Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G 2012 99 (1)

Autor	Birthe Lassen, Steffi Wille-Sonk,
Tytuł	EDF: ponad 20 lat międzynarodowych porównań i wymiany wiedzy
Title	EUROPEAN DAIRY FARMERS: MORE THAN 20 YEARSOF INTERNATIONAL COMPARISONS AND KNOWLEDGE EXCHANGE
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, koszty pracy
Key words	dairy farms, labour prices
Abstrakt	Systemy produkcji mleka różnią się wewnątrz kraju, a także występują różnice między krajami w Europie. W zależności od czynników produkcji rozwinęły się różne stosowane technologie produkcji wpływające na koszt prowadzenia gospodarstwa mleczarskiego. Poza uwarunkowaniami regionalnymi, istotny wpływ na odniesienie sukcesu w gospodarstwie mlecznym mają kompetencje jego zarządcy lub właściciela. Połączenie aspektów regionalnych i indywidualnych wpływa na konkurencyjność poszczególnych gospodarstw mlecznych w regionie, a także produkcji mlecznej całego sektora kraju. EDF jako stowarzyszenie od ponad 20 lat dostarcza informacji i wiedzy rolnikom, a także udostępnia platformę do wymiany spostrzeżeń. Rolnicy korzystają z sieci w celu znalezienia rozwiązań poprawiających efektywność produkcji, a tym samym prowadzących do utrzymania lub zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa mleczarskiego.
Abstract	Dairy production systems vary inside a country and among different countries in Europe. Depending on production factors, different dairy farming strategies have developed, influencing production costs of dairy farms. Alongside regional aspects, the competences of the farm manager or owner have an important impact on the economic success of a dairy farm. A combination of both regional and individual aspects influence the competitiveness of individual dairy farms in a region but also of dairy production as a whole production sector between regions or countries. For more than 20 years now, the EDF has been providing information and knowledge as well as a platform of exchanging observations. Dairy farmers can make use of the network to find solutions for improving the effectiveness of production and at the same time lead to maintain or improve the competitiveness of the dairy enterprise.
Cytowanie	Lassen B., Wille-Sonk S. (2012) EDF: ponad 20 lat międzynarodowych porównań i wymiany wiedzy.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 7-14
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s7.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.1

Autor	Michel de Haan, Jelle Zijlstra,
Tytuł	Rozwój produkcji mleka w nowej rzeczywistości
Title	DEVELOPING THE DAIRY BUSINESS IN NEW REALITY
Słowa kluczowe	rynek mleczarski, ceny mleka, organizacja gospodarstw
Key words	dairy farm, farm business development, strategy, entrepreneurship, farm expansion, milk price fluctuations, labour management, farm management
Abstrakt	Perspektywy rynkowe, zmiany polityczne, rozwój technologiczny i oczekiwania producentów mleka i ekspertów z UE, USA i Nowej Zelandii są podstawą do przygotowania do podjęcia kluczowych decyzji przed jakimi staną holenderscy rolnicy w ciągu najbliższych pięciu lat. Badania wykazały, że trwa rozwój gospodarstw sektora mleczarskiego we wszystkich wiodących krajach w sektorze mleczarskim na świecie. Jednak istnieje potrzeba innej organizacji produkcji na poziomie gospodarstwa, przede wszystkim zwiększenia nacisku na zarządzanie personelem. W ujęciu globalnym należy spodziewać silniejszych wahań cen mleka w UE.
Abstract	Market perspectives, political changes, technological development and the expectations of milk producers and experts from the EU, USA and New Zealand constitute the basis for preparing and undertaking key decisions Dutch farmers will face in the next five years. The research has found that the development of farms from the milk sector is ongoing in all leading countries of the world. However, a different form of production organization with particular emphasis on the management of personnel is required. On a global scale, one can expect greater fluctuations in the price of milk in the EU.
Cytowanie	de Haan M., Zijlstra J. (2012) Rozwój produkcji mleka w nowej rzeczywistości.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 15-31
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s15.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.2

