Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 101 (3)

Autor	Lilianna Jabłońska,
Tytuł	Sześćdziesiąt lat działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW w Warszawie na rzecz nauki, kształcenia i praktyki
Title	SIXTY YEARS OF THE HORTICULTURAL ECONOMICS SECTION AT THE WARSAW UNIVERSITY OF LIFE SCIENCES
Słowa kluczowe	ekonomika ogrodnictwa, badania naukowe, dydaktyka, Samodzielna Pracownia Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa
Key words	horticultural economics, scientific research, didactics, Section of Horticultural Economics
Abstrakt	W pracy przedstawiono rys historyczny działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa od momentu powstania w 1954 roku do dnia dzisiej­szego. Krótko omówiono zmiany organizacyjne i rozwój kadry naukowej. Scharakteryzowano zmiany w procesie nauczania oraz w problematyce badawczej, a także osiągnięcia w nauce i kształceniu kadr. Przedstawiono najważniejsze wdrożenia wyników badań do praktyki oraz działalność organizacyjną pracowników Pracowni.
Abstract	This paper presents a historical overview of the activities of the Horticultural Economics Section at Warsaw University of Life Sciences, since its formation in 1954, until today. Organizational changes, the development of academic staff, changes in the field of education topics and main research problems have been characterized. Achievements in science and in the education of staff, the most important implementations of research results and organizational activities of section employees have been briefly described.
Cytowanie	Jabłońska L. (2014) Sześćdziesiąt lat działalności Samodzielnej Pracowni Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW w Warszawie na rzecz nauki, kształcenia i praktyki.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 9-15
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s9.pdf
HTML	wersja html

Autor	Bogdan Klepacki, Dawid Olewnicki,
Tytuł	Znaczenie nauk ekonomicznych w rozwoju ogrodnictwa
Title	THE IMPORTANCE OF ECONOMICS IN THE DEVELOPMENT OF HORTICULTURE
Słowa kluczowe	ogrodnictwo, rolnictwo, ekonomia
Key words	horticulture, agriculture, economy
Abstrakt	Celem pracy jest zaprezentowanie rozwoju myśli ekonomicznej oraz nauk ekonomicznych w zakresie rolnictwa oraz ogrodnictwa. Z przeprowadzonych rozważań wynika, że rozwój myśli ekonomicznej w rolnictwie i wszystkie obserwowane w nim zjawiska oraz prawidłowości mają podobny przebieg zarówno w tym sektorze, jak i w jego integralnej części, tj. ogrodnictwie. Czynnikiem wyodrębniającym ogrodnictwo i integrującym je wewnętrznie jest jego wysoka intensywność. Rozwój nauk ekonomicznych w ogrodnictwie od dziesiątek lat przyczynia się do wzrostu tej intensywności w wyniku racjonalnego wykorzystania wszystkich czynników wytwórczych.
Abstract	The paper presents the development of economic thought and economic sciences in agriculture and horti­culture. The conducted investigations indicate that the development of economic thought in agriculture and all the observed phenomena have a similar pattern both in this section, as well as its integral part, i.e. horticulture. A factor for extracting and integrating gardening internally is its high intensity. The development of economic science in horticulture over several decades has contributed to an increase in the intensity and as a result the rational use of all factors of production.
Cytowanie	Klepacki B., Olewnicki D. (2014) Znaczenie nauk ekonomicznych w rozwoju ogrodnictwa.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 16-24
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s16.pdf
HTML	wersja html

