161. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Mirończuk A., Rak A. Żródła wsparcia gospodarstw rolnych po integracji Polski z Unią Europejską
Autor | Agata Mirończuk, Anna Rak |
Tytuł | Żródła wsparcia gospodarstw rolnych po integracji Polski z Unią Europejską |
Title | The sources of support for farms after Polish accession to the European Union |
Słowa kluczowe | pomoc finansowa, gospodarstwa rolne, Unia Europejska, integracja |
Key words | financial support, farms, European Union, integration |
Abstrakt | Wsparcie finansowe rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w ramach programów pomocowych Unii Europejskiej ma ogromne znaczenie ze względu na potrzeby inwestycyjne w tym sektorze. Analiza zgromadzonego materiału badawczego wykazała, że do najważniejszych korzyści dla sektora rolno-żywnościowego z racji akcesji Polski do Unii Europejskiej należy zaliczył wejście do grupy państw o najwyższym na świecie poziomie wsparcia rolnictwa, objęcie systemem dopłat bezpośrednich oraz wsparcie procesu przekształceń gospodarstw rolnych. Szczególnie cenna okazała się pomoc finansowa w realizacji inwestycji w gospodarstwach rolnych, przyczyniając się do poprawy dochodu rolniczego, warunków produkcji, poprawy jakości produkcji, ochrony środowiska naturalnego oraz stworzenia właściwych warunków utrzymania zwierząt. Począwszy od 2004 roku polscy rolnicy mieli możliwość skorzystania z unijnej pomocy finansowej w ramach trzech form wsparcia. Były to płatności bezpośrednie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, środki finansowe w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich, absorpcja środków SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich”. |
Abstract | Financial support of development of agriculture and rural areas within the framework of aid instruments of the European Union has enormous importance because of needs for investments in this sector. To the most important benefits of agricultural-food sector from the Polish accession to the European Union the following can be counted: entering into the group of states with the highest in the world level of support for agriculture, entering a system of direct payments and a system of support for the process of transformation of agricultural holdings. Particularly valuable has turned out the financial support for the investments in agricultural holdings contributing to improvements in agricultural income, conditions of production, quality of production, environmental protection and to creation of proper conditions of maintenance of animals. Beginning from 2004 Polish farmers had a chance to use the European Union financial support within the framework of three forms of support: direct payments within the common agricultural policy, financial support within the plan of development of rural areas, absorption of means from SPO Restructuring and modernization of the food sector and development of rural areas. |
Cytowanie | Mirończuk A., Rak A. (2008) Żródła wsparcia gospodarstw rolnych po integracji Polski z Unią Europejską.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 5(20), z. : 76-83 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T5(20)_n_s76.pdf |
|
|
162. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2008 |
|
Gomezy Paloma S., Majewski E., Raggi M., Viaggi D. Wpływ wspólnej polityki rolnej na zachowania inwestycyjne rolniczych gospodarstw domowych w Polsce
Autor | Sergio Gomezy Paloma, Edward Majewski, Meri Raggi, Davide Viaggi |
Tytuł | Wpływ wspólnej polityki rolnej na zachowania inwestycyjne rolniczych gospodarstw domowych w Polsce |
Title | The impact of the common agricultural policy on the investment behavior of Polish farm households |
Słowa kluczowe | Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, decoupling, analiza czynnikowa, Polska, zachowania inwestycyjne |
Key words | Common Agricultural Policy (CAP), Single Farm Payment (SFP), decoupling, impact analysis, Poland, investment behaviour |
Abstrakt | Artykuł dotyczy strategii rolniczych gospodarstw domowych i zachowań inwestycyjnych polskich rolników, ze szczególnym uwzględnieniem przewidywanych skutków zmian wspólnej polityki rolnej (WPR). Badania przeprowadzono w 2006 roku na próbie 63 gospodarstw. Dobór gospodarstw przeprowadzono według kryteriów ukształtowania terenu (na terenach płaskich i górzystych), kierunku produkcji (roślinne, zwierzęce, sadownicze) i systemu gospodarowania (konwencjonalne i organiczne). Dla badanych gospodarstw sporządzono modelowe rozwiązania z wykorzystaniem wielokryterialnego programowania dynamicznego. Modele symulują inwestycyjne zachowania rolników w warunkach różnych scenariuszy polityki rolnej (de-coupling, redukcja płatności, redukcja cen). Wyniki wskazują na zróżnicowane zamierzenia inwestycyjne, wyjaśnione raczej przez indywidualne cechy rolnika i zasoby gospodarstwa, niż przez system gospodarowania i kierunek produkcji. |
Abstract | This paper analyses farm-household strategies and investment behavior of Polish farmers with a particular focus on the perceived effects of CAP. The paper is based on a survey of Polish farmers carried out in 2006 on a sample of 63 farms. Farmers where selected in order to fit in the intersection of different farms. location (altitudes above sea level), different specialisation level and technologies. Selected farm-households were modelled with the use of multicriteria dynamic programming. Models simulate economic behaviour of farmers under different policy (decoupling and reduction of payments options) and market (reduction of prices) scenarios. Results show multifaceted expectations to ward’s the future. CAP payments are normally used on farm and concentrated on covering current costs and investment expenditure. The perspective of decoupling is expected to produce either no change or an increase of on farm investments. |
Cytowanie | Gomezy Paloma S., Majewski E., Raggi M., Viaggi D. (2008) Wpływ wspólnej polityki rolnej na zachowania inwestycyjne rolniczych gospodarstw domowych w Polsce .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 94, z. 2: 94-105 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2008_n2_s94.pdf |
