wydają się potwierdzać, że pomimo relatywnie lepszej sytuacji na rynku pracy w okolicy dużego miasta, strefa podmiejska nie jest obszarem wolnym od problemów spotykanych gdzie indziej. Należy w tym miejscu wspomnieć przede wszystkim o wynikach badań wskazujących na niestabilność zatrudnienia, szczególnie wśród osób młodych, też dobrze wykształconych oraz na istnienie szarej strefy – zatrudnianie pracowników bez formalnej umowy. Wyniki otrzymane za pomocą jednej z metod statystycznych – klasycznej analizy korespondencji – pozwalają na odniesienie się do przywoływanego w teorii kapitału kreatywnego. Wskazują bowiem na istnienie zależności pomiędzy wykształceniem wyższym a dużą i pełną samodzielnością pracy, wykształceniem średnim a średnim poziomem samodzielności oraz wykształceniem zasadniczym zawodowym i niskim poziomem samodzielności wykonywanej pracy. Ponadto przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić grupę przedsiębiorców, charakteryzujących swoją pracę jako w pełni samodzielną i kreatywną, przy czym wskazywali najczęściej własny pomysł jako początek aktywności zawodowej wykonywanej w trakcie badania. Biorąc pod uwagę fakt, że rynek pracy odgrywa znaczącą rolę w procesach formowania funkcjonalnych obszarów miejskich, otrzymano również istotne wyniki w zakresie aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Przeprowadzona analiza korespondencji pozwoliła na wyodrębnienie grupy „młodych migrantów” – z wyższym wykształceniem, którzy przeprowadzili się w ostatnim okresie (w latach 2005–2012); ich dochód przekraczał 2000 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Dominowali w tej grupie ludzie młodzi – 51% z nich nie przekroczyło 36. roku życia. Blisko 90% ankietowanych w tej grupie to pracownicy najemni dojeżdżający codziennie do pracy do Warszawy, przy czym ich średni czas dojazdu to godzina. Wyodrębniona została też grupa przedsiębiorców, którzy pracowali w miejscu zamieszkania; to głównie osoby od 36 do 55 lat (71% respondentów w tym wieku). Ponadto to osoby mieszkające w danym miejscu od urodzenia bądź ludność napływowa, ale o znacznie dłuższym czasie zamieszkania niż „młodzi migranci”. Prowadzi to do ciekawej konkluzji nt. tendencji do prowadzenia małej firmy na danym obszarze raczej przez osoby zakorzenione lokalnie. Pomimo zidentyfikowanych problemów, sytuacja badanej populacji mieszkańców obszarów podmiejskich wydaje się być podstawą do budowania pozytywnego wizerunku. Mała skala bierności zawodowej, posiadanie dodatkowych kwalifikacji (nabytych w trakcie kształcenia formalnego, ale też nieformalnego w przypadku osób o niższych poziomach wykształcenia), kreatywność przedsiębiorców, elastyczność (przynajmniej deklarowana) w grupie osób niepracujących, a poszukujących zatrudnienia wskazuje na faktycznie istniejące potencjały endogeniczne badanych gmin; potencjały trudne bądź niemożliwe do zidentyfikowania na podstawie danych statystycznych, a widoczne w badaniach jakościowych. Co więcej, wskazane potencjały są generalnie dostrzegane przez władze lokalne i przedsiębiorców, ale równocześnie w hierarchii mocnych stron zdecydowanie stawiane są za czynnikami wynikającymi z uwarunkowań czysto geograficznych czy infrastrukturalnych, które można by określić jako „twarde” determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego. Niemniej jednak, w opinii zespołu autorskiego, ta jakościowa identyfikacja „miękkich” potencjałów strefy podmiejskiej największego miasta w Polsce jest mocną stroną i ważnym wynikiem całego procesu badawczego podsumowanego niniejszą publikacją.
