Wyniki wyszukiwania

Autor	Dorota Komorowska
Tytuł	Wyniki produkcyjne i ekonomiczne gospodarstw ogrodniczych
Title	Production and Economic Results of Horticultural Farms
Słowa kluczowe	produkcja ogrodnicza, wyniki produkcji rolniczej, efektywność gospodarowania zasobami w rolnictwie
Key words	horticultural production, results of agricultural production, resource efficiency in agriculture
Abstrakt	Celem opracowania jest ocena wyników gospodarowania zasobami produkcyjnymi w gospodarstwach nastawionych na produkcję ogrodniczą na tle wyników ogółu gospodarstw rolnych, które były objęte rachunkowością rolną w systemie FADN w latach 2013-2015. Analizie poddano wyniki produkcyjne i ekonomiczne oraz produktywność i dochodowość zasobów ziemi, pracy i kapitału. Zaprezentowane w opracowaniu wyniki badanych gospodarstw wskazują na znacznie wyższy poziom efektywności produkcyjnej zasobów w gospodarstwach ogrodniczych, zwłaszcza produktywności ziemi, ale także kapitału. Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji ogrodniczej uzyskały wyniki ekonomiczne na kilkukrotnie wyższym poziomie niż gospodarstwa ogółem, dlatego przewyższały je bardziej efektywnością ekonomiczną niż produkcyjną, zwłaszcza w gospodarowaniu zasobami ziemi, jak również kapitału. Dopłaty do działalności gospodarstw ogrodniczych nie mają dużego wpływu na poziom dochodów uzyskiwanych przez te gospodarstwa.
Abstract	The aim of the study is to evaluate the results of management of production resources in farms oriented for horticultural production against the background of the results of all farms that were covered by FADN agricultural accounting for 2013-2015. Production and economic results like productivity and profitability of land, labor and capital were analyzed. The results of the surveyed farms show a much higher level of production efficiency of horticultural holdings, especially the productivity of land resources, but also of capital. Farms specializing in horticulture achieved economic results several times better than that of total holdings, therefore they outperformed them more economically than by production, especially in the management of land resources as well as capital. Subsidies to horticultural holdings do not have a significant impact on the level of income earned by these holdings.
Cytowanie	Komorowska D. (2018) Wyniki produkcyjne i ekonomiczne gospodarstw ogrodniczych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 111-120
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n1_s111.pdf

Autor	Małgorzata Kołodziejczak
Tytuł	Koszt korzystania z usług w gospodarstwach rolnych specjalizujących się w uprawach polowych w krajach UE w latach 2004 i 2016
Title	The Cost of Services Use in Field Crops on Farms in the European Union Countries in 2004 and 2016
Słowa kluczowe	usługi rolnicze, uprawy polowe, Unia Europejska
Key words	agriculture services, field crops, European Union
Abstrakt	Usługi dla rolnictwa są odpowiedzią na zapotrzebowanie dotyczące technologicznego, ekonomicznego i środowiskowego wymiaru działalności rolniczej. W artykule skupiono się na usługach rolniczych, związanych z produkcją roślinną prowadzoną w formie upraw polowych. Celem badania było porównanie poziomu korzystania z usług rolniczych wykorzystywanych przez gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych w państwach Unii Europejskiej w latach 2004 i 2016. Badanie przeprowadzono na podstawie danych FADN metodą dedukcyjną i porównawczą. Wykazano, że koszty zakupu usług rolniczych związane są przede wszystkim z poziomem rozwoju rolnictwa. Znaczenie ma także wyposażenie gospodarstw we własne maszyny i wielkość zasobów pracy zaangażowanych w produkcję. Zróżnicowanie sytuacji pomiędzy krajami wewnątrz agregatów UE-14 i UE-10 wskazuje jednak, że ważna jest również specyfika przyrodnicza i kulturowa rolnictwa w poszczególnych krajach.
Abstract	Agricultural services address the demand for the technological, economical and environmental dimension of agricultural activities. This paper focuses on agricultural services related to field crop production. The objective of the study was to compare the output of agricultural services used by farms specializing in field crops in European Union countries in 2004 and 2016. The study was based on a deductive and comparative method and relied on FADN data. It was shown that the purchasing costs of agricultural services tend to be connected with the level of agricultural development. Other factors of importance are the availability of the farms’ own machinery and the amount of labour engaged in production. However, the differences between EU-14 and EU-10 countries suggest that natural and cultural specificities of national agriculture also play a considerable role.
Cytowanie	Kołodziejczak M. (2018) Koszt korzystania z usług w gospodarstwach rolnych specjalizujących się w uprawach polowych w krajach UE w latach 2004 i 2016.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 149-155
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s149.pdf