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki,
Tytuł	Rozwój i znaczenie sektora ogrodniczego w Polsce w ostatnim półwieczu
Title	THE DEVELOPMENT AND IMPORTANCE OF THE HORTICULTURAL SECTOR IN POLAND IN THE LAST HALF-CENTURY
Słowa kluczowe	ogrodnictwo, areał upraw, produkcja towarowa, eksport, import
Key words	horticulture, cultivation area, marketable production, export, import
Abstrakt	W opracowaniu badano zmiany w sektorze ogrodniczym w Polsce w latach 1960-2012. Badania wykazały, że warunki społeczno-ekonomiczne i klimatyczno-glebowe sprzyjały rozwojowi ogrodnictwa, które odgrywało coraz większą rolę w polskim rolnictwie. Udział upraw ogrodniczych w UR wzrósł z 2,3% do 3,9%, a w towarowej produkcji roślinnej z 22,5% do 52% (w tym kwiaciarstwa z 5% do 21,8%). Udział produktów ogrodniczych w eksporcie rolno-spożywczym wynosi około 13,6% i obniża się od początku lat 90. XX w., w imporcie zaś jest na poziomie 15-20%. Dalszy rozwój ogrodnictwa determinowany będzie głównie wzrostem eksportu.
Abstract	The changes in Polish horticulture in the years 1960-2012, were studied. The analysis showed that the socio-economic and climate-soil conditions favoured horticulture development, which played an increasing role in Polish agriculture. The share of horticulture crops in agricultural land increased from 2.3% to 3.9% and in marketable crop agricultural production from 22.5% to 52% (of floriculture in it from 5% to 21.8%). The share of horticultural products in agri-food exports amounted to 13.6% and showed a decreasing tendency from the beginning of nineties, however in imports it ranged from 15-20%. Further development of horticulture will be determined mainly by an increase in exports.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D. (2014) Rozwój i znaczenie sektora ogrodniczego w Polsce w ostatnim półwieczu.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 25-35
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s25.pdf
HTML	wersja html

Autor	Piotr Brzozowski, Krzysztof Zmarlicki,
Tytuł	Pracochłonność i koszty pracy w produkcji jabłek w gospodarstwach z produkcją ekologiczną i konwencjonalną
Title	HUMAN LABOR CONSUMPTION AND LABOR COSTS FOR APPLE PRODUCTION AT ORGANIC AND CONVENTIONALLY MANAGED FARMS
Słowa kluczowe	jabłka, produkcja ekologiczna, nakłady pracy
Key words	apples, organic products, labor inputs
Abstrakt	Celem badań jest poznanie poziomu nakładów oraz kosztów pracy ludzi w produkcji konwencjonalnej i ekologicznej jabłek. Badania prowadzono w dwudziestu gospo­darstwach w centralnej Polsce w latach 2009-2013 – dwunastu z produkcją konwencjonalną i ośmiu z produkcją ekologiczną. Średnie plony jabłek w tym okresie wynosiły 25,9 t/ha w produkcji konwencjonalnej oraz 12,9 t/ha w produkcji ekologicznej. Nakłady pracy ludzkiej w sadzie z produkcją ekologiczną były o 12% wyższe niż w produkcji konwencjonalnej. W produkcji konwencjonalnej techniczna wydajność pracy wynosiła średnio 87 kg jabłek na 1 rbh, a w produkcji ekologicznej 39 kg na 1 rbh. Struktura nakładów pracy w dwóch badanych systemach produkcji była odmienna. W produkcji konwencjonalnej ponad 70% nakładów pracy pochłaniał zbiór jabłek. W produkcji ekologicznej na zbiór przypadało około 35% rbh zużytych na czynności w sadzie, a na pracochłonne zwalczanie chwastów – ponad 30%. Koszty pracy ludzi w sadzie, zarówno w odniesieniu do 1 ha, jak i 1 kg wyprodukowanych owoców, były wyższe w przypadku produkcji ekologicznej. Postęp nowych technologii i maszyn usprawniający walkę z chwastami powinien przynieść ograniczenie nakładów pracy w produkcji ekologicznej.
Abstract	The inputs of human labour for organic fruit production of apples and the consecutive production costs were evaluated and compared with conventional production for those fruits. The basis of research were data from twenty commercial fruit farms, twelve farms with conventional and eight with organic production. The re­search was conducted in the years 2009-2013. The apple yields for organic farms were two times lower than for conventional ones. The inputs of human labour per 1 ha were 12.1 % higher in the organic production of apples than in conventional one. The technical efficiency of labour was 87 kg of apples per 1 hour for the conventional system and only 39 kg per 1 hour for the organic one. The structure of labour inputs was quite different in both systems. In conventional production harvesting accounted for more than 70% of total labour inputs in orchards, in organic about 35%. Weed control and soil cultivation had almost the same share, accounting for over 30% of the total amount of labour inputs. The costs of human labor in orchards were higher for organic production, both on hectare and unit (kg) bases. The development of new machines and technical devices are necessary to reduce the high amount of human labour in Polish organic apple production and as a consequence, make it more profitable
Cytowanie	Brzozowski P., Zmarlicki K. (2014) Pracochłonność i koszty pracy w produkcji jabłek w gospodarstwach z produkcją ekologiczną i konwencjonalną.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 36-42
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s36.pdf
HTML	wersja html

