Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 2018 (121)

Autor	Grzegorz Sobiecki,
Tytuł	Metoda analizy konsekwencji zmiany wysokości podatku akcyzowego od piwa dla budżetu państwa
Title	Simple method of comprehensive assessment of the consequences of the change in the excise tax on beer for the state budget
Słowa kluczowe	akcyza, wpływy budżetowe, rynek piwa, metoda szacowania
Key words	excise tax, budget revenues, beer market, estimation method
Abstrakt	W artykule autor przedstawia nieskomplikowaną, pośrednią metodę szacowania wielokanałowego wpływu zmian podatku akcyzowego na piwo na łączne wpływy państwowego budżetu w Polsce, korzystając z publicznie dostępnych danych. Kanały, które obejmuje metoda, to zmiany wpływów z podatków VAT, PIT, CIT oraz akcyzy na piwo oraz substytuty (głównie wódkę), pochodzących od producentów, pośredników sprzedaży piwa i substytutów oraz producentów surowców, usług oraz produktów pośrednich wykorzystanych do produkcji piwa.
Abstract	In this article the author derives a simple, indirect method to estimate a multi-channel influence of changes in excise tax on beer on state budget revenues in Poland, which uses publicly accessible statistical data. The channels included are changes of VAT, PIT, CIT and direct excise tax revenues of beer and substitutes (mainly vodka) paid by producers, retailers, wholesalers, gastronomy as well as of producers of raw materials, service and supplies providers for brewing beer.
Cytowanie	Sobiecki G. (2018) Metoda analizy konsekwencji zmiany wysokości podatku akcyzowego od piwa dla budżetu państwa.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 5-24
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s5.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.1

Autor	Andrzej Jędruchniewicz, Jacek Maśniak,
Tytuł	Przemiany własnościowe ziemi rolnej w Polsce
Title	Changes in agricultural land ownership in Poland
Słowa kluczowe	rolnictwo, własność, prywatyzacja ziemi rolnej, gospodarstwo rodzinne
Key words	agriculture, property, agricultural land privatization, family household
Abstrakt	Celem opracowania jest przedstawienie i ocena procesu przekształceń własnościowych ziemi rolnej w Polsce z uwzględnieniem roli, jaką odegrała polityka kształtowania polskiego modelu rolnictwa opartego na gospodarstwach rodzinnych. Zadaniem obecnie prowadzonej polityki kształtowania ustroju rolnego jest ochrona i rozwój gospodarstw rodzinnych. Od 2003 roku występują ułatwienia w dostępie do ziemi dla tych gospodarstw. W latach 1992–2016 Agencja Nieruchomości Rolnych sprzedała łącznie ponad 2,6 mln ha gruntów rolnych. Osoby fizyczne zakupiły 80,8% sprywatyzowanych gruntów rolnych, a 19,2% tego typu gruntów nabyły osoby prawne. W 2016 roku w gospodarstwach prywatnych znajdowało się 91,4% użytków rolnych ogółem, a własność publiczna stanowiła 8,6%. Struktura własnościowa ziemi rolnej w Polsce jest zróżnicowana przestrzennie. Udział prywatnej własności jest największy w województwach mazowieckim i świętokrzyskim, a najmniejszy w województwie zachodniopomorskim.
Abstract	The aim of the article was to present the process of agricultural land privatization in Poland, taking into account the role that this policy has played in terms of shaping the Polish agricultural model, based on family households. The purpose of the current agrarian system shaping policy is the protection and development of family households. Since 2003 there have been facilitated access to land for family households. Between 1992 and 2016, the total of over 2.6 million ha of agricultural land were sold. Natural persons acquired the total of 81% of privatized agricultural land, with the 19% being acquired by legal entities. In 2016 private farms accounted for 91.4% of total agricultural land, while public ownership accounted for 8.6%. The ownership structure of agricultural land in Poland is spatially diversified. The share of private ownership is the largest in the Mazowieckie and Świętokrzyskie Voivodships, and the smallest in the Zachodniopomorskie Voivodship.
Cytowanie	Jędruchniewicz A., Maśniak J. (2018) Przemiany własnościowe ziemi rolnej w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 25-39
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s25.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.2

