Wyniki wyszukiwania

Autor	Dariusz Kusz, Maria Ruda
Tytuł	Poziom wsparcia finansowego Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych
Title	The level of EU financial support in investment activity of Polish farms
Słowa kluczowe	fundusze strukturalne UE, inwestycje
Key words	EU structural funds , investments
Abstrakt	Celem opracowania jest zaprezentowanie i ocena poziomu wsparcia finansowego z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (UE) w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych. Badania przeprowadzono dla kraju i województw. Stwierdzono, że w województwach, w których przeważają gospodarstwa rolnicze o większym potencjale produkcyjnym, poziom wykorzystania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej jest większy niż w województwach o niższym potencjale produkcyjnym rolnictwa.
Abstract	The paper aims to present and evaluate the level of the EU financial support in investment activity of Polish farms. Analysis were made for the village and for the particular provinces. It was stated that in the provinces there where farms with bigger production capability dominate, the use of the EU structural funds in investment activity is higher than in regions characterized by lower production potential of farms.
Cytowanie	Kusz D., Ruda M. (2010) Poziom wsparcia finansowego Unii Europejskiej w działalności inwestycyjnej polskich gospodarstw rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 140-146
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s140.pdf

Autor	Edward Majewski
Tytuł	Produkcyjne, ekonomiczne i środowiskowe aspekty uproszczenia struktury zasiewów
Title	Selected production, economic and environmental aspects of crop rotations
Słowa kluczowe	struktura zasiewów, zmianowanie roślin, monokultura, zmienność plonów, nadwyżki bezpośrednie
Key words	cropping pattern, crop rotations, monoculture, yields variability, Gross Margin
Abstrakt	Praktyka rolnicza i wyniki badań naukowych dowodzą, że poprawne agrotechniczne następstwa roślin, w szczególności stosowanie płodozmianów, ma korzystny wpływ na wyniki produkcyjne w produkcji roślinnej, w tym na zredukowanie wahań plonów, a jednocześnie pozytywnie oddziałuje na środowisko przyrodnicze. Współcześnie obserwuje się jednak silne upraszczanie struktury zasiewów i dowolność w kształtowaniu następstwa roślin. W rolnictwie europejskim w większości krajów dominują uprawy zbożowe, co skutkuje wysokim stopniem koncentracji struktury zasiewów. Zilustrowano to za pomocą wskaźnika koncentracji Herfindahla-Hirshmana (HHI). Na podstawie danych z literatury w opracowaniu przedstawiono negatywne skutki nadmiernego upraszczania struktury zasiewów. Posługując się przykładem wieloletnich badań na polu doświadczalnym w Skierniewicach, wykazano, że w porównaniu do monokultury poprawne zmianowanie jest korzystne ze względu na poziom i zmienność plonów oraz nadwyżek bezpośrednich z wybranych upraw polowych.
Abstract	Agricultural practice and results from several research projects prove that proper crop rotations have a positive impact on level of yields, reduce yields variability and are more environmentally sound. In today’s agriculture in the most of the European countries process of simplification of cropping patterns and high flexibility in sequence of crops is observed. Domination of cereals results with a high concentration in cropping structure, as illustrated with the use of the Herfindahl – Hirshman concentration index (HHI). In the paper, based on available publications negative consequences of over-simplifying cropping structures were discussed. It was shown, on the basis of multi-years rotation experiment in the Experimental Station Skierniewice, that compared to monocultures rotations with the respective crops are beneficial both in terms of yields and gross margins calculated for selected crops.
Cytowanie	Majewski E. (2010) Produkcyjne, ekonomiczne i środowiskowe aspekty uproszczenia struktury zasiewów .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 159-169
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s159.pdf

Autor	Antoni Mickiewicz, Bartosz Mickiewicz
Tytuł	Systemy dopłat bezpośrednich w dawnych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w porównaniu do nowych państw członkowskich (NUE-12)
Title	Direct payments in the old EU-15 countries in the comparison to the new EU-12 members
Słowa kluczowe	system jednolitej płatności, modele wdrożonych systemów, finansowanie dopłat bezpośrednich, budżet Wspólnej Polityki Rolnej
Key words	uniformed payments system, models of initiate systems, financing of direct payments, budget of the Common Rural Policy
Abstrakt	Celem opracowania było dokonanie porównań w zakresie stosowanych systemów wsparcia bezpośredniego pomiędzy krajami UE-15 a państwami członkowskimi NUE-12. Ze względów historycznych w krajach UE-15 stosowano system jednolitej płatności (SPS), który charakteryzował się różnymi modelami, pozwalającymi na wspieranie niektórych kierunków produkcji. W państwach NUE-12 wprowadzono system jednolitej płatności obszarowej (SAPS), ściśle powiązany z powierzchnią użytkowanych gruntów. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono występowanie istotnych różnic w zakresie stosowania instrumentów dopłat bezpośrednich. Finansowanie płatności obszarowej w ramach I filaru WPR w krajach UE-15 stanowiło 82,8% ogólnego budżetu WPR, natomiast w państwach NUE-12 ten poziom wynosił 51,8%. W przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych poziom wsparcia w pierwszym przypadku wyniósł 256,1 euro, zaś w drugim przypadku – 109,8 euro. Reforma WPR ma doprowadzić do konwergencji tych systemów płatności jednolitej.
Abstract	The paper aims to compare the frame of support between so called old (EU-15) and new EU countries (NUE-12). From the historical basis in the UE-15 there was applied a system of uniformed payment (SPS) which was characterized by different models allowing support of some production branches. In the NEU-12 there was applied a uniformed area payment system connected with the territory of agrarian area in use. The research shows that there are significant differences between those applied payment instruments. Financing the payments in the frame of the 1st pillar of Common Agricultural Policy in the EU-15 presents 82.8% of the total budged of the CAP, whereas in the NEU-12 this level amounted 51.8%. Recalculating this by 1 ha of arable lands the level of support in the 1st case was 256.1 euro, and in the 2nd case was 109.8 euro. The aim of the CAP reform is to standardize those payments systems.
Cytowanie	Mickiewicz A., Mickiewicz B. (2010) Systemy dopłat bezpośrednich w dawnych krajach Unii Europejskiej (UE-15) w porównaniu do nowych państw członkowskich (NUE-12).Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 170-180
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s170.pdf