Autor	Aldona Skarżyńska
Tytuł	Wykorzystanie czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w wybranych krajach Unii Europejskiej
Title	The Use of Production Factors in Farms Specializing in Production of Fattening Cattle in Selected European Union Countries
Słowa kluczowe	produkcja wołowiny, czynniki produkcji, efektywność, dopłaty
Key words	beef production, factors of production, efficiency, subsidies
Abstrakt	Celem badań była ocena wykorzystania czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w sześciu krajach, które są największymi producentami wołowiny w UE-15 (we Francji, Niemczech, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Irlandii) i w dwóch krajach zaliczanych do UE-N13 (w Polsce i Rumunii). W badaniach wykorzystano dane FADN EU średnie w latach 2010-2015. Zbadano produktywność i dochodowość czynników wytwórczych, sprawność ekonomiczną produkcji oraz uzależnienie gospodarstw od dopłat. Wyniki wskazują na przewagę producentów wołowiny we Włoszech, Hiszpanii, Rumunii i w Polsce. W gospodarstwach we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Irlandii koszty były wyższe od wartości produkcji, w efekcie dochód był ujemny. Stratę pokryły dopłaty, miały też wpływ na wysokość dochodu, jego poziom nie wynikał jednak z wysokiej efektywności produkcji.
Abstract	The aim of the study was to assess the use of production factors in farms specializing in production of cattle for fattening in six countries, which are the biggest producers of beef in the EU-15 (in France, Germany, Italy, Great Britain, Spain and Ireland) and in two countries included in the EU N13 (in Poland and Romania). The research used FADN EU average data in 2010-2015. The productivity and profitability of production factors, the economic efficiency of production and the dependence of farms on subsidies were examined. The results indicate an advantage of beef producers in Italy, Spain, Romania and Poland. In farms in France, Germany, Great Britain and Ireland, the costs were higher than the value production, as a result the income was a negative value. The loss was covered by subsidies, which also influenced the amount of income, but its level did not result from high production efficiency.
Cytowanie	Skarżyńska A. (2018) Wykorzystanie czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w wybranych krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 280-290
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n2_s280.pdf

Autor	Agnieszka Kurdyś-Kujawska, Agnieszka Strzelecka, Danuta Zawadzka
Tytuł	Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce
Title	Influence of endogenous factors on the probability of land leaseby farms in Poland
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolne, dzierżawa gruntów, model logitowy
Key words	farm, land lease, logit model
Abstrakt	Dzierżawa gruntów rolnych w Polsce stanowi, obok własności, podstawowy tytuł prawny organizowania i prowadzenia gospodarstw rolnych. Możliwość zwiększenia areału prowadzi z założenia do poprawy sytuacji dochodowej rolników. Nie tylko ze względu na rozmiar produkcji i osiągane z niej dochody, ale także ze względu na wysokość otrzymywanych dotacji. Decyzja o dzierżawie gruntów zależy od wielu czynników o charakterze endo- i egzogenicznym. Celem artykułu jest określenie czynników wewnętrznych wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce. Badanie przeprowadzono na podstawie danych rachunkowych uzyskanych w 2015 roku przez gospodarstwa rolne prowadzące rachunkowość rolną na potrzeby polskiego FADN. Określenia czynników wpływających na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne dokonano z wykorzystaniem modelu regresji logistycznej. Wyniki badań wskazują, że prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów zwiększa się wraz ze wzrostem: powierzchni użytków rolnych, udziału kapitałów obcych w finansowaniu działalności rolniczej oraz nakładów pracy własnej w gospodarstwie rolnym. Prawdopodobieństwo to wzrasta także wraz z obniżeniem produktywności aktywów trwałych (pomniejszonych o ziemię, uprawy trwałe i kwoty produkcyjne).
Abstract	The lease of agricultural land in Poland is, apart from ownership, the basic legal title of organizing and running farms. The possibility of increasing the area leads to the improvement of the farmers' income situation. Not only because of the size of production and income from it, but also because of the amount of subsidies received. The decision to lease land depends on a number of endogenous and exogenous factors. The aim of the article was to determine the endogenous factors affecting the likelihood of renting land by agricultural holdings in Poland. The study was conducted on the basis of accountancy data obtained in 2015 by agricultural holdings conducting agricultural accounting for the needs of the Polish FADN. Determining the factors affecting the likelihood of land leased by agricultural holdings in Poland was made using the logistic regression model. The studies carried out prove that the decision to lease the land depends on the resources of the agricultural holding. The presented research results suggest that the probability of renting land increases with the increase in the area of arable land, the share of foreign capital in the financing of agricultural activity and own labor inputs on the farm. This likelihood also increases with decreasing productivity of fixed assets (reduced by land, permanent crops and production quotas).
Cytowanie	Kurdyś-Kujawska A., Strzelecka A., Zawadzka D. (2018) Wpływ czynników endogenicznych na prawdopodobieństwo dzierżawy gruntów przez gospodarstwa rolne w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 2: 38-49
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n2_s38.pdf

Autor	Michał Figura
Tytuł	Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce
Title	ECONOMIC AND FINANCIAL RESULTS OF FARMS WITH FIELD CROPS AGAINST FARMS FOCUSED ON THE REMAINING CROPS AND THE TOTAL FARMS IN POLAND BASED ON POLISH FADN DATA
Słowa kluczowe	typ rolniczy, produkcja roślinna, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego
Key words	type of farming, crops production, family farm income
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowano wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw rolnych nastawionych na uprawę roślin polowych na tle gospodarstw ukierunkowanych na pozostałą produkcję roślinną (uprawy ogrodnicze, uprawy trwałe) oraz gospodarstw ogółem w Polsce. Podstawę badań stanowiły dane z lat 2013-2014 zebrane w ramach Polskiego FADN. Wykazano, że gospodarstwa, w których dominujący udział w wartości produkcji ogółem stanowi uprawa roślin polowych (głównie zbóż i rzepaku), odznaczały się średnio o około 20% wyższym dochodem niż gospodarstwa ogółem. Pod względem dochodu dominowały gospodarstwa ogrodnicze przy zaobserwowanym zróżnicowaniu regionalnym. Gospodarstwa ogrodnicze cechowała stosunkowo niewielka wartość pozyskanych dopłat, które w pozostałych typach roślinnych oraz gospodarstwach ogółem wywierały znaczący wpływ na uzyskane dochody.
Abstract	The paper presents the results of economic and financial farms focused on the cultivation of field crops against farms targeted for the remainder of plant production (horticulture, permanent crops), and the total households in Po­land. The basis of the study were data from the 2013 and 2014 year collected in these farms, under a system of Polish FADN. It has been shown that the holding in which the dominant share in the total production is the cultivation of field crops (mainly cereals and rape) were characterized by an average of approx. 20% higher income than households in general. In terms of income, however, is dominated by horticultural holdings. There are in this issue are some dif­ferences depending on the region FADN. Among the types of productive horticultural holdings are characterized by relatively low value obtained subsidies that in other types of vegetable farms and in general they have a significant impact on earned income. If the payments stopped functioning farm with permanent crops in the region of Pomerania and Masuria did not have to exist.
Cytowanie	Figura M. (2017) Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 110-120
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s110.pdf