Autor	Jakub Kraciuk,
Tytuł	Bezpieczeństwo żywnościowe Polski na tle wybranych krajów Europy Wschodniej
Title	Food security in the selected countries of Eastern Europe
Słowa kluczowe	bezpieczeństwo żywnościowe, kraje Europy Wschodniej
Key words	food security, Eastern Europe countries
Abstrakt	Celem artykułu jest ukazanie stanu bezpieczeństwa żywnościowego Polski oraz trzech krajów Europy Wschodniej sąsiadujących z naszym krajem: Białorusi, Rosji i Ukrainy. Analizowane kraje różnią się między sobą zarówno pod względem wielkości posiadanego potencjału gospodarczego, wielkości samych gospodarek, jak i poziomem ich rozwoju. Gospodarki poszczególnych krajów charakteryzuje też określona specyfika. W pierwszej części opracowania ukazano podstawy teoretyczne analizy bezpieczeństwa żywnościowego jako elementu bezpieczeństwa ekonomicznego. W następnej części dokonano charakterystyki analizowanych krajów, ukazując ich specyfikę oraz główne determinanty rozwoju. W części analitycznej przedstawiono stan bezpieczeństwa żywnościowego analizowanych krajów, wykorzystując Global Food Security Index, który został opracowany na zlecenie firmy DuPont przez Economist Intelligence Unit. Ukazano trzy składowe indeksu bezpieczeństwa żywnościowego, jakimi są: dostępność cenowa, dostęp do żywności oraz jakość i bezpieczeństwo żywności. Biorąc pod uwagę niektóre determinanty składowych bezpieczeństwa żywnościowego, podjęto próbę oceny wpływu rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów na ich bezpieczeństwo żywnościowe.
Abstract	The aim of the article is to present the state of food security in Poland and the three neighbouring Eastern European countries: Russia, Belarus and Ukraine. The analysed countries differ in terms of the size of their economic potential, the size of the economies, and the level of their development. The economy of each country is also marked by specific characteristics. In the first part, the paper presents the theoretical basis of food security as an element of economic security. In the next part, the characteristics of the analysed countries are presented showing their specificity and main determinants of development. The empirical part describes the state of food security in the examined countries using the Global Food Security Index, which was developed at the request of DuPont by the Economist Intelligence Unit. Three components of the food safety index are presented: price availability, access to food as well as food quality and safety. Considering some determinants of food safety components, an attempt was made to assess the impact of economic development of individual countries on their food security
Cytowanie	Kraciuk J. (2018) Bezpieczeństwo żywnościowe Polski na tle wybranych krajów Europy Wschodniej.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 41-53
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s41.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.3

Autor	Katarzyna Kita,
Tytuł	Zmiany samowystarczalności żywnościowej wybranych krajów azjatyckich
Title	Changes in food self-suffi ciency of selected Asian countries
Słowa kluczowe	samowystarczalność żywnościowa, spożycie produktów rolno-żywnościowych, ryż, ASEAN
Key words	food self-suffi ciency, agri-food consumption, rice, ASEAN
Abstrakt	Celem artykułu jest określenie zmian poziomu samowystarczalności żywnościowej w krajach ASEAN, definiowanej jako relacja między krajowym zużyciem a produkcją z wyodrębnieniem konsumpcji poszczególnych artykułów rolno-spożywczych. Z uwagi na uwarunkowania historyczne, geograficzne i kulturowe ryż jest w centrum zainteresowania rządów krajów ASEAN. Tylko w Tajlandii, Wietnamie i Kambodży wskaźnik samowystarczalności przewyższał 100%. Z kolei we wszystkich krajach członkowskich produkcja zaspokajała potrzeby rynku wewnętrznego w zakresie roślin cukrodajnych. Stosunkowo największe braki w produkcji odnotowano w odniesieniu do mleka. Zaobserwowano także wzrost spożycia produktów rolno-spożywczych zarówno pochodzenia roślinnego (z wyjątkiem zbóż, roślin okopowych), jak i zwierzęcego. Przy czym większą dynamiką charakteryzowała się konsumpcja tych ostatnich. Odnotowany rosnący popyt na produkty pochodzenia zwierzęcego jest efektem szybkiego rozwoju społeczno-gospodarczego krajów ASEAN, w ślad za którym następują zmiany w strukturze konsumpcji żywności w kierunku wzorców obserwowanych w krajach rozwiniętych.
Abstract	The aim of the article is to discuss changes food self-sufficiency in ASEAN countries, defined as the proportion of domestic consumption to domestic production. With regard to rice, which due to historical, geographical and cultural conditions is the focus of the governments of all member countries in ASEAN, only in Thailand, Vietnam and Cambodia the self-sufficiency rate exceeded 100%. In turn, in all Member States, production has met the needs of the internal markets in the field of sugar crops. Relatively biggest shortages of production were noticed for milk. An increase in the consumption of agri-food products of both vegetable origin and animal products was observed. But the consumption of the latter was more dynamic. The growing demand for products of animal origin is the result of rapid socio-economic development of ASEAN countries, followed by changes in the structure of food consumed towards patterns observed in developed countries.
Cytowanie	Kita K. (2018) Zmiany samowystarczalności żywnościowej wybranych krajów azjatyckich.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 55-70
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s55.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.4

