Wyniki wyszukiwania

Autor	Nadiia Davydenko, Ivan Olifer, Natalia Wasilewska, Mirosław Wasilewski
Tytuł	THE SHADOW ECONOMY AND ITS IMPACT ON A COUNTRY’S FINANCIAL POTENTIAL
Title	Szara strefa i jej wpływ na potencjał finansowy kraju
Słowa kluczowe	shadow economy, financial potential, developing countries, advanced economies, corruption.
Key words	szara strefa, potencjał finansowy, kraje rozwijające się, gospodarki rozwinięte, korupcja.
Abstrakt	The aim of the article is to reveal the essence of the shadow economy and its impact on the financial potential of a country. We have discovered that the shadow economy is an objective phenomenon which is inherent in the economic systems of all countries, and that its level is determined by the level of development of the economic system, the difficulty of identifying all possible variants of the shading processes, and the moral and cultural characteristics of the country. It has been established that the shadow economy plays a major role in developing countries and that the level of the shadow economy in advanced economies is significantly lower. Thus, due to the results of the correlation-regression analysis, an inverse relationship between the level of GDP and the shadow economy was established. A system of measures aimed at preventing and combating corruption is proposed.
Abstract	Celem opracowania jest określenie istoty szarej strefy i jej wpływu na potencjał finansowy kraju. Stwierdzono, że szara strefa jest zjawiskiem obiektywnym, nieodłącznym dla systemów gospodarczych wszystkich krajów. Poziom szarej strefy jest determinowany stopniem rozwoju systemu gospodarczego, trudnością w zidentyfikowaniu wszystkich możliwych wariantów procesów w jej ramach oraz moralnością, a nawet kulturą charakteryzującą dany kraj. Ustalono, że szara strefa odgrywa istotną rolę w krajach rozwijających się, natomiast jej poziom w gospodarkach rozwiniętych jest znacznie niższy. Na podstawie wyników analizy korelacji-regresji ustalono odwrotną zależność między poziomem PKB a wielkością szarej strefy. Zaproponowano system środków mających na celu zapobieganie i zwalczanie korupcji.
Cytowanie	Davydenko N., Olifer I., Wasilewska N., Wasilewski M. (2020) THE SHADOW ECONOMY AND ITS IMPACT ON A COUNTRY’S FINANCIAL POTENTIAL .Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 24(73): 31-42
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n73_s31.pdf

Autor	Stanisław Bereziński, Tomasz Rokicki
Tytuł	FINANCING OF LINEAR ROAD INFRASTRUCTURE IN POLAND
Title	Finansowanie liniowej infrastruktury drogowej w Polsce
Słowa kluczowe	infrastructure, road transport, road expenditure, European funds
Key words	infrastruktura, transport drogowy, wydatki na drogi, fundusze europejskie
Abstrakt	The main purpose of the paper was to identify and present the situation and changes in the level of expenditure on public roads in Poland, taking into account the division of the country into voivodships. The data concerned the period from 2005 to 2017. Sources of materials were the analysis of available literature in the field of road transport, legal acts, data from the CSO database. The comparative method was used in the paper, dynamics indicators were evaluated, the Gini concentration coefficient was calculated and the degree of concentration was presented using the Lorenz curve. Pearson's linear correlation coefficients were also used. A descriptive, tabular and graphic method were used to present the results. Investment outlays on roads apply to both the construction of new roads and the repair of existing ones. Between 2005-2017, the length of public roads in Poland increased by 11% to 422,000 km. Changes in individual voivodships and in subsequent years varied. The largest increase in road length occurred in Podlaskie and Lublin, while the smallest was in Opole. The largest expenditure on public roads was incurred in 2009-2011, which was related to the preparation for the Euro 2012 football tournament, which took place in Poland and Ukraine. Investment outlays were related to the level of economic development of voivodships and the resources of public roads. The only exception to this rule occurred in 2009-2011, when many road investments were centrally financed by the government.
Abstract	Celem głównym pracy było rozpoznanie i przedstawienie sytuacji oraz zmian w poziomie wydatków na drogi publiczne. Badania dotyczyły Polski, z uwzględnieniem podziału na województwa. Dane dotyczyły lat 2005-2017. Źródła materiałów stanowiła analiza dostępnej literatury z zakresu transportu drogowego, akty prawne, dane z bazy danych GUS. W pracy wykorzystano metodę porównawczą, posługiwano się wskaźnikami dynamiki, obliczono współczynnik koncentracji Giniego oraz przedstawiono stopień koncentracji za pomocą krzywej Lorenza. Zastosowano również współczynniki korelacji liniowej Pearsona. Do prezentacji wyników badań zastosowano metodę opisową, tabelaryczna i graficzną. Nakłady inwestycyjne na drogi dotyczą zarówno budowy nowych dróg, jak również naprawy już istniejących. W latach 2005-2017 długość dróg publicznych w Polsce wzrosła o 11% do 422 tys. km. Zmiany w poszczególnych województwach i latach były zróżnicowane. Największy przyrost dróg nastąpił w województwach podlaskim i lubelskim, a najmniejszy w opolskim. Największe nakłady inwestycyjne na drogi publiczne poniesiono w latach 2009-2011, co było związane z przygotowaniem do turnieju piłkarskiego Euro 2012, który odbył się w Polsce i na Ukrainie. Nakłady inwestycyjne były związane z poziomem rozwoju gospodarczego województw oraz z zasobem dróg publicznych. Jedyny wyjątek od tej reguły wystąpił w latach 2009-2011, gdy centralnie finansowano wiele inwestycji drogowych.
Cytowanie	Bereziński S., Rokicki T. (2020) FINANCING OF LINEAR ROAD INFRASTRUCTURE IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 24(73): 205-213
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n73_s205.pdf