|
|
163. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Adamowicz M. Mierzenie wartości efektów polityki rozwoju wsi i rolnictwa
Autor | Mieczysław Adamowicz |
Tytuł | Mierzenie wartości efektów polityki rozwoju wsi i rolnictwa |
Title | Measurement of value effects of the policy of agricultural and rural development |
Słowa kluczowe | Wspólna Polityka Rolna, nowa polityka rozwoju wsi, płatności bezpośrednie, wartość dodana, ocena WPś |
Key words | Common Agricultural Policy, New Rural Development Policy, direct payment, value added, CAP evaluation |
Abstrakt | Celem pracy jest proba wskazania na potrzebę i możliwości oceny i mierzenia efektywności wydatkow na rolnictwo generowanych przez Wspolna Politykę Rolną Unii Europejskiej. Podjęto kwestię tworzenia wartości dodanej przez WPR odnosząc sią głownie do polityki rozwoju wsi. Zarysowano ewolucję WPR w kontekście stosowanych celow, instrumentow i źrodeł finansowania. We wnioskach wskazano na złożoność takiej oceny i warunki, ktore powinny być spełnione aby ją przeprowadzć |
Abstract | The aim of the article is a discussion of the need and the possibilities of evaluating and measuring the effectiveness of agricultural policy with a special attention given to the CAP. The issue of the value added by agricultural expenditure generated by the CAP is raised. The evolution of the CAP from market to rural development policy is presented. Its goals, measures and financing sources are shown. The need of such evaluation and necessary conditions for adequate evaluation and measuring are pointed out in the conclusion. |
Cytowanie | Adamowicz M. (2008) Mierzenie wartości efektów polityki rozwoju wsi i rolnictwa.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19), z. : 17-29 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T4(19)_n_s17.pdf |
|
|
164. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Biernat-Jarka A. Ocena zmian płatności bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej
Autor | Agnieszka Biernat-Jarka |
Tytuł | Ocena zmian płatności bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej |
Title | Evaluation of changes of direct payments within the Common Agricultural Policy of European Union |
Słowa kluczowe | Wspólna Polityka Rolna, budżet, Unia Europejska, płatności bezpośrednie |
Key words | Common Agricultural Policy, budget, European Union, direct payments |
Abstrakt | W artykule dokonano przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem płatności bezpośrednich. Autorka podjęła próbę oceny proponowanych zmian na lata 2013-2020 z punktu widzenia Polski. Obecnie w krajach członkowskich UE toczy się dyskusja w zakresie zmian budżetu UE, zmniejszenia wydatków na pierwszy filar WPR, a także zwiększenia wydatków na rozwój obszarów wiejskich (II filar). Ważną kwestię poddaną dyskusji są zasady współzależności i modulacji, a także koncepcja refinansowania części wydatków na płatności bezpośrednie z budżetów krajowych poszczególnych państw członkowskich. |
Abstract | The aim of this paper was to analyze the changes of direct payments of the CAP. During the last 15 years the CAP has changed in response to pressures from the European society and its evolving economy. The 2003 reform marked a new phase in this process, introducing decoupled direct payments, via the Single Payment Scheme, in most sectors of the first pillar of CAP and strengthening Rural Development policy in the second pillar. In the direct aid system we need to seek ways to make the system simpler and more efficient for farmers. To do so, Member States will be given the opportunity to change their implementation models by moving towards a flatter rate of aid. The linkage between the payments that farmers receive and the farmers obligations in the areas of environmental protection, human, animal and plant health as well as animal welfare has also to be made clearer for farmers |
Cytowanie | Biernat-Jarka A. (2008) Ocena zmian płatności bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19), z. : 36-41 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T4(19)_n_s36.pdf |
|
|
165. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Borowska A., Rejman K. Organizacja rynku pierwotnego owoców na przykładzie rejonu grójeckiego
Autor | Aldona Borowska, Krystyna Rejman |
Tytuł | Organizacja rynku pierwotnego owoców na przykładzie rejonu grójeckiego |
Title | Organisation of the primary fruit market in the Grójec region |
Słowa kluczowe | owoce świeże, produkcja, rynek, kanały sprzedaży, grupy producentów |
Key words | fresh fruit, production, market, sale channels, producer organisations |
Abstrakt | Celem prezentowanych badań była analiza funkcjonowania rynku świeżych owoców w Polsce na przykładzie rejonu grójeckiego, będącego głównym w Polsce obszarem produkcji owoców, zwłaszcza jabłek. Badania wykazały, że najbardziej popularnym kanałem zbytu owoców jest sprzedaż przez pośrednika, zarówno do przetwórni, jak i na eksport. Dominacja tych kanałów sprzedały wynika z niskiego stopnia integracji poziomej wśród producentów owoców. Konieczne jest stymulowanie rozwoju form współpracy między sadownikami jako czynnika wzrostu ich siły przetargowej na rynku oraz warunku dostępu do mechanizmów wspólnej polityki rolnej na rynku owoców, która oferuje m.in. środki finansowe na potrzeby nowo powstających grup producentów. |
Abstract | The purpose of the research was to analyse functioning of the fresh fruit market in Poland on the example of Grojec region, which is the main area of fruit production in the country, especially in the case of apple. The collected data showed that the sale of fresh fruit through intermediaries is most popular, both to processing industry and for export. Domination of these distribution channels is the result of low degree of horizontal integration among fruit producers. In this situation a stimulation of cooperation linkages development between fruit growers is desired, in order to improve both their bargaining position in the market and to enable an access to the Common Agricultural Policy mechanisms referring to fruit production and trade, e.g. the financial support for producer organisations. |