Autor	Agnieszka Gałecka
Tytuł	Typ rolniczy a efektywność gospodarstw rolniczych w Polsce
Title	Typ rolniczy a efektywność gospodarstw rolniczych w Polsce
Słowa kluczowe	gospodarstwo rolnicze, efektywność, typ rolniczy, FADN
Key words	agricultural farms, effectiveness, type of farming, FADN
Abstrakt	W artykule dokonano oceny poziomu efektywności gospodarstw rolniczych w Polsce w zależności od typu rolniczego. Analizą objęto gospodarstwa uczestniczące w polskim systemie FADN. Okres badań obejmował lata 2011– –2014. Stwierdzono, że największą efektywnością wykorzystania zasobów ziemi, pracy i kapitału charakteryzowały się gospodarstwa o typie rolniczym „zwierzęta ziarnożerne” i „krowy mleczne”, a najmniejszą gospodarstwa wyspecjalizowane w chowie zwierząt trawożernych. W badanym okresie jednolitą tendencję rosnącą wszystkich analizowanych wskaźników efektywności odnotowano w gospodarstwach nastawionych na chów zwierząt ziarnożernych.
Abstract	The article assesses the level of effectiveness of farms in Poland depending on the type of farming. The analysis included agricultural farms participating in the Polish FADN. The study period covered the years 2010–2013. It was found that the highest efficiency use of resources of land, labor and capital were characterized by farm-type agriculture “granivores” and “milk cows”, while the lowest farm specialized in the breeding of other grazing livestock. In the analyzed period a uniform upward trend all analyzed performance indicators reported in farms focused on livestock granivores.
Cytowanie	Gałecka A. (2017) Typ rolniczy a efektywność gospodarstw rolniczych w Polsce.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 17-27
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2017_n2_s17.pdf

Autor	Marta Guth, Katarzyna Smędzik-Ambroży
Tytuł	Wpływ subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej w latach 2004-2013
Title	The Impact of the Common Agricultural Policy Subsidies on the Income of FADN Dairy Farms in the European Union Countries in 2004-2013
Słowa kluczowe	WPR, dochody gospodarstw mlecznych, subsydia, regresja panelowa
Key words	CAP, revenues of milk farms, subsidies, panel regression
Abstrakt	Celem głównym artykułu była ocena wpływu subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w latach 2004-2013. Zbadano udział subsydiów ogółem łącznie z dopłatami do inwestycji na poziom dochodu z gospodarstwa rolnego w przeliczeniu na jednostkę pracy rodziny (FWU) w gospodarstwach mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej z podziałem na kraje UE-10 i UE-15. Następnie zaprezentowano trendy kształtowania się dochodu z gospodarstwa rolnego/FWU z i bez dopłat w badanym okresie. W celu zaprezentowania, które z grup dopłat miały największy wpływ na kształtowanie się dochodu z gospodarstwa rolnego/FWU przeprowadzono regresję panelową. Na jej podstawie określono, że najbardziej istotne dla dochodów gospodarstw mlecznych FADN w latach 2005-2013 były dopłaty decoupled oraz dodatkowe wsparcie wraz z pozostałymi subsydiami.
Abstract	The main aim of the article was to assess the impact of the Common Agricultural Policy subsidies on the income of FADN dairy farms in 2004-2013. The share of total subsidies, including subsidies on investments on farm income per unit of work (FWU) on FADN dairy farms in EU countries, with the division to EU-12 and EU-15, was examined. The trend of family farm income with and without subsidies during the period under review was presented. In order to demonstrate which of the groups of subsidies had the greatest impact on family farm income, a panel regression was conducted. It turned out that the most significant for the FADN dairy farm income in 2005-2013 was decoupled payments and additional aid with other support.
Cytowanie	Guth M., Smędzik-Ambroży K. (2017) Wpływ subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej w latach 2004-2013.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 53-62
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s53.pdf

Autor	Tadeusz Filipiak, Lidia Gunerka, Lilianna Jabłońska
Tytuł	Konkurencyjność kosztowa gospodarstw ogrodniczych w Polsce i wybranych krajach UE
Title	Cost Competitiveness of Horticultural Farms in Poland and Selected EU Countries
Słowa kluczowe	koszty, konkurencyjność, FADN, UE
Key words	costs, competitiveness, FADN, EU
Abstrakt	W warunkach rosnącej globalizacji i proeksportowego charakteru polskiego ogrodnictwa koniecznym jest systematyczne badanie pozycji konkurencyjnej gospodarstw ogrodniczych, w tym konkurencyjności kosztowej. W pracy dokonano pionowej i poziomej analizy porównawczej kosztów w gospodarstwach ogrodniczych sześciu krajów UE, największych producentów owoców i warzyw. Wykazano, że Polska w dalszym ciągu ma korzystną pozycję konkurencyjną pod względem kosztów, ale ich relatywnie szybki wzrost i zwiększanie się kosztochłonności produkcji stopniowo ją obniża.
Abstract	In the conditions of growing globalization and export-oriented nature of the Polish horticulture systematic studies of the competitive position of horticultural businesses are necessary, including cost competitiveness. The paper presents the vertical and horizontal analysis of the costs in horticultural farms in six EU countries, the largest fruit and vegetable producers. It has been shown that Poland still has a favorable competitive position in terms of costs, but their relatively fast growth and increasing production cost-effectiveness gradually make it lower.
Cytowanie	Filipiak T., Gunerka L., Jabłońska L. (2017) Konkurencyjność kosztowa gospodarstw ogrodniczych w Polsce i wybranych krajach UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 63-72
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s63.pdf