Autor	Michał Figura,
Tytuł	Efektywność ekonomiczna gospodarstw ogrodniczych w Polsce
Title	ECONOMIC EFFECTIVENESS OF HORTICULTURAL FARMS IN POLAND
Słowa kluczowe	efektywność ekonomiczna, gospodarstwo ogrodnicze, wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego, polski FADN
Key words	economic efficiency, horticultural farms, economic size of farm, Polish FADN
Abstrakt	W pracy przedstawiono wyniki badania efektywności gospodarstw ogrodniczych w zależności od regionu kraju oraz wielkości ekonomicznej. Uzyskane efekty w stosunku do poniesionych nakładów w tych gospodarstwach zaprezentowano na podstawie danych zebranych w ramach polski FADN1 w 2010 r.
Abstract	This paper presents the economic effectiveness of horticultural farms in different FADN regions and economic size classes. The effects in relation to expenditures incurred on farms, in which the main income is derived from the value of production of vegetables and flowers and thus belonging to“horticulture” are presented on the basis of data collected in these farms within the Polish FADN in the accounting year of 2010.
Cytowanie	Figura M. (2014) Efektywność ekonomiczna gospodarstw ogrodniczych w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 43-50
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s43.pdf
HTML	wersja html

Autor	Tadeusz Filipiak,
Tytuł	Zmiany czynników produkcji a ich produktywność w gospodarstwach warzywniczych
Title	CHANGES IN THE FACTORS OF PRODUCTION AND PRODUCTIVITY IN VEGETABLE FARMS
Słowa kluczowe	produktywność czynników produkcji, gospodarstwa warzywnicze
Key words	factor productivity, farm vegetable
Abstrakt	Celem głównym opracowania była ocena zmian czynników produkcji, w go­spodarstwach warzywniczych, a także określenie ich produkcyjności. Do badań wyodrębniono gospodarstwa warzywnicze, które uczestniczyły w systemie rachunkowości rolnej FADN. Wy­niki badań wskazały, iż gospodarstwa prowadzące produkcję polową dysponowały większymi zasobami ziemi i mniejszymi pracy, ale dwukrotnie większym majątkiem charakteryzowały się gospodarstwa uprawiające warzywa pod osłonami. Kapitał zastępuje czynnik ziemi, a produkcja nabiera charakteru quasi-przemysłowego. Przy dwukrotnie mniejszej powierzchni, około 50% większych nakładach pracy i dwukrotnie wyższej wartości majątku gospodarstwa prowadzące uprawy pod osłonami uzyskiwały trzykrotnie większą wartość produkcji. W gospodarstwach z uprawą polową warzyw wartość produkcji była silnie związana z powiększaniem zasobów wszystkich podstawowych czynników produkcji. Nie można wskazać przeważającego znaczenia jednego z nich. Powiększanie obszaru gospodarstwa związane było ze zwiększaniem zasobów pracy i powiększaniem majątku. Ważnym ustaleniem jest to, że wraz ze wzrostem zasobów zwiększała się wydajność pracy. W gospodarstwach uprawiających warzywa pod osłonami nie zaobserwowano wzrostu wydajności pracy wraz ze wzrostem wielkości gospodarstwa.
Abstract	The main objective of the study was to assess changes in the factors of production that occurred in the vegetable farms, and to determine their productivity. The study based on data from farms participated in Polish FADN. For the farms that based on field production the land is an important factor influencing the results. The results of research show that these holdings have greater resources of land, smaller labour capacity. However the vegetable farms that produce under the cover have been characterised by twice bigger value of property compared to producing on the fields. Additionally it has been found that in vegetable farms the capital replaces land factor, and the production becomes of a quasi-industrial nature. With twice smaller area, about half of the larger volume of work and twice the value of the property holdings with crops under cover worked out three times higher the value of production then these producing on the field. On the later farms, the value of field vegetable production was strongly associated with the increase of all basic factors of production, however one can not specify an overriding importance of one of them. Magnifying holding’s area was associated with increasing labour resources and enlarging the property. An important finding is that the higher the resources value is the resources’ efficiency increased too. In farms cultivating vegetables under cover, there was no increase in labour productivity with increasing farm size.
Cytowanie	Filipiak T. (2014) Zmiany czynników produkcji a ich produktywność w gospodarstwach warzywniczych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 51-65
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s51.pdf
HTML	wersja html

