Wyniki wyszukiwania

Autor	Mieczysław Babalski, Aleksander Ciępka, Denise Dostatny, Wiesław Podyma
Tytuł	Obecne użytkowanie dawnych gatunków pszenic
Title	Current Use of Ancient Wheats
Słowa kluczowe	samopsza, płaskurka, uprawa
Key words	einkorn, emmer, cultivation
Abstrakt	Spośród uprawianych przez człowieka roślin, ze względów ekonomicznych i rolniczych zboża są najważniejszą grupą roślin uprawnych. Zboża, a zwłaszcza wyrabiany z nich chleb, są głównym i podstawowym produktem spożywczym na świecie. Pradawne gatunki oplewionych pszenic samopszy (Triticum monococcum) i płaskurki (Triticum dicoccum), od momentu ich udomowienia, stanowiły przez tysiąclecia podstawę diety człowieka. Było tak do momentu upowszechnienia się pszenicy zwyczajnej. W niektórych regionach świata są uprawiane do dzisiaj, a ze względu na rosnącą popularność zdrowej żywności rośnie ponowne zainteresowanie tymi dawnymi zbożami. Wiąże się to z dostosowaniem technik ich uprawy do warunków współczesnego rolnictwa konwencjonalnego i ekologicznego. W niniejszym artykule zostały omówione wyniki badań nad agrotechniką ekologicznej uprawy dawnych gatunków pszenic: samopszy i płaskurki. Pszenice oplewione są odporne na różne czynniki stresu biotycznego i abiotycznego i mogą być uprawiane w słabych warunkach glebowych, co zapewnia rolnikowi przewagę nad innymi uprawami. Daje to również producentom możliwość zagospodarowania niewykorzystanych nisz na rynku.
Abstract	Within plants grown by human being, in economical and agronomical point of view, cereals are the most important group of crops. Cereals, especially bread made of them, are major staple food in the world. For thousands years, from the moment of their domestication, ancient species of hulled wheats, like einkorn (Triticum monococcum) and emmer (Triticum dicoccum), were basic part of people diet. It was so until modern wheats (Triticum aestivum) became popular. In some world regions ancient wheats are cultivated nowadays. Adapting their farming techniques to modern agriculture and organic farming is related with increasing popularity of healthy eating. Results of organic farming techniques and cultivation research of einkorn and emmer are being presented in this article. Hulled wheats are tolerant to various biotic as well as abiotic stress conditions and can be grown in poor soil condition providing the farmer an advantage to take the crop. This also opens opportunities for manufacturers to seek the untapped market.
Cytowanie	Babalski M., Ciępka A., Dostatny D., Podyma W. (2019) Obecne użytkowanie dawnych gatunków pszenic.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 4: 31-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n4_s31.pdf

Autor	Krystyna Świetlik
Tytuł	Zmienność światowych cen żywności w latach 2000-2018
Title	Changeability of World Food Prices During 2000-2018
Słowa kluczowe	żywność, ceny żywności, indeksy cen, niestabilność cen, rynek światowy
Key words	food, food prices, price indices, instability of prices, global market
Abstrakt	Celem artykułu jest przedstawienie głównych kierunków zmian światowych cen artykułów rolno-spożywczych w latach 2000-2018, określenie stopnia ich zmienności i wskazanie przyczyn tych zjawisk. Głównym źródłem danych były średnie roczne indeksy cen żywności FAO. Przeprowadzone analizy pokazały, że w 2011 r. światowe ceny żywności osiągnęły poziom ponad dwuipółkrotnie wyższy niż w 2000 r., a w całym badanym okresie zwiększyły się o 85%. Najbardziej wzrosły ceny olejów roślinnych na skutek rozwoju produkcji biopaliw. Największe fluktuacje cen odnotowano na rynkach cukru i produktów mlecznych, a najmniejsze na rynku mięsa. Stwierdzono, że w długim okresie decydujący wpływ na kształtowanie się światowych cen żywności miały uwarunkowania popytowe, natomiast w okresach krótkich – szoki podażowe.
Abstract	The aim of the paper is to present the main direction of change in global prices of farm and food products during 2000-2018, determination of the level of change and indication of the reasons for these phenomena. The main source for the data was average annual indices of food prices from the FAO. The analyses showed that in 2011 global food prices reached a level over two and a half times higher than in 2000, but during the period under investigation they increased by 85%. The greatest increase was in the price of vegetable oils due to the development of biofuels. The largest fluctuations in prices were noted in the sugar and dairy markets, and the smallest in the meat market. It was concluded that during longer periods demand had the greatest influence on global food prices, while during shorter periods it was drastic changes in supply.
Cytowanie	Świetlik K. (2019) Zmienność światowych cen żywności w latach 2000-2018.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 196-209
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s196.pdf