Autor	Tomasz Kijek, Anna Nowak
Tytuł	Wpływ wykształcenia kierownika na konkurencyjność gospodarstw rolnych
Title	Effect of the Education of the Manager on the Competitiveness of Farms
Słowa kluczowe	konkurencyjność, gospodarstwa rolne, kapitał ludzki, poziom wykształcenia
Key words	competitiveness, farms, human capital, level of education
Abstrakt	Niniejsze opracowanie jest próbą wypełnienia luki poznawczej w zakresie wpływu kapitału ludzkiego na konkurencyjność gospodarstw rolnych. Najbardziej mierzalną cechą kapitału ludzkiego jest wykształcenie, stąd też za cel niniejszego opracowania przyjęto ocenę wpływ poziomu wykształcenia kierownika na konkurencyjność towarowych gospodarstw rolnych. Badania zrealizowano na podstawie danych rachunkowych z towarowych gospodarstw rolnych uczestniczących w Polskim FADN z lat 2010-2012. Wyniki badań wskazują na istnienie przewagi konkurencyjnej gospodarstw rolnych zarządzanych przez kierowników dysponujących wykształceniem wyższym względem podmiotów kierowanych przez rolników bez wykształcenia wyższego. Badania wykazały również przewagi konkurencyjne w zakresie produktywności ziemi, technicznego uzbrojenia ziemi i pracy w gospodarstwach rolnych z kierownikiem posiadającym wykształcenie rolnicze w porównaniu do tych, gdzie kierownik takiego wykształcenia nie posiadał.
Abstract	This paper is an attempt at filling the cognitive gap in the effect that human capital has on farms competitiveness. Education is the most measurable characteristic of human capital so the purpose of this paper is evaluating the effect of the manager’s level of education on the competiveness of the commercial farms. The surveys were carried out based on accounting data provided by commodity farms participating in the Polish FADN in 2010-2012. The outcomes indicate a competitive advantage of farms run by managers who completed higher education over entities run by farmers without higher education. Surveys also demonstrated a competitive advantage to the extent of land productivity, equipment of land with technical facilities and labour on farms run by managers with higher education in comparison to farms whose managers had no such education.
Cytowanie	Kijek T., Nowak A. (2017) Wpływ wykształcenia kierownika na konkurencyjność gospodarstw rolnych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 116-124
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s116.pdf

Autor	Marek Zieliński, Agata Żak
Tytuł	Ocena funkcjonowania gospodarstw rolnych dotkniętych suszą rolniczą na tle gospodarstw pozostałych położonych na glebach słabych
Title	Comparison between the Function of Farms Affected by Agricultural Drought and Farms Situated on Low Quality Soils
Słowa kluczowe	susza rolnicza, gospodarstwa rolne, sytuacja ekonomiczna, możliwości rozwoju, metoda Propensity Score Matching
Key words	agricultural drought, farms, economic situation, development abilities, method Propensity Score Matching
Abstrakt	Celem analiz było porównanie sytuacji ekonomicznej i możliwości rozwoju gospodarstw rolnych dotkniętych suszą rolniczą i gospodarstw pozostałych funkcjonujących na glebach słabych. Dla osiągnięcia zamierzonego celu wykorzystano dane z gospodarstw specjalizujących się w uprawach polowych, chowie krów mlecznych i z produkcją wielostronną, które nieprzerwanie prowadziły rachunkowość dla Polskiego FADN w latach 2012-2014 oraz dane z Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej (SMSR) prowadzonego przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach w latach 2012-2014. Stwierdzono, że gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych dotknięte suszą rolniczą w porównaniu do analogicznych gospodarstw pozostałych miały zdecydowanie mniejszy dochód na 1 ha UR, aczkolwiek były jednak w stanie inwestować w majątek trwały na poziomie zapewniającym jego dodatnią stopę reprodukcji. W pozostałych dwóch grupach gospodarstw dotkniętych suszą rolniczą, które przynajmniej w części zajmowały się chowem zwierząt, wpływ suszy rolniczej na ich sytuację ekonomiczną był znacznie mniejszy.
Abstract	The aim of this paper was to compare the economic situation and investment abilities of farms affected by agricultural drought and other farms situated on low quality soils. The study used empirical data from field farms, milk farms and mixed farms that had collected data from 2010 to 2012 for the Farm Accountancy Data Network (FADN). We also used data from the Monitoring of Agricultural Drought that was conducted by the Institute of Soil Science and Plant Cultivation-State Research Institute in years 2012-2014. It was found that field farms affected by agricultural drought in comparison to other farms had visibly lower family farm income per 1 ha of UAA. Nonetheless, they had a positive rate of capital reproduction. In the case of milk farms and mixed farms, the negative impact of agricultural droughts on their economic situation was lower.
Cytowanie	Zieliński M., Żak A. (2017) Ocena funkcjonowania gospodarstw rolnych dotkniętych suszą rolniczą na tle gospodarstw pozostałych położonych na glebach słabych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 226-235
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n1_s226.pdf