Cytowanie | Borowska A., Rejman K. (2008) Organizacja rynku pierwotnego owoców na przykładzie rejonu grójeckiego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19), z. : 65-74 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T4(19)_n_s65.pdf |
|
|
166. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Mroczek R. Wpływ wspólnej polityki rolnej, handlowej i strukturalnej UE na polski przemysł spożywczy na przykładzie sektorów wrażliwych
Autor | Robert Mroczek |
Tytuł | Wpływ wspólnej polityki rolnej, handlowej i strukturalnej UE na polski przemysł spożywczy na przykładzie sektorów wrażliwych |
Title | Impact of the Common Agricultural Policy and the EU commercial and structural policies on the Polish food industry, case study of the sensitive sectors |
Słowa kluczowe | rynek, zakłady przetwórcze, Unia Europejska, Wspólna Polityka Rolna, handel |
Key words | market, processing industry, European Union, Common Agricultural Policy, trade |
Abstrakt | Przystąpienie Polski do UE spowodowało szybkie zmiany dostosowawcze w polskim przemyśle spożywczym. Otwarcie dużego wspólnego rynku europejskiego, liczącego ponad 450 mln konsumentów, wystawiło zakłady przetwórcze na dużą konkurencję, stwarzając jednocześnie szansą zbytu dla ich produktów. Przestały obowiązywać bariery celne, a cena i jakość produktu oraz sprawność działania kadry zarządzającej stały się kluczowymi elementami w odniesieniu sukcesu na rynku. Od wejścia Polski do Unii kilkakrotnie wzrosła liczba zakładów przetwórstwa produktów zwierzęcych z uprawnieniami eksportowymi na poszerzony rynek europejski. Jest ich obecnie oko??o 1800. Eksport mięsa i jego przetworów, produktów mleczarskich i rybnych wzrósł z 2,8 mld zł w 2003 roku do około 7,9 mld zł w 2007 roku, tj. prawie 3-krotnie, pomimo umacniania się naszej waluty wzglądem euro. |
Abstract | Poland’s accession to the EU led to rapid adjustments in the Polish food sector. Opening the enormous common European market, with over 450 million consumers, forced the processing industry to face an extreme competition, while creating at the same time an increased outlet opportunity. Customs barriers ceased to stand in the way and the price and quality of products, as well as good management, became necessary key factors of achieving a market success. Since the Poland’s accession to the European Union the number of livestock products processing plants having an export licence for the extended European market has increased significantly. There are ca. 1800 such plants at the moment. Exports of meat and meat products as well as dairy and fish products increased from EUR 2.3 billion in 2003 to ca. EUR 7.9 billion in 2007, i.e. almost three times, despite the strengthening PLN against Euro. |
Cytowanie | Mroczek R. (2008) Wpływ wspólnej polityki rolnej, handlowej i strukturalnej UE na polski przemysł spożywczy na przykładzie sektorów wrażliwych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19), z. : 319-325 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T4(19)_n_s319.pdf |
|
|
167. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Oleszko-Kurzyna B. Rozwój zrównoważony rolnictwa wobec wymogów Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska
Autor | Bożena Oleszko-Kurzyna |
Tytuł | Rozwój zrównoważony rolnictwa wobec wymogów Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska |
Title | Sustainable agriculture in the light of the European Union environmental requirements |
Słowa kluczowe | rozwój zrównoważony rolnictwa i obszarów wiejskich, instrumenty polityki rolno- środowiskowej, Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej |
Key words | Sustainable Agriculture and Rural Development, agri-environmental measures, European Union’s Common Agricultural Policy |
Abstrakt | Polityka Unii Europejskiej jest w coraz większym stopniu ukierunkowana na realizację strategii zrównoważonego rozwoju, która oznacza harmonizację ekonomicznych, społecznych i ekologicznych aspektów rozwoju. Szczególną rolę odgrywają tu kwestie ochrony środowiska, bowiem pojawiające się zagrożenia mogą w istotny sposób ograniczyć rozwój gospodarczy i cywilizacyjny przyszłych pokoleń. Warto podkreślić, że związki między rozwojem gospodarczym i społecznym a środowiskiem naturalnym dostrzeżono dopiero na przełomie lat 60. i 70. XX w. W polityce ekologicznej UE akcentuje się konieczność zintegrowania polityki ochrony środowiska z politykami sektorowymi, w tym z polityką rolną. Powstaje pytanie, czy istniejące instrumenty polityki rolnej UE są dobrze ukierunkowane z punktu widzenia celów środowiskowych, a zatem czy sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. W opracowaniu wskazano najważniejsze reformy WPR akcentujące potrzebę równoważenia skutków gospodarowania w rolnictwie na płaszczyźnie ekologicznej. Środowiskowe aspekty polityki rolnej UE pokazano z perspektywy Polski. |
Abstract | The European Union policy is more and more based on the sustainable development strategy which harmonizes the economic, social and ecological aspects of development. The key role of environmental protection in the sustainable development arises from the impact of environmental issues on the economic and civilization development. It is worth to say that the connection between the economic and social development as well as the natural environment was not noticed till 1960’s or 1970’s. The EU ecological policy emphasizes the need of integration of the environmental protection policy and the sectoral polices (including the agricultural policy). The aim of the paper is to recognize the compliance of the instruments of CAP with the environmental issues on which the Sustainable Agriculture and Rural Development is based. The paper presents the most important CAP reforms which emphasize the need to balance the ecological effects of agricultural production. The environmental aspects of CAP were analyzed from the Polish perspective.. |
Cytowanie | Oleszko-Kurzyna B. (2008) Rozwój zrównoważony rolnictwa wobec wymogów Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19), z. : 326-336 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T4(19)_n_s326.pdf |
|
|
168. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2007 |
|
Dalton G., Guba W., Majewski E., Wąs A. Oszacowanie ryzyka dochodów rolniczych w gospodarstwach mlecznych w Polsce na tle gospodarstw innych kierunków produkcji w warunkach różnych scenariuszy polityki rolnej
Autor | Graham Dalton, Waldemar Guba, Edward Majewski, Adam Wąs |
Tytuł | Oszacowanie ryzyka dochodów rolniczych w gospodarstwach mlecznych w Polsce na tle gospodarstw innych kierunków produkcji w warunkach różnych scenariuszy polityki rolnej |
Title | Assessment of farm income risk in dairy farms in poland in comparison to farms of other production types under different agricultural policy scenarios |
Słowa kluczowe | ryzyko działalności rolniczej, wahania dochodów, reforma WPR, model symulacyjny gospodarstwa |
Key words | farm risk, income volatility, CAP reform, farm simulation model |
Abstrakt | W opracowaniu oszacowano ryzyko niskich dochodów w wybranych typach gospodarstw rolniczych dla różnych scenariuszy polityki rolnej w perspektywie lat 2013-2018. Analizę przeprowadzono za pomocą symulacji metodą Monte Carlo z wykorzystaniem modelu symulacyjnego gospodarstwa. Wyniki symulacji wykazały, że w Polsce ryzyko niskich dochodów rolniczych w latach 2013-2018 nie będzie wyższe niż w 2004 roku, pomimo przewidywanej liberalizacji handlu na rynkach rolnych i polityki rolnej UE. Gospodarstwa mleczne, szczególnie z większą skalą produkcji, cechuje wyższa stabilność dochodów w porównaniu do gospodarstw z innych typów produkcyjnych. |
Abstract | In the paper, the risk of low Farm Incomes in the selected farm types for different Agricultural Policy scenarios for the years 2013 and 2018 was assessed. The analysis was performed with the use of Monte Carlo simulation method. The simulation’s results show that in Polish farms the risk of low incomes will not be higher than in the base year of 2004, even though gradual liberalization of trade on agricultural markets and liberalization of the common agricultural policy of the EU is assumed. Dairy farms, especially those with a higher scale of production have a greater stability of farm incomes when compared to other farm types. |
Cytowanie | Dalton G., Guba W., Majewski E., Wąs A. (2007) Oszacowanie ryzyka dochodów rolniczych w gospodarstwach mlecznych w Polsce na tle gospodarstw innych kierunków produkcji w warunkach różnych scenariuszy polityki rolnej .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 93, z. 2: 98-106 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2007_n2_s98.pdf |
|
|
169. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2007 |
|
Klepacka-Kołodziejska D. Zasoby oraz sytuacja ekonomiczna gospodarstw położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania w Polsce w świetle wyników FADN
Autor | Dorota Klepacka-Kołodziejska |
Tytuł | Zasoby oraz sytuacja ekonomiczna gospodarstw położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania w Polsce w świetle wyników FADN |
Title | Resources and economic situation polish farms on less favored areas of FADN system |
Słowa kluczowe | Unia Europejska, rozwój obszarów wiejskich, Wspólna Polityka Rolna, obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania, FADN |
Key words | The European Union, rural areas development, Common Agricultural Policy, less favoured areas, FADN |
Abstrakt | W artykule zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w gospodarstwach z bazy FADN w roku 2005 w podziale na wydzielone grupy obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Uwzględniono potencjał ekonomiczny gospodarstw oraz ich organizację i wyniki produkcyjne. W badaniach między innymi wykazano, iż udział dopłat do ONW w dochodach gospodarstw najmniejszych w najsłabszych regionach jest najniższy. |
Abstract | The paper presents results of research on farms operating at less favoured areas. The analysis were conducted based on FADN data from 2005. The following attributes were taken into consideration: farm economic potential, organisation and production results. The research revealed that the share of the compensatory allowances for LFA in income of the smallest, mountain farms was the lowest. Moreover, farms in Małopolska and Pogórze regions (mountain areas) have substantially worse indicators than other regions what is good implication for strengthening regional support for them. The results showed that there is inconsiderable difference between resources and economic situation of non LFA and so called .other LFA., what impeach the propriety of the LFA delimitation system in Poland. |
Cytowanie | Klepacka-Kołodziejska D. (2007) Zasoby oraz sytuacja ekonomiczna gospodarstw położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania w Polsce w świetle wyników FADN .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 94, z. 1: 51-65 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2007_n1_s51.pdf |
|
|
170. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2007 |
|
Mierzwa D. Uwarunkowania produkcji mleka na dolnym Śląsku
Autor | Danuta Mierzwa |
Tytuł | Uwarunkowania produkcji mleka na dolnym Śląsku |
Title | The conditions of milk production in Lower Silesia |
Słowa kluczowe | spółdzielnia, Wspólna Polityka Rolna, kwotowanie produkcji mleka, wzrost zrównoważony |
Key words | cooperative, Common Agricultural Policy, milk quota system, sustained development |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono trzy kwestie: predyspozycje regionu do produkcji mleka, charakterystykę skupu i przetwórstwa oraz przemiany organizacyjno-produkcyjne w gospodarstwach rolnych w związku z przystąpieniem Polski do UE i wprowadzeniem systemu kwot mlecznych. Pomimo predyspozycji regionu dolnośląskiego do produkcji mleka oraz dużej chłonności aglomeracji wrocławskiej, przetwórstwo mleka upadło. Przyczyny tkwią w dużym rozdrobnieniu gospodarstw, dla których produkcja mleka stała się nieopłacalna, za. duzi producenci woleli podjąć współpracę z przetwórcami prywatnymi i dużymi spółdzielniami spoza regionu. Pod względem produkcji i przetwórstwa mleka Dolny Śląsk został zepchnięty na dalekie pozycje w kraju. W dużej mierze do takich przemian w regionie przyczynił się również system kwotowania mleka. |