Autor	Paweł Kraciński,
Tytuł	Pozycja konkurencyjna Polski na światowym rynku zagęszczonego soku jabłkowego
Title	Competitive position of Poland on the global market of apple concentrated juice
Słowa kluczowe	eksport zagęszczonego soku jabłkowego, konkurencyjność, pozycja konkurencyjna
Key words	export of apple concentrate juice, competitiveness, competitiveness position
Abstrakt	Celem badań było określenie pozycji konkurencyjnej Polski na rynku zagęszczonego soku jabłkowego w latach 2004–2015. W badaniu wykorzystano: saldo obrotów, udział w światowym eksporcie, wskaźnik ujawnionej przewagi komparatywnej (RCA) oraz indeks relatywnej komparatywnej przewagi eksportu (XRCA). Zastosowane mierniki wykazały, że eksport z Polski był konkurencyjny. Saldo handlu zagęszczonym sokiem jabłkowym w latach 2004–2015 wzrosło. W badanym okresie zwiększył się też udział Polski w światowym eksporcie soku. W latach 2004–2015 Polska miała przeciętną i silną przewagę komparatywną w eksporcie zagęszczonego soku jabłkowego, a Chiny silną. Najsilniejszą przewagę komparatywną w latach 2013–2015 uzyskały Mołdawia i Ukraina.
Abstract	The aim of the study was to establish the competitive position of Poland on the market of apple juice concentrate in the years 2004–20015 and compare it with the position of competitors. The research used the trade balance, share in the word exports, revealed comparative advantage index (RCA) and revealed comparative export advantage index (XRCA). In the analyzed period Poland was the second biggest exporter of apple juice concentrate in the world, preceded only by China. The applied measures showed that export from Poland was competitive. The trade balance of apple juice concentrate from Poland increased in the years 2004–2015. In the analyzed period Poland’s share in international export increased as well. The revealed comparative export advantage index showed that in years 2004–2015 Poland had an average and strong comparative advantage in apple juice concentrate exports, while China’s comparative advantage was strong. The strongest comparative advantage in years 2013–2015 was obtained by Moldova and Ukraine.
Cytowanie	Kraciński P. (2018) Pozycja konkurencyjna Polski na światowym rynku zagęszczonego soku jabłkowego.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 71-81
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s71.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.5