Autor	Ryszard Kata
Tytuł	Zadłużenie rolników w Polsce w aspekcie przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie
Title	INDEBTEDNESS OF FARMERS IN POLAND IN LIGHT OF STRUCTURAL CHANGES AND ECONOMIC FLUCTUATIONS IN AGRICULTURE
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolne, kredyt bankowy, koniunktura w rolnictwie, przemiany strukturalne.
Key words	agricultural holdings, bank credit, economic fluctuations in agriculture, structural changes
Abstrakt	W artykule dokonano analizy dynamiki oraz struktury zobowiązań kredytowych rolników wobec banków w Polsce w latach 1996-2018. Zadłużenie kredytowe rolników przedstawiono na tle przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie. Założono, że korzystna koniunktura w rolnictwie stymuluje wzrost zadłużenia rolników w bankach. Podobnie założono, że proces koncentracji struktury agrarnej oraz wzrost technicznego uzbrojenia pracy i technicznego uzbrojenia ziemi będą czynnikami sprzyjającymi wzrostowi zadłużenia kredytowego rolników. Badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na postawione tezy badawcze. Ujawniono dodatnią współzmienność pomiędzy zadłużeniem kredytowym rolników a koniunkturą w rolnictwie, a także procesem substytucji nakładów pracy i ziemi przez nakłady kapitału. Analiza regresji wykazała, że stymulantą zadłużenia kredytowego są nakłady inwestycyjne w rolnictwie, natomiast koncentracja struktury agrarnej oraz poprawa relacji ziemia/praca prowadzi do zmniejszenia przyrostów zadłużenia.
Abstract	The paper presents an analysis of the dynamics and structure of farmers' credit obligations towards banks in Poland in 1996-2018. The credit debt of farmers is presented against the background of the structural changes and economic fluctuations in agriculture. It was assumed that a favorable economic situation in agriculture stimulates the growth in farmers' indebtedness to banks. Similarly, it was assumed that the process of increasing concentration within the agrarian structure and the increase in the technical equipment of labor and technical equipment of land would be factors conducive to the growth in farmers' credit debt. The research did not give a definite answer to the research thesis. A positive correlation between farmers' credit debt and economic fluctuations in agriculture was revealed, as well as the process of substitution of labor and land inputs by capital expenditures. Regression analysis showed that investment stimulus in agriculture is the stimulus of credit debt, while increased concentration within the agrarian structure and the improvement of the land/work relationship leads to a reduction in debt increases.
Cytowanie	Kata R. (2020) Zadłużenie rolników w Polsce w aspekcie przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie .Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 23(72): 33-44
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n72_s33.pdf

Autor	Pavel Kotyza, Luboš Smutka
Tytuł	DRIVING FORCE OF ORGANIC FARMING IN THE CZECH REPUBLIC – MARKET DEMAND OR FINANCIAL SUPPORT?
Title
Słowa kluczowe	correlation, Czech Republic, organic agriculture, financial support, organic market
Key words
Abstrakt	In the Czech Republic, and possibly in many other eastern European countries, organic production still has potential for further growth. Over the past three decades, organic farming has become an essential alternative to farming practices. An increase was observed among acreage, the number of farms, and also consumer spending on organic production. After the EU accession, organic farming became part of the agricultural policy related to other than production function and therefore supported by EU finance. The contribution aimed to derive which of the two factors was more important for organic farming expansion - the pull factor (market demand) or the push factor (financial support). Using Pearson's correlation coefficient stronger relationship was observed for financial aid, which was a driving force for the organic agriculture spread in the Czech Republic.
Abstract
Cytowanie	Kotyza P., Smutka L.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2020_n4_s70.pdf

Autor	Piotr Sołtyk
Tytuł	IMPACT OF SUBSIDIES ON THE FINANCIAL POSITION OF LOCAL GOVERNMENT BUDGETARY ESTABLISHMENTS IN POLAND
Title	Wpływ dotacji na sytuację finansową samorządowych zakładów budżetowych w Polsce
Słowa kluczowe	local government, budgetary establishment, subsidy, revenues, budget of local government, costs of budgetary establishments
Key words	samorząd lokalny, budżet, dotacja, przychody, budżet samorządu, koszty zakładów budżetowych.
Abstrakt	The article presents an assessment of the impact of subsidies received from the budget of a local government unit on the financial situation of local government budgetary establishments in Poland. As a result of the change in the financial law in 2009, budgetary establishments operate only at the local government level. Despite the fact that legislators decided that the sphere of tasks of budgetary establishments is strictly defined in the law, it is justified to assess the impact of the subjective subsidy transferred from the local government budget on the generated revenues. The article verifies the hypothesis, that the amount of the subsidy depends on the generated revenues. The hypothesis was verified using Pearson’s linear correlation coefficient vector and Kruskal-Wallis analysis of variance. All analyses were performed with the Statistica v.12 package.
Abstract	Artykuł sprowadza się do oceny wpływu dotacji otrzymanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na sytuację finansową samorządowych instytucji budżetowych w Polsce. W wyniku zmiany prawa finansowego w 2009 r. Zakłady budżetowe działają wyłącznie na poziomie samorządu terytorialnego. Pomimo faktu, że ustawodawcy zdecydowali, że sfera zadań zakładów budżetowych jest ściśle określona w prawie, uzasadniona jest ocena wpływu subiektywnej subwencji przekazywanej z budżetu samorządu terytorialnego na generowane przychody. Artykuł weryfikuje hipotezę, zgodnie z którą kwota dotacji zależy od generowanych przychodów. Hipotezę zweryfikowano za pomocą wektora współczynnika korelacji liniowej Pearsona i analizy wariancji Kruskala-Wallisa. Wszystkie analizy przeprowadzono z pakietem Statistica v.12.
Cytowanie	Sołtyk P. (2020) IMPACT OF SUBSIDIES ON THE FINANCIAL POSITION OF LOCAL GOVERNMENT BUDGETARY ESTABLISHMENTS IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 23(72): 156-167
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n72_s156.pdf