Autor	Paweł Jankowski, Agnieszka Tul-Krzyszczuk
Tytuł	The Impact of Innovation on the Global Competitiveness of Polish Meat and Dairy Enterprises
Title	The Impact of Innovation on the Global Competitiveness of Polish Meat and Dairy Enterprises
Słowa kluczowe	innovation, competitiveness, meat, dairy, enterprise, global market, Poland
Key words	innovation, competitiveness, meat, dairy, enterprise, global market, Poland
Abstrakt	The aim of the study was to analyse innovations implemented in the milk and meat industries, and their impact on increasing competitiveness. The study showed that the 2010-12 period saw the most product and process innovations being introduced. On the other hand, innovations in marketing were found to be more popular in 2013. Three groups of similar innovations were distinguished. The milk industry stood out when it comes to the extent of innovations implemented. Fewer innovations were found in the poultry meat industry. Beef and pork meat processing was the least innovative. The innovativeness of enterprises is greater with larger numbers of employees and the increase in scope of their field of operation. The implementation of innovations resulted in: improvement of the quality of goods (services), increase in stock, productive capabilities and revenues from sales, emergence of new markets, increase in competitiveness and prestige of the firm. Those are confirmed by the very good performance of foreign trade and better competitiveness rates of Polish meat producers.
Abstract	The aim of the study was to analyse innovations implemented in the milk and meat industries, and their impact on increasing competitiveness. The study showed that the 2010-12 period saw the most product and process innovations being introduced. On the other hand, innovations in marketing were found to be more popular in 2013. Three groups of similar innovations were distinguished. The milk industry stood out when it comes to the extent of innovations implemented. Fewer innovations were found in the poultry meat industry. Beef and pork meat processing was the least innovative. The innovativeness of enterprises is greater with larger numbers of employees and the increase in scope of their field of operation. The implementation of innovations resulted in: improvement of the quality of goods (services), increase in stock, productive capabilities and revenues from sales, emergence of new markets, increase in competitiveness and prestige of the firm. Those are confirmed by the very good performance of foreign trade and better competitiveness rates of Polish meat producers.
Cytowanie	Jankowski P., Tul-Krzyszczuk A. (2019) The Impact of Innovation on the Global Competitiveness of Polish Meat and Dairy Enterprises.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 120-132
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s120.pdf

Autor	Małgorzata Rówińska
Tytuł	Dylematy wokół wykorzystania sprawozdania z całkowitych dochodów do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw
Title	USE OF STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME FOR FINANCIAL ANALYSIS
Słowa kluczowe	rentowność, analiza rentowności, sprawozdanie z całkowitych dochodów
Key words	profitability, profitability analyses, statement of comprehensive income
Abstrakt	Informacje o wynikach działalności jednostek gospodarczych, sporządzających sprawozdanie finansowej według MSSF, prezentowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Całkowite dochody obejmują elementy kształtujące wynik finansowy (przychody i koszty) oraz inne całkowite dochody. Sposób prezentacji tych kategorii jest mało przejrzysty, zwłaszcza w kontekście wykorzystania informacji na potrzeby analizy rentowności. Na przykładzie sprawozdań finansowych wybranych spółek wskazano, jak sposób prezentacji informacji może zniekształcić postrzeganie sytuacji finansowej podmiotu.
Abstract	The information on the results of operations of business entities drawing up the financial statements on the basis of the IFRS, is presented in a statement of comprehensive incomes. Comprehensive income includes the elements affecting the financial result (revenues and costs) as well as other, comprehensive incomes. The manner of presenting those categories is not very clear, especially in terms of using the information for profitability analyses. It has been indicated, with the example of the financial statements of the selected companies, how the manner of presenting information may distort the perception of the financial condition of an entity.
Cytowanie	Rówińska M. (2019) Dylematy wokół wykorzystania sprawozdania z całkowitych dochodów do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 21(70): 211-219
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n70_s211.pdf

Autor	Yuriy Klapkiv, Petro Putsenteilo, Viktoriia Vovk
Tytuł	ADAPTATION PROCESSES OF THE AGRARIAN SECTOR FOR REALIZATION OF THE EXISITING POTENTIAL
Title
Słowa kluczowe	agricultural sector, adaptation processes, agricultural insurance, global agri-food system, potential
Key words
Abstrakt	The agrarian sector of Ukraine with its basic component of agriculture is increasingly becoming the systemformingfactor in the national economy. It creates the factors for maintaining the sovereignty of the state: foodand, within certain limits, the economic and ecological, energy security of the state, ensures the developmentof technologically related branches of the national economy. The main aim of the study was to compare thediversity of agrarian structure and land productivity in Ukraine. The basic commodity positions of agrarianproducts and the existing potential for development are determined. The measures necessary for the developmentof the agrarian sector of Ukraine, the expansion of markets and the successful promotion of agrarianproducts to the world food markets are singled out.
Abstract
Cytowanie	Klapkiv Y., Putsenteilo P., Vovk V.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2019_n3_s112.pdf

Autor	Aurelia Bielawska, Michał Piechocki
Tytuł	Regulacje prawne dotyczące ustalania cen transferowych i ich oddziaływanie na przebieg transakcji handlowych przedsiębiorców
Title	LEGAL REGULATIONS REGARDING THE DETERMINATION OF TRANSFER PRICES AND THEIR IMPACT ON THE COURSE OF COMMERCIAL TRANSACTIONS OF ENTREPRENEURS
Słowa kluczowe	ceny transferowe, podatki, obowiązki przedsiębiorców, dokumentowanie przebiegu transakcji
Key words	transfer prices, taxes, obligations of entrepreneurs, documenting the course of the transaction
Abstrakt	Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie i porównanie wybranych aspektów regulacji podatkowych obowiązujących w krajach Unii Europejskiej w zakresie ustalania cen transferowych, stosowanych w transakcjach o niskiej wartości dodanej zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, w rozliczeniach wewnątrzgrupowych i innych aspektach związanych z międzynarodowym prawem z zasadami obowiązującymi w prawie rosyjskim. Zasadnicza teza opracowania zawiera się w stwierdzeniu, że regulacje podatkowe dotyczące dokumentowania zasad sporządzania cen transferowych obowiązujące w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, pomimo przyjęcia wspólnych założeń, znacznie różnią się między sobą, co uniemożliwia jednolite podejście przedsiębiorców do ich ustalania. Przygotowując opracowanie dokonano analizę literatury przedmiotu z zakresu finansów, rachunkowości i prawa, analizę i ocenę obowiązujących oraz projektowanych aktów prawnych, a - formułując wnioski z badań - skonfrontowano wyniki analizy z doświadczeniami własnymi autorów.
Abstract	The purpose of this publication is to present European and Russian tax regulations regarding transfer pricing, transactions between related parties, intra-group settlements, low-value transactions and other aspects related to international tax law. The basic thesis is contained in the statement that the tax regulations in the world, despite the commonly accepted assumptions, differ significantly from each other, which makes it impossible for a uniform approach of entrepreneurs to the issue of transfer prices. The study was created using a critical analysis of the literature on the subject, applicable legal acts and draft legal acts, as well as the author's own experience using deductive and inductive reasoning.
Cytowanie	Bielawska A., Piechocki M. (2019) Regulacje prawne dotyczące ustalania cen transferowych i ich oddziaływanie na przebieg transakcji handlowych przedsiębiorców.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 21(70): 22-32
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n70_s22.pdf