Autor	Anna Grontkowska,
Tytuł	Znaczenie dopłat w gospodarstwach ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej według wielkości ekonomicznej
Title	THE IMPORTANCE OF SUBSIDIES IN THE EU HORTICULTURAL FARMS OF DIFFERENT ECONOMIC SIZES
Słowa kluczowe	gospodarstwa ogrodnicze, dopłaty, wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego, FADN, Unia Europejska
Key words	horticultural farms, total subsidies excluding on investment, economic size of farm, FADN, European Union
Abstrakt	Celem opracowania jest zaprezentowanie struktury gospodarstw ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej oraz poziomu dopłat dla tych jednostek latach 2004-2011. Dodatko­wo dokonano podziału gospodarstw według kryterium wielkości ekonomicznej. W badaniach wykorzystano informacje z bazy FADN. Z badań wynika, że najliczniejszą grupę gospodarstw ogrodniczych stanowiły te o standardowej produkcji od 8 tys. do 25 tys. euro, natomiast najmniej liczną – najsilniejsze. W latach 2004-2011 odnotowano wzrost poziomu dopłat ogółem o prawie 90%, przy czym zaobserwowano wyraźne zróżnicowanie dotyczące wsparcia gospodarstw ogrodniczych zarówno między krajami, jak i między wydzielonymi grupami według wielkości standardowej produkcji. Gospodarstwa ogrodnicze z krajów skandynawskich uzyskały kilku­dziesięciokrotnie wyższe dopłaty niż gospodarstwa ogrodnicze z Włoch, Portugalii i Polski.
Abstract	The goal of this article was to present the structure of horticultural farms in accordance to the FADN economic class sizes and the total amount of subsidies in different EU countries in years 2004-2011. The data came from FADN. The results show, that the most numerous group of the horticultural farms were farms reaching standard output between 8 to 25 thousand Euro. The least numerous group were farms with standard output above 500 thousand Euro. In years 2004-2011 there was a high increase of almost 90%, in the level of subsidies. The financial support varied among countries and farms of different economic sizes. The subsides ranged from about 500 Euro per farm (in Italy) to 35 thousand Euro per farm (in Finland). The Scandinavian horticultural farms received several dozen higher subsidies than horticultural farms in Italy, Portugal or Poland.
Cytowanie	Grontkowska A. (2014) Znaczenie dopłat w gospodarstwach ogrodniczych w krajach Unii Europejskiej według wielkości ekonomicznej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 66-76
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s66.pdf
HTML	wersja html