Abstract	This volume traces selected issues of economic and social development in the Warsaw suburban zone. It was elaborated as a part of the project entitled “Economic and social determinants of rural areas development of the Mazovia region in the suburban and external zone of Warsaw”, No N N114 145240, financed by the National Science Centre (Poland). The main purpose of the research was to identify and deeply characterize economic and social processes observed in rural areas of the Warsaw suburban zone. Specific objectives included: (1) diagnosis of a development level of selected communes in comparison with the whole region and identification of their diversification, (2) determination of demographic and economic potential of the Warsaw suburban zone inhabitants, especially from a perspective of a human capital level, (3) research on specificity of the Warsaw suburban zone inhabitants’ situation on the labour market, including a scale of economic inactivity, unemploymentand employment in the group of respondents, and in particular commuting to Warsaw as a central city of the functional region, (4) identification of conditions of enterprises that function there, as well as reasons and directions of diversification of their activities, (5) determination of a role of local self-government and other institutions in fostering and promoting entrepreneurship in rural areas and evaluation of local self-government activities in applying for and using the European Union support. The empirical research was conducted in rural households, enterprises and local self-governmental units in 30 rural and rural-urban communes around Warsaw, which were identified as the Warsaw suburban zone basing on the methodology of Korcelli and Śleszyński [Korcelli P. and Śleszyński P., 2011: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – projekt z 25 stycznia 2011 roku, delimitacja opracowana wcześniej na potrzeby programu ESPON] as well as Bański [Bański J. (ed.), 2009: Analiza zróżnicowania i perspektywy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku. Studia Obszarów Wiejskich tom 16, PTG, IGIPZ PAN, Warsaw; typology of communes according to the impact ranges (development of urban functions)]. Finally, the research included questionnaire interviews in 800 households (2215 adult participants), 221 micro and small enterprises as well as postal questionnaire in 30 local self-government offices. Research results show that the analysed suburban communes of Warsaw are an area of an intense socio-economic transformation. However, the multi-threaded nature of these changes makes the authors present a reduced general background of the changes. Moreover, the authors hope that provided examples, such as functional connections between the capital city and its suburban area in the labour market, are a good illustration of the changes. Especially as these changes are presented at the same time from the perspective of three key groups: local self-government, inhabitants and entrepreneurs. The studied area was characterized using some statistical methods. The use of the relative development level measure (BZW) made it possible to group investigated 30 communes in three development classes: the highest, medium and the lowest one. The first group included: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, and Stare Babice. With the exception of Nadarzyn, all these communes directly border Warsaw. Furthermore, apart from Nieporęt, these communes are situated on the left bank of the Vistula river. This indicates the strongest development impact of Warsaw on directly neighbouring communes as well as the impact oriented towards the west of the city. The next group of 14 communes constituted a specific area of transition – usually not directly bordering Warsaw but with strong impact of the city on socio-economic processes taking place there. The remaining 9 communes are peripheral units in the investigated area, being the farthest away from Warsaw but still included in the suburban zone. According to research results, majority of local self-governments had development strategic documents. This may indicate the authorities’ awareness of the role of stimulating inhabitants’ and entrepreneurs’ activity as well as their own investments in improving infrastructure assets, quality of life and facilitating business start. At the same time, providing a development strategy may also be only the fulfilment of a technical precondition – for example, in the case of applying for the European Union funds. The communes authorities (with some exceptions) were rather active in applying for the support. Nevertheless, they complained about complicated procedures of applying and sometimes detrimental conditions for granting funds for projects to the Warsaw suburban zone communes (per capita income). In the opinion of representatives of local self-government offices, the strengths of  the Warsaw suburban area include: a convenient system of road infrastructure and accessible investment area. Additionally, there are large areas of communes characterized by high natural values. These values can be both stimulating as well as limiting possibilities of economic activities. According to more than a half of the local authorities, the natural environment provides a great opportunity for development of weekend or business tourism (for example conference and professional meetings with a quiet and peaceful atmosphere close to nature in Serock). Entrepreneurs focused their activity mostly on the local market. The respondents from communes with a low level of development, more frequently than others, came out beyond the local market – which could be a result of their need to increase insufficient demand for their products and services. In their opinion, the most important factors determining the