Autor	Adrian Sadłowski
Tytuł	Skutki stosowania płatności redystrybucyjnej w zależności od wariantu wdrożeniowego na przykładzie Polski
Title	THE CONSEQUENCES OF USING DIFFERENT VARIANTS OF IMPLEMENTATION OF REDISTRIBUTIVE PAYMENT – A CASE STUDY OF POLAND
Słowa kluczowe	Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, płatność redystrybucyjna, Polska
Key words	Common Agricultural Policy, direct payments, redistributive payment, Poland
Abstrakt	W niniejszym opracowaniu, w ramach badań diagnostycznych, dokonano pomiaru aktualnego stopnia koncentracji pomocy dystrybuowanej w ramach systemu wsparcia bezpośredniego dla rolników w Polsce oraz przedstawiono jego zróżnicowanie regionalne. Z kolei w ramach badań symulacyjnych dokonano kwantyfikacji skutków redystrybucyjnych stosowania – w różnych wariantach – instrumentu wyrównującego przyznawane kwoty wsparcia między gospodarstwami. Może to stanowić podstawę oceny ex ante alternatywnych opcji wdrożeniowych płatności redystrybucyjnej. Badania doprowadziły m.in. do wyznaczenia przedziałów obszarowych gospodarstw korzystających na stosowaniu płatności redystrybucyjnej – w obecnym kształcie oraz w przykładowych wariantach alternatywnych. W części końcowej artykułu sformułowano kilka rekomendacji w zakresie projektowania płatności redystrybucyjnej na poziomie krajowym w zależności od celów, które mają być osiągane za pomocą tego instrumentu.
Abstract	The article describes a diagnostic study measuring the degree of concentration of the aid which is currently distributed under the direct support system for farmers in Poland; it also presents the regional differentiation in aid concentration. The author conducted a simulation test quantifying the redistributive effects of applying various variants of an instrument equalising the amounts of support granted to farms. This can make the basis for an ex-ante assessment of alternative options of the implementation of redistributive payment. The research enabled the identification of ranges of the areas of farms which benefit from the current shape of redistributive payment and which may benefit from alternative variants given as examples. The final part of the article contains several recommendations on how to design redistributive payment at a national level, depending on the goals to be achieved with this instrument.
Cytowanie	Sadłowski A. (2019) Skutki stosowania płatności redystrybucyjnej w zależności od wariantu wdrożeniowego na przykładzie Polski.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 170-183
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n71_s170.pdf

Autor	Ewa Rosiak
Tytuł	Rynek nasion oleistych i produktów ich przerobu w Unii Europejskiej
Title	The Market of Oilseeds and Their Processing Productsin the European Union
Słowa kluczowe	Unia Europejska, nasiona oleiste, oleje roślinne, śruty oleiste, produkcja, zużycie, handel
Key words	European Union, oilseeds, vegetable oils, oilmeals, production, consumption, trade
Abstrakt	W artykule przedstawiono ocenę zmian jakie nastąpiły w produkcji, zużyciu i handlu nasionami oleistymi i produktami ich przerobu w Unii Europejskiej w latach 2000-2013. Analizę zmian przeprowadzono dla 28 państw Unii, uwzględniając podział na stare i nowe państwa członkowskie, w oparciu o dostępne dane Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAOSTAT). Od początku XXI wieku produkcja i zużycie nasion oleistych w Unii Europejskiej dynamicznie wzrasta w ślad za szybko rosnącym popytem na oleje roślinne w sektorze przemysłowym (w produkcji biopaliw), przy niewielkich zmianach w sektorze spożywczym oraz szybko rosnącym zapotrzebowaniem na śruty oleiste w sektorze paszowym, w związku z rozwojem produkcji zwierzęcej (w tym głównie drobiarskiej) i zmianą technologii żywienia zwierząt. Mimo dynamicznego rozwoju produkcji i przetwórstwa nasion oleistych (szybszego w nowych niż strych państwach członkowskich), Unia Europejska ma niską samowystarczalność w zakresie produktów oleistych i pozostaje trwałym ich importerem (w tym szczególnie śrut oleistych).
Abstract	The article presents an assessment of changes that have occurred in the production, consumption and trade of oilseeds and their processing products in the European Union in the years 2000-2013. The analysis of changes was carried out for 28 EU countries, including the division into old and new Member States, based on available data from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAOSTAT). Since the beginning of the 21st century, the production and consumption of oilseeds in the European Union has been dynamically increasing following the rapidly growing demand for vegetable oils in the industrial sector (in biofuel production), with small changes in the food sector and rapidly growing demand for oilmeals in the feed sector, due to the development of livestock production (mainly poultry production) and a change in animal feeding technology. Despite the dynamic development of oilseed production and processing (faster in the new Member States than the old), the European Union has low self-sufficiency in the field of oil products and remains a permanent importer of oilseeds (including especially oilmeals).
Cytowanie	Rosiak E. (2019) Rynek nasion oleistych i produktów ich przerobu w Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 151-161
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s151.pdf