Autor	Danuta Mierzwa
Tytuł	Miejsce sektora spółdzielczego w gospodarce narodowej Polski
Title	The position of the cooperative sector in the national economy of Poland
Słowa kluczowe	inwestycje, produkcja globalna, produkt krajowy brutto, spółdzielnia, zatrudnienie
Key words	investment, global production, gross national product, cooperative, employment
Abstrakt	Opracowanie przedstawia ocenę sektora spółdzielczego w gospodarce narodowej w Polsce w latach 1989-2008. W badanym okresie pozycja ekonomiczna przedsiębiorstw spółdzielczych w gospodarce uległa wyraźnemu osłabieniu. W ciągu 20 lat zmniejszył się bowiem ich udział w tworzeniu PKB z 9,5% w 1989 r. do 1,9% w 2008 r., produkcji globalnej z 11,0% do 1,5% oraz zatrudnieniu z 12,5% do 2,1%, a także nakładach inwestycyjnych z 18,7% do 1,8%. Pomimo wyhamowania tempa spadku tych kategorii ekonomicznych w ostatnich latach, nie można stwierdzić, że sytuacja sektora spółdzielczego jest ustabilizowana.
Abstract	The article presents the position of the cooperative sector in Poland’s national economy in the years 1989-2008. By analyzing four economic categories, such as the share of cooperatives in gross national product and global production as well as in employment and investment outlays one may claim that the economic position of the cooperative companies has been remarkably weakened. In the course of the last 20 years their share in GNP has decreased by 7.6 percentage points (from 9.5% in 1989 to 1.9% in 2008) and in global production – by 9.5 percentage points (from 11 % to 1.5%), in employment – by 10.4 PP (from 12.5% to 2.1%) and in investment outlays – by 16.9 percentage points (from 18.7% to 1.8%). Despite the fact that the speed of decrease in these economic categories has been reduced, one cannot claim that the situation of the cooperative sector has become stable.
Cytowanie	Mierzwa D. (2010) Miejsce sektora spółdzielczego w gospodarce narodowej Polski.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 181-185
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s181.pdf

Autor	Dionizy Niezgoda
Tytuł	Elastyczność produkcyjna i dochodowa procesu produkcji w towarowych gospodarstwach rolnych
Title	Production and income elasticity of production process in commodity farms
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolne, skala produkcji, elastyczność produkcyjna i dochodowa, funkcja produkcji, skuteczność i sprawność zarządzania
Key words	agricultural holdings, scale of production, elasticity of production and income, production function, effectiveness and efficiency of management
Abstrakt	Wykorzystując funkcję Cobba-Duglasa, oszacowano elastyczność produkcji i dochodu względem zagregowanych czynników produkcji, tj. ziemi, pracy i kapitału, w towarowych gospodarstwach rolnych dla danych liczbowych zebranych w 2004 i 2007 roku dla potrzeb Polskiego FADN. W obu badanych latach wystąpiły korzyści skali. Produkcja (SE131) wywołana wzrostem o 1% nakładów badanych czynników, tj. ziemi (SE025), pracy (SE011) i kosztów ogółem (SE270), zwiększyła się w 2004 roku o 1,0845% a w 2007 roku o 1,0713%. Z kolei elastyczność dochodowa wyniosła 1,2246% w roku 2004 i 1,1363% w roku 2007 gdy nakłady czynników SE025, SE011 i SE270 zwiększono o 1 pp. Głównym czynnikiem określającym elastyczność produkcji i dochodu były koszty ogółem (SE270).
Abstract	The purpose of the presented paper was to conduct a comparative analysis of elasticity of relations between production factors (SE025, SE011 and SE270) in six economic size classes of farms and their performance measured by total production (SE131), as well as farm’s income (SE420). The formulated purpose was attained with the help of the Cobb- Douglas function. The data was gathered from 11689 farms that had been collecting data for the Polish FADN in 2007. The research results reveal that the farms within the class up to 4 ESU experienced the disadvantages of production scale while the rest of the farms experienced the advantages of scale. The level of coefficients of production elasticity in relation to the factors in most farms classes was lower than the level of coefficients calculated on the assumption of farms’ income being a dependent variable. The share of particular factors in the impact on the level of farms’ elasticity in relation to their economic power was different as well.
Cytowanie	Niezgoda D. (2010) Elastyczność produkcyjna i dochodowa procesu produkcji w towarowych gospodarstwach rolnych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 186-196
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s186.pdf