Abstract | The paper describes the purchase and processing of milk in the province of Lower Silesia it aims to analyze the organization and production transformations that took place at dairy farms following the introduction of the milk quota system. Despite Lower Silesia potential for milk production and localization nearly the city of Wrocław, milk processing in the region collapsed. It was brought about, among others, by small sizes of the milk producing farms. The system of milk quota forced a lot of farmers to specialize in a given area of production, as only big amounts of sold milk ensure the profitability of its production. Thus small suppliers had to give up milk production. The number of suppliers fell and those who have left had to transport their milk to big cooperatives and private processing companies from outside the region. That is why Lower Silesia region occupies the last positions in the country with regard to the size of production and processing of milk. |
Cytowanie | Mierzwa D. (2007) Uwarunkowania produkcji mleka na dolnym Śląsku .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 94, z. 1: 133-140 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2007_n1_s133.pdf |
|
|
171. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2007 |
|
Wojewodzic T. Wpływ integracji europejskiej na gospodarstwa socjalne
Autor | Tomasz Wojewodzic |
Tytuł | Wpływ integracji europejskiej na gospodarstwa socjalne |
Title | The impact of European integration on subsistence farms |
Słowa kluczowe | integracja europejska, gospodarstwa rolnicze, gospodarstwa socjalne |
Key words | European integration, agricultural farm, subsistence farm |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono opinie i oceny użytkowników gospodarstw rolnych w Polsce południowej na temat procesów zachodzących w rolnictwie, a w szczególności wpływu procesu integracji europejskiej na gospodarstwa tego obszaru. Rozważania teoretyczne poszerzone zostały o wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród 153 właścicieli bądź użytkowników gospodarstw rolniczych z województw świętokrzyskiego i małopolskiego. Przeprowadzone badania potwierdzają tendencje do polaryzacji struktury polskiego rolnictwa i coraz wyraźniejszego jego podziału na gospodarstwa towarowe i gospodarstwa samozaopatrzeniowe. Poważną barierą w przyśpieszaniu tego procesu jest sposób traktowania ziemi przez właścicieli niewielkich gospodarstw rolnych, którzy mimo ograniczania bądź zaniechania produkcji nie decydują się na jej sprzedaż. |
Abstract | Farms in Poland are dominated by small ones with several hectares of farmland. Their specific nature means that the majority of them are subsistence farms, producing mainly or exclusively for the consumption needs of their owners. These farms are significantly independent of agricultural markets which gives them a relative resistance to the volatility of farm produce prices. The great attachment of their owners to their land property restricts the supply of land and hinders changes in the agrarian structure, particularly in southern Poland. The results of the study confirm the assessment of a favourable impact of European integration among a major proportion of farmers, who assess the impact of integration on their commune, nation and agriculture higher than its impact on the farmer’s family and farm. Every fifth respondent is convinced that Poland’s accession to the European Union will hasten the downfall of his farm, while forty percent state that the changes in their farms are not a consequence of this process. Almost one in ten analyzed farms sees opportunities for their development stemming from the implementation of Common Agricultural Policy instruments, this being true mainly for the relatively large farms with a high level of commercial production and a high proportion of farming income in the farmer’s family total income. Farms with up to several hectares of land are mainly oriented towards self-supply, they are usually subsistence farms providing the necessary minimum for the family’s survival. As a result of the European integration and implementation of the farm policy instruments subsistence farms are, on the one hand, even more isolated from the market due to the low profitability of production, and on the other, direct payments petrify subsistence farming even further, thus hindering the redistribution of land and any change in the agrarian structure |
Cytowanie | Wojewodzic T. (2007) Wpływ integracji europejskiej na gospodarstwa socjalne.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 2(17), z. 2: 144-154 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2007_T2(17)_n2_s144.pdf |
|
|
172. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2007 |
|
Zawojska A. Ocena przez rolników instytucji realizujących wspólną politykę rolną oraz politykę rozwoju obszarów wiejskich w Polsce
Autor | Aldona Zawojska |
Tytuł | Ocena przez rolników instytucji realizujących wspólną politykę rolną oraz politykę rozwoju obszarów wiejskich w Polsce |
Title | Farmers evaluation of institutions implementing common agricultural policy and rural development policy in Poland |
Słowa kluczowe | agencje, państwo, polityka rolna, polityka rozwoju wsi, opinie, Polska |
Key words | government, agencies, agricultural policy, rural development policy, opinions, Poland |
Abstrakt | Celem badań była ocena przez rolników jakości funkcjonowania wybranych instytucjirządowych w Polsce obsługujących rolnictwo (MRiRW, ARiMR oraz ARR), wskazanieewentualnych zmian i możliwości ich udoskonalenia. Badanie ankietowe przeprowadzono w 2006 r.na ogólnopolskiej próbie 200 kierowników indywidualnych gospodarstw rolnych korzystających zusług obu agencji. W opinii rolników na ogół instytucje te nie różnią się od innych urzędówpaństwowych pod względem jakości świadczonych usług, mają wpływ na sytuację ekonomicznofinansowąich gospodarstw, niedostatecznie gospodarują środkami publicznymi. W zasadzie nienastąpiła poprawa w administrowaniu przez agencje programami na rzecz rolnictwa, ale sąpostrzegane przez rolników jako reprezentujące głównie ich interesy |