Autor	Aleksandra Nacewska-Twardowska
Tytuł	Porównanie udziału w eksporcie produktów spożywczych, napojów, tytoniu w Polsce i w wybranych krajach UE mierzonego wartością dodaną
Title	Comparison of Share in the Export of Food, Beverages, Tobacco in Poland and in Selected EU Countries Measured by Value Added
Słowa kluczowe	handel międzynarodowy, przemysł spożywczy, handel wartością dodaną, globalne łańcuchy wartości, GVC
Key words	international trade, food industry, value-added trade, global value chains, GVC
Abstrakt	Celem artykułu jest wskazanie różnic w liczeniu udziału poszczególnych gałęzi produkcyjnych w eksporcie, w zależności od danych przyjętych do obliczeń, na przykładzie produktów spożywczych, napojów i tytoniu. Dane te mogą być statystykami przedstawiającymi eksport mierzony brutto jak i w ujęciu wartości dodanej. W związku z rozwojem powiązań gospodarczych między krajami i uczestnictwem w globalnych łańcuchach wartości, statystyki prezentujące eksport krajowej wartości dodanej precyzyjniej obrazują znaczenie poszczególnych gałęzi dla gospodarek badanych krajów. Porównania udziałów w eksporcie w ujęciu tradycyjnym i wartości dodanej pozwalają wskazać gałęzie, których znaczenie jest przeszacowywane lub nieoszacowywane w statystykach brutto.
Abstract	The aim of the article is to indicate differences in counting the share of exports for individual branches of production, based on the data used for the calculation, on the example of food, beverages and tobacco. Statistics can measure exports in two ways: gross export and in terms of value added. In connection with the development of economic ties between countries and participation in global value chains, statistics presenting exports of domestic value added illustrate more precisely the importance of particular industries for the economies of different countries. Comparisons of export shares in traditional and value-added terms helps to show those branches whose importance is overestimated or underestimated in gross statistics.
Cytowanie	Nacewska-Twardowska A. (2019) Porównanie udziału w eksporcie produktów spożywczych, napojów, tytoniu w Polsce i w wybranych krajach UE mierzonego wartością dodaną.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 129-139
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s129.pdf

Autor	Urszula Bronisz, Andrzej Jakubowski
Tytuł	Rural Demographic Problem Areas in Poland
Title	Rural Demographic Problem Areas in Poland
Słowa kluczowe	rural areas, demographic problems, Poland
Key words	rural areas, demographic problems, Poland
Abstrakt	Demographic problem areas are perceived as one of the most important types of problem areas and require special research interest. Problem areas conditioned by population factor most often refer to rural areas. Presented article aims to identify and delimit rural demographic problem areas in Poland. The study covered rural areas distinguished on the basis of the classification of the European Commission DEGURBA The analysis enabled to identify depopulation areas, areas with disrupted population reproduction (ie areas of permanent natural decline), areas of permanent outflow of population, areas with impaired population structure by age and areas with disrupted population structure by sex in the group of people of marriage age (20-34 years). To indicate clusters of communes characterised by the presence of the unfavourable demographic phenomena and processes (rural demographic problem areas) the measure of local spatial autocorrelation (Anselin Local Moran's I) was applied. The application value resulting from the research may be the improvement of the effectiveness of public intervention carried out as part of the development policy.
Abstract	Demographic problem areas are perceived as one of the most important types of problem areas and require special research interest. Problem areas conditioned by population factor most often refer to rural areas. Presented article aims to identify and delimit rural demographic problem areas in Poland. The study covered rural areas distinguished on the basis of the classification of the European Commission DEGURBA The analysis enabled to identify depopulation areas, areas with disrupted population reproduction (ie areas of permanent natural decline), areas of permanent outflow of population, areas with impaired population structure by age and areas with disrupted population structure by sex in the group of people of marriage age (20-34 years). To indicate clusters of communes characterised by the presence of the unfavourable demographic phenomena and processes (rural demographic problem areas) the measure of local spatial autocorrelation (Anselin Local Moran's I) was applied. The application value resulting from the research may be the improvement of the effectiveness of public intervention carried out as part of the development policy.
Cytowanie	Bronisz U., Jakubowski A. (2019) Rural Demographic Problem Areas in Poland.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 41-53
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s41.pdf

Autor	Iwona Staniec
Tytuł	Ryzyko Emerytalne, a Polski Dobrowolny System Emerytalny
Title	PENSION RISK AND VOLUNTARY PENSION FUNDS
Słowa kluczowe	ryzyko emerytalne, ryzyko starości, dobrowolne fundusze emerytalne, IKE, IKZE.
Key words	pension risk, old-age risk, voluntary pension funds, IKE, IKZE
Abstrakt	Wobec ograniczania relatywnej wysokości świadczeń z publicznych systemów emerytalnych coraz większego znaczenia nabierają dodatkowe zabezpieczenia emerytalne. W ujęciu polskim tworzone są one z indywidualnej inicjatywy lub inicjatywy pracodawcy. Podstawową rolą tego zabezpieczenia jest zapewnienie utrzymanie standardu życia po przejściu na emeryturę, a wynika ono ze świadomości przyszłego emeryta. Celem niniejszego opracowania jest dokonanie charakterystyki ryzyka w dodatkowych zabezpieczeniach emerytalnych ze wskazaniem na ich powszechność. W pracy wykorzystano przegląd literatury oraz analizy statystyczne. Przeprowadzone rozważania wskazują na niejednoznaczność definicji ryzyka emerytalnego oraz niska popularność IKE i IKZE wśród polskiego społeczeństwa.
Abstract	In view of limiting the relative amount of benefits from public pension systems, voluntary pension security becomes increasingly important. In Polish terms, they are created from an individual initiative or initiative of the employer. The primary role of this security is to ensure that the standard of living is maintained after retirement, and it results from the awareness of the future pensioner. The purpose of this study is to characterize the risk in voluntary pension, indicating its universality. The work uses a literature review and statistical analysis. The considerations made indicate the ambiguity of the definition of voluntary risk and the low popularity of IKE and IKZE among Polish society.
Cytowanie	Staniec I. (2019) Ryzyko Emerytalne, a Polski Dobrowolny System Emerytalny.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 21(70): 220-233
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n70_s220.pdf