Autor	Lidia Gunerka, Lilianna Jabłońska, Michał Milczarski,
Tytuł	Opłacalność produkcji warzyw pod osłonami na przykładzie wybranego gospodarstwa
Title	VEGETABLES UNDER COVER – THEIR PRODUCTION PROFITABILITY BASED ON EXAMPLES OF SELECTED FARMS
Słowa kluczowe	produkcja, koszty, opłacalność, warzywa pod folią
Key words	production, costs, profitability, vegetables under plastic tunnels
Abstrakt	Celem opracowania jest dokonanie oceny ekonomicznej efektywności produkcji warzyw w tunelach foliowych w Polsce na przykładzie wybranego gospodarstwa, posze­rzonej o analizę kosztów i nakładów siły roboczej oraz symulacyjny rachunek opłacalności przy różnych programach produkcji. Określono wartość produkcji, koszty, dochód rolniczy i wskaźnik opłacalności dla poszczególnych upraw i całego gospodarstwa. Z badań wynika, że uprawa warzyw w tunelach foliowych cechuje się wysoką opłacalnością, a poziom dochodu i wskaźnik opłacalności zależą od wdrożonego programu produkcji. Na wybór tego programu, poza wynikiem finansowym, istotny wpływ mają poziom i struktura nakładów siły roboczej.
Abstract	The aim of this study was to assess the economic efficiency of vegetable production, in plastic tunnels, in Poland. Production profitability was assessed based on examples of chosen farms. An analysis of their costs and labor force inputs was conducted. An account profitability simulation for various production programs was performed. The value of production, costs, farm income and profitability index for each crop and farm were determined. Research shows that vegetable cultivation in plastic tunnels is characterized by high profitability. However, the level of income and profitability index depends on the implemented production program. The choice of this program, in addition to financial results, is significantly influenced by the level and structure of labor inputs.
Cytowanie	Gunerka L., Jabłońska L., Milczarski M. (2014) Opłacalność produkcji warzyw pod osłonami na przykładzie wybranego gospodarstwa.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 77-86
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s77.pdf
HTML	wersja html

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki, Maria Roguska,
Tytuł	Rynek hurtowy w Polsce jako miejsce w łańcuchu dostaw kwiatów ciętych i roślin doniczkowych
Title	THE WHOLESALE MARKET IN POLAND IN THE SUPPLY CHAIN NETWORK OF CUT FLOWERS AND POT PLANTS
Słowa kluczowe	kanały dystrybucji, rynek hurtowy, kwiaty cięte, rośliny doniczkowe
Key words	distribution channels, wholesale market, cut flowers, pot plants
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie łańcucha dystrybucji roślin ozdobnych będą­cych przedmiotem obrotu na rynku hurtowym w Polsce oraz ocena znaczenia poszczególnych ogniw. Dokonano identyfikacji dostawców i nabywców oraz oszacowano udział poszczególnych źródeł i kanałów zbytu w całkowitej podaży. Scharakteryzowano dostawców pod kątem asor­tymentu oferowanych roślin, a w przypadku producentów – także pod kątem skali produkcji. Badania wykazały zmniejszenie się roli rynku hurtowego w dystrybucji roślin ozdobnych w Polsce. Obecnie jest on ogniwem w łańcuchu dostaw pomiędzy małymi dostawcami i małymi odbiorcami, co przy dalszej koncentracji popytu na detalicznym rynku kwiaciarskim będzie jeszcze bardziej minimalizowało jego rolę. Równocześnie inna jest waga poszczególnych ka­nałów zbytu kwiatów ciętych i roślin doniczkowych, co wskazuje na konieczność oddzielnego podejścia do tych rynków.
Abstract	The aim of the research was to determine the distribution chain of ornamental plants traded on the wholesale market in Poland and to evaluate the importance of each link. Suppliers and buyers were identified. An estimation of the contribution of each source and channel of sales (in the total supply) was performed. The suppliers were characterized in terms of range of products offered, and in the case of producers also in terms of the scale of pro­duction. The studies have shown a decrease in the role of the wholesale market in ornamental plant distribution in Poland. There is now a link in the supply chain between small suppliers and small customers, which, with further concentration of demand in the floriculture retail market, will reduce the role of the wholesale market yet further.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D., Roguska M. (2014) Rynek hurtowy w Polsce jako miejsce w łańcuchu dostaw kwiatów ciętych i roślin doniczkowych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 87-97
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s87.pdf
HTML	wersja html