Autor	Yılmaz Toktaş
Tytuł	SPATIAL ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN COVID-19 CASES AND GLOBALISATION IN EUROPE
Title	Analiza przestrzenna relacji między przypadkami Covid-19 a globalizacją w Europie
Słowa kluczowe	spatial analyses, Covid-19, Europe, globalisation
Key words	analizy przestrzenne, Covid-19, Europa, globalizacja
Abstrakt	With the globalisation process, economic, social and political structures have become more and more intertwined. Due to the current Covid-19 pandemic, it has been observed that epidemics such as Covid-19 are globalising and that they turn into pandemics on a global scale. In this study, it is suggested that, along with Covid-19’s distinctive abilities such as spreading rapidly, the fact that the world has become more mobile and integrated due to globalisation is considered to have an impact on the pandemic; thus, the effect of globalisation on Covid-19 cases in European countries was investigated through spatial analysis methods. The results of Moran’s I test carried out on Covid-19 cases in European countries suggest that there is positive autocorrelation. According to the LISA analysis results, it was found that the UK, the Netherlands, France, and Belgium not only have a higher number of Covid-19 cases, but also have been affected by the countries with a number of cases above the European mean. According to the results of Spatial Error Model designed to examine the effect of globalisation, it was found that globalisation had a slight but positive effect on Covid-19 cases in Europe.
Abstract	Wraz z procesem globalizacji struktury gospodarcze, społeczne i polityczne stają się coraz bardziej ze sobą powiązane. Ze względu na obecną pandemię Covid-19 zaobserwowano, że epidemie takie jak Covid-19 zglobalizują się i przekształcają się w pandemie na skalę globalną. W badaniu tym sugeruje się, że wraz z charakterystycznymi zdolnościami Covid-19, takimi jak szybkie rozprzestrzenianie się, fakt, że świat stał się bardziej mobilny i zintegrowany z powodu globalizacji, jest uważany za mający wpływ na pandemię; w związku z tym wpływ globalizacji na przypadki Covid-19 w krajach europejskich badano za pomocą metod analizy przestrzennej. Wyniki testu I Morana przeprowadzonego na temat przypadków Covid-19 w krajach europejskich sugerują, że istnieje pozytywna autokorelacja Zgodnie z wynikami analizy LISA stwierdzono, że Zjednoczone Królestwo, Niderlandy, Francja i Belgia mają nie tylko większą liczbę spraw dotyczących covid-19, ale także zostały dotknięte przez kraje, w których wiele przypadków jest powyżej średniej europejskiej. Zgodnie z wynikami modelu błędu przestrzennego mającego na celu zbadanie wpływu globalizacji stwierdzono, że globalizacja miała niewielki, ale pozytywny wpływ na przypadki Covid-19 w Europie.
Cytowanie	Toktaş Y. (2020) SPATIAL ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN COVID-19 CASES AND GLOBALISATION IN EUROPE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 24(73): 255-265
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n73_s255.pdf

Autor	Helga Pavlić Skender, Antonela Štefanić, Petra Zaninović
Tytuł	The logistics performance analysis in European Union – EU-15 vs. EU-13
Title	Analiza wydajności logistycznej w Unii Europejskiej – UE-15 vs. UE-13
Słowa kluczowe	logistics, logistics performance index – LPI, European Union, EU-15, EU-13
Key words	logistyka, wskaźnik wydajności logistyki – LPI, Unia Europejska, EU-15, EU-13
Abstrakt	Logistics accounts for 14% of total GDP in the European Union countries, which shows the importance of the logistics service and performance of the European Union countries. Logistics market of EU-15 countries is well developed while most of EU-13 countries need to address poor railway infrastructure and other political issues related to corruption and lack of competitiveness. However, EU-13 economies are growing fast and can benefit even more from the improvements in logistics market. Therefor this paper aims to analyze logistics performance in the European Union, distinguishing between EU-15 and EU-13 countries. For our analysis we use Worlds Bank Logistics Performance Index (LPI) which is a tool that measures the quality, velocity, accuracy and simplicity of the logistics processes. The analysis covers the period from 2010 to 2018. The results of our analysis show that some EU-13 countries are lagging behind EU-15 countries in terms of logistics performance, while countries like Poland, Czech Republic and Hungary are the best logistics performers among all EU-13 countries. Results also shows us correlation between logistics performance and economic growth which imply that EU-13 countries must take step forward in their logistics performance in order to integrate in regional and global supply chain and thus enhance their economic position and competitiveness.
Abstract	Logistyka stanowi 14% całkowitego PKB krajów Unii Europejskiej, co wskazuje na duże znaczenie tego sektora dla wyników ekonomicznych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Rynek logistyczny krajów UE-15 jest dobrze rozwinięty, podczas gdy większość krajów UE-13 powinno podjąć działania dla rozwoju słabej infrastruktury kolejowej oraz pochylić się nad kwestiami politycznymi związanymi z korupcją, czy brakiem konkurencyjności. Szybko rozwijające się gospodarki UE-13 mogą jednak skorzystać na poprawie rynku usług sektora logistycznego. Celem artykułu było określenie wydajności sektora logistyki w Unii Europejskiej z podziałem na kraje UE-15 i UE-13. W pracy wykorzystano wskaźnik wydajności logistyki według Banku Światowego (Logistics Performance Index – LPI), który jest narzędziem określającym jakość, szybkość, dokładność i prostotę procesów logistycznych. Analiza objęła okres od 2010 do 2018 roku. Wyniki wskazują, że niektóre kraje UE-13 pozostają w tyle za członkami UE-15 pod względem wyników logistycznych, podczas gdy kraje takie jak Polska, Czechy i Węgry osiągają najlepsze wyniki logistyczne wśród krajów UE-13. Wyniki wskazują również na korelację między wynikami logistyki a wzrostem gospodarczym. To oznacza, że kraje UE-13 muszą zrobić krok naprzód w swoich wynikach logistycznych, aby zintegrować się z regionalnym i globalnym łańcuchem dostaw, a tym samym poprawić swoją pozycję gospodarczą i konkurencyjność.
Cytowanie	Pavlić Skender H., Štefanić A., Zaninović P.
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOL_2020_T5_n3_s5.pdf