Autor	Jerzy Bieńkowski, Małgorzata Holka
Tytuł	Environmental Assessment of the Life Cycle of Bovine Compound Feeds from a Feed Milling Plant in a Large Commercial Farm in Wielkopolska Region, Poland
Title	Environmental Assessment of the Life Cycle of Bovine Compound Feeds from a Feed Milling Plant in a Large Commercial Farm in Wielkopolska Region, Poland
Słowa kluczowe	environment, life cycle analysis, impact category indicator, compound feed, feed mill, Poland
Key words	environment, life cycle analysis, impact category indicator, compound feed, feed mill, Poland
Abstrakt	In recent years, the importance of environmental threats associated with intensive livestock production has been emphasized. Compound feeds make up a part of the animal production chain. A complete assessment of the animal production system with regard to environmental criteria is therefore impossible without considering the environmental consequences of feed production. The goal of this research is to fill the gap in an environmental assessment of production processes of compound feeds in Poland. The study presents an assessment of production impacts of bovine compound feeds according to Life Cycle Analysis (LCA) methodology. The data for analysis were based on the set of information obtained from the feed milling plant located in a commercial agricultural enterprise in the Wielkopolska region in the years 2015-2016. An inventory table of inputs was prepared in relation to the functional unit of 1 ton of compound feeds and two phases of production processes, i.e. upstream and core. For average compound feed, the impact category indicators for the global warming potential, acidification, eutrophication, photochemical ozone formation, consumption of mineral resources, fossil fuel resources and the emission of the respirable particles were respectively: 605.9 kg CO2 eq, 8.73 kg SO2 eq, 3.32 kg PO4 eq, 0.73 kg ethylene eq, 3.4x10-3 kg antimony eq, 5141.1 MJ and 2.25 kg PM2.5 eq. The upstream phase had the greatest effect on investigated impacts, while the core processes phase had a relatively low impact on environmental threats. It is recommended to broaden the scope of the research for a larger group of feed milling plants with more complex manufacturing processes, with a more branched supply structure and a wide range of compound feeds for different animal types. The obtained data can be a valuable source base in prospective analyses of the life cycle of various animal products in Poland.
Abstract	In recent years, the importance of environmental threats associated with intensive livestock production has been emphasized. Compound feeds make up a part of the animal production chain. A complete assessment of the animal production system with regard to environmental criteria is therefore impossible without considering the environmental consequences of feed production. The goal of this research is to fill the gap in an environmental assessment of production processes of compound feeds in Poland. The study presents an assessment of production impacts of bovine compound feeds according to Life Cycle Analysis (LCA) methodology. The data for analysis were based on the set of information obtained from the feed milling plant located in a commercial agricultural enterprise in the Wielkopolska region in the years 2015-2016. An inventory table of inputs was prepared in relation to the functional unit of 1 ton of compound feeds and two phases of production processes, i.e. upstream and core. For average compound feed, the impact category indicators for the global warming potential, acidification, eutrophication, photochemical ozone formation, consumption of mineral resources, fossil fuel resources and the emission of the respirable particles were respectively: 605.9 kg CO2 eq, 8.73 kg SO2 eq, 3.32 kg PO4 eq, 0.73 kg ethylene eq, 3.4x10-3 kg antimony eq, 5141.1 MJ and 2.25 kg PM2.5 eq. The upstream phase had the greatest effect on investigated impacts, while the core processes phase had a relatively low impact on environmental threats. It is recommended to broaden the scope of the research for a larger group of feed milling plants with more complex manufacturing processes, with a more branched supply structure and a wide range of compound feeds for different animal types. The obtained data can be a valuable source base in prospective analyses of the life cycle of various animal products in Poland.
Cytowanie	Bieńkowski J., Holka M. (2019) Environmental Assessment of the Life Cycle of Bovine Compound Feeds from a Feed Milling Plant in a Large Commercial Farm in Wielkopolska Region, Poland.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 22-36
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s22.pdf

Autor	Antoni Faber, Zuzanna Jarosz, Aleksandra Król
Tytuł	Wpływ zmian klimatu na efektywność wykorzystywania azotu oraz jego straty
Title	The Impact of Climate Change on the Efficiency of Nitrogen Use and its Losses
Słowa kluczowe	zmiany klimatu, plony, efektywność, azot, straty
Key words	climate change, yield, NUE, nitrogen, losses
Abstrakt	Celem badań było określenie przewidywanych plonów, efektywności wykorzystania N (NUE), wymywania N, emisji N2O i NH3 w zależności od zmian klimatu do 2050 r. Badania wykonano, z zastosowaniem modelu DNDC, dla okresów lat 1991-2010, 2011-2030 i 2031-2050 oraz 10 lokalizacji w Polsce. W symulacjach uwzględniono zmianowanie roślin: kukurydza na ziarno – jęczmień jary – rzepak ozimy – pszenica ozima, które uprawiano na glebach lekkich, średnich i ciężkich, przy nawożeniu wynoszącym odpowiednio: 140, 90, 160 i 120 kg N ha-1. Stwierdzono, że zmiany klimatu przyczynić się mogą do wzrostów plonów kukurydzy na ziarno (6-43%) i rzepaku ozimego (2-8%), spadków plonów pszenicy ozimej (od -18 do -5%) oraz nieistotnych zmian w plonach jęczmienia jarego. NUE wzrośnie w uprawie kukurydzy (2-17%), zmaleje w uprawach pszenicy ozimej (3-22%) i jęczmienia jarego (3-17%) oraz nie ulegnie zmianie w przypadku rzepaku ozimego. Zmiany NUE oraz straty N nie wpływały na konieczność zmniejszenia dawek azotu w przyszłej uprawie badanych roślin.
Abstract	The aim of the study was to determine the expected yields, the efficiency of N (NUE) use, N leaching, N2O and NH3 emissions depending on climate change until 2050. The research was carried out using the DNDC model for the years 1991-2010, 2011-2030 and 2031-2050 as well as 10 locations in Poland. In the simulations, the crop rotation were considered: maize for grain - spring barley - winter rape - winter wheat, which was grown on light, medium and heavy soils, with fertilization of, respectively: 140, 90, 160 and 120 kg N ha-1. It was found that climate change can contribute to increase in the yield of maize (6-43%) and winter rape (2-8%), decreases in winter wheat yield (from -18 to -5%) and negligible changes in yields of spring barley. NUE will increase in the cultivation of maize (2-17%), it will decrease in winter wheat (3-22%) and spring barley (3-17%) crops and will not change in the case of winter oilseed rape. NUE changes and N losses did not affect the need to reduce nitrogen doses in the future cultivation of the studied plants.
Cytowanie	Faber A., Jarosz Z., Król A. (2019) Wpływ zmian klimatu na efektywność wykorzystywania azotu oraz jego straty.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 37-46
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s37.pdf