Autor	Jerzy Dąbrowski, Waldemar Guba,
Tytuł	Deregulacja rynku mleka w Unii Europejskiej - Skutki i zalecenia dla Polski
Title	DEREGULATION OF THE EU MILK MARKET - IMPLICATIONS AND RECOMMENDATIONS FOR POLAND
Słowa kluczowe	deregulacja rynku mleka, sektor mleczarski, kwoty mleczne, nowa WPR po 2013 r.
Key words	the deregulation milk market, dairy sector, milk quota, the new CAP after 2013
Abstrakt	W pracy zaprezentowano motywy i kolejne etapy deregulacji wspólnotowej organizacji rynku mleka począwszy od reformy WPR z 2003 r. Przedstawiono dane dotyczące restrukturyzacji i pozycji na rynku UE polskiego sektora mleczarskiego w ostatnich latach. W celu oceny skutków dalszej deregulacji, polegającej przede wszystkim na wycofaniu systemu limitów produkcji (kwot), przywołano wyniki badań z użyciem modeli ekonometrycznych przeprowadzonych na zlecenie KE i MRiRW, a także najnowsze długookresowe prognozy sytuacji na tym rynku. Można oczekiwać, iż z uwagi na dotychczasowe postępy w restrukturyzacji i modernizacji oraz możliwości dalszej poprawy efektywności polski sektor mleczarski poradzi sobie z ewentualnymi kolejnymi etapami deregulacji. Niezbędne dostosowania strukturalne generowałyby jednak koszty społeczne i środowiskowe. Istotnym czynnikiem w procesie adaptacji do nowych warunków będzie wysokość i ukierunkowanie wsparcia tego sektora w ramach nowej WPR po 2013 r.
Abstract	The article presents the rationale and consecutive steps of deregulation of the common market organization in the dairy sector, which has started with the 2003 CAP reform. The authors also present statistics on restructuring and performance of the Polish dairy sector in a single market over recent years. To asses potential implications of possible further deregulation, which would result in milk quota abolition, results of econometric analyses (commissioned by the EC and MARD) as well as recent long-term market projections have been quoted. Taking into account undergone restructuring and modernization as well as the still existing potential for further efficiency improvement one can expect that the Polish dairy sector can cope well with the further deregulation of the CAP market regime in this sector. The level and priorities of the support under the new CAP after 2013 will be of great significance for the adaptation process to the new policy conditions in this sector.
Cytowanie	Dąbrowski J., Guba W. (2012) Deregulacja rynku mleka w Unii Europejskiej - Skutki i zalecenia dla Polski.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 32-42
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s32.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.3

Autor	Wojciech Ziętara,
Tytuł	Organizacja i ekonomika produkcji mleka w Polsce, dotychczasowe tendencje i kierunki zmian
Title	ORGANISATION AND THE ECONOMICS OF MILK PRODUCTION IN POLAND, TRENDS IN THE PAST AND FUTURE
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, produkcja mleka, ekonomika produkcji mleka
Key words	dairy farms, milk production, the economics of milk production
Abstrakt	W artykule przedstawiono udział produkcji mleka w Polsce w latach 2000-2010 w strukturze towarowej produkcji rolniczej oraz zmiany poziomu i relacji między kosztami podstawowych czynników produkcji, pracy i kapitału a cenami zbytu produktów rolnych oraz pogarszającą się jednostkową opłacalność produkcji rolniczej, w tym także mleka. Dokonano oceny ekonomiki gospodarstw mlecznych w zależności od skali produkcji. Wskazano, że decydującym czynnikiem rozwoju gospodarstw mlecznych jest skala produkcji mleka. Szanse rozwojowe mają gospodarstwa mleczne utrzymujące ponad 30 krów mlecznych o wydajności rocznej ponad 5500 kg. Dokonano porównań efektów produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw z Polski i innych państw Unii Europejskiej nastawionych na produkcję mleka.
Abstract	The paper shows participation of milk production in total sold agricultural production in Poland in 2000- 2010. The changes of level and the relationship between costs of fundamental production factors, labour and capital, and agricultural products prices were described. The unit profitability of agricultural production, including milk production, is decreasing. A comparison of the economics of the groups of dairy farms isolated due to the scale of the production was done. It was found that the scale of production is a key factor of dairy farms development. Only farms keeping at least 30 dairy cows and characterized by milk yield amounts of at least 5500 kg have an opportunity to develop. The production and economic effects of Polish and European Union dairy farms were compared.
Cytowanie	Ziętara W. (2012) Organizacja i ekonomika produkcji mleka w Polsce, dotychczasowe tendencje i kierunki zmian.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 43-57
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s43.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.4