Autor	Sylwester Kozak, Agata Wierzbowska
Tytuł	BANK EFFICIENCY AND CONCENTRATION OF THE BANKING SECTOR IN THE CEE COUNTRIES
Title	Efektywność banków a koncentracja sektora bankowego w krajach EŚW
Słowa kluczowe	CEE countries, bank, efficiency, market concentration.
Key words	kraje EŚW, bank, efektywność, koncentracja rynku.
Abstrakt	The relationship between the structure of the banking market and efficiency of banks has been a subject of many studies for several decades. There is no uniform opinion on the correlation between these variables. The goal of the research is to investigate this relationship for 96 banks operating in eleven CEE countries in the years of 2005-2017. Bank efficiency scores are assessed with the SFA method and regressed with bank and macroeconomic characteristics. The results show that the efficiency of banks is positively affected by the concentration of the market on which they operate, as well as by the size of individual banks. This relationship is valid for all examined countries. Additionally, bank efficiency is positively impacted by improving the banking system. On the other hand, the GDP per capita, inflation rate and bank capital ratio are not conducive to bank efficiency.
Abstract	Zależność między strukturą rynku bankowego a efektywnością banków jest przedmiotem wielu badań od kilku dziesięcioleci. Większość z nich wskazuje na dodatnią korelację między tymi zmiennymi. Celem badania jest zbadanie tej relacji dla 96 banków działających w jedenastu krajach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 2005-2017. Efektywność banków jest wyznaczana przy pomocy metody SFA a następnie poddana regresji względem czynników makroekonomicznych i indywidualnych dla banków. Wyniki badania wskazują, że na efektywność banków pozytywnie wpływa koncentracja rynku, a także wielkość ich aktywów. Zależność ta jest obecna we wszystkich badanych krajach. Dodatkowo stwierdzono, że na efektywność banków pozytywnie wpływa rozwój systemu bankowego. Natomiast przeciwnie, PKB pc, stopa inflacji i współczynnik kapitałowy banku nie sprzyjają wydajności banków.
Cytowanie	Kozak S., Wierzbowska A. (2019) BANK EFFICIENCY AND CONCENTRATION OF THE BANKING SECTOR IN THE CEE COUNTRIES.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 77-89
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2019_n71_s77.pdf

Autor	Barbara Kiełbasa, Daniela Popa, Aliona Sargo, Mariusz Trojak
Tytuł	New Approaches to Developing the Integral Indicator Methodology for Estimating the Financial Efficiency of Agricultural Entities in Poland, the Republic of Moldova, and EU Countries
Title	New Approaches to Developing the Integral Indicator Methodology for Estimating the Financial Efficiency of Agricultural Entities in Poland, the Republic of Moldova, and EU Countries
Słowa kluczowe	agro-sector, European Union, correlation and regression, financial efficiency, food product, financial economy, productivity & profitability, resource efficiency
Key words	agro-sector, European Union, correlation and regression, financial efficiency, food product, financial economy, productivity & profitability, resource efficiency
Abstrakt	Economic literature pays a great deal of attention to economic and financial efficiency, expressed in terms of competition, concentration, productivity and profitability. This paper provides an all-embracing framework for the various existing theories in this area and illustrates these theories with practical applications. Currently, changing the size of the production potential in agricultural units in the Republic of Moldova depends to a great extent on the influence of different trends in the modification of production resources: the reduction of labor resources and agricultural land, quantitative and qualitative changes in fixed assets, and in current assets, etc.The notion of resource potential means the totality of the volume of all resources (natural, labor, material, intellectual, information, etc.) on specific enterprises, territories, branches, regions. Evaluating a broad field of research, the paper describes profit maximizing food products and demonstrates how several widely-used products can be fit into this framework. The authors also present an overview of the current major trends in the food sector and relate them to the assumptions for food products, thereby displaying their relevance and timeliness. The results include a set of recommendations for future research on this topic.The design, methodology and approach of this research is to explain why efficiency can help obtain a profit surplus, and to measure this efficiency. For quality of methodology we apply a range of statistical methods, as well as the strategic capability of organisations – made up of resources and competences. One way to approach the stategic capability of an organisation is to consider its strengths and weaknesses (for example, where it has a competitive advantage, profit, efficiency or disadvantage). Based on our research and results, we sought to understand the concepts of financial effciency and to apply these concepts to practical situations. At the start of each analysis entrepreneurship plays an important role. Most organisations have to innovate constantly to obtain profit and efficiency for food products. They need to be first into a market, or simply a follower of customers in developing new products and services. Original studies in Moldova and Poland regarding farm concentration in terms of Gini Coefficient, Gini Index and Concentration Index of the utilized agricultural area. Original calculus formula to determine the Concentration Index of the UAA for the top 10% largest farms in Moldova and UK.
Abstract	Economic literature pays a great deal of attention to economic and financial efficiency, expressed in terms of competition, concentration, productivity and profitability. This paper provides an all-embracing framework for the various existing theories in this area and illustrates these theories with practical applications. Currently, changing the size of the production potential in agricultural units in the Republic of Moldova depends to a great extent on the influence of different trends in the modification of production resources: the reduction of labor resources and agricultural land, quantitative and qualitative changes in fixed assets, and in current assets, etc.The notion of resource potential means the totality of the volume of all resources (natural, labor, material, intellectual, information, etc.) on specific enterprises, territories, branches, regions. Evaluating a broad field of research, the paper describes profit maximizing food products and demonstrates how several widely-used products can be fit into this framework. The authors also present an overview of the current major trends in the food sector and relate them to the assumptions for food products, thereby displaying their relevance and timeliness. The results include a set of recommendations for future research on this topic.The design, methodology and approach of this research is to explain why efficiency can help obtain a profit surplus, and to measure this efficiency. For quality of methodology we apply a range of statistical methods, as well as the strategic capability of organisations – made up of resources and competences. One way to approach the stategic capability of an organisation is to consider its strengths and weaknesses (for example, where it has a competitive advantage, profit, efficiency or disadvantage). Based on our research and results, we sought to understand the concepts of financial effciency and to apply these concepts to practical situations. At the start of each analysis entrepreneurship plays an important role. Most organisations have to innovate constantly to obtain profit and efficiency for food products. They need to be first into a market, or simply a follower of customers in developing new products and services. Original studies in Moldova and Poland regarding farm concentration in terms of Gini Coefficient, Gini Index and Concentration Index of the utilized agricultural area. Original calculus formula to determine the Concentration Index of the UAA for the top 10% largest farms in Moldova and UK.
Cytowanie	Kiełbasa B., Popa D., Sargo A., Trojak M. (2019) New Approaches to Developing the Integral Indicator Methodology for Estimating the Financial Efficiency of Agricultural Entities in Poland, the Republic of Moldova, and EU Countries.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 4: 103-112
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n4_s103.pdf