Autor	Marta Guth, Katarzyna Smędzik-Ambroży
Tytuł	Zasoby a zrównoważony rozwój rolnictwa w Polsce po integracji z UE
Title	Resources and Sustainable Development of Agriculture in Poland after Integration with the EU
Słowa kluczowe	zasoby, rozwój zrównoważony, indywidualne gospodarstwo rolne
Key words	resources, sustainable development, individual farms, Poland
Abstrakt	W opracowaniu podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: czy na obszarach różniących się uwarunkowaniami zasobowym dla rozwoju rolnictwa indywidualnego, związanymi z tradycyjnymi czynnikami wytwórczymi, czyli ziemią, kapitałem i pracą, po integracji Polski z UE występowały różnice w zakresie zrównoważenia ekonomicznego i środowiskowego indywidualnych gospodarstw rolnych. Zakres czasowy analiz obejmował lata 2004-2014, podmiotowy dotyczył indywidualnych gospodarstw rolnych, prowadzących rachunkowość rolną FADN, nieprzerwanie w całym okresie badawczym (4224 gospodarstwa), zaś przestrzenny dotyczył poszczególnych województw w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski. Zastosowano analizę dynamiki i struktury oraz aglomeracyjną analizę skupień metodą Warda z wykorzystaniem odległości euklidesowej. Udowodniono, że w indywidualnych gospodarstwach FADN z obszarów różniących strukturą agrarną rolnictwa indywidualnego, występowały różnice w zakresie zrównoważenia ekonomicznego i środowiskowego gospodarstw rolnych.
Abstract	The study attempts to answer the question of whether there are differences in the economic and environmental sustainability of individual farms from areas which differ in conditions of resources for individual agriculture after Poland's integration with the EU. The research covered the years 2004-2014, individual FADN farms from each region in Poland, with special consideration of the Wielkopolska region. Research methodologies that were used include: the analysis of dynamics and structure; Ward method of agglomeration analysis by. It has been shown that in the clusters of regions which differ in agrarian structure, differences in economic and environmental sustainability for individual farms can also be found.
Cytowanie	Guth M., Smędzik-Ambroży K. (2017) Zasoby a zrównoważony rozwój rolnictwa w Polsce po integracji z UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 101-110
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n3_s101.pdf

Autor	Bazyli Czyżewski, Łukasz Kryszak
Tytuł	Kondycja finansowa gospodarstw rolnych w regionach FADN Unii Europejskiej i jej związek z produktywnością czynników wytwórczych
Title	FINANCIAL CONDITION OF AGRICULTURAL HOLDINGS IN EU FADN REGIONS AND ITS RELATION TO FACTOR PRODUCTIVITY
Słowa kluczowe	sytuacja finansowa gospodarstw rolnych, TOPSIS, produktywność, regiony FADN
Key words	financial condition of farms, TOPSIS, productivity, FADN regions
Abstrakt	Cele badań to ocena kondycji finansowej reprezentatywnych gospodarstw rolnych w regionach FADN UE oraz identyfikacja zależności między kondycją finansową gospodarstw a produktywnością poszczególnych czynników wytwórczych, jak również produktywnością całkowitą (TFP). Wykorzystano syntetyczny miernik _oceny sytuacji finansowej gospodarstwa wyznaczony metodą TOPSIS oraz wskaźniki korelacji. Gospodarstwa reprezentatywne w regionach FADN UE charakteryzują się silnie zróżnicowaną sytuacją finansową, przy czym najwyższe wartości miernika syntetycznego odnotowano w regionach Europy Południowej (Grecja, Portugalia, część Hiszpanii i Włoch). Gospodarstwa w tych regionach odznaczały się relatywnie niskim poziomem zadłużenia, korzystną sytuacją w zakresie obsługi długu, a także wysoką rentownością i sprawnością działania. Zaobserwowano istotne statystycznie związki między kondycją finansową gospodarstw a produktywnością czynników wytwór¬czych – dodatnie w przypadku czynnika kapitału i produktywności całkowitej TFP, a ujemne w odniesieniu do pracy i ziemi.
Abstract	The aim of the study was to assess the financial condition of representative agricultural holdings in the EU FADN regions and to identify the relation between the financial condition of farms and productivity of production factors, as well as total productivity (TFP). A synthetic metric (based on TOPSIS method) for the assessment of the financial situation of the holding was used, along with correlation indicators in the second step of study. The representative farms in the EU FADN regions are characterised by a highly diversified financial situation, with the highest values of the synthetic meter in Southern Europe (Greece, Portugal, parts of Spain and Italy). The farms in these regions were characterised by a relatively low level of debt, favourable situation in terms of debt service, as well as high profitability and efficiency of operations. Statistically significant relations between financial condition of farms and productivity of production factors were observed. Positive in the case of the capital factor and TFP, and negative in relation to work and land.
Cytowanie	Czyżewski B., Kryszak Ł. (2017) Kondycja finansowa gospodarstw rolnych w regionach FADN Unii Europejskiej i jej związek z produktywnością czynników wytwórczych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 3: 7-20
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n3_s7.pdf