Abstract | This article offers an overview of farmers’ evaluation of governmental institutions inPoland serving agriculture (Ministry of Agriculture and Rural Development, Agency for Restructuringand Modernisation of Agriculture and Agricultural Market Agency) as well as points out to possiblechanges and improvements in their activities. A cross-country survey of 200 individual farm managerstaking advantage of services provided by both agencies was conducted in 2006. In farmers’ opinionthose institutions generally do not differ in quality of provided services from other governmentalbodies, both have an impact on the economic and financial situation of their farms and both areinadequately managing public money. The agencies did not make improvements in administration offarm programs but they are perceived by respondents as representing mainly Polish farmers’ interests. |
Cytowanie | Zawojska A. (2007) Ocena przez rolników instytucji realizujących wspólną politykę rolną oraz politykę rozwoju obszarów wiejskich w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 2(17), z. 2: 155-166 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2007_T2(17)_n2_s155.pdf |
|
|
173. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2007 |
|
Łęczycki K. Preferencje dla różnych podstaw naliczania płatności (dopłat)bezpośrednich w zależności od zasobów, organizacji i efektów działalności gospodarstw rolniczych (na przykładzie środkowowschodniej Polski)
Autor | Kazimierz Łęczycki |
Tytuł | Preferencje dla różnych podstaw naliczania płatności (dopłat)bezpośrednich w zależności od zasobów, organizacji i efektów działalności gospodarstw rolniczych (na przykładzie środkowowschodniej Polski) |
Title | Dependence of preferences for the calculation base for direct payments on resources, organization and effects of activity in the agricultural homesteads (based on examples from middleeastern Poland) |
Słowa kluczowe | gospodarstwo rolnicze, Wspólna Polityka Rolna, dopłaty bezpośrednie do powierzchni, dopłaty bezpośrednie do wielkości produkcji |
Key words | homestead, Common Agricultural Policy, straight supplements to surfaces, straight supplements to production’s quantity |
Abstrakt | W opracowaniu podjęto próbę określenia wpływu wybranych cech charakteryzujących gospodarstwa rolnicze na preferencję co do podstawy naliczania płatności bezpośrednich do rpolnictwa. Dopłaty bezpośrednie do wielkości produkcji preferowane były przez gospodarstwa, które charakteryzowały: większa powierzchnia użytków rolnych i wartości środków trwałych, wiek kierownika poniżej 46 lat, lepsze wykształcenie oraz większa produkcja końcowa netto na gospodarstwo. |
Abstract | An attempt at estimating the influence of farm’s acreage, value of fixed assets and economic results on the preference for alternative bases of affording the agricultural direct payments to farms has been undertaken. Direct payments to production quantity were favourised by homesteads which had bigger surface and bigger value of fixed assets, with manager aged less than 46 and better educated, with bigger final net product per one homestead |
Cytowanie | Łęczycki K. (2007) Preferencje dla różnych podstaw naliczania płatności (dopłat)bezpośrednich w zależności od zasobów, organizacji i efektów działalności gospodarstw rolniczych (na przykładzie środkowowschodniej Polski).Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 2(17), z. 2: 389-396 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2007_T2(17)_n2_s389.pdf |
|
|
174. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Biernat-Jarka A. Finansowe wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich w UE, w latach 2007-2013
Autor | Agnieszka Biernat-Jarka |
Tytuł | Finansowe wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich w UE, w latach 2007-2013 |
Title | European Union financial support to agriculture and rural areas in 2007-2013 |
Słowa kluczowe | Unia Europejska, Wspólna Polityka Rolna, fundusze, budżet |
Key words | European Union, Common Agricultural Policy, funds, budget |
Abstrakt | W artykule przedstawiono zmiany w zakresie finansowania wspólnej polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich, w nowym okresie budżetowym 2007-2013. Zwrócono uwagę na fundusze, cele i możliwości wsparcia finansowego w ramach wytycznych, przyjętych przez Komisję Europejską. Pokazano także możliwości sfinansowania instrumentów w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego Gwarancji (EFRG) a także działań Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). |
Abstract | A fundamental reform of the Common Agricultural Policy was decided in June 2003. The reform is aimed at meeting the objectives of competitiveness, solidarity and better integration of environmental concerns, thus becoming a key step in the Lisbon and Goeteborg development strategy. It involves: a substantial simplification of the market support measures and direct payments, further strengthening the development of rural areas by transferring funds from market support to rural development through reductions in direct payments to bigger farms, strengthening of the financial discipline mechanism between 2007-2013. The European Commission created two new funds for financing the CAP: European Agricultural Guarantee Fund (EAGF) and European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD). EAGF will finance: intervention measures to regulate agricultural markets, refunds for exporting farm produce to non-EU countries, and direct payments to farmers. EAFRD will finance the expenditure on rural development programmes. |
Cytowanie | Biernat-Jarka A. (2006) Finansowe wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich w UE, w latach 2007-2013.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 117-123 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s117.pdf |
|
|
175. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Czyżewski A., Kułyk P. System wsparcia rolnictwa w Unii Europejskiej i krajach o zróżnicowanym poziomie rozwoju gospodarczego
Autor | Andrzej Czyżewski, Piotr Kułyk |
Tytuł | System wsparcia rolnictwa w Unii Europejskiej i krajach o zróżnicowanym poziomie rozwoju gospodarczego |