Autor	Jan Pawlak
Tytuł	Uwarunkowania ekonomiczne a mechanizacja rolnictwa
Title	Economic conditions and farm mechanization
Słowa kluczowe	mechanizacja rolnictwa, rozwój, uwarunkowania, nożyce cen, skala produkcji
Key words	farm mechanization, development, conditions, price scissors, production scale
Abstrakt	W 2009 r. w relacji do pszenicy, żyta i żywca wieprzowego ciągnik był ponadczterokrotnie droższy niż w 1990 r. Równowartość jednostki objętości oleju napędowego w 2009 r. stanowiła blisko trzykrotnie większa masa pszenicy, ponadtrzykrotnie większa masa wyprodukowanego żywca wieprzowego, a także o 23% większa ilość mleka niż w 1990 r. Rozwarcie nożyc cen powoduje konieczność poszukiwania sposobów poprawy efektywności nakładów związanych z mechanizacją rolnictwa.
Abstract	In the year 2009 a tractor was, in relation to wheat, ray and swine for slaughter over 4 times more expensive than in the year 1990. The equivalent of volumetric unit of Diesel oil was in the year 2009 almost 3 times larger mass of wheat, over 3 times mass of swine for slaughter and 23% more milk than in the year 1990. Above mentioned opening of the price scissors generate the need to search for ways to improve the efficiency of inputs connected with farm mechanization.
Cytowanie	Pawlak J. (2010) Uwarunkowania ekonomiczne a mechanizacja rolnictwa.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 197-204
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s197.pdf

Autor	Walenty Poczta
Tytuł	Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce po akcesji do UE i jej determinanty jako przesłanka rozwoju rolnictwa
Title	Economic condition of Polish farms after the integration with the EU and its determinants as a premise of agricultural development
Słowa kluczowe	sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce, akcesja Polski do UE, determinanty dochodów rolniczych, uwarunkowania endogeniczne i agrogeniczne dochodów
Key words	economic condition of Polish farms, Polish integration with the EU, determinants of agricultural incomes, endogenous and exogenous determinants
Abstrakt	Celem opracowania jest próba identyfikacji wybranych determinant i wyników uzyskiwanych przez sektor rolny w Polsce oraz ocena ich wpływu na możliwości rozwojowe rolnictwa. W okresie poakcesyjnym przeważały w polskim rolnictwie czynniki sprzyjające wzrostowi dochodów rolniczych, a zatem rozwojowi sektora. Korzystny wpływ wywierały zarówno uwarunkowania endogeniczne (wzrost wolumenu produkcji, poprawa technicznej efektywności wytwarzania), jak i egzogeniczne (przewaga pozytywnego wpływu subwencji dla rolnictwa nad negatywnymi skutkami pogorszenia relacji cenowych).
Abstract	The aim of this paper is to identify chosen determinants and results achieved by the agricultural sector in Poland and an assessment of their impact on the development possibilities of agriculture. Since the integration with the EU, the Polish agriculture has been prevailed by the factors favoring growth of agricultural incomes and the same development of the agricultural sector. One can distinguish positive impact of both endogenous (growth of production volume, improvement of technical efficiency of production) and exogenous determinants (excess of positive effects of subsidies for agriculture over negative results of price relation deterioration).
Cytowanie	Poczta W. (2010) Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce po akcesji do UE i jej determinanty jako przesłanka rozwoju rolnictwa.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 205-217
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s205.pdf