Autor	Urszula Bronisz, Andrzej Jakubowski
Tytuł	Rural Demographic Problem Areas in Poland
Title	Rural Demographic Problem Areas in Poland
Słowa kluczowe	rural areas, demographic problems, Poland
Key words	rural areas, demographic problems, Poland
Abstrakt	Demographic problem areas are perceived as one of the most important types of problem areas and require special research interest. Problem areas conditioned by population factor most often refer to rural areas. Presented article aims to identify and delimit rural demographic problem areas in Poland. The study covered rural areas distinguished on the basis of the classification of the European Commission DEGURBA The analysis enabled to identify depopulation areas, areas with disrupted population reproduction (ie areas of permanent natural decline), areas of permanent outflow of population, areas with impaired population structure by age and areas with disrupted population structure by sex in the group of people of marriage age (20-34 years). To indicate clusters of communes characterised by the presence of the unfavourable demographic phenomena and processes (rural demographic problem areas) the measure of local spatial autocorrelation (Anselin Local Moran's I) was applied. The application value resulting from the research may be the improvement of the effectiveness of public intervention carried out as part of the development policy.
Abstract	Demographic problem areas are perceived as one of the most important types of problem areas and require special research interest. Problem areas conditioned by population factor most often refer to rural areas. Presented article aims to identify and delimit rural demographic problem areas in Poland. The study covered rural areas distinguished on the basis of the classification of the European Commission DEGURBA The analysis enabled to identify depopulation areas, areas with disrupted population reproduction (ie areas of permanent natural decline), areas of permanent outflow of population, areas with impaired population structure by age and areas with disrupted population structure by sex in the group of people of marriage age (20-34 years). To indicate clusters of communes characterised by the presence of the unfavourable demographic phenomena and processes (rural demographic problem areas) the measure of local spatial autocorrelation (Anselin Local Moran's I) was applied. The application value resulting from the research may be the improvement of the effectiveness of public intervention carried out as part of the development policy.
Cytowanie	Bronisz U., Jakubowski A. (2019) Rural Demographic Problem Areas in Poland.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 41-53
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s41.pdf

Autor	Klaudia Gurkowa, Anna Kowalska
Tytuł	Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2019
Title	Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2020
Słowa kluczowe	potato, production, consumption, evolution
Key words	potato, production, consumption, evolution
Abstrakt	The aim of the article is to analyse and assess changes in the potato market in Poland. The area of potato cultivation in Poland is gradually decreasing. The scale of this phenomenon is very large - unparalleled in any other country. Unprocessed, fresh potato are replaced more and more often with ready-made preserves and cereal products, e.g. groats, rice and pasta. The study uses statistical materials published by The Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute and the Central Statistical Office. The time range of these data covers the years 2001-2019. During the development of the data, the basic methods of statistical analysis were used, i.e. correlation, change dynamics, arithmetic mean and standard deviation.
Abstract	The aim of the article is to analyse and assess changes in the potato market in Poland. The area of potato cultivation in Poland is gradually decreasing. The scale of this phenomenon is very large - unparalleled in any other country. Unprocessed, fresh potato are replaced more and more often with ready-made preserves and cereal products, e.g. groats, rice and pasta. The study uses statistical materials published by The Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute and the Central Statistical Office. The time range of these data covers the years 2001-2019. During the development of the data, the basic methods of statistical analysis were used, i.e. correlation, change dynamics, arithmetic mean and standard deviation.
Cytowanie	Gurkowa K., Kowalska A. (2019) Changes in Potato Production and Consumption in Poland in 2001-2019.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 3: 46-56
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n3_s46.pdf