firm location included: proximity to customers and local or regional market capacity. The neighbourhood of Warsaw was identified as an important factor in every fourth company. The most important strengths included: proximity to Warsaw, good transport connections with the capital city and othermajor cities, developed technical infrastructure, continuous development of communes (related, inter alia, to constant growth of the population as a result of migration and high birth rates) as well as appropriate conditions for entrepreneurship development. They also pointed out some weaknesses: poor technical infrastructure, high costs and other difficulties in doing business (e.g. lack of support from the local authorities, lack of advisory services), too much traffic, pollution and poor road communications. It should be noted that some factors were indicated as both the strengths and the weaknesses. The entrepreneurs had a tendency to assess the technical infrastructure through the lens of their immediate environment, such as a particular driveway to a firm. Therefore, the responses were very diverse, and what for some respondents was an advantage, for others did not matter at all. The situation of inhabitants on the labour market was relatively good. It was characterized by high rates of either professional activity or a high rate of employment. Therefore, proximity of the developed labour market (the capital city) as well its immediate environment promote professional activity of the suburban inhabitants. It attracts new people both from other parts of the region and from Warsaw as well. As shown by the results, the newly settled inhabitants were young, well-educated, with a relatively high level of income. These processes undoubtedly lead to an increase of human potential of the examined areas and reflect a discussion of both theorists and practitioners on endogenous growth factors. Though, these changes also increased pressure in many dimensions. Firstly, environmental issues should be considered. The development of the residential function requires more land for this purpose. New residential areas are usually private investments using for example previous agricultural land, but with increasing prices year by year. Secondly, the provision of appropriate infrastructure to people commuting to work every day is another challenge. New migrants usually use their own cars, causing a significant traffic jams on the way to Warsaw. The results clearly indicate no attractive offers of public transport in this case. These results also allow to identify some phenomena that are typical not only of the residents of the suburban zone. These phenomena are a part of national or even global trends in the labour market. Furthermore, they seem to confirm that, despite the relatively better labour market situation in the area of a big city, the suburban zone is not free from problems encountered elsewhere. Here, we should remember about job insecurity, especially among young, well-educated people, and the existence of the shadow economy – hiring workers without any formal contract. Conclusions drawn basing on one of statistical methods (a classical correspondence analysis) allow to refer to a concept of creative capital. They prove a relationship between having a tertiary education attainment and significant or full independence in the workplace, secondary education and a medium level of independence as well as vocational education and a low level of independence in the workplace. Moreover, the conducted analysis allowed to distinguish a group of entrepreneurs who perceived their work as fully creative and independent; they also stressed their own ideas as the beginnings of their present professional activities. Taking into account the fact that the labour market plays an important role in forming the functional city areas, the research results also allow to draw some significant conclusions in this aspect. The correspondence analysis allowed to distinguish a group of “new migrants” with tertiary education attainments, who moved recently (2005–2012) and who can be characterized by a relatively high income level (more than 2000 zlotys net per person in a household). The majority of them were young people (71% were 36 years old or younger). They usually commuted to Warsaw every day and it took them one hour on average to get to the workplace. There was also a group of entrepreneurs who mainly ran their businesses at the place of living. Usually they had lived there since their birth or moved but considerably earlier than “new migrants”. It leads to an interesting conclusion about running a company rather by people locally rooted. Despite the problems, the situation of the suburban population seems to be quite advantageous. The small scale of inactivity, additional qualifications (acquired both in formal and informal education), entrepreneurs’ creativity, flexibility (at least declared) in a group of people unemployed and seeking for employment indicate actually existing endogenous potential of the investigated communes. Even though, the potentials are difficult or impossible to be identified on the basis of statistical data, but clearly visible in qualitative research. What is more, the indicated potentials are generally noticed by the local authorities and entrepreneurs. However, in the strength hierarchy they are underestimated and still remain behind factors connected with purely geographical considerations or infrastructure, which could be described as “hard” determinants of socio-economic development. Nevertheless, in the opinion of the authors, the qualitative identification of “soft” potentials of the suburban zone of the largest city in Poland is the strong point and an important result of the whole process of research summarised in this publication.