Autor	Jolanta Sobierajewska, Wojciech Ziętara
Tytuł	Konkurencyjność polskich gospodarstw ogrodniczych
Title	COMPETITIVENESS OF THE POLISH HORTICULTURE FARMS
Słowa kluczowe	gospodarstwa ogrodnicze, wielkość ekonomiczna gospodarstw, konkuren­cyjność, efektywność
Key words	horticulture farms, economic size of farms, competitiveness, efficiency
Abstrakt	W artykule przedstawiono konkurencyjność i efektywność polskich gospodarstw ogrodniczych na tle analogicznych gospodarstw wybranych krajów Unii Europejskiej. Analizą objęto gospodarstwa objęte systemem monitoringu FADN w latach 2007-2009 i 2011-2013, specjalizujące się w uprawie warzyw, truskawek, kwiatów i roślin ozdobnych, grzybów i w szkółkarstwie. Konkurencyjność badanych gospodarstw ogrodniczych określono wskaź­nikiem konkurencyjności, obliczonym jako stosunek dochodu z gospodarstwa rolnego do kosztów użycia własnych czynników produkcji: ziemi, pracy i kapitału (za W. Kleinhanssem).
Abstract	The article presents the competitiveness and efficiency of Polish vegetable farms against the similar farms from selected European Union countries. The analysis covered farms specializing in growing vegetables, straw­berries, flowers and ornamental plants, mushrooms and nurseries covered by the FADN monitoring system in the years 2007-2009 and 2011-2013. The competitiveness of the researched vegetable farms was determined by the competitiveness index calculated as the ratio of farm income to the cost of using own factors of production: land, labor and capital (according to W. Kleinhanss). Competitive abilities were demonstrated by Polish vegetable farms with economic size of EUR 50-100 and 100-500 thousand of SO and area, respectively of 8.6 and 10.2 ha of UAA. These abilities were also demonstrated by Hungarian and Romanian farms of EUR 25-50 thousand of SO, French and German farms of EUR 100-500 thousand of SO as well as Italian and Spanish farms of EUR > 500 thousand of SO. Fully competitive were German farms of EUR > 500 thousand of SO and the Hungarian farms of EUR: 25-50, 50-100 and 100-500 thousand SO.
Cytowanie	Sobierajewska J., Ziętara W. (2017) Konkurencyjność polskich gospodarstw ogrodniczych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 3: 21-32
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n3_s21.pdf

Autor	Aldona Standar, Joanna Średzińska
Tytuł	Wykorzystanie analizy czynnikowej do badania determinant dochodów gospodarstw rolnych (na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej)
Title	The use of factor analysis to study the determinants of farms’ income (on the example of Central and Eastern Europe countries)
Słowa kluczowe	dochody, gospodarstwa rolne, Europa Środkowo-Wschodnia, FADN, analiza czynnikowa
Key words	income, farms, Central and Eastern Europe, FADN, factor analysis
Abstrakt	Głównym celem artykułu jest określenie czynników kształtujących dochody gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej z Europy Środkowo-Wschodniej. W badaniu wykorzystano dane regionalne FADN z lat 2011–2013. Do realizacji celu wykorzystano analizę czynnikową. Przeprowadzone badania wskazują, że najważniejszymi determinantami dochodów gospodarstw rolnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej są: zasoby czynników wytwórczych, dotacje do działalności operacyjnej, wielkość produkcji i intensywność wytwarzania.
Abstract	The main aim of the article is to determine the factors influencing farms’ income in the European Union countries from Central and Eastern Europe (CEE). The research was based on regional FADN data from years 2011–2013. To achieve the purpose, the factor analysis was used. The study indicates that the most important determinants of farms’ income in the CEE countries are: the resources of production factors, operating subsidies, production volume and intensity of production.
Cytowanie	Standar A., Średzińska J. (2017) Wykorzystanie analizy czynnikowej do badania determinant dochodów gospodarstw rolnych (na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej).Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 118: 5-17
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n118_s5.pdf

Autor	Agata Marcysiak, Adam Marcysiak
Tytuł	Zakres różnicowania poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE
Title	RANGE OF DIFFERENTIATION OF THE SUPPORT LEVEL OF FARMS WITH MEANS OF THE COMMON AGRICULTURAL POLICY OF THE EU
Słowa kluczowe	dopłaty bezpośrednie, zróżnicowanie, dochód z gospodarstwa rolniczego, typ rolniczy
Key words	direct payments, differentiation, income from a farm, agricultural type
Abstrakt	Celem niniejszego opracowania jest próba ukazania zakresu różnicowania poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE. Szczegółowej analizie poddano płatności bezpośrednie i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Ich wielkość rozpatrywano w relacji do dochodu z gospodarstwa rolniczego. Obliczeń dokonano metodą stosowaną w europejskim systemie rachunkowości rolnej FADN (Farm Accountancy Data Network). Udział środków pochodzących z WPR w analizowanych gospodarstwach w 2015 roku w relacji do dochodu wynosił 37,5%. Istotnymi elementami różnicującymi poziom wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE okazały się wielkość ekonomiczna i typ rolniczy gospodarstwa. Podstawowymi elementami wsparcia ze środków WPR UE były płatności realizowane w ramach dopłat bezpośrednich i płatności dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Stanowiły one w 2015 roku odpowiednio 70,7% i 10,5% ogólnego wsparcia.
Abstract	The aim of this paper is to illustrate the extent to which the level of support for farms is measured by means of the Common Agricultural Policy. A detailed analysis was made of direct payments and payments for less-favored areas (LFAs). Their size was considered in relation to farm income. The calculations were made using the method used in the European Farm Accountancy Date Network (FADN). The share of funds from the CAP in analyzed farms in relation to income in 2015 was 37.5%. The economic size and agricultural type of the farm proved to be an important element in differentiating the level of farm support from the Common Agricultural Policy. The main elements of support from the EU CAP were payments made under direct payments and payments for less-favored areas. They accounted for 70.7% and 10.5% of total support respectively in 2015.
Cytowanie	Marcysiak A., Marcysiak A. (2017) Zakres różnicowania poziomu wsparcia gospodarstw środkami Wspólnej Polityki Rolnej UE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 18(67): 102-112
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2017_n67_s102.pdf