Autor	Roman Sass
Tytuł	Produkcja i dochody gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim po akcesji Polski do UE
Title	Production and incomes of farms in the Kujavian-Pomeranian province after Poland’s accession to the European Union
Słowa kluczowe	produkcja, dochody gospodarstw, koszty i intensywność produkcji, typ rolniczy gospodarstwa, inwestycje brutto i netto
Key words	production, incomes of farms, costs and intensity of production, agrarian farm’s type, gross and net investments
Abstrakt	W artykule zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w gospodarstwach rolnych z województwa kujawsko-pomorskiego, które nieprzerwanie prowadziły rachunkowość Polski FADN w latach 2004-2008. Analizowano sytuację produkcyjno-dochodową oraz możliwości rozwoju gospodarstw zakwalifikowanych do następujących typów rolniczych: uprawy polowe, krowy mleczne, zwierzęta żywione systemem wypasowym, trzoda chlewna i gospodarstwa mieszane. Z przeprowadzonych badań wynika, że największe dochody uzyskały gospodarstwa trzodowe. We wszystkich analizowanych typach gospodarstw wskaźnik przyrostu środków trwałych był dodatni i wynosił średnio 4%, najwyższy był w gospodarstwach utrzymujących krowy mleczne (6,7%), a najniższy w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta w systemie wypasowym (2,7%). Wyniki przeprowadzonych badań wykazały ponadto, że analizowane gospodarstwa można zaliczyć do gospodarstw rozwojowych.
Abstract	The paper aims to analyze how, after the accession to the European Union, the production and income situation of farms as well as the development opportunities of farms in the Kujavian-Pomeranian province developed after the accession to the European Union. In the article, there are presented results of studies of farms that ceaselessly run accountancy in frames of Polish FADN in the years 2004-2008. There are analyzed production and income activity and the development opportunities of farms classified to the following agrarian types: agriculture, milk cows., animals fed with pasturing system, pigs and mixed farms. From the conducted studies it results, that swine farms gained the highest incomes. Moreover, in all the analyzed types of farms the rate of fixed assets increment was positive and amounted on average 4,0%. The highest one was at farms breeding milk cows (6,7%), and the lowest at farms breeding animals in pasturing system (2,7%). The results of the conducted studies showed, that the analyzed farms may be rated among the developing farms.
Cytowanie	Sass R. (2010) Produkcja i dochody gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim po akcesji Polski do UE.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 218-230
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s218.pdf

Autor	Aldona Skarżyńska
Tytuł	Koszty ekonomiczne wybranych działalności produkcji roślinnej w latach 2005-2009
Title	Economic cost for selected activities in crop production in the period 2005-2009
Słowa kluczowe	koszty ekonomiczne, alternatywne koszty czynników produkcji – pracy, ziemi, kapitału, dochód z działalności z tytułu zarządzania, opłacalność produkcji
Key words	economic costs, alternative costs of production factors – work, land, capital, income on management, profitability production
Abstrakt	W pracy omówiono zróżnicowanie kosztów ekonomicznych i dochodu z działalności z tytułu zarządzania dla pięciu działalności produkcji roślinnej, prowadzonych w tej samej próbie gospodarstw w ciągu kilku lat. Ustalono strukturę kosztów ekonomicznych i rozpoznano czynniki determinujące ich wysokość. Analizą objęto przychody, koszty, dochód z działalności z tytułu zarządzania oraz wybrane mierniki syntetyczne, m.in. opisujące opłacalność produkcji, wydajność pracy oraz rolę dopłat.
Abstract	The subject of the studies was the diversity of the economic costs and income on management for the five crop production activities, namely: winter wheat, winter rye, winter rape, sugar beets and potatoes for human consumption. The surveys were conducted between the years 2005 and 2009 on the same sample of farms. It should be emphasised, however, that the results presented do not depict the situation of all such holdings in Poland, but only of those which provided farm accountancy data. Empirical data were collected and processed according to the rules of the AGROKOSZTY and Polish FADN systems. The results show that the highest economic costs (calculated per 1 ha), were involved in the cultivation of potatoes and then sugar beet, oilseed rape, winter wheat and the lowest – in the cultivation of rye. All crop production activities allowed to obtain income from management, but in the case of sugar beet in the period 2008-2009 and rye in the year 2009 was carried out exclusively thanks to subsidies, without this support a very distinct financial loss would appear. As a factor influencing income, subsidies play a prominent role. Thereby farmers got return for involvement in the production process of their knowledge, experience or taking innovative measures to achieve the best economic results.
Cytowanie	Skarżyńska A. (2010) Koszty ekonomiczne wybranych działalności produkcji roślinnej w latach 2005-2009.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 231-243
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s231.pdf

Autor	Józef Zegar
Tytuł	Kategoria optymalności w rozwoju rolnictwa. Współczesne wyzwania
Title	The category of the rural development optimum. The present challenges
Słowa kluczowe	efekty zewnętrzne, racjonalność gospodarowania, optimum prywatne, optimum społeczne, polityka, globalizacja
Key words	side effects, production rationality, the private optimum, the social optimum, policy, globalisation
Abstrakt	Przedstawiono problem rozbieżności pomiędzy optimum prywatnym i społecznym w rozwoju rolnictwa. To pierwsze wynika z kierowania się racjonalnością mikroekonomiczną, zaś drugie ? makroekonomiczną. Rozbieżność przedmiotowa wynika z pomijania efektów zewnętrznych w decyzjach gospodarczych podejmowanych przez rolników. Zadaniem polityki jest doprowadzenie do zgodności obu kategorii optymalności. To zadanie współcześnie staje się bardziej skomplikowane ze względu na proces globalizacji, który z jednej strony wnosi na wokandę kwestię racjonalności na poziomie globalnym, z drugiej zaś – zmniejsza możliwości działania państw narodowych, bez tworzenia skutecznych instytucji politycznych o zasięgu globalnym.
Abstract	The paper presents the problem of divergence between private and social optimum of agricultural development. The private optimum is the effect of microeconomics rationality, whereas the social optimum is developed by macroeconomics rationality. The subjected divergence is caused by passing over side effects during the process of taking agricultural decisions by farmers. The policy objective is balanced this two categories of the optimum. Presently, the policy objective is becoming more complicated on account of the process of globalisation. On the one hand, the process of globalisation underlines global rationality, but on the other hand, it reduces possibility of national states activity, without forming effective political institutions in global range.
Cytowanie	Zegar J. (2010) Kategoria optymalności w rozwoju rolnictwa. Współczesne wyzwania.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 3: 301-312
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n3_s301.pdf