Autor	Izabella Bakos, Anikó Khademi-Vidra
Tytuł	Alternative Local Food Shopping Communities in Hungary
Title	Alternative Local Food Shopping Communities in Hungary
Słowa kluczowe	local food, consumer communities, food consumer behaviour, questionnaire study, cluster analysis
Key words	local food, consumer communities, food consumer behaviour, questionnaire study, cluster analysis
Abstrakt	As a result of concerns about the long-term sustainability of globalized retail trade and the stronger presence of health conscious consumer behaviour, governments and groups of conscious consumers worldwide are increasingly focusing on the promotion and development of local food systems and small-scale retail chains and the production of quality local food products to promote the market. In our paper, we would like to give an overview of community-led alternative types of local food systems, with particular attention to shopping community-type consumer and consumer communities. We also describe the main results of our primary research in the population and the shopping community. During the questionnaire we revealed general consumer behaviour and the demand and attitude of local food, the popularity of the customer communities in the settlement of the respondents. In the survey conducted among members of the consumer community, we looked at the analytical areas designated as a target in the population questionnaire for the purpose of comparability and our aim was to explore the sociometrics and lifestyles of communities as well as their community experiences and possible developments. Our hypothesis is that there is a close correlation between the respondents with higher education and income and the preferences of local food. Furthermore, it is assumed that there is a significant difference between the food consumption behaviors of the two samples examined.
Abstract	As a result of concerns about the long-term sustainability of globalized retail trade and the stronger presence of health conscious consumer behaviour, governments and groups of conscious consumers worldwide are increasingly focusing on the promotion and development of local food systems and small-scale retail chains and the production of quality local food products to promote the market. In our paper, we would like to give an overview of community-led alternative types of local food systems, with particular attention to shopping community-type consumer and consumer communities. We also describe the main results of our primary research in the population and the shopping community. During the questionnaire we revealed general consumer behaviour and the demand and attitude of local food, the popularity of the customer communities in the settlement of the respondents. In the survey conducted among members of the consumer community, we looked at the analytical areas designated as a target in the population questionnaire for the purpose of comparability and our aim was to explore the sociometrics and lifestyles of communities as well as their community experiences and possible developments. Our hypothesis is that there is a close correlation between the respondents with higher education and income and the preferences of local food. Furthermore, it is assumed that there is a significant difference between the food consumption behaviors of the two samples examined.
Cytowanie	Bakos I., Khademi-Vidra A. (2019) Alternative Local Food Shopping Communities in Hungary.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 19(34), z. 2: 7-21
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2019_T19(34)_n2_s7.pdf

Autor	Małgorzata Raczkowska, Joanna Wrzesińska-Kowal
Tytuł	Nierówności i ubóstwo ekonomiczne na obszarach wiejskich w Polsce
Title	INEQUALITY AND ECONOMIC POVERTY IN RURAL AREAS OF POLAND
Słowa kluczowe	dochód, nierówności dochodowe, ubóstwo, obszary wiejskie
Key words	income, income inequality, poverty, rural areas
Abstrakt	Celem badań było przedstawienie problemów zagadnienia nierówności i ubóstwa ekonomicznego na obszarach wiejskich w Polsce w latach 2010-2016. Przyjęto hipotezę badawczą zakładającą, iż wysoki poziom nierówności dochodowych prowadzi do wysokiego poziomu ubóstwa relatywnego. Wyniki badań pokazały, iż pomiędzy nierównościami dochodowymi mierzonymi współczynnikiem Giniego a ubóstwem relatywnym na obszarach wiejskich istnieje silna dodatnia zależność. Nie zaobserwowano natomiast żadnego związku pomiędzy zmiennymi dla grupy zawodowej rolników. Można zatem przyjąć, że wzrost nierówności dochodowych na obszarach wiejskich powoduje wzrost ubóstwa relatywnego, ale zależność ta nie dotyczyła ludności, której głównym źródłem utrzymania było gospodarstwo rolne.
Abstract	The aim of the paper was to present the level of disparities and economic poverty in rural areas of Poland in the period 2010-2016. The adopted research assumption was that a high level of income inequality led to a high level of relative poverty. The research was based on the analysis and synthesis of literature and secondary statistical data from the Central Statistical Office. In the theoretical part, the author presented an overview of inequality and poverty definitions. The research part used descriptive statistics and correlation analysis. The obtained results demonstrate that there is a strong positive correlation between income inequality measured using the Gini index and relative poverty in rural areas. No correlation between variables for the professional group of farmers was observed. It can be thus assumed that an increase in income inequality in rural areas leads to an increase in relative poverty, however this correlation does not apply to households, where the main source of income is agriculture.
Cytowanie	Raczkowska M., Wrzesińska-Kowal J. (2018) Nierówności i ubóstwo ekonomiczne na obszarach wiejskich w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 105, z. 1: 7-17
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2018_n1_s7.pdf

Autor	Robert Pietrzykowski, Ludwik Wicki
Tytuł	Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
Title	Spatial Diversification of the Use of Funds for Farm Modernization From the Rural Development Program
Słowa kluczowe	PROW, inwestycje, rozwój rolnictwa, dobra publiczne
Key words	RDP, investment, agriculture development, public goods
Abstrakt	Celem pracy jest określenie zmian przestrzennego zróżnicowania wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych w Polsce w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 i 2014–2020. Analizą objęto okres 2007–2018. Wykorzystano dane ARiMR, GUS i Eurostat. Do oceny zmian zróżnicowania przestrzennego użyto wskaźnik autokorelacji przestrzennej Morana (Ig). Stwierdzono, że w okresie realizacji PROW 2014–2020 nastąpiły zmiany w przestrzennym rozkładzie wykorzystania dotacji na wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych w stosunku do lat 2007–2013. Obserwowano wzrost intensywności wykorzystania środków na inwestycje w województwach, w których występowały duże gospodarstwa rolne, a ograniczenie aktywności w korzystaniu z tego działania w województwach z rozdrobnionym rolnictwem. Może to oznaczać, że w małych gospodarstwach nie jest generowana wystarczająca nadwyżka potrzebna do współfinansowania inwestycji rozwojowych. Działania ukierunkowane na wsparcie modernizacji gospodarstw w ramach PROW sprzyjają przede wszystkim rozwojowi gospodarstw silnych ekonomicznie.
Abstract	The aim of the study is to determine changes in utilization of spatial diversity for the modernization of farms in Poland under the Rural Development Program for 2007–2013 and 2014–2020. The analysis covered the period 2007–2018. The analysis was conducted on the basis of data obtained from ARMA, GUS and Eurostat. Moran spatial autocorrelation index (Ig) was used to assess changes in spatial diversity. It was found that within the RDP 2014–2020 there were changes in the spatial distribution of the use of subsidies to support investments in agricultural holdings. It was observed that there was an increase in the intensity of use of subsidies for investments in voivodships in which large farms prevailed, and limiting the activity in using this measure in voivodships with fragmented agriculture. This may mean that small farms do not generate sufficient surplus needed to co-finance development investments. Support for investment for modernization of farms under the RDPs can be used primarily by economically large farms. Small farms do not have sufficient funds to co-finance development investments.
Cytowanie	Pietrzykowski R., Wicki L. (2018) Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 124: 93-108
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2018_n124_s93.pdf