Autor	Antoni Faber, Zuzanna Jarosz, Tomasz Żyłowski
Tytuł	Weryfikacja możliwości redukcji emisji amoniaku dla różnych praktyk aplikacji gnojowicy w Polsce
Title	Verification of the Possibilities to Reduce Ammonia Emission for Various Slurry Application Practices in Poland
Słowa kluczowe	rolnictwo, gnojowica, amoniak, emisje, ograniczenie emisji
Key words	agriculture, slurry, ammonia, emission, emission reduction
Abstrakt	Rolnictwo polskie zobowiązane jest do redukcji emisji amoniaku (NH3), w stosunku do 2005 r., o 1% corocznie w latach 2020-29 oraz o 17% corocznie od 2030 r. Znaczącym źródłem emisji jest stosowanie gnojowicy. W Polsce aplikuje się ją głównie rozbryzgowo na powierzchnię pola i przyoruje po 4-24 godzinach od aplikacji. W pracy zastosowano model ALFAM2 do scharakteryzowania emisji NH3 z rozbryzgowego stosowania gnojowicy w zależności od specyficznych dla Polski: dawek gnojowicy, jej suchej masy, temperatury powietrza, prędkości wiatru, opadów oraz pH gnojowicy. W stosunku do emisji NH3 z gnojowicy stosowanej na powierzchnię pola oszacowano emisje powstające przy aplikacji gnojowicy za pomocą wężów wleczonych, wężów z redlicami oraz aplikacji do otwartych szczelin, płytko doglebowo i głęboko doglebowo. Na podstawie uzyskanych wyników oszacowano wielkości redukcji emisji dla podstawowych praktyk jej aplikacji.
Abstract	Polish agriculture is obliged to reduce ammonia (NH3) emissions, compared to 2005, by 1% annually in 2020-29 and by 17% annually from 2030. A significant source of emissions is the use of slurry. In Poland, it is mainly broadcast on the field surface and incorporated 4-24 hours after application. The ALFAM2 model was used to characterize the NH3 emissions from the slurry broadcast depending on the specific parameters for Poland: doses of slurry, its dry matter, air temperature, wind speed, precipitation and the pH of the slurry. In relation to the NH3 emission from the slurry applied broadcast to the field surface, the emissions resulting from the application of slurry by trailing hoses, trailing shoe, open slot injection, shallow and deep injection were estimated. On the basis of the obtained results, the emission reduction values were estimated for the basic practices of its application.
Cytowanie	Faber A., Jarosz Z., Żyłowski T. (2019) Weryfikacja możliwości redukcji emisji amoniaku dla różnych praktyk aplikacji gnojowicy w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 31-40
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s31.pdf

Autor	Klaudia Gurkowa, Anna Kowalska
Tytuł	Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2019
Title	Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2020
Słowa kluczowe	potato, production, consumption, evolution
Key words	potato, production, consumption, evolution
Abstrakt	The aim of the article is to analyse and assess changes in the potato market in Poland. The area of potato cultivation in Poland is gradually decreasing. The scale of this phenomenon is very large - unparalleled in any other country. Unprocessed, fresh potato are replaced more and more often with ready-made preserves and cereal products, e.g. groats, rice and pasta. The study uses statistical materials published by The Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute and the Central Statistical Office. The time range of these data covers the years 2001-2019. During the development of the data, the basic methods of statistical analysis were used, i.e. correlation, change dynamics, arithmetic mean and standard deviation.
Abstract	The aim of the article is to analyse and assess changes in the potato market in Poland. The area of potato cultivation in Poland is gradually decreasing. The scale of this phenomenon is very large - unparalleled in any other country. Unprocessed, fresh potato are replaced more and more often with ready-made preserves and cereal products, e.g. groats, rice and pasta. The study uses statistical materials published by The Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute and the Central Statistical Office. The time range of these data covers the years 2001-2019. During the development of the data, the basic methods of statistical analysis were used, i.e. correlation, change dynamics, arithmetic mean and standard deviation.
Cytowanie	Gurkowa K., Kowalska A. (2019) Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2019.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 3: 46-56
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n3_s46.pdf