Cytowanie	Chrzanowska M., Drejerska N., Pomianek I. (2014) Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia.
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2014_strefa_podmiejska.pdf

Autor	Monika Utzig
Tytuł	Płatności bezpośrednie w rolnictwie a koncepcja pogoni za rentą
Title	DIRECT PAYMENT IN AGRICULTURE AND RENT-SEEKING THEORY
Słowa kluczowe	płatności bezpośrednie, rolnictwo, pogoń za rentą
Key words	direct payment, agriculture, rent-seeking
Abstrakt	W opracowaniu zastosowano teorię pogoni za rentą, definiowaną jako przeznaczanie zasobów na zwiększanie udziału w istniejącym bogactwie zamiast produkowania nowych dóbr i usług, do analizy płatności bezpośrednich dla rolnictwa w Polsce. Wsparcie finansowe dla rolnictwa jest uzasadnione, gdyż rolnictwo dostarcza szerokiego spektrum dóbr publicznych. Skuteczność w pozyskiwaniu płatności bezpośrednich przez rolników indywidualnych w Polsce zwiększała się w okresie 2004-2012, a od 2010 r. zaobserwowano w tym zakresie znaczącą poprawę. Na poziomie województw skuteczność w pozyskiwaniu płatności bezpośrednich jest skorelowana wyłącznie z wiekiem użytkownika gospodarstwa rolnego, była ona wyższa, gdy udział gospodarstw rolnych z indywidualnym użytkownikiem do 35. roku życia był wyższy.
Abstract	To analyze direct payment in agriculture in Poland, the paper applies rent-seeking theory, defined as spending resources in order to gain an increase in share in existing wealth instead of producing new goods and services. Financial support of agriculture is justified because agriculture supplies a spectrum of public goods. The effectiveness in gaining direct payment by individual farmers in Poland increased in the years 2004-2012, and significant improvement has been observed since 2010. At the voivodship level the effectiveness in gaining direct payment is correlated only with an age of an individual farm user, and the effectiveness was higher when the number of individual farms with a user under the age of 35 was higher.
Cytowanie	Utzig M. (2013) Płatności bezpośrednie w rolnictwie a koncepcja pogoni za rentą.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 100, z. 3: 123-131
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2013_n3_s123.pdf

Autor	Walenty Poczta, Anna Rzeszutko
Tytuł	Rozwój rolnictwa w Polsce w warunkach Wspólnej Polityki Rolnej
Title	The development of agriculture in Poland in terms of Common Agricultural Policy
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	Celem opracowania była identyfikacja zmian jakie zaszły w sektorze rolnym w Polsce w warunkach jego funkcjonowania w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Zgodnie z założeniem, że rozwój rolnictwa obejmuje zarówno wzrost ilościowy podstawowych wskaźników makroekonomicznych jak i przemiany strukturalne, w artykule zwrócono uwagę zarówno na zmiany wielkości dochodów i produkcji wywołane wzrostem popytu wewnętrznego i zewnętrznego (handel zagraniczny), jak i na zmiany w strukturze obszarowej gospodarstw oraz w relacjach między czynnikami produkcji. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, iż w warunkach członkostwa Polski w UE w sektorze rolnym nastąpiły pożądane - pozytywne przeobrażenia, które wskazują na występowanie procesów rozwojowych w rolnictwie. Uzyskane wsparcie finansowe znacznie przyczyniło się do wzrostu dochodów rolniczych, a funkcjonowanie w ramach JRE wpłynęło na wzrost obrotów w handlu zagranicznym. Zmianom tym towarzyszyła poprawa relacji między wykorzystywanymi czynnikami produkcji oraz wzrost ich produktywności i dochodowości.