Autor	Anna Górska, Michał Jasiński
Tytuł	Turystyka, eksport towarowy, pomoc rozwojowa i przekazy jako narzędzia przełamania stagnacji społeczno-gospodarczej w państwach Globalnego Południa o niekorzystnym położeniu geograficznym oraz najsłab
Title	Tourism, Merchandise Exports, Development Aid and Remittances as a Tool of Socio-economic Development in Small Island Developing States, Landlocked Developing Countries and Least Developed Countries
Słowa kluczowe	turystyka, eksport towarowy, pomoc rozwojowa, przekazy, Globalne Południe
Key words	tourism, merchandise export, aid development, remittances, Global South
Abstrakt	Przedmiotem artykułu jest identyfikacja i ocena zależności pomiędzy wpływami z turystyki, eksportu towarowego, pomocy rozwojowej i przekazów w 83 państwach Globalnego Południa. Państwa te zostały pogrupowane ze względu na cechy geograficzne, które w znacznym stopniu hamują rozwój społeczno-gospodarczy na: małe rozwijające się państwa wyspiarskie, państwa bez dostępu do morza (śródlądowe). Państwa te określono na potrzeby artykułu państwami o niekorzystnym położeniu geograficznym. Dodatkowo wyróżniono grupę państw najsłabiej rozwiniętych. Zależność pomiędzy czterema zmiennymi stanowiła punkt wyjścia do zbadania i oceny związku pomiędzy nimi a obecnym poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego w analizowanych państwach Południa. W badaniu zastosowano charakterystyki dla czterech zmiennych w poszczególnych grupach państw, takie jak: średnia, mediana, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, skośność, minimum oraz maksimum. Do identyfikacji zależności pomiędzy zmiennymi wykorzystany został współczynnik korelacji r−Spearmana. Badanie wskazało, że we wszystkich analizowanych państwach, na podstawie uzyskanych wyników, można było zauważyć silny dodatni związek pomiędzy turystyką a eksportem towarowym. W tych państwach, które szczególnie intensywnie rozwijały specjalizację turystyczną (eksport produktu turystycznego) przekładało się to na przełamanie stagnacji gospodarczej i przyspieszenie procesów rozwojowych.
Abstract	The subject of the article is the identification and assessment of the relationship between tourism, commodity exports, development aid and remittances in the 83 countries of the Global South. These countries have been grouped due to geographical features that significantly inhibit socio-economic development: 1) small islanders developing, and 2) countries without access to the sea (inland). These countries have been identified for the purposes of the article as countries with a geographical disadvantage. In addition, a group of the least developed countries was distinguished. The relationship between the four variables was the starting point, then the relation between these variables and the current level of socio-economic development in the analyzed countries of the South was examined and assessed. The study used characteristics for four variables in particular groups of countries, such as: mean, median, standard deviation, coefficient of variation, skewness, minimum and maximum. The correlation coefficient r-Spearman was used to identify relationships between variables. The survey indicated that in all the analyzed countries, on the basis of the results obtained, a strong positive correlation could be noticed between tourism and commodity exports. In those countries that developed tourism specialization intensively (export of tourist product), this translated into breaking economic stagnation and accelerating development processes.
Cytowanie	Górska A., Jasiński M. (2018) Turystyka, eksport towarowy, pomoc rozwojowa i przekazy jako narzędzia przełamania stagnacji społeczno-gospodarczej w państwach Globalnego Południa o niekorzystnym położeniu geograficznym oraz najsłab.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 4: 199-208
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2018_T18(33)_n4_s199.pdf

Autor	Sławomir Juszczyk
Tytuł	LISTING OF SHARES OF SOME COMMERCIAL BANKS AND FINANCIAL SERVICES COMPANIES IN POLAND
Title	NOTOWANIA AKCJI WYBRANYCH BANKÓW KOMERCYJNYCH I SPÓŁEK USŁUG FINANSOWYCH W POLSCE
Słowa kluczowe	share price, correlation, econometric modeling
Key words	ceny akcji, związek korelacyjny, modelowanie ekonometryczne
Abstrakt	The purpose of the research was to identify the volatilities of daily quotes of banks and financial services companies listed on Warsaw Stock Exchange in the six-year period ie 2011-2016. It was found that the volatility of the stock price of the eCard was the strongest correlated with BPH stock price volatility, while the volatility of KREDYTIN stock prices was strongly correlated with the volatility of BZ WBK shares, ING and PKO BP. The strongest correlation between the stock prices of banks and the surveyed financial services companies was on the day of their listing. Unlike banks, financial services companies are highly diversified.
Abstract	Celem badań było rozpoznanie zmienności dziennych notowań cen akcji banków oraz spółek z sektora usług finansowych notowanych na GPW w Warszawie w sześcioletnim okresie badawczym tj. w latach 2011-2016. Ustalono m.in., że zmienność notowań cen akcji spółki eCard najsilniej była skorelowana ze zmiennością cen akcji BPH, zmienność zaś cen akcji KREDYTIN najsilniej była skorelowana ze zmiennością cenami akcji BZ WBK, ING i PKO BP. Najsilniejsza związek między notowaniami cen akcji banków i badanych spółek usług finansowych występowała w dniu ich notowania. W przeciwieństwie do banków, przedsiębiorstwa sektora usług finansowych są silnie zróżnicowane.
Cytowanie	Juszczyk S. (2018) LISTING OF SHARES OF SOME COMMERCIAL BANKS AND FINANCIAL SERVICES COMPANIES IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 19(68): 43-51
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n68_s43.pdf