Autor	Magdalena Mądra-Sawicka
Tytuł	Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych
Title	THE ROLE OF FINANCING THE ACTIVITIES OF AGRICULTURAL HOLDINGS WITH BORROWED CAPITAL IN THE OPINION OF INDIVIDUAL FARMERS
Słowa kluczowe	indywidualne gospodarstwa rolnicze, finansowania kapitałem obcym, korzyści z finansowania kapitałem obcym, cel finansowania kapitałem obcym
Key words	agricultural holdings, financing with borrowed capital, advantages of borrowed capital, purpose of using borrowed capital
Abstrakt	Celem głównym opracowania jest przedstawienie opinii rolników na temat finansowania działalności gospodarstw kapitałem obcym. W przeprowadzonych badaniach odniesiono się do celu zaangażowania finansowania obcego, wskazanych determinant jego wykorzystania oraz oceny korzyści z jego stosowania w opinii rolników. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu w grupie 100 rolników prowadzących indywidualne gospodarstwa rolnicze w województwie mazowieckim. Podmioty te prowadziły rachunkowość rolną w ramach systemu FADN. Kryterium podziału badanej populacji obejmowało siłę ekonomiczną gospodarstw wyrażoną w ESU, co pozwoliło na uwzględnienie poziomu dochodowości badanych podmiotów. Głównym problemem w zarządzaniu źródłami finansowania w opinii rolników było utrzymanie płynności finansowej na bezpiecznym poziomie. Rolnicy dostrzegali korzyści z tytułu zwiększenia zaangażowania finansowania kapitałem obcym w zakresie przeprowadzania szybszej modernizacji majątku gospodarstwa. Rolnicy decydują się na wybór konserwatywnej strategii finansowania, preferując długoterminowe źródła finansowania, dążyli do minimalizacji ryzyka finansowego. Wśród głównych determinant poziomu zadłużenia rolnicy wyróżnili wartość inwestycji, wymagany wkład własny oraz dopłat do odsetek kredytów preferencyjnych
Abstract	The aim of this paper is to present the opinions of farmers about financing agricultural holdings with borrowed capital. The research addressed the purpose of using borrowed capital, its determinants and the assessment of the benefits of its use in the opinions of farmers. The survey was conducted with the use of interview questionnaire in the group of 100 farmers running individual agricultural holdings in the Mazowieckie voivodeship. These entities applied agricultural accounting within FADN system. The criterion for the division of the surveyed units included the economic size expressed in ESU, which allowed taking into account the level of profitability of these entities. The main problem of the management of finance sources, according to the farmers, consisted in the maintenance of financial liquidity on the safe level. The farmers saw benefits of the increase of financing with borrowed capital for the faster modernization of agricultural assets. The farmers choose a conservative financing strategy; preferring long-term financing sources, they wanted to minimise financial risk. The farmers listed the following main determinants of the level of debt: the value of the investment, own contribution required and subsidies to interest on subsidised loans.
Cytowanie	Mądra-Sawicka M. (2017) Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 4: 125-138
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n4_s125.pdf

Autor	Marek Zieliński, Wojciech Ziętara
Tytuł	Efektywność techniczna gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej a ich konkurencyjność
Title	TECHNICAL EFFICIENCY AND COMPETITIVENESS OF FIELD FARMS
Słowa kluczowe	gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych, efektywność tech­niczna, zdolność konkurencyjna
Key words	field farms, technical efficiency, competitiveness
Abstrakt	Celem badań było wskazanie różnic w efektywności technicznej polskich gospo­darstw specjalizujących się w produkcji roślinnej oraz określenie stopnia ich konkurencyjności, a także zbadanie związku między ich efektywnością techniczną a stopniem konkurencyjności. Dla osiągnięcia zamierzonego celu wykorzystano dane rachunkowe z 1007 gospodarstw spe­cjalizujących się w uprawie zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych na nasiona (typ 15) i 604 gospodarstw specjalizujących się w uprawie polowej różnych gatunków roślin (typ 16), które nieprzerwanie prowadziły rachunkowość dla polskiego FADN1 w latach 2010-2012. Oceny badanych gospodarstw dokonano z uwzględnieniem ich wielkości ekonomicznej, w zależności od wartości standardowej produkcji (SO)2 i wielkości wskaźnika efektywności technicznej ustalonego na podstawie metody Stochastic Frontier Analysis (SFA). Stwierdzono, że gospodarstwa o największej efektywności technicznej charakteryzowały się na tle całej badanej zbiorowości racjonalniejszym gospodarowaniem nakładami w celu uzyskania potencjalnej wartości produkcji. Miały najmniejszą powierzchnię użytków rolnych w obrębie poszczególnych klas wielkości ekonomicznej oraz najkorzystniejsze warunki glebowe i najlepsze techniczne uzbrojenie ziemi. Miały również największą zdolność konkurencyjną.
Abstract	The aim of this paper was to identify differences in technical efficiency and to determine level of competiti­veness of the Polish field farms. Furthermore, the connection between the farms’ technical efficiency and their level of competitiveness were analyzed. For this purpose, the empirical data from 1007 farms specializing in cereals, oilseeds and protein crops (type 15) and 604 farms specializing in general field cropping (type 16) was used. The farms collected data for Farm Accountancy Data Network (FADN) from 2010 to 2012. Assessment of these two groups of farms was based on their economic size (Standard Output) and technical efficiency indicator that was measured with Stochastic Frontier Analysis (SFA) method. It was found that farms with the greatest technical efficiency indicator used inputs in the most rational way in order to achieve potential value of produc­tion. Moreover, they had the smallest utilized agricultural area (UAA), the highest quality of their soils, the most advantageous level of technical equipment of UAA and the greatest ability of competitiveness.
Cytowanie	Zieliński M., Ziętara W. (2016) Efektywność techniczna gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej a ich konkurencyjność.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 1: 14-25
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n1_s14.pdf