Autor	Karolina Jąder,
Tytuł	Zmiany w konsumpcji owoców i ich przetworów w Polsce w latach 1998-2012
Title	CHANGES IN THE CONSUMPTION OF FRUITS AND THEIR CONSERVES IN POLAND IN THE YEARS 1998-2012
Słowa kluczowe	konsumpcja, owoce, przetwory owocowe, gospodarstwa domowe
Key words	consumption, fruits, processed fruits, households
Abstrakt	Celem opracowania jest ukazanie zmian w konsumpcji owoców oraz ich przetworów w polskich gospodarstwach domowych w latach 1998-2012 oraz przedstawienie zróżnicowania spożycia owoców w różnych typach gospodarstw domowych, wyodrębnionych ze względu na przynależność do danej grupy społeczno-ekonomicznej. Metodą regresji liniowej określono tendencje w spożyciu owoców świeżych (w tym oddzielnie jabłek, owoców jagodo­wych, owoców południowych oraz pozostałych owoców), przetworów owocowych oraz soków. Określono również strukturę spożycia owoców, przetworów i soków oraz strukturę spożycia owoców świeżych. Stwierdzono spadek spożycia owoców świeżych (w tym głównie jabłek) oraz wzrost konsumpcji przetworów owocowych oraz soków. Zdecydowanie najwięcej owo­ców świeżych spożywali emeryci i renciści, natomiast w konsumpcji przetworów owocowych i soków najwyższy wynik odnotowano w przypadku osób pracujących na własny rachunek.
Abstract	The aim of the study was to present the changes in consumption of fruits, processed fruit and fruit and vegetable juices in Poland in the years 1998-2012. The diversity of fruit consumption in various types of households (distin­guished by the socio-economic group they belong to) was presented. With the use of linear regression, a trend was identified concerning the consumption of fresh fruit including (separately apples, berries, exotic fruit and other fruits), processed fruit and fruit juices and fruit and vegetable juices. The structure of consumption of fruit, processed fruit and juices and fresh fruit was shown. A decrease in the consumption of fresh fruit (mainly apples) and an increase in the consumption of processed fruit and juices were observed.
Cytowanie	Jąder K. (2014) Zmiany w konsumpcji owoców i ich przetworów w Polsce w latach 1998-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 98-106
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s98.pdf
HTML	wersja html