Autor	Dorota Pasińska
Tytuł	Konkurencyjność krajów Unii Europejskiej w handlu zagranicznym produktami wołowymi
Title	Competitiveness of European Union Countries in Foreign Trade in Beef Products
Słowa kluczowe	eksport, import, wołowina, międzynarodowa konkurencyjność
Key words	export, import, beef, international competitiveness
Abstrakt	Głównym celem artykułu jest próba oceny konkurencyjności krajów Unii Europejskiej w handlu zagranicznym produktami wołowymi w 2017 r. w porównaniu z 2005 r. Realizując cel opracowania wykorzystano analizę porównawczą wartości eksportu, importu, sald handlu zagranicznego produktami wołowymi, wskaźnika ujawnionej przewagi komparatywnej RCA, wskaźnika przewag komparatywnych Lafaya oraz wskaźnika Grubela-Llyoda. W 2005 r. i w 2017 r. następujące kraje posiadały przewagę komparatywną w handlu produktami wołowymi: Austria, Francja, Irlandia, Luksemburg oraz Polska, a przewagi komparatywnej nie posiadały: Bułgaria, Cypr, Dania, Finlandia, Grecja, Włochy, Malta, Hiszpania, Szwecja, Portugalia i Wielka Brytania. W 2017 r. większość krajów UE realizowała model handlu wewnątrzgałęziowego. W 2017 r. w porównaniu do 2005 r. niektóre kraje UE zmieniły model realizowanego handlu z międzygałęziowego na wewnątrzgałęziowy lub odwrotnie. W 2017 r. Polska zajmowała piątą pozycję wśród największych eksporterów produktów wołowych w UE, a udział produktów wołowych zaimportowanych do Polski w przywozie produktów wołowych krajów UE był bardzo niski (i wynosił ok. 1%).
Abstract	The main purpose of the article is an attempt to assess the competitiveness of European Union trade in foreign trade in beef products in 2017 compared to 2005. In order to achieve the objective of the study, a comparative analysis (for exports, import value, balance of foreign trade in beef products, the index of revealed comparative advantage of RCA, the comparative advantage of Lafay and the Grubel-Llyod indicator) was used. In 2005 and 2017, the following countries had a comparative advantage in trade in beef products: Austria, France, Ireland, Luxembourg and Poland. Those which did not have a comparative advantage: Bulgaria, Cyprus, Denmark, Finland, Greece, Italy, Malta, Spain, Sweden, Portugal and Great Britain. In 2017, most EU countries implemented the intra-industry trade model. In 2017, compared to 2005, some EU countries changed their trade model from inter-industry to intra-industry or vice versa. In 2017, Poland was fifth among the largest EU exporters of beef products in the EU, and the share of beef products imported to Poland in the import of beef products of EU countries was very low (and amounted to about 1%).
Cytowanie	Pasińska D. (2019) Konkurencyjność krajów Unii Europejskiej w handlu zagranicznym produktami wołowymi .Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 4: 80-92
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n4_s80.pdf

Autor	Karol Sołek, Bogusław Ślusarczyk
Tytuł	THE DEVELOPMENT OF ENTREPRENEURSHIP IN RURAL AREAS IN PODKARPACKIE PROVINCE
Title
Słowa kluczowe	entrepreneurship, rural areas, enterprise, Podkarapckie province, development
Key words
Abstrakt	The study is devoted to the diagnosis of entrepreneurship development in rural areas.The aim of the work is to analyze and evaluate the dynamics and directions ofentrepreneurship development in rural areas of the Podkarpackie province as well as toidentify changes and trends as well to present the strengths and weaknesses of rural areas inthe studied area. On the basis of the conducted research, it can be concluded that the numberof business entities in rural areas is systematically growing, and forecasts indicate furtherdevelopment. Assessment of directions and dynamics of entrepreneurship development basedon the number of entities by selected NACE sections in 2009-2017 showed no significantvariation in trends in all counties the trends are similar. The largest growth dynamics relat tocommunication and information services on, the real estate market as well as rental servicesfor buildings, machines or devices, job market mediation, tourist services, detective orsecurity services, maintenance of cleanliness and order, development of green areas, andoffice administration. In turn, industries such as agriculture, forestry, hunting and fishing,wholesale and retail trade, vehicle repairs, financial and insurance activities werecharacterized by a reverse tendency - a systematic decline in the number of business entitiesoccurred. The remaining sections of PKD maintained a stable, unchanging level.
Abstract
Cytowanie	Sołek K., Ślusarczyk B.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2019_n3_s131.pdf

Autor	Bożena Grabowska, Monika Radzymińska
Tytuł	Ocena postaw prozdrowotnych konsumentów nabywających żywność w sklepach specjalistycznych
Title	Evaluation Consumers Health Attitudes Purchasing Food in Specialist Shops
Słowa kluczowe	sklepy specjalistyczne, postawy prozdrowotne, konsument, żywność wysokiej jakości, cechy socjodemograficzne
Key words	specialist shops, health attitudes, consumer, high quality food, socio-demographic characteristics
Abstrakt	Celem pracy była ocena postaw prozdrowotnych konsumentów nabywających żywność w sklepach specjalistycznych. Określono rodzaj i częstotliwość zakupu żywności oraz dokonano klasyfikacji respondentów ze względu na prezentowane postawy prozdrowotne. Badania zrealizowano metodą pomiaru sondażowego, techniką bezpośrednią. Ogółem przeprowadzono 190 wywiadów. Wyniki badań wskazują, iż dla klientów sklepów specjalistycznych zdrowotność spożywanej żywności ma duże znaczenie. Zwracają uwagę na jej skład kupując produkty naturalne z jak najmniejszą ilością konserwantów, jak najmniej przetworzone. Konsumenci ci są skłonni zapłacić więcej za produkty gwarantowanej jakości. Wyodrębniono trzy skupienia zróżnicowane pod względem postaw prozdrowotnych reprezentujące odpowiednio: 22, 18 i 60% badanej populacji. Skupienie 1 reprezentowane było w większości przez mężczyzn nie dbających o ilość zjadanych kalorii oraz nie zgłębiających wiedzy na temat zdrowego odżywiania, z kolei zwracających uwagę na jakość kupowanej żywności, gotowych zapłacić więcej za produkty gwarantowanej jakości. Natomiast skupienie 2 skupiało głównie mężczyzn o umiarkowanych postawach prozdrowotnych, niezainteresowanych tematyką zdrowego odżywiania. Najliczniej reprezentowane skupienie 3 w przewadze stanowiły kobiety cechujące się silnymi postawami prozdrowotnymi, dbające o ilość spożywanych kalorii, poszukujące i zgłębiające informacje dotyczące zdrowego odżywiania.
Abstract	The aim of the paper was to assess pro-health attitudes of consumers purchasing food in specialist stores. The type and frequency of food purchase was determined and respondents were classified due to pro-health attitude. The research was conducted using personal interview. A total of 190 interviews were gathered. The results showed that for customers of specialist stores, healthiness of consumed food is significant. They pay attention to its ingredients buying natural products with low content of preservatives, less processed. These consumers are willing to pay more for guaranteed quality products. Three clusters of pro-health attitudes representing: 22, 18 and 60% of surveyed population were distinguished. Cluster 1 was represented mostly by men who do not care about the amount of calories consumed and do not interested in knowledge about healthy eating. This group pay attention on purchased food quality, and they are able to pay more for guaranteed quality products. Whereas cluster 2 focused mainly men with moderate pro-health attitudes, not interested in expanding nutrition knowledge. The most-represented cluster of 3 was predominantly women with strong pro-health attitudes, counting consumed calories, seeking and exploring healthy eating knowledge.
Cytowanie	Grabowska B., Radzymińska M. (2019) Ocena postaw prozdrowotnych konsumentów nabywających żywność w sklepach specjalistycznych .Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 1: 192-203
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n1_s192.pdf