Autor	Agnieszka Baer-Nawrocka, Natalia Markiewicz
Tytuł	Zróżnicowanie przestrzenne potencjału produkcyjnego rolnictwa w krajach Unii Europejskiej
Title	The spatial differentiation of agricultural potential in EU countries
Słowa kluczowe	potencjał produkcyjny rolnictwa, kraje UE, miernik syntetyczny, metoda TOPSIS
Key words	agricultural potential, EU countries, synthetic coefficient, TOPSIS method
Abstrakt	Celem opracowania jest ocena przestrzennego zróżnicowania rolnictwa państw UE-27 ze względu na posiadany potencjał wytwórczy. W badaniach wykorzystano dane FADN, a do ich analizy posłużono się miernikiem syntetycznym skonstruowanym przy użyciu metody TOPSIS. Na podstawie wielkości mierników wyznaczonych dla poszczególnych państw wyodrębniono cztery grupy typologiczne odzwierciedlające poziom rozwoju rolnictwa państw w nich skupionych. Wyniki badań wykazały, że najwyższym rolniczym potencjałem produkcyjnym dysponują wysoko rozwinięte kraje UE-15, jak również dwa spośród nowych państw członkowskich – Czechy i Słowacja. Z kolei grupę o najniższym potencjale wytwórczym tworzą Grecja, Rumunia i Słowenia. Państwa te cechuje relatywnie największa dekoncentracja struktur produkcyjnych rolnictwa i najwyższe nakłady pracy.
Abstract	The paper aims to assess the differentiation of agricultural potential in EU-27 countries. Synthetic coefficient constructed using TOPSIS method, based on the FADN data was calculated. The values of the coefficient for analyzed countries was used to classify countries into four typology groups. The results show that the highest potential concern well developed countries of EU and two of the EU new member states – Czech Republic and Slovakia. While the lowest agricultural potential refers to Greece, Romania and Slovenia. These countries are characterized by relatively high deconcentration of agricultural production structure and AWU/ha numbers.
Cytowanie	Baer-Nawrocka A., Markiewicz N. (2010) Zróżnicowanie przestrzenne potencjału produkcyjnego rolnictwa w krajach Unii Europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 9-15
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s9.pdf

Autor	Anna Grontkowska
Tytuł	Ocena porównawcza najsilniejszych ekonomicznie gospodarstw rolnych o polowej produkcji roślinnej i mlecznych w Unii Europejskiej
Title	Comparative assessment of farms specialized in plant and milk production in the eu characterized by the highest economic strength
Słowa kluczowe	gospodarstwa o sile ekonomicznej powyżej 100 ESU zasoby pracy, koszty, subsydia
Key words	farms extra large, labour resource, costs, subsidies
Abstrakt	W opracowaniu dokonano porównania wybranych wskaźników ekonomicznych w dwóch grupach gospodarstw z bazy FADN o sile ekonomicznej powyżej 100 ESU różniących się kierunkiem produkcji, a mianowicie prowadzących produkcję mleka oraz zajmujących się tylko produkcją roślinną. Do porównania wykorzystano wybrane wielkości ekonomiczne w przeliczaniu na jednostkę siły ekonomicznej (ESU). Wykazano wyraźne zróżnicowanie zarówno zasobów czynników wytwórczych i zaangażowanych nakładów, jak również poziomu subsydiów. Podstawową linią podziału są historyczne uwarunkowania funkcjonowania w Unii Europejskiej (nowe i stare państwa UE). Różnice nie zacierają się a nadal utrzymują.
Abstract	The paper aims to analyze the selected economic indicators for two group of farms operating in the EU. These are farms specialized in field plant production and milk production. For the analysis were selected farms with the economic strength over 100 ESU which are participating in the FADN survey. The conducted analysis showed the differences in analyzed groups with regard to production resources, employed capital as well as level of subsidies. The basic differentiation line could be drown between old and New member states of the EU. The paper argues that these differences are still visible and do not wear away.
Cytowanie	Grontkowska A. (2010) Ocena porównawcza najsilniejszych ekonomicznie gospodarstw rolnych o polowej produkcji roślinnej i mlecznych w Unii Europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 69-77
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s69.pdf