Autor	Jerzy Gębski, Małgorzata Kosicka-Gębska, Katarzyna Kwiecińska,
Tytuł	Dostępność dziczyzny na polskim rynku w kontekście potrzeb konsumentów
Title	Availability of game meat on the Polish market in the context of consumer needs
Słowa kluczowe	dziczyzna, konsumpcja dziczyzny, dostępność dziczyzny, potrzeby konsumentów
Key words	game meat, game meat consumption, game meat availability, consumer needs
Abstrakt	Dziczyzna, mimo że ma dużą wartość odżywczą, pojawia się w diecie Polaków sporadycznie. Czynnikami ograniczającymi zainteresowanie konsumentów dziczyzną są przede wszystkim ograniczona dostępność mięsa dzikich zwierząt w punktach handlowych oraz wysokie ceny mięsa i wyrobów z dziczyzny. W pracy wykorzystano wyniki badania jakościowego prowadzonego metodą CATI w grupie 450 osób spożywających dziczyznę. Wykazano, że dostępność dziczyzny (zarówno fizyczna, jak i ekonomiczna) wpływa na zainteresowanie konsumentów tego rodzaju mięsem. Na polskim rynku obserwuje się poprawę dostępności fizycznej dziczyzny. Wysokie ceny mięsa nadal stanowią istotną barierę ograniczającą zainteresowanie konsumentów dziczyzną.
Abstract	Game meat, despite its high nutritional value, appears in the diet of Poles sporadically. The main factors limiting consumer interest in game are limited availability of game meat at stores and high prices of meat and game products. In the paper results of the qualitative study carried out using the CATI method were presented. The study was conducted in 2016 with 450 consumers declaring eating game meat. Study shows that the physical and economic availability of game meat affects consumer interest in its consumption. Minor improvement in the availability of venison in the Polish market are being observed. High prices still seem to be a significant barrier to consumers’ interest in wild game.
Cytowanie	Gębski J., Kosicka-Gębska M., Kwiecińska K. (2018) Dostępność dziczyzny na polskim rynku w kontekście potrzeb konsumentów.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 83-91
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s83.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.6

Autor	Maksymilian Czeczotko, Dagmara Stangierska, Ewa Świstak, Agnieszka Tul-Krzyszczuk,
Tytuł	Źródła zaopatrzenia lokali gastronomicznych na przykładzie produktów nabiałowych
Title	The sources of supply of catering establishments in dairy products
Słowa kluczowe	źródła zaopatrzenia, lokale gastronomiczne, nabiał
Key words	sources of supply, catering establishments, dairy products
Abstrakt	Celem opracowania jest charakterystyka źródeł zaopatrzenia lokali gastronomicznych w produkty nabiałowe z uwzględnieniem różnic ze względu na typ lokalu gastronomicznego, jego lokalizację oraz liczbę pracowników. Wyniki badań ilościowych zrealizowanych z menedżerami lokali gastronomicznych pokazują, że wybór źródła zaopatrzenia w te produkty jest zależny od typu placówki gastronomicznej. Restauracje mają największy udział zaopatrzenia w hurtowniach świadczących usługę dostawy zamówionego towaru do klienta i hurtowniach samoobsługowych. W barach duże znaczenie mają także zakupy u lokalnych sprzedawców. Dodatkowo wielkość przedsiębiorstwa i lokalizacja różnicują wybór źródła zaopatrzenia. Największe zróżnicowanie w wyborze źródła zaopatrzenia występuje ze względu na lokalizację przedsiębiorstwa gastronomicznego. Najczęstszymi dostawcami produktów nabiałowych do lokali gastronomicznych są lokalni dostawcy i hurtownie samoobsługowe Makro i Selgros.
Abstract	The purpose of the study is to characterize the sources of supply of catering establishments in dairy products due to the type of catering establishment, its location and the number of employees. The results of quantitative research conducted with catering establishments managers show that the source of supply depends on the type of catering establishment. In the case of restaurants the largest share of supply is wholesalers with delivery or self-service. In the case of bars it is also important to shop at local retailers. Also the size of the business and location differentiate the choice of source of supply. The greatest variation in the source of supply is due to the location of the catering company. The most frequent suppliers of dairy products to catering establishments are local suppliers and self-service wholesalers: Makro and Selgros.
Cytowanie	Czeczotko M., Stangierska D., Świstak E., Tul-Krzyszczuk A. (2018) Źródła zaopatrzenia lokali gastronomicznych na przykładzie produktów nabiałowych.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 93-103
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s93.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.7