Abstract	The aim of the paper was to identify the changes in the agricultural sector in Poland in terms of the Common Agricultural Policy of the European Union. Assuming that the development of agriculture includes both a quantitative increase in the basic macroeconomic indicators and structural changes, the article focuses on both the changes in the agricultural income and the level of production (caused by the changes of internal and external demand [foreign trade]), as well as on the changes in the area structure of farms and on the relations between the factors of production. The research allowed to conclude that in terms of Polish membership in the EU the desired - positive transformations in the agricultural sector have occurred. That indicates that development processes in Polish agriculture are taking place. The financial support has significantly contributed to the growth of agricultural income, while the functioning on the SEM has contributed to the increase in foreign trade. These changes were associated with the changes of relations between the factors of production and with increase of their productivity and profitability.
Cytowanie	Poczta W., Rzeszutko A. (2012) Rozwój rolnictwa w Polsce w warunkach Wspólnej Polityki Rolnej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 8(57): 366-381
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2012_n57_s366.pdf

Autor	Stanisław Bielski
Tytuł	Produkcja surowców energetycznych w Polsce w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej
Title	Energy Feedstock Production in Poland in the Context of the Common Agricultural Policy
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	Celem artykułu było przeanalizowanie wsparcia WPR do produkcji surowców energetycznych pochodzenie rolniczego w Polsce, a także prognoza krajowego zapotrzebowania materiału roślinnego do przetworzenia na biokomponenty. Obserwowane zmiany klimatyczne przypisywane także działalności rolniczej. Jednym ze sposobów ograniczenia niekorzystnego oddziaływania na środowisko naturalne paliw kopalnych (ciekłych i stałych) może być wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Rolnictwo jest producentem biomasy służącej do produkcji biokomponentów paliw płynnych, a także surowców do substytucji paliw stałych. Unia Europejska widząc potrzebę stymulacji produkcji biomasy na cele energetyczne wprowadziła szereg aktów prawnych wymuszających stosowanie biopaliw na terenie Wspólnoty. Rolnicy, jako producenci surowców, otrzymywali wsparcie finansowe do upraw energetycznych, początkowo z budżetu państwa, a w latach 2007-2009 w ramach WPR, zwiększając dochody z prowadzonej działalności rolniczej. Obecnie biopaliwa płynne są wytwarzane z surowców konsumpcyjnych lub paszowych. Problem ten od dawna budzi kontrowersje, a nawet otwartą polemikę wielu autorytetów odnośnie wpływu paliw roślinnych na cenę i dostępność żywności.
Abstract	The purpose of this paper was to analyze the CAP support energy production of agricultural origin in Poland, as well as forecast demand of plant feedstock to be processed into biocomponents. The observed climate changes are assigned e.g. agricultural activity. One of the way to reduce the adverse environmental impact of fossil fuels (liquid and solid) can be using renewable energy sources. Agriculture is a producer of the biomass for the production of biocomponents, as well as feedstock for conversion solid fuels. The European Union stimulated the production of biomass for energy purposes has introduced a number of laws that enforce the use of biofuels in the Community. Farmers, as producers of raw materials, received financial support for energy crops in the CAP. Currently, liquid biofuels are produced from raw materials consumption or animal feed. This problem is very controversial, and even an open polemic many authorities on the impact of plant fuels on price and availability of food.