Autor	Anna Grontkowska,
Tytuł	Zmiany w wynikach produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw mlecznych najsilniejszych ekonomicznie w latach 2004-2009 w krajach Unii Europejskiej
Title	CHANGES IN PRODUCTION AND ECONOMIC RESULTS OF THE LARGEST DAIRY FARMS IN THE EU COUNTRIES IN THE YEARS 2004-2009
Słowa kluczowe	gospodarstwo mleczne, wydajność mleczna, wartość dodana netto
Key words	dairy farm, milk yield, net value added
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono zróżnicowanie zasobów i wyników produkcyjnych oraz ekonomicznych gospodarstw ukierunkowanych na produkcję mleka o sile ekonomicznej powyżej 100 ESU w krajach Unii Europejskiej. W latach 2004-2006 wydajność mleczna krów systematycznie wzrastała o 2,6-2,8% rocznie, w latach 2007-2008 ustabilizowała na poziomie 7450 kg od jednej krowy (przy zróżnicowaniu od 5 tys. w słowackich gospodarstwach do ponad 8,8 tys. w fińskich), a w 2009 roku zanotowano jej nieznaczne obniżenie. W latach 2004-2008 najsilniejsze ekonomicznie gospodarstwa mleczne wykazywały wzrost kosztów ogółem przypadający na jednostkę siły ekonomicznej, natomiast w 2009 roku nastąpił ich spadek o 8,2%. Niższy poziom kosztów odnotowały mleczne gospodarstwa krajów członkowskich starej UE-15. Poziom dopłat z różnych tytułów (bez inwestycyjnych) w przeliczeniu na jednostkę siły ekonomicznej w krajach członkowskich UE od 2004 roku wzrastał systematycznie (oprócz 2009 r.) i był kilkakrotnie wyższy od subsydiowania notowanego w krajach UE-15.
Abstract	In the paper production and economic results of dairy farms with an economic size over 100 ESU were analyzed. Farms were selected from the FADN sample. The analysis shows significant differentiation of milk yields and the production potential measured by the agricultural land area and labour resources between countries, as well as changes in production and economic results over the period 2004-2009. Milk yields increasing in the period 2004-2006 by 2.6-2.8% annually stabilized in the years 2007-2008 at the level of 7450 kg per cow on average. The average country yields varied from 5000 kg/cow (Slovakia) to 8800 kg (Finland). In the years 2004-2008 costs of production per unit of the economic size were growing in all countries. In the year 2009 small decrease of milk yields was observed, accompanied by the reduction of costs by 8.2%. Dairy farms in the old member states of the EU-15 are characterized by lower costs, higher yields and better economic results compared to new member states. The gap remained similar in the analyzed period.
Cytowanie	Grontkowska A. (2012) Zmiany w wynikach produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw mlecznych najsilniejszych ekonomicznie w latach 2004-2009 w krajach Unii Europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 58-69
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s58.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.5