Title | Support systems for agiculture in EU and other countries with differentiated levels of economic development |
Słowa kluczowe | rolnictwo, interwencjonizm rolny |
Key words | agriculture, state interventionism |
Abstrakt | Analiza zmian w polityce rolnej wysoko- i średniorozwiniętych krajów wskazuje na wzrost sumy retransferów od podatników do producentów rolnych i spadek retransferów od konsumentów. Modele polityki różnią się między krajami. |
Abstract | Transition of agricultural policy in the high and medium developed countries is presented. In the first part, the flows of transfers and their importance for the support regime as well as indicators presenting the structure of transfers are described. In the second part, attention is paid to the situation in agricultural markets and agricultural policy in selected high and medium developed countries. An increase of the role of transfers from taxpayers to producers and a decline of transfers form consumers to producers is observed. Differences among countries are noted. The development of agriculture is determined by the internal market and especially by economic growth. We can distinguish some regional models of agricultural policy. |
Cytowanie | Czyżewski A., Kułyk P. (2006) System wsparcia rolnictwa w Unii Europejskiej i krajach o zróżnicowanym poziomie rozwoju gospodarczego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 133-142 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s133.pdf |
|
|
176. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Kapusta F. Uwarunkowania strategii rozwoju polskiego rolnictwa w ramach Unii Europejskiej
Autor | Franciszek Kapusta |
Tytuł | Uwarunkowania strategii rozwoju polskiego rolnictwa w ramach Unii Europejskiej |
Title | Conditions for strategy of Polish agricultural development in the EU |
Słowa kluczowe | rolnictwo, rozwój, strategia, uwarunkowania, zasoby |
Key words | agriculture, development, strategy, conditions, resources |
Abstrakt | W opracowaniu poddano analizie pozycję rolnictwa polskiego w Unii Europejskiej (25). Ma to stanowić podstawę wyjścia do konstruowania strategii jego rozwoju. Mówiąc o strategii miano na myśli strategię w ujęciu pozycja, czyli umiejscowienie polskiego rolnictwa na tle rolnictwa państw Unii. Pod względem poziomu myślano o strategii funkcjonalno-operacyjnej obejmującej podejmowanie decyzji, które ukierunkowują działania w obszarze wsi i rolnictwa. Rolnictwo polskie już obecnie stanowi ważną część rolnictwa Unii, a po podwyższeniu produkcyjności roślin i zwierząt do poziomu średniego w Unii, pozycję tę jeszcze bardziej poprawi |
Abstract | Poland as a member state of the EU follows the Common Agricultural Policy with limitations resulting from the accession treaty. Rural areas and agriculture play an important role in Poland. Rural areas comprise 93.2 % of country’s area and are populated with 38.5% of the total population. For a significant part of the rural population, working and gaining income from agriculture are the base of existence. Polish agriculture has a high position in the EU in production of basic plant and animal products both in absolute terms and per capita. Increase in productivity (plants and animals), which at present is low in Poland, will improve this position. In view of the existing agricultural theories and practice, the highest possibility for development is sustainable agriculture, which is also aimed at in the other EU countries. Traditional and more ecological agriculture both will continue to exist. The latter, albeit showing strong growth, still has a limited position |
Cytowanie | Kapusta F. (2006) Uwarunkowania strategii rozwoju polskiego rolnictwa w ramach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 143-151 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s143.pdf |
|
|
177. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Marcysiak A. Oddziaływanie wsparcia finansowego środkami UE na sytuację dochodową polskiego rolnictwa
Autor | Agata Marcysiak |
Tytuł | Oddziaływanie wsparcia finansowego środkami UE na sytuację dochodową polskiego rolnictwa |
Title | Influence of EU financial support on agricultural incomes in Poland |
Słowa kluczowe | dochodowość rolnictwa, dopłaty bezpośrednie |
Key words | agricultural income, direct payments |
Abstrakt | Istotnym elementem wpływającym od roku 2004 na sytuację dochodową polskiego rolnictwa są dopłaty bezpośrednie. Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych funkcjonują w ramach pierwszego filaru Wspólnej Polityki Rolnej UE. Podstawową funkcją tej formy finansowania jest wsparcie dochodów z działalności rolniczej. Średnia wielkość tej płatności w badanych gospodarstwach wynosiła 3862 zł. Największy udział płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w dochodzie z gospodarstwa rolniczego występował w gospodarstwach najmniejszych obszarowo. |
Abstract | The crucial element which has influenced incomes in Polish agriculture since 2004 is direct payments. Direct payments for the rural areas are central to the Common Agricultural Policy of EU. The primary function of such funds is supporting the agricultural incomes. The average amount of the payment in the investigated farms was 8324 PLN. The biggest share of direct payments for agricultural lands in farm income was received by the smallest farms. |
Cytowanie | Marcysiak A. (2006) Oddziaływanie wsparcia finansowego środkami UE na sytuację dochodową polskiego rolnictwa.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 170-177 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s170.pdf |
|
|
178. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Dłubakowska-Puzio E., Pietraszek B. Analiza SWOT obszarów wiejskich Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej
Autor | Ewa Dłubakowska-Puzio, Beata Pietraszek |
Tytuł | Analiza SWOT obszarów wiejskich Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej |
Title | SWOT analysis of Polish rural areas in the light of Polish membership in the European Union |
Słowa kluczowe | |
Key words | SWOT analysis, Polish agriculture, European Union |
Abstrakt | |