Autor	Sebastian Jarzębowski
Tytuł	Efektywność przedsiębiorstw młynarskich na przykładzie Polski i Niemiec
Title	Comparison of efficiency of Polish and German grain mills
Słowa kluczowe	efektywność, produktywność, przemysł zbożowo-młynarski
Key words	efficiency, productivity, grain industry
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie efektywności gospodarowania przedsiębiorstw młynarskich z wykorzystaniem metody DEA oraz wskaźnika produktywności TFPC. Dzięki oszacowaniu poszczególnych miar efektywności i produktywności możliwe było wyodrębnienie źródeł nieefektywności, co pozwoliło na wskazanie kierunków poprawy.
Abstract	On the example of leaders’ observation in a given branch, it is possible to allow to create a conception of development for own company, also enable to improve own processes (within production processes). Efficiency analysis in grain milling companies by using DEA method and TFPC index productivity can be helpful by their current estimation and by taking proper decisions, which concern their future. Inefficiency of some companies can have its source in organization of material and human resources, which can be improperly used. Due to estimation of particular efficiency and productivity measures it was possible to separate sources of inefficiency, what allowed to point at directions of improvement and further detailed analysis.
Cytowanie	Jarzębowski S. (2010) Efektywność przedsiębiorstw młynarskich na przykładzie Polski i Niemiec.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 78-85
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s78.pdf

Autor	Paweł Kasztelan
Tytuł	Trwałość wielkoobszarowych przedsiębiorstw rolniczych
Title	Sustainability of large scale agricultural enterprises
Słowa kluczowe	cykl życia przedsiębiorstwa, wielkoobszarowe przedsiębiorstwa rolnicze, trwałość przedsiębiorstw
Key words	company life cycle, large scale agricultural enterprises, sustainability
Abstrakt	W opracowaniu omówiono cykl życia przedsiębiorstwa na podstawie studium przypadku wielkoobszarowego przedsiębiorstwa rolniczego. Szczegółowej analizie poddano nowy etap cyklu życia, który dla jednostek tego typu rozpoczął się po przeprowadzeniu przekształceń własnościowych w rolnictwie. Analizą objęto lata 1995-2009, w których badana jednostka znajdowała się w pierwszej fazie cyklu: narodzin i młodości. Specyfika rolnictwa, związana m.in. z długością cykli w połączeniu z dużą niestabilnością czynników zewnętrznych i wewnętrznych, wymuszała na badanej jednostce (ukierunkowanej na rozwój) konieczność ciągłego podejmowania procesów dostosowawczych. Omawiany podmiot został zaprezentowany również jako przykład trwałości wielkoobszarowego przedsiębiorstwa rolniczego, w którym produkcja rolnicza prowadzona była od 1497 roku.
Abstract	The paper presents the enterprise life cycle theory on example of the large scale agricultural company. The new stage of enterprise development, which started after the ownership transformation in agriculture, has been described in details. The research covers period since 1995 to 2009. The company under consideration was then at the first stage of the cycle - its youth. The specifics of agriculture connected with the cycle’s longitude, in combination with instability of the external and internal factors, enforced the researched company to continuous process of adjustment. The company under a study is also a good example of the sustainable unit, where the agricultural production continues since 1497.
Cytowanie	Kasztelan P. (2010) Trwałość wielkoobszarowych przedsiębiorstw rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 86-94
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s86.pdf

Autor	Joanna Kisielińska
Tytuł	Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw według grup obszarowych
Title	The structure of investment, production and financial performance of farms by area groups
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolnicze, nakłady i wyniki produkcyjne
Key words	farms, production inputs and outputs
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono analizę struktury nakładów i uzyskiwanych wyników produkcyjnych i finansowych według grup obszarowych w próbie gospodarstw rolnych FADN z lat 2004-2008. Pozwoliło to nie tylko dokonać oceny efektywności gospodarowania przez gospodarstwa towarowe w zależności od ich powierzchni, ale również zaobserwować koncentrację nakładów i wyników produkcyjnych i finansowych w poszczególnych grupach. Podejście takie daje pełniejszy obraz zbiorowości polskich gospodarstw rolniczych, który można włączyć do dyskusji nad ich przyszłością czy sposobem realizacji polityki państwa wobec nich.
Abstract	The article presents an analysis of the structure of inputs and production and financial results by area groups in the sample of farms from FADN 2004-2008. This will not only allow to assess the economic efficiency of farm commodity, depending on their surface, but also allow to observed concentrations of the various inputs and outputs of production and financial in particular groups. This approach gives a fuller picture the community of Polish farms during the continuing discussions over their future, and how to implement the state policy towards them.
Cytowanie	Kisielińska J. (2010) Struktura nakładów oraz wyników produkcyjnych i finansowych gospodarstw według grup obszarowych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 105-116
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s105.pdf