Autor	Artur Wilczyński,
Tytuł	Wielkość stada krów a koszty i dochodowość produkcji mleka
Title	IMPACT OF DAIRY HERD SIZE ON MILK PRODUCTION COSTS AND PROFIT
Słowa kluczowe	dochodowość produkcji mleka, gospodarstwa mleczne, skala produkcji
Key words	milk production profitability, dairy farms, scale of production
Abstrakt	W artykule omówiono zróżnicowanie dochodowości produkcji mleka w zależności od wielkości stada krów mlecznych. Badane gospodarstwa były wyspecjalizowanymi w produkcji mleka i należały do grupy najlepiej zarządzanych w analizowanych czterech krajach Unii Europejskiej. W opracowaniu omówiono także koszty produkcji oraz ich zmienność w latach 2006-2010. Wyniki badań wykazały, że trzy rodzaje kosztów determinują ich poziom, a mianowicie koszty pasz, koszty utrzymania maszyn i budynków wraz z amortyzacją oraz koszty czynników zewnętrznych. Badania nad opłacalnością produkcji wykazały, że jedynie dochodowość liczona na poziomie dochodu rolniczego brutto zapewniła wszystkim gospodarstwom opłacalność produkcji. Przy uwzględnieniu w kosztach produkcji amortyzacji i kosztów pracy własnej jedynie w gospodarstwach, w których wielkość stada wynosiła powyżej 300 sztuk, produkcja mleka była opłacalna.
Abstract	The paper presents the differentiation of milk production profitability and its relationship with dairy herd size. All analysed farms were specialized in dairy production and form a well-run group in four EU countries (Germany, Poland, Great Britain and Netherlands). The study includes analysis of costs of milk production and its variability in 2006-2010. On the basis of results of the executed analysis it is visible that three types of costs determine its level. This was a feed costs, maintenance of machinery, vehicles and buildings (with depreciation) and land, labour and capital inputs. In all group of farms only gross agricultural income show a profitability of dairy production. When the costs of milk production included depreciation and opportunity labour costs only large farms with herd size above 300 cows were profitable.
Cytowanie	Wilczyński A. (2012) Wielkość stada krów a koszty i dochodowość produkcji mleka.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 70-80
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s70.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.6

Autor	Ewa Kołoszycz,
Tytuł	Zmienność cen mleka a profil ryzyka w gospodarstwach mlecznych
Title	MILK PRICE VOLATILITY AND RISK PROFILE ON DAIRY FARMS
Słowa kluczowe	zmienność cen, ryzyko, rentowność aktywów, symulacje, gospodarstwa modelowe
Key words	price volatility, risk, return on assets, simulations, typical farms
Abstrakt	W opracowaniu oszacowano wpływ zmienności cen mleka na poziom rentowności aktywów w gospodarstwach modelowych w latach 2012-2016. Analizę przeprowadzono, wykorzystując model TIPI-CAL oraz przeprowadzając symulacje metodą Monte-Carlo. Wyniki uzyskane w toku przeprowadzonej symulacji wskazują na dużą zmienność wskaźników rentowności, nawet przy założeniu wzrostu ceny mleka na poziomie średniej z lat 2007-2012 istnieje ryzyko osiągnięcia rentowności aktywów.
Abstract	In the paper the impact of volatility in milk prices on return on assets (ROA) of assets in the model farms in the years 2012-2016 was estimated. The analysis was performed using a TIPI-CAL model and carrying out simulations using Monte-Carlo. The results, obtained in the course of the simulation, indicate a large variation of return on assets, even if the milk price increase on average from the years 2007-2012 there is a risk concerning the viability of assets on farms.
Cytowanie	Kołoszycz E. (2012) Zmienność cen mleka a profil ryzyka w gospodarstwach mlecznych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 81-87
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s81.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.7

Autor	Robert Rusielik, Michał Świtłyk,
Tytuł	Efektywność techniczna produkcji mleka w wybranych europejskich gospodarstwach w latach 2008-2010
Title	TECHNICAL EFFICIENCY OF MILK PRODUCTION IN THE SELECTED EUROPEAN FARMS IN YEARS 2008-2010
Słowa kluczowe	DEA, SFA, efektywność techniczna, produkcja mleka
Key words	DEA, SFA, efficiency, milk production
Abstrakt	Obliczono wskaźniki efektywności technicznej w gospodarstwach zajmujących się produkcją mleka. Analiza wykazała, że poziom wskaźników efektywności w poszczególnych krajach zmienia się w zależności od zastosowanego modelu ekonometrycznego. Wykazano, że występują różnice w poziomie efektywności analizowanych krajów w poszczególnych latach. Najwięcej gospodarstw prowadzących efektywną produkcję mleka występuje w Holandii, Polsce, Irlandii, Francji, Ukrainie, Hiszpanii i Słowacji.
Abstract	The study presents estimation of technical efficiency for dairy farms. The results of research have shown that the level of indicators of technical efficiency depends on applied econometric models. Additionally, calculations give an overview of efficiency differences between countries in respective years. The executed analysis showed that the majority of effective dairy farms is located in: The Netherlands, Poland, Ireland, France, Ukraine, Spain and Slovakia.
Cytowanie	Rusielik R., Świtłyk M. (2012) Efektywność techniczna produkcji mleka w wybranych europejskich gospodarstwach w latach 2008-2010.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 88-99
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s88.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.8