Cytowanie	Bielski S. (2012) Produkcja surowców energetycznych w Polsce w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 8(57): 47-59
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2012_n57_s47.pdf

Autor	Olena Oliynyk
Tytuł	Agricultural Taxation in Ukraine: Challenges and Perspectives
Title	Opodatkowanie rolnictwa na Ukrainie: wyzwania i perspektywy
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	System opodatkowania rolnictwa na Ukrainie przekształcił się z mechanizmu fiskalnego w mechanizm dostarczenia dodatkowych środków finansowych za pomocą specjalnych zasad opodatkowania, funkcjonujących jako stały podatek rolny oraz specjalny system opodatkowania podatkiem VAT. W latach 2000–2009 podstawowy cel wprowadzenia specjalnych zasad opodatkowania w rolnictwie w postaci obniżenia ciężaru podatkowego został osiągnięty. Udział wpływów podatkowych z sektora rolnictwa w budżecie centralnym zmniejszył się o połowę. Jednocześnie na skutek wprowadzenia specjalnych zasad opodatkowania rolnictwo otrzymało znaczące środki finansowe, będące 2–3-krotnie wyższe niż wpływu podatkowe z sektora rolniczego. Mianowicie, wsparcie finansowe przez specjalne zasady opodatkowania podatkiem VAT w latach 2000–2008 wyniosło 31 mld UAH. Mimo krytyki, specjalne zasady opodatkowania rolnictwa pozostają najbardziej efektywnym instrumentem wsparcia rozwoju rolnictwa na Ukrainie, co uzasadnia ich dalsze funkcjonowanie w przyszłości, pod warunkiem korekty niektórych regulacji dotyczących stałego podatku rolnego oraz VAT.
Abstract
Cytowanie	Oliynyk O. (2011) Agricultural Taxation in Ukraine: Challenges and Perspectives.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 94: 39-48
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2011_n94_s39.pdf

Autor	Wiesława Cieślewicz
Tytuł	Finansowe wsparcie inwestycji w polskim przemyśle rolno-spożywczym
Title	Financial support of investments in the Polish agri-food industry
Słowa kluczowe	sektor rolno-spożywczy, pomoc publiczna, inwestycje, badania i rozwój
Key words	agri-food industry, state aid, investments, research and development
Abstrakt	Dla polskiego przemysłu rolno-spożywczego początek XXI wieku był okresem intensywnych zmian związanych z akcesją Polski do Unii Europejskiej. Konieczna była modernizacja zakładów w celu zwiększenia ich pozycji konkurencyjnej zarówno na rynku krajowym, jak i wspólnym rynku Unii Europejskiej. Było to możliwe dzięki wsparciu finansowemu inwestycji środkami pochodzącymi z funduszy UE, jak i budżetu krajowego (SAPARD, SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”, PROW 2007- 2013). Obecnie firmy działające w sektorze przetwórstwa spożywczego uzyskały nowe możliwości finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych i badawczo-rozwojowych z wykorzystaniem środków pomocy publicznej. Od połowy 2008 roku sektor przetwórstwa uzyskał znacznie łatwiejszy dostęp do korzystania ze zwolnień podatkowych w Specjalnych Strefach Ekonomicznych, a od początku 2009 roku istnieje możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe w ramach pomocy regionalnej dostępnej w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka
Abstract	For the Polish agri-food industry the beginning of the 21st century was a time of intensive changes released by the Poland’s accession to the European Union. It was necessary to modernize plants thoroughly in order to make them competitive in both the domestic and the EU market. What has proved highly useful in this matter was the possibilities of co-financing investments from UE funds and from the national budget (SAPARD, SOP ‘Restructuring and modernization of food sector and rural areas development’, Rural Areas Development Programme). At present the companies conducting business activities in the food processing sector have gained new opportunities with regard to the public aid for investment, research and development activities. Since the second half of 2008, the food processing sector can much easily benefit from tax relieves available within Special Economic Zones. Since the beginning of 2009 has also existed a possibility of applying for regional aid under the Operational Programme Innovative Economy
Cytowanie	Cieślewicz W. (2011) Finansowe wsparcie inwestycji w polskim przemyśle rolno-spożywczym.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 11(26), z. 2: 5-15
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2011_T11(26)_n2_s5.pdf

Autor	Katarzyna Brodzińska
Tytuł	Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce na tle uwarunkowań przyrodniczych i systemu wsparcia finansowego
Title	Organic farming development in Poland in context of environmental conditions and financial support system
Słowa kluczowe	rolnictwo ekologiczne, uwarunkowania przyrodnicze, wsparcie finansowe.