Autor	Andrzej Parzonko
Tytuł	Rozwój czy zaniechanie produkcji mleka w przeciętnych polskich gospodarstwach mlecznych? - rozważania modelowe
Title	Development or desisting from milk production in Polish average dairy farms? - modelling approach
Słowa kluczowe	koszty produkcji mleka, organizacja gospodarstw, programowanie liniowe, polityka rolna
Key words	milk production cost, farm organization, linear modelling, agricultural policy instruments
Abstrakt	Celem opracowania jest propozycja modelowych rozwiązań dla gospodarstw rodzinnych zajmujących się chowem bydła i produkcją mleka (o skali zbliżonej do przeciętnej hurtowej kwoty mlecznej przypadającej na gospodarstwo w roku kwotowym 2008/2009 i poziomie produkcyjności i intensywności produkcji dostosowanym do skali produkcji), które zapewniałyby najefektywniejsze ekonomicznie wykorzystanie podstawowych zasobów czynników produkcji. Problem rozwiązywano z wykorzystaniem programowania liniowego. W wyniku przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że dalszy wzrost cen pracy poza rolnictwem oraz wzrost cen ziemi (m.in. z powodu sposobu naliczania dopłat bezpośrednich) przyczyniał się będzie do rezygnacji z rozwijania produkcji mleka w gospodarstwach rolniczych. Bardziej racjonalnym działaniem (z punktu widzenia przyjętego kryterium celu) będzie rozwijanie towarowej produkcji roślinnej (szczególnie w gospodarstwach dysponujących dobrymi glebami) lub całkowita rezygnacja z produkcji rolniczej. Stosowane instrumenty polityki rolnej nie stymulują rozwoju przeciętnych gospodarstw mlecznych.
Abstract	The main purpose of the paper is to present the linear modelling approach of advised actions which should be undertaken on the average family farm in order to ensure the most effective use of the production factors and to maximize an income for the farmer and his family. It was concluded that the continuous increase of the labour prices outside the agriculture and enlargement of the land prices will stimulate resignation (especially young farmers) from milk production development at the farm. More rational action in this conditions would be development of a market crop production (especially at farms with good soils) or quitting farming at all. Current agricultural policy instruments does not stimulate development of the average dairy farms.
Cytowanie	Parzonko A. (2010) Rozwój czy zaniechanie produkcji mleka w przeciętnych polskich gospodarstwach mlecznych? - rozważania modelowe.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 157-171
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s157.pdf

Autor	Ewa Tyran
Tytuł	Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego
Title	Diversification as a adjustment process of farms in Malopolska district
Słowa kluczowe	dywersyfikacja, rolnictwo, województwo małopolskie
Key words	diversification, agriculture, Małopolska region
Abstrakt	Celem opracowania jest przedstawienie dywersyfikacja w kierunku działalności pozarolniczej jako szansy przetrwania lub godziwego życia małych gospodarstw rolniczych. Badania przeprowadzono w gospodarstwach prowadzących działalność agroturystyczną z terenu kilku gmin województwa małopolskiego. Z badań wynika, że przyczyny podjęcia takiej działalności to problemy ze znalezieniem pracy poza gospodarstwem rolnym lub trudności związane z uruchomieniem działalności gospodarczej, zaś podjęciu działalności sprzyjało posiadanie wolnych pomieszczeń, siły roboczej, relatywnie niskie koszty uruchomienia działalności oraz brak obciążeń podatkowych czy biurokratycznych. Badane gospodarstwa średnio oceniły wzrost dochodu przy prowadzeniu działalności agroturystycznej o 27%. W większości przypadków planowały rozwój działalności agroturystycznej dążąc do zwiększenia udziału z tej działalności w dochodach rodziny.
Abstract	Market economy, unemployment, increase of input costs, small scale of agricultural production –these are some of many important reason which caused that farmer families have been forced to look for additional, non-agricultural, out of farm sources of income. Diversification, especially to non-agricultural activities, is for many farms a chance to survive. The survey concerned farms which have chosen agritourism activities as a source of additional income. The main reason for such a decision was the problem with finding non-farm jobs and difficulties with undertaking non-agricultural activities on farms (costs, taxes) other than agritourism. Main reasons favouring agritourism were free rooms on farms, surplus of labour force, relatively low costs of starting agritourism. Investigated farms evaluated average share of income generated by agritourism activities at 27% of total income. Almost all farms planned to continue and develop their agritourism activities to increase the share of income generated by that activity.
Cytowanie	Tyran E. (2010) Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 200-209
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s200.pdf