Abstract | The presented prognosis indicates possible directions and conditions of changes that will take place in the Polish countryside within the next few years. It should be underlined that this period will encompass both positive and negative processes. During this period 2.5 billion Euros (not including money for the Common Agricultural Policy) will be devoted to the development of rural areas. Together with domestic funds, it makes a total sum of 3 billion Euros of available financial resources. Having topped these funds up with investors’ own contributions, it will be possible to deal with total financial support of 4.5 - 4.9 billion Euros per annum. This will allow us to change the image of rural areas considerably, especially the level of technical infrastructure and the quality of productive potential of agriculture, as well as agribusiness. Therefore, the countryside and farms will have many more investment opportunities at their disposal. It is predicted that these funds should first of all be devoted to creating new work opportunities in rural areas and subsequently to improve competitiveness of farms due to their progressive concentration and technical modernisation. These processes are strongly related to each other and, therefore, one should not suppose considerable regional farm concentration without providing workplaces for farmers, especially the least skilled. On the other hand, one should mention processes that will make carrying out the intentions difficult. One of them is undoubtedly further limitation of agricultural expenses, especially after year 2013 (Common Agricultural Policy included). The reform of Common Agricultural Policy that took place in 2003 assumed stabilisation of expenses on agriculture as well as their gradual reinvesting in I and II Common Agricultural Policy levels. Further changes that might take place in the subsequent period of planning (2014-2020) are not yet known, which significantly limits the possibilities of outlining aims and priorities for Poland. It should be assumed that further limitations of funds for agriculture and rural areas in general are yet to come. The above mentioned is supported by the following three reasons: - More and more popular criticism of the Common Agricultural Policy as it is shaped right now, - Funds for Common Agricultural Policy after new members with big agricultural population (Bulgaria, Romania, Croatia, Turkey) would need to be increased, - Negotiations related to liberalisation of world markets within WTO. |
Cytowanie | Dłubakowska-Puzio E., Pietraszek B. (2006) Analiza SWOT obszarów wiejskich Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej .Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 178-187 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s178.pdf |
|
|
179. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2006 |
|
Przygodzka R. Polityka rolna Unii Europejskiej w świetle mierników OECD
Autor | Renata Przygodzka |
Tytuł | Polityka rolna Unii Europejskiej w świetle mierników OECD |
Title | EU Commmon Agricultural Policy in light of OECD indicators |
Słowa kluczowe | Wspólna Polityka Rolna, wskaźniki, OECD |
Key words | Common Agricultural Policy, OECD, indicators |
Abstrakt | Artykuł prezentuje charakter zmian Wspólnej Polityki Rolnej, jakie dokonywały się w ciągu minionych 15 lat, przez pryzmat mierników wsparcia rolnictwa obliczanych w krajach OECD. Najbardziej widoczne jest niewątpliwie dążenie Unii do ograniczania udziału wydatków na realizację tej polityki. Potwierdzenie we wskaźnikach znajdują także działania na rzecz ograniczania instrumentów zniekształcających mechanizm rynkowy |
Abstract | The article presents the changes in Common Agricultural Policy that have been made within the last 15 years, seen from the angle of agricultural support indicators calculated in the OECD countries. Undoubtedly, the EU is striving to reduce expenses for policy implementation. In addition, undertaking actions for limiting the instruments which distort market mechanisms (coupled policies) is confirmed by the indicators. |
Cytowanie | Przygodzka R. (2006) Polityka rolna Unii Europejskiej w świetle mierników OECD.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15, z. : 188-197 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2006_T15_n_s188.pdf |
|
|
180. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2006 |
|
Zawojska A. Paradygmaty dla współczesnego rolnictwa – protekcjonizm kontra liberalizm
Autor | Aldona Zawojska |
Tytuł | Paradygmaty dla współczesnego rolnictwa – protekcjonizm kontra liberalizm |
Title | Paradigms for a contemporary agriculture – protectionism contra liberalism |
Słowa kluczowe | protekcjonizm, liberalizm, rolnictwo, paradygmaty, OECD |
Key words | protectionism, liberalism, agriculture, paradigms, OECD |
Abstrakt | Artykuł opisuje cztery współczesne paradygmaty rolnictwa: zależności, konkurencyjności, wielofunkcyjności oraz globalizującego się rolnictwa. Szczególną uwagę poświęcono konfliktowi między polityką protekcjonistyczną a polityką wolnego handlu rolnego w kontekście negocjacji w ramach WTO. Przedstawiono także zmiany w polityce wspierania producentów rolnych w krajach OECD i UE, wykorzystując mierniki wsparcia producenta: PSE oraz NAC. |
Abstract | This paper presents the four competing paradigms regarding the governance of agriculture, briefly: a dependent paradigm, a competitive paradigm, a multifunctional paradigm, and a globalized production paradigm. It examines the entry into the agricultural policy arena of a new market liberal vision. It contrasts the old and the new paradigms for agriculture, and describes the transition between these paradigms. With the reform of agricultural policies in OECD and the EU countries, the number and complexity of policy measures has increased significantly. Consequently, the paper explains the coverage of support associated with agricultural policies using the OECD indicators, namely PSE and NAC. |
Cytowanie | Zawojska A. (2006) Paradygmaty dla współczesnego rolnictwa – protekcjonizm kontra liberalizm .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 62-72 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2006_n2_s62.pdf |
|
|