Autor	Julita Szlachciuk,
Tytuł	Znajomość praw przysługujących konsumentom dokonującym zakupu żywności przez Internet
Title	The familiarity with consumer’s rights purchase food on the Internet
Słowa kluczowe	Internet, zakup żywności, ochrona konsumentów, znajomość praw
Key words	Internet, grocery shopping, consumer protection, familiarity with the rights
Abstrakt	Celem artykułu jest ocena znajomości praw przysługujących konsumentom dokonującym zakupów żywności przez Internet. Badanie zrealizowano wśród 600 respondentów będących w wieku 25–44 lat, dokonujących zakupu żywności przez Internet. Uzyskane wyniki potwierdzają, że rodzaj informacji udostępnianych przez przedsiębiorców, sposób ich podawania (które są konsekwencją obowiązujących regulacji prawnych) mogą przyczyniać się do postrzegania zakupów w sieci jako dobrej alternatywy tradycyjnych form sprzedaży żywności (sklepy stacjonarne). Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że część ankietowanych nie potrafiła jednoznacznie ustosunkować się do praw przysługujących konsumentom podczas zakupu żywności przez Internet, nie zawsze też jest świadoma zasad składania reklamacji, co wskazuje na konieczność dalszego prowadzenia działań edukacyjnych skierowanych do konsumentów w tym zakresie.
Abstract	The aim of the article is an assessment of the familiarity with the rights to which the consumers are entitled when they purchase food on the Internet. The study was carried out among 600 respondents aged 25–44 years who purchase food via the Internet. The results which were obtained confirm that the kind of information that is made available by the entrepreneurs, as well as the manner in which this information is provided (which results from legal regulations), might contribute to the fact that shopping online is perceived as a good alternative for traditional shops where food can be bought. Simultaneously, it is worth noticing that a number of respondents were not able to take an unequivocal stance with regard to purchasing food online. Moreover, they are not always aware of complaint making rules, which indicates that it is necessary to conduct further educational actions targeted at the consumers in this area.
Cytowanie	Szlachciuk J. (2018) Znajomość praw przysługujących konsumentom dokonującym zakupu żywności przez Internet.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 105-114
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s105.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.8

Autor	Krystyna Gutkowska, Sylwia Żakowska-Biemans,
Tytuł	Atrybuty zaufania dotyczące jakości jako czynnik wpływający na decyzje nabywcze konsumentów żywności
Title	Credence attributes as a factor infl uencing consumer food purchasing decision
Słowa kluczowe	żywność, konsument, determinanty wyboru, atrybuty zaufania dotyczące jakości, znaki jakości
Key words	food, consumer, choice determinants, credence quality attributes, quality labels
Abstrakt	W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących atrybutów zaufania dotyczących jakości jako czynników wpływających na wybory konsumentów żywności, zrealizowanych wśród 1203 respondentów metodą CAWI. Uzyskane dane wykorzystano w celu identyfikacji segmentów konsumentów o zróżnicowanych determinantach wyboru żywności oraz zainteresowaniu żywnością, której znakowanie wpisuje się w koncepcję atrybutów zaufania dotyczących jakości. Wyniki badań wskazują, że respondenci odnoszą się bardzo pozytywnie do żywności pochodzącej z określonego regionu lub też lokalnej produkcji. W mniejszym stopniu wybory konsumentów są warunkowane atrybutami związanymi z troską o środowisko naturalne i dobrostan zwierząt. Młodzi konsumenci są mniej zainteresowani żywnością regionalną, ale bardziej zwracają uwagę na kwestie dobrostanu zwierząt. Najwyższy poziom znajomości wszystkich spośród badanych znaków jakości odnotowano wśród respondentów przypisanych do segmentu 3, którzy częściej deklarowali regularne zakupy żywności ekologicznej, posiadali wyższy poziom wykształcenia oraz byli skłonni do podejmowania zachowań na rzecz ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt, jak również przejawiali zainteresowanie relacją między żywnością i zdrowiem.
Abstract	The paper presents the results of a research on the credence attributes of food as factors influencing consumer food choices using quantitative CAWI survey among 1203 respondents. The data obtained was used to identify consumer segments that differ in terms of their determinants of food choices and interest in food products labelled with reference to the credence quality attributes. The results show that the respondents are very positive about food, coming from a specific region or local production. To a lesser extent, consumer choices are determined by attributes related to the care for the environment and animal welfare. However, younger respondents were more receptive to claims related to animal welfare than regional food. The highest level of familiarity with all of the surveyed labels was noted among respondents assigned to segment 3, who were more often regular organic consumers, better educated, likely to take care for environment, concerned with animal welfare and interested in the relationship between food and health.
Cytowanie	Gutkowska K., Żakowska-Biemans S. (2018) Atrybuty zaufania dotyczące jakości jako czynnik wpływający na decyzje nabywcze konsumentów żywności.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 121: 115-130
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n121_s115.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2018.121.9