Autor	Katarzyna Rudzińska, Adam Wąs
Tytuł	Źródła ryzyka dochodowego w produkcji trzody chlewnej – studium przypadku
Title	Income risk sources and risk management in pig production – case study
Słowa kluczowe	ryzyko dochodowe, ryzyko rynkowe, zarządzanie ryzykiem, produkcja trzody
Key words	income risk, market risk, risk management, pig production
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono szczegółową analizę czynników wpływających na ryzyko dochodowe na przykładzie dobranego celowo, wyspecjalizowanego, towarowego gospodarstwa trzodowego. Przy użyciu modelu symulacyjnego wykorzystującego metodę Monte Carlo określono poziom zmienności dochodu oraz wskazano jej źródła. Sporządzono szereg alternatywnych scenariuszy zakładających zastosowanie instrumentów ograniczających poziom ryzyka dochodowego. Wykazano znaczący wpływ ryzyka rynkowego (ceny prosiąt, paszy i żywca) na zmienność dochodu. Wdrożenie dostosowań w gospodarstwie polegających na rozpoczęciu produkcji prosiąt oraz wprowadzenie instrumentów rynkowych ograniczających wahania cen pasz i żywca prowadzi do znacznego ograniczenia ryzyka poniesienia straty oraz zwiększenia przeciętnych wartości osiąganego dochodu. Wskazuje to na dominującą rolę ryzyka rynkowego w analizowanym gospodarstwie.
Abstract	The paper aims at analysis of income risk factors based on specialized, big scale pig farm. Using simulation model based on Monte Carlo approach authors analyzed income volatility and its main sources. There were created number of scenarios assuming applying of income risk mitigation measures. Results shows significant share of market risk in creating income volatility. Applying on farm investments aiming to piglets’ self-sufficiency and using market measures for decreasing fatteners and feed prices volatility leads to noticeable decrease of income risk. It indicates dominant role of market risk in analyzed farm.
Cytowanie	Rudzińska K., Wąs A. (2010) Źródła ryzyka dochodowego w produkcji trzody chlewnej – studium przypadku.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 210-220
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s210.pdf

Autor	Ludwik Wicki
Tytuł	Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce
Title	The level of use of biological progress in plant production in Poland and its spatial differentiation
Słowa kluczowe	postęp biologiczny, nasiona kwalifikowane, produkcja roślinna, zróżnicowanie regionalne rolnictwa
Key words	biological progress, certified seed, plant production, spatial differentiation of agriculture
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie poziomu wykorzystywania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce. Badania przeprowadzono dla 2009 r. i obejmowały 95% powierzchni zasiewów w Polsce. Stwierdzono, że materiał kwalifikowany odmian populacyjnych i hybrydowych był wykorzystywany na 22% powierzchni zasiewów w Polsce. Przy założeniu wymiany ziarna zbóż i sadzeniaków ziemniaka co 2 lata było to 29%, co 3 lata – 37%, a co 4 lata – 42%. Wykorzystanie nośników postępu biologicznego w produkcji roślinnej było najwyższe w 6 w południowo-zachodniej Polsce – przekraczało tam 30%. Mniej niż 15% udziału kwalifikatów w zasiewach było obserwowany w województwach: mazowieckim, lubelskim, małopolskim i podkar­packim. Ograniczenia wzrostu produkcyjności nie są więc związane tylko ze zbyt niskim zakresem wykorzystania postępu biologicznego, lecz mogą zależeć od inten­sywności i technologii produkcji, a także jej skali.
Abstract	The paper aims to analyze the level of utilization of biological progress in crop production in Poland. It shows that certified seeds were used on 22% of sowing area. It is more than observed for cereals separately (9%). If using of farm saved seeds for cereals and potato for 3 years were assumed, the share of sowing area with utilizing of modern biological assets are counted on 42%. Additionally the results indicate that the level of utilization of biological progress is strongly differentiated across provinces. In west and central provinces it was more than 20% whereas in east ones slightly over 10%. Thus the biological progress utilization in plant production in Poland is still on moderate level, but it can be counted as sufficient for at least 6 south-west and west prov­inces of Poland.
Cytowanie	Wicki L. (2010) Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania postępu biologicznego w produkcji roślinnej w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 221-229
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s221.pdf

Autor	Agata Wójcik
Tytuł	Wyniki ekonomiczne wybranych polskich gospodarstw mlecznych w latach 2006-2009
Title	Results of selected Polish dairy farms in 2006-2009
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, produkcja mleka, koszty, przychody
Key words	dairy farms, milk production, costs, returns
Abstrakt	W artykule przedstawiono kształtowanie się cen mleka, całkowitych kosztów produkcji mleka, kosztów bezpośrednich, kosztów pracy i ziemi, kosztów budynków, kosztów kwoty mlecznej oraz pozostałych kosztów w wybranych gospodarstwach polskich. Najważniejszym źródłem przychodów w analizowanych gospodarstwach były przychody ze sprzedaży mleka. Dodatkowym źródłem przychodów była sprzedaż bydła, a także płatności bezpośrednie oraz pozostałe przychody. Artykuł dostarcza także informacji o dochodowości oraz progach rentowności badanych gospodarstw. Do przeprowadzenia badania wykorzystano dane z wybranych gospodarstw polskich specjalizujących się w produkcji mleka zebrane dla Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka (European Dairy Farmers) w latach 2006-2009.
Abstract	Costs, outputs and profitability of selected Polish farms specializing in milk production in 2006-2009 are analyzed in this paper. The analysis made by using European Dairy Farmers data. Research includes milk price, total costs of milk production, direct costs, labour related costs, land costs, buildings costs, quota costs, milk and animal returns, farm income and break-even-points.
Cytowanie	Wójcik A. (2010) Wyniki ekonomiczne wybranych polskich gospodarstw mlecznych w latach 2006-2009.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 230-238
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2010_n4_s230.pdf