Autor	Nadiia Davydenko, Yuliia Nehoda, Iryna Tytarchuk, Natalia Wasilewska
Tytuł	Mechanizm zapewnienia zrównoważonego finansowania przedsiębiorstw rolnych
Title	MECHANISM OF ENSURING FINANCIAL SUSTAINABILITY OF AGRICULTURAL ENTERPRISES
Słowa kluczowe	stabilność finansowa, przedsiębiorstwa rolnicze, bezpieczeństwo finansowe, sektor rolno-przemysłowy, stabilny rozwój przedsiębiorstw, rentowność
Key words	financial sustainability, agricultural enterprises, financial security, agricultural-industrial sector, stable development of enterprises, profitability
Abstrakt	Celem badań jest wskazanie teoretycznych i metodycznych podejść do określania stabilności finansowej przedsiębiorstw rolnych. Przeanalizowano światowe i krajowe doświadczenia w określaniu stabilności finansowej podmiotów prowadzących działalność rolniczo-przemysłową, a także czynniki wpływające na kształtowanie stabilności finansowej na poziomie regionalnym oraz w grupach przedsiębiorstw rolnych. Istnieje specyfika mechanizmu stabilności finansowej przedsiębiorstw rolnych. Głównym celem mechanizmu zapewniającego stabilność finansową jest osiągnięcie bezpieczeństwa finansowego, stabilności funkcjonowania i rozwoju. Metoda oferuje wykorzystanie kompleksu wskaźników, które są ściśle powiązane i określają status ekonomiczny oraz zdolność finansową do kontynuowania działalności przedsiębiorstwa i badania stabilności finansowej przedsiębiorstwa.
Abstract	The aim of the research is summing up and improving theoretical and methodical approaches to determination of financial sustainability of agricultural enterprises. World and national experience of financial sustainability determination of entrepreneurial activities subjects were analyzed and summarized as well as system impact factors on formation of financial sustainability on the regional level and the group of agricultural enterprises level were examined. There are considerable formation specifics of the financial sustainability mechanism of agricultural enterprises. It means that main target of mechanism to ensure financial sustainability is to achieve financial security, their work stability and development today and in future. The method offers using complex of indicators that are closely connected with each other and define economic status and financial ability to continue enterprise activities and examine financial sustainability of an enterprise. The implementation of this approach to determine financial sustainability will increase the information background for further analyzation of financial opportunities.
Cytowanie	Davydenko N., Nehoda Y., Tytarchuk I., Wasilewska N. (2019) Mechanizm zapewnienia zrównoważonego finansowania przedsiębiorstw rolnych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 106, z. 1: 7-21
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2019_n1_s7.pdf

Autor	Tatiana Bludova, Oleksiy Kudenko, Volodymyr Tokar, Natalia Wasilewska
Tytuł	EVALUATION OF TARGET MARKET SEGMENTS FOR ENTERPRISES
Title
Słowa kluczowe	market segmentation, psychographic factors, relevant factors, questionnaires, respondents.
Key words
Abstrakt	The purpose of the article is to substantiate the emergence of new – and the development of existing – factors and segmentation criteria for meeting consumer needs and increasing the efficiency of marketing activities for Ukrainian enterprises under modern market conditions. The object of the research is to analyze the process of development and any increases in the effectiveness of marketing segmentation. The subject of research is the theoretical, methodical and practical provisions of the formation of targeted marketing segmentation for the markets of Ukrainian enterprises. The goal of the research is to evaluate the direction and type of market segmentation that determines future target segments for enterprises and their share of existing markets. We present the characteristics of enterprises that work on market relations for the production and sale of computer devices that provide network connections. Our method was to estimate the direction and type of market segmentation in order to determine the prospective segments for such enterprises and their share of the existing market. In order to evaluate the attractiveness of target segments for Ukrainian enterprises, a survey was conducted to validate customer reactions. The analyzed variables included: the length of time a person uses his/her computer device; the reasons for possible changes and important settings when choosing a computer device; the timeframe for buying a computer device. The results of the questionnaire are separated by gender, social and geographic factors, as well as by family composition and age of respondents, taking into account the stages of their life cycle, as well as their educational level and professions – for three enterprises. Particular attention was paid to the psychographic factors of occupation and social class. The questionnaire also contained a self-assessment section on the psychological qualities of the consumer and on their psychography, which we analyzed. The hypotheses presented by individual factors and the consumer segment, separated by the results of the survey, and the analysis of the respondents' answers, are presented. Confirmation of the hypotheses and isolation of the consumer segment are given.
Abstract
Cytowanie	Bludova T., Kudenko O., Tokar V., Wasilewska N. (2019) EVALUATION OF TARGET MARKET SEGMENTS FOR ENTERPRISES.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 223-237
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n71_s223.pdf