Autor	Łukasz Satoła
Tytuł	MUNICIPAL INFRASTRUCTURE AND THE LEVEL OF FISCALISM IN LOCAL TAXES
Title
Słowa kluczowe	infrastructure, municipality, local taxes
Key words
Abstrakt	Municipalities are responsible for the condition of technical infrastructure installations, shaping the conditions of functioning of companies at the local level. The operation of municipal infrastructure generates costs that need to be financed by budgetary revenue. The aim of this paper is to identify the interdependencies between the level of municipal infrastructure provision and the level of fiscalism in property tax. The Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) method was used for the synthetic assessment of the development of the municipal infrastructure. The analyses conducted confirmed the correlation between the condition of technical infrastructure and the level of fiscalism of municipalities. Municipalities with higher standard of public services related with technical infrastructure had higher property tax rates. A higher fiscalism level of municipalities is accepted if the installations allowing for a better standard of living and conducting business is provided.
Abstract
Cytowanie	Satoła Ł.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n1_s370.pdf

Autor	Ryszard Kata
Tytuł	AGRICULTURAL PRODUCTIVITY IN POLAND IN THE CONTEXT OF STRUCTURAL CHANGES IN THE SECTOR IN 2002–2016
Title
Słowa kluczowe	agriculture, production factors, productivity of land and labour
Key words
Abstrakt	This paper attempts to analyse the changes in labour and land productivity in agriculture in Poland resulting from changes to the production structures in this sector, particularly changes in the relationships between production factors, i.e. land, labour and capital. The analysis covered the years 2002–2016. It was found that this period saw important changes in agriculture expressed in the concentration of agrarian structure and the progressive substitution of land and labour by capital, which was reflected in the increase of work technical equipment and the rate of technical progress. There was also a progressive outflow of some of the labour resources from agriculture. A positive correlation between the productivity of land and labour and the said structural changes in agriculture was found.
Abstract
Cytowanie	Kata R.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n2_s109.pdf

Autor	Maryla Bieniek - Majka, Anna Matuszczak
Tytuł	HORIZONTAL INTEGRATION PROCESSES IN THE LIGHT OF THE PARADIGM OF INDUSTRIAL AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF AGRICULTURE – CASE STUDY OF FRUIT AND VEGETABLE PRODUCERS
Title
Słowa kluczowe	industrial agriculture, sustainable agriculture, fruit and vegetable producer groups and organisations
Key words
Abstrakt	The aim of this article was to initiate a discussion on the possibility of implementing the paradigm of sustainable agriculture by integrated fruit and vegetable producers. On the basis of the literature review the concept of industrial and sustainable agriculture and the dual model combining the advantages of both ideas were presented. Research has shown that institutional solutions have inspired horticulturists to join producer groups/ /organisations, resulting in an increase in the number of products offered on the domestic and international market. The strength of the correlation analysed between the number of producer groups/organisations and the selected characteristics of the fruit and vegetable market showed that integrated producers have a greater impact on the vegetable market than fruit. This impact had the properties of industrial agriculture. The structure of Polish groups/organisations in terms of their number allows us to suppose that, as small, often family businesses, they have premises to implement the paradigm of sustainable agriculture using the dual model. However, such an idea requires further long-term institutional support.
Abstract
Cytowanie	Bieniek - Majka M., Matuszczak A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2018_n1_s21.pdf

Autor	Aldona Standar
Tytuł	Realizacja wydatków inwestycyjnych a kondycja finansowa JST. Przykład gmin wiejskich województwa wielkopolskiego
Title	IMPLEMENTATION OF INVESTMENT EXPENDITURES VERSUS FINANCIAL CONDITION OF LOCAL GOVERNMENTS. AN EXAMPLE OF RURAL COMMUNES IN THE WIELKOPOLSKA PROVINCE
Słowa kluczowe	analiza wariancji, JST, kondycja finansowa, metoda TOPSIS, wydatki inwestycyjne.
Key words	variance analysis, local governments, TOPSIS method, investment expenditures.
Abstrakt	Celem badania było sprawdzenie zależności pomiędzy kondycją finansową a realizacją wydatków inwestycyjnych na przykładzie gmin wiejskich województwa wielkopolskiego. W pierwszej części przedstawiono kształtowanie się badanego wskaźnika wydatków inwestycyjnych na mieszkańca uwzględniając miary statystyki opisowej. Następnie pogrupowano gminy według badanej miary i porównano z syntetycznym miernikiem kondycji finansowej. Kolejno zbadano zależność pomiędzy tymi miarami, a wynik świadczący o jej wystąpieniu stał się podstawą dalszej analizy. Ustalono, że to gminy o najkorzystniejszej sytuacji finansowej zrealizowały największe inwestycje, których wynik był statystycznie istotnie wyższy niż pozostałych grup JST. W ostatniej części udowodniono, że wspomniana zależność występuje również pomiędzy analizowanym wskaźnikiem wydatków inwestycyjnych a zmiennymi finansowymi świadczącymi o kondycji finansowej gmin.
Abstract	The aim of the study was to examine the relationship between financial condition and the implementation of investment expenditures on the example of rural communes of the Wielkopolska province. The first part presents the development of the investment expenditure per capita by means of the descriptive statistics. Subsequently, the communes was grouped according to the surveyed measure and compared with the synthetic financial condition measure. The correlation between these measures was examined successively and the result of its occurrence became the basis for deepening the analysis. It was found that the communes with the most favorable financial situation achieved the largest investments, the result of which was statistically significantly higher than the other groups of local government units. In the last part it was proved that the mentioned dependency also occurs between the analyzed investment expenditure index and the financial variables giving the financial condition of communes.
Cytowanie	Standar A. (2018) Realizacja wydatków inwestycyjnych a kondycja finansowa JST. Przykład gmin wiejskich województwa wielkopolskiego.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 19(68): 248-261
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2018_n68_s248.pdf