Autor	Agata Wójcik,
Tytuł	Koszty i dochodowość produkcji mleka w europejskich gospodarstwach utrzymujących do 50 krów
Title	COSTS AND PROFITABILITY OF EUROPEAN DAIRY FARMS KEEPING LESS THAN 50 COWS
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, produkcja mleka, koszty, przychody
Key words	dairy farms, milk production, costs, returns
Abstrakt	W artykule przedstawiono kształtowanie się kosztów bezpośrednich produkcji mleka, kosztów pracy i ziemi, kosztów budynków, kosztów kwoty mlecznej oraz kosztów całkowitych. Najważniejszym źródłem przychodów w analizowanych gospodarstwach były przychody ze sprzedaży mleka. Dodatkowym źródłem przychodów była sprzedaż bydła, a także płatności bezpośrednie oraz pozostałe przychody. Artykuł dostarcza także informacji o cenach uzyskiwanych za mleko, dochodowości oraz progach rentowności badanych gospodarstw. Do przeprowadzenia badania wykorzystano dane z gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka, utrzymujących do 50 krów, zebrane w ramach badań Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka (ang. European Dairy Farmers) w 2011 roku.
Abstract	Costs, outputs and profitability of dairy farms keeping less than 50 cows in 2010 are analyzed in this paper. The analysis made by using European Dairy Farmers data. Research includes milk production, milk yield, milk price, direct costs of milk production, labour related costs, land costs, buildings costs, quota costs, milk and animal returns, farm income and break-even-points.
Cytowanie	Wójcik A. (2012) Koszty i dochodowość produkcji mleka w europejskich gospodarstwach utrzymujących do 50 krów.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 100-107
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s100.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.9

Autor	Edyta Gajos,
Tytuł	Dobrostan zwierząt w polskich gospodarstwach mlecznych
Title	ANIMAL WELFARE IN POLISH DAIRY FARMS
Słowa kluczowe	dobrostan zwierząt, bydło mleczne, gospodarstwo rolne
Key words	animal welfare, dairy cattle, farm
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono wybrane aspekty funkcjonowania gospodarstw mlecznych wskazujące na poziom dobrostanu. Zbadano 110 gospodarstw położonych na terenie województw mazowieckiego i podlaskiego. Stwierdzono, że wśród badanych gospodarstw prawie 98% stosowało ściółkę naturalną, która jest najlepszym materiałem legowiskowym dla krów. We wszystkich badanych gospodarstwach zadawano zwierzętom paszę co najmniej 2 razy dziennie, a w 99,1% z nich krowy miały stały dostęp do wody. W 63,9% badanych gospodarstw wypasano krowy na pastwisku. Wśród nich regularny, codzienny wypas na pastwisku zapewniało zwierzętom 85,5% gospodarstw. W badanej populacji wybieg posiadało 52,7% gospodarstw. Tylko 29,4% gospodarstw pozostawiało cielęta z matką na co najmniej jeden dzień. Wśród badanych rolników 70,6% przeprowadziło w ostatnich latach inwestycje, których celem było podniesienie poziomu dobrostanu zwierząt.
Abstract	The study shows selected aspects of dairy farms operating, which indicate the level of animal welfare. 110 farms situated in the provinces of mazowieckie and podlaskie were examined. It was found, that among the tested farms nearly 98% provided animals with natural bedding materials, which are the best for lying cows. All tested farms fed animals at least 2 times a day. In 99,1% of them cows were provided with continuous access to water. 63,9% of tested farms provided cows with access to pasture. Regular, daily grazing on pasture was ensured in 85,5% of them. 52,7% of tested farms had paddocks. Only 29,4% of them kept calves with their mothers for a period of at least one day. 70.6% of examined farmers had carried out investments aimed to raise the level of animal welfare in recent years.
Cytowanie	Gajos E. (2012) Dobrostan zwierząt w polskich gospodarstwach mlecznych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 108-112
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s108.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.10