Autor	Zbigniew Gołaś
Tytuł	Ekonomika, organizacja i sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych krajów Unii Europejskiej ukierunkowanych na produkcję roślin okopowych
Title	ECONOMICS, ORGANIZATION AND INCOME SITUATION OF EU COUNTRIES’ FARMS FOCUSED ON ROOT CROPS PRODUCTION
Słowa kluczowe	sytuacja ekonomiczno-finansowa gospodarstw, produkcja roślin okopowych (TF161), Unia Europejska
Key words	farms economic and financial situation, root crops (TF 161), European Union
Abstrakt	W artykule przedstawiono wyniki analizy komparatywnej ekonomiki, organizacji oraz efektywności ekonomiczno-finansowej gospodarstw rolnych krajów Unii Europejskiej ukierunkowanych na produkcję roślin okopowych. W analizie wykorzystano statystyki europejskiej bazy danych FADN dotyczące typu TF161 (uprawa roślin okopowych). Badania wykazały, że gospodarstwa ukierunkowane na uprawę roślin okopowych (głównie ziemniaków) znacznie różnią się pod względem wielu cech organizacyjnych, produktywności i dochodowości. Z punktu widzenia efektów dochodowych najwyższą sprawnością cechowały się gospodarstwa we Francji, Holandii, Danii i Niemczech. Na ich tle bardzo słabo prezentowały się gospodarstwa w Polsce i Bułgarii, w których poziom dochodów był bardzo niski i wynikał z niskiej intensywności produkcji, małej skali produkcji, niskich plonów i cen sprzedaży ziemniaków, które przesądzały o niskiej produktywności ziemi i wydajności pracy.
Abstract	The article presents the results of comparative analysis of economics, organization and financial effectiveness of farms in EU countries that are focused on root crops, mainly potatoes. The analysis was based on statistical data from FADN database for type TF161 (root crops). The survey showed that root crops farms differ conside­rably in terms of organization, productivity and profitability. In terms of profitability, the highest efficiency was observed in the case of farms located in France, the Netherlands, Denmark and Germany. At the same time, Polish and Bulgarian farms were ranked lower, experiencing relatively low income levels. Poor results of Polish and Bulgarian root crops farms were mainly caused by low intensity of production, small scale of production, poor harvest and low sale prices of potatoes, which determined low rates of land and work productivity and profitability.
Cytowanie	Gołaś Z. (2016) Ekonomika, organizacja i sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych krajów Unii Europejskiej ukierunkowanych na produkcję roślin okopowych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 1: 35-45
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n1_s35.pdf

Autor	Tomasz Felczak
Tytuł	Planowanie płynności finansowej w opinii rolników
Title	Financial liquidity planning in the opinions of the farmers
Słowa kluczowe	płynność finansowa, planowanie, gospodarstwo indywidualne, FADN
Key words	financial liquidity, liquidity planning, agricultural farms, FADN
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowano opinie rolników na temat planowania płynności finansowej w indywidualnych gospodarstwach rolniczych. Badaniami z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu zostało objętych 60 rolników, udostępniających swoje dane rachunkowe w ramach systemu FADN-PL. Wraz ze wzrostem skali prowadzonej produkcji zarządzający wykazywali większą skłonność do planowania płynności finansowej. Brak planowania płynności finansowej wynikał głównie z utrzymywania dużych zasobów gotówki lub zapasów produktów rolniczych w gospodarstwie.
Abstract	The paper presents the farmers’ opinions on planning the financial liquidity in individual farms. A group of 60 farmers, who provide their accounting data within the system of FADN-PL, were covered with studies using interview questionnaire was covered by 60 farmers. Along with the increase in the scale of agricultural production, managers were more disposed to plan financial liquidity. The lack of planning financial liquidity resulted mainly from maintaining large stocks of cash or stocks of agricultural products in a farm.
Cytowanie	Felczak T. (2016) Planowanie płynności finansowej w opinii rolników.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 53-61
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2016_n4_s53.pdf

Autor	Piotr Gołasa
Tytuł	Economic determinants in the support of organic orchards laid down in the Rural Development Programme 2014–2020
Title
Słowa kluczowe
Key words	Common Agricultural Policy, organic farming, orchard production
Abstrakt
Abstract	The aim of the article is to describe measures aimed at supporting organic orchards in the the RDP 2014–2020 and how that support differs from that offered by the RDP 2007–2013. Drawing on FADN data, the article presents the current economic situation fruit farms face and discusses the importance of subsidies for organic production for those farms’ incomes. The second part of the article examines the reasons the system of support for organic fruit farms was reformed and looks at the most important changes to the economic and legal determinants in the RDP 2014–2020 as they apply to the production of organic fruit farms. I assert that most of the new changes are justified and will allow real organic fruit farms to develop while also doing away with the planting of crops by farmers seeking merely to collect the subsidies for them.
Cytowanie	Gołasa P.
HTML	wersja html
Pełny tekst	AMME_2016_n2_s15.pdf