Key words	organic farming, environmental conditions, financial support
Abstrakt	Celem pracy jest analiza uwarunkowań środowiskowych rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w aspekcie wsparcia tego systemu gospodarowania w ramach programu rolnośrodowiskowego. W analizach wykorzystano dane GUS, dane GIJHARS oraz dane ARiMR. Z przeprowadzonych analiz wynika, że rozwój rolnictwa ekologicznego jest przede wszystkim uzależniony od istniejących systemów wsparcia finansowego. Istnieje zatem potrzeba zróżnicowania systemów wsparcia finansowego w zależności od celu, który chcemy osiągnąć, w szczególności takich, jak ochrona walorów środowiskowych lub produkcja żywności ekologicznej.
Abstract	The aim of this article is to analyze the environmental conditions of organic farming in Poland with respect to its financial support in the agri-environmental programme. A comparative analysis was conducted using the statistical data from the State Statistical Office and GIJHARS as well as those from the Agency for Agriculture Restructuring and Modernisation. The analyses showed that the organic farming development depended on financial support. It is necessary to diversify the financial support system because of the aim which we want to achieve, in particular the environmental protection or the organic food production.
Cytowanie	Brodzińska K. (2010) Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce na tle uwarunkowań przyrodniczych i systemu wsparcia finansowego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 10(25), z. 2: 12-21
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2010_T10(25)_n2_s12.pdf

Autor	Barbara Kutkowska
Tytuł	Regionalne zróżnicowanie wykorzystania instrumentów wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich z uwzględnieniem ich zrównoważonego rozwoju
Title	Regional differentiation of agricultural support instruments with regard to the sustainable development
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt	W opracowaniu dokonano analizy do wdrażania płatności bezpośrednich oraz poszczególnych działań tworzących PROW oraz SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich w latach 2004-2006. Celem badań była ocena wykorzystania działań związanych z tymi programami przez rolników i mieszkańców wsi w powiatach dolnośląskich. W tym czasie województwo dolnośląskie uzyskało wsparcie finansowe z obu programów i z tytułu dopłat bezpośrednich w kwocie około 1,9 mld złotych. Największy udział w finansowaniu miało działanie związane ze wspieraniem terenów ONW oraz renty strukturalne, a także wspieranie inwestycji w gospodarstwach rolniczych i ułatwianie startu młodym rolnikom. Wykorzystanie kwot wsparcia było zróżnicowane w zależności od warunków lokalnych i stanu rolnictwa. Największymi beneficjentami okazali się mieszkańcy powiatu kłodzkiego i wrocławskiego. W opracowaniu zwrócono także uwagę na znaczenie poszczególnych instrumentów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich
Abstract	The analysis of implementation of direct payments was done in the study. The Rural Areas Development Plan and selected actions within Sectoral Operational Programme „Restructurizing and modernizing of agri-food sector and rural areas development” in years 2004-2006 was presented. The study aimed at evaluation of using this programmes by farmers and rural areas citizens in selected districts of Lower Silesia. In the years 2004-2006 to this Province was directed of amount 1,9 billions PLN of financial support within mentioned above programmes and direct payments. The biggest share in was noted for action connected to less favoured areas, structural pensions and also investments in agricultural farms and support for young farmers. Using of these quotas were spatially different and dependent on local and agricultural conditions. The biggest beneficiaries were farmers from Kłodzko and Wrocław districts. In this study was pointed out the realization of sustainable development of selected instruments on rural areas
Cytowanie	Kutkowska B. (2009) Regionalne zróżnicowanie wykorzystania instrumentów wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich z uwzględnieniem ich zrównoważonego rozwoju.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 1(50): 33-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2009_n50_s33.pdf