Autor	Dorota Czerwińska-Kayzer, Joanna Florek, Michał Jerzak, Magdalena Śmiglak-Krajewska,
Tytuł	Determinanty produkcji roślin strączkowych jako alternatywnego źródła białka - w ramach nowego obszaru polityki rolnej w Polsce
Title	DETERMINANTS FOR THE PRODUCTION OF LEGUMES AS AN ALTERNATIVE SOURCE OF PROTEIN IN THE NEW AREA OF AGRICULTURAL POLICY WITHIN POLAND
Słowa kluczowe	rośliny strączkowe, determinanty produkcji, alternatywne źródła białka
Key words	legumes, determinants for the production, alternative source of protein
Abstrakt	W Polsce żywienie zwierząt w 80% oparte jest na importowanej śrucie sojowej. Ze względu na zabezpieczenie podaży pasz wysokobiałkowych wskazane jest poszukiwanie alternatywnych źródeł białka. Ewentualnym rozwiązaniem niniejszego problemu może być rozwój produkcji rodzimych roślin strączkowych. Jednak rośliny te cechują się niekorzystnymi właściwościami biologicznymi, co sprawia, że osiągane wyniki ekonomiczno-produkcyjne są niestabilne i ograniczają rozwój ich produkcji. W związku z tym przed współczesną nauką stoją zadania, które z jednej strony pozwolą ulepszyć produkcję tych roślin, a z drugiej strony pozwolą stworzyć rynek nasion roślin strączkowych, zapewniający płynny obrót tym surowcem.
Abstract	This study shows that in Poland 80% of all animal feed is based on soybean meal imports. To secure the supply of high-protein feed, seeking alternative sources of protein is recommended. A potential solution to this problem is to develop native legumes within Poland. However, these plants are characterized by unfavorable biological characteristics, which cause unstable economic results, limiting the development of their production. Therefore, modern science faces a task which on the one hand will improve the cultivation of these plants and on the other create a market for pulses, providing a steady rotation of this resource.
Cytowanie	Czerwińska-Kayzer D., Florek J., Jerzak M., Śmiglak-Krajewska M. (2012) Determinanty produkcji roślin strączkowych jako alternatywnego źródła białka - w ramach nowego obszaru polityki rolnej w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 113-120
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s113.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.11

Autor	Jan Pawlak,
Tytuł	Efektywność nakładów energii w rolnictwie polskim
Title	EFFICIENCY OF ENERGY INPUTS IN POLISH AGRICULTURE
Słowa kluczowe	energia, efektywność, rolnictwo, Polska, tendencje zmian
Key words	energy, efficiency, agriculture, Poland, trends
Abstrakt	Wykorzystując dane Głównego Urzędu Statystycznego oszacowano zmiany produkcji globalnej, wartości dodanej brutto, produkcji końcowej i towarowej w cenach stałych oraz bezpośrednich nakładów energii ogółem i w postaci oleju napędowego w rolnictwie polskim w latach 2000-2010. Na podstawie uzyskanych wyników wyznaczono efektywność nakładów energii w poszczególnych latach okresu objętego analizą. Stwierdzono, że zależność między wartością uzyskiwanej produkcji a całością bezpośrednich nakładów energii w rolnictwie jest słabo zaznaczona, co jest wynikiem wpływu innych czynników, a m. in.: zmienności pogody w poszczególnych latach, stosowanej technologii produkcji, zmniejszania powierzchni użytków rolnych, wzrostu cen poszczególnych nośników energii oraz zmiany liczby podmiotów zaliczanych do kategorii gospodarstw rolniczych. Zużycie oleju napędowego rośnie wraz ze zwiększaniem produkcji. W latach 2000-2010 efektywność całości bezpośrednich nakładów energii w rolnictwie polskim zwiększyła się od 18,4%, w przypadku gdy do obliczeń przyjęto produkcję globalną, do 46,5% w przypadku przyjęcia wartości dodanej brutto. Wzrost efektywności nakładów oleju napędowego wyniósł, odpowiednio, od 0,7 do 24,6%.
Abstract	Analysis basing on Central Statistical Office showed that in 2010 the value of agricultural production in Poland, in constant prices, was by 13.5 (gross output) to 40.4% (gross value added) higher than in 2000. Total direct energy consumption in Polish agriculture in 2010 amounted to 159.5 PJ and was by 4.2% lower compared to 2000. There is a weak correlation between the value of production and the total direct energy consumption in agriculture. The reason is the presence of other factors affecting the level of energy inputs, like weather, applied technology, prices of particular energy carriers, decreasing area of agricultural land and number of farms and so on. The consumption of Diesel oil grew along with the increase of agricultural production. During the years 2000_2010, the efficiency of total direct energy consumption in Polish agriculture increased by 18.4%, when the gross output was the base of calculation, to 46.5% in a case of the gross value added. An increase of efficiency of Diesel oil inputs by 0.7 to 24.6% were observed, depending on the category of the agricultural production.
Cytowanie	Pawlak J. (2012) Efektywność nakładów energii w rolnictwie polskim.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 121-128
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s121.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.12

Autor	Michał Krzyżaniak, Mariusz Stolarski, Stefan Szczukowski, Józef Tworkowski,
Tytuł	Koszty założenia polowych plantacji szybko rosnących roślin drzewiastych
Title	ESTABLISHMENT COSTS OF SHORT ROTATION WOODY CROPS PLANTATIONS
Słowa kluczowe	wierzba, topola, robinia akacjowa, koszty
Key words	willow, poplar, black locust, costs
Abstrakt	W pracy określono koszty założenia plantacji wierzby, topoli i robinii akacjowej w zależności od sposobu wzbogacenia gleby. Podstawą prezentowanych badań było dwuczynnikowe, ścisłe doświadczenie polowe założone w Stacji Dydaktyczno-Badawczej w Łężanach, należącej do Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Koszty założenia oraz prowadzenia plantacji wierzby zawierały się w przedziale od 4906,3 zł/ha w kombinacji kontrolnej do 9915,8 zł/ha w kombinacji, w której zastosowano ligninę oraz mikoryzę. Wykonanie mikoryzacji było bardzo drogim zabiegiem, ponieważ stanowiło prawie 45% kosztów całkowitych. Założenie plantacji topoli w kombinacji kontrolnej kosztowało 12 128,5 zł/ha, a zastosowanie ligniny, mikoryzy oraz łącznie tych zabiegów znacząco zwiększało koszty całkowite o 8%, 33% i 41%. W strukturze kosztów produkcji w obiekcie kontrolnym zdecydowanie dominowały koszty związane z zakupem sadzonek (73,29%), a wykonanie mikoryzy stanowiło 24,8% kosztów całkowitych. Koszty bezpośrednie założenia oraz prowadzenia plantacji robinii akacjowej oraz ich struktura były zbliżone do kosztów ponoszonych na topolę. Duży udział w tym gatunku stanowiły koszty związane z ręcznym sadzeniem, które były około dwu- trzykrotnie wyższe niż w przypadku topoli i wierzby.
Abstract	This paper specifies the costs of establishing plantations for willow, poplar, and black locust in relation to a variety of soil enrichment programms. The exact bifactor field experiment conducted at the Didactic and Research Station in Łężany, affiliated to the University of Warmia and Mazury in Olsztyn, has served the basis for the research output elaborated upon in this paper. The establishment and operational costs of a willow plantation ranged from the amount of PLN 4906.3/ha for a test combination up to the amount of PLN 9915.8/ha for the combination, to which lignin and micorysis were applied. Micorysis was a very costly operation since it accounted for almost 45% of the overall costs. The costs of establishing a poplar plantation amounted to PLN 12 128.5/ ha, and the application of lignin and micorysis, including a mixture of both procedures, caused the total costs to rise substantially by 8%, 33%, and 41%, respectively. The composition of production costs for the test combination included the acquisition costs of seedlings, which was the major cost line (73.29%), and the cost of micorysis that accounted for 24.8% of the overall costs. The direct establishment and operational costs of black locust plantation approximated to the costs incurred on the poplar plantation. In the case of this plant species, the cost of manual planting was the major cost line as it was approximately 2-, 3-fold higher than in the case of the willow and poplar.
Cytowanie	Krzyżaniak M., Stolarski M., Szczukowski S., Tworkowski J. (2012) Koszty założenia polowych plantacji szybko rosnących roślin drzewiastych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 99, z. 1: 129-140
Pełny tekst	RNR_2012_n1_s129.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2012.99.1.13