Autor	Sylwia Kierczyńska,
Tytuł	Ceny skupu owoców miękkich do przetwórstwa a rozwój bazy surowcowej w Polsce w latach 1998-2012
Title	THE DEVELOPMENT OF ECONOMIC THOUGHT IN AGRICULTURE AND HORTICULTURE
Słowa kluczowe	powierzchnia uprawy, owoce miękkie, przetwórstwo owocowo-warzywne
Key words	cultivation area, soft fruit, fruit and vegetable processing
Abstrakt	Celem pracy jest określenie zmian cen skupu owoców miękkich przeznaczonych do przetwórstwa oraz areału upraw tych owoców, a także sprawdzenie istnienia zależności pomiędzy tymi cechami. Zmiany cen oraz powierzchni uprawy określono za pomocą indeksów dynamiki, a siłę zależności pomiędzy powierzchnią uprawy a ceną skupu zmierzono współczyn­nikiem korelacji Spearmana. W wyniku przeprowadzonej analizy ustalono, że w analizowanym okresie powierzchnia uprawy charakteryzowała się mniejszą zmiennością niż ceny skupu owo­ców do przetwórstwa. Zmniejszał się areał uprawy wiśni, agrestu oraz truskawek, natomiast zwiększała się powierzchnia uprawy malin oraz porzeczek czarnych i aronii. W przypadku owoców wiśni oraz truskawek uzyskano ujemną zależność cen skupu owoców do przetwórstwa i powierzchni uprawy. W przypadku malin, agrestu, porzeczek czarnych oraz aronii uzyskano dodatnią zależność cen skupu owoców do przetwórstwa i powierzchni ich uprawy.
Abstract	The aim of this paper was to characterize changes in prices of fruits for processing and the fruit cultivation area in the years 1998-2012 and to analyze the correlations between these items. The cultivation area of sour cherry, gooseberry and strawberry decreased but the cultivation area of raspberry and chokeberry increased. The correlation coefficient had a positive symbol for relations between the cultivation area and the prices of sour cherries and strawberries for processing and significant with p<0,05 only for strawberries. The correlation coefficient had negative symbol for relations between the cultivation area and the prices of raspberries, goose­berries, black currants and chokeberries, but it was significant only for chokeberries.
Cytowanie	Kierczyńska S. (2014) Ceny skupu owoców miękkich do przetwórstwa a rozwój bazy surowcowej w Polsce w latach 1998-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 107-114
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s107.pdf
HTML	wersja html

Autor	Iwona Kowalczuk, Emilia Olbryś,
Tytuł	Zachowania konsumentów na rynku przetworów owocowych
Title	CONSUMER BEHAVIOUR IN THE PROCESSED FRUIT MARKET
Słowa kluczowe	przetwory owocowe, zachowania konsumentów, rynek żywności
Key words	processed fruits, consumer behavior, food market
Abstrakt	Z uwagi na malejącą konsumpcję świeżych owoców oraz konsekwencje żywieniowo-zdrowotne tego faktu, zwiększenie spożycia przetworów owocowych nabiera istot­nego znaczenia. W artykule przedstawiono wyniki badania ankietowego dotyczącego zachowań konsumentów na rynku przetworów owocowych. Badanie przeprowadzono w 2013 roku na próbie 250 respondentów, koncentrując się na takich aspektach zachowań konsumentów, jak: częstotliwość i powody spożywania przetworów owocowych, sposoby zaopatrywania się w te produkty, determinanty decyzji nabywczych respondentów, sposoby wykorzystania kulinarnego przetworów owocowych. Badanie dowiodło zróżnicowania zachowań konsumentów na rynku przetworów owocowych we wszystkich analizowanych aspektach. Stwierdzone różnice sugerują dywersyfikację strategii marketingowych na rynku przetworów owocowych, począwszy od wyboru segmentu docelowego, po treść i sposoby komunikacji.
Abstract	The article presents the results of a survey concerning consumer behaviour in the market of processed fruits. The study was conducted in 2013, on a sample of 250 respondents, focusing on such aspects of consumer behavior as: frequency and reasons for consumption of processed fruits, ways to stock up on these products, factors determining the purchasing decisions of the respondents, ways of culinary use of processed fruits. The study showed differences in consumer behaviour in the market of processed fruit for all analyzed aspects. These differences suggest the need for further exploration and study
Cytowanie	Kowalczuk I., Olbryś E. (2014) Zachowania konsumentów na rynku przetworów owocowych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 115-125
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s115.pdf
HTML	wersja html

Autor	Janusz Majewski,
Tytuł	Wartość zapylania sadów jabłoniowych w Polsce – próba szacunku metodą kosztów zastąpienia
Title	THE VALUE OF APPLE ORCHARD POLLINATION IN POLAND – THE REPLACEMENT COST METHOD
Słowa kluczowe	sady jabłoniowe, zapylanie, wartość zapylania, metoda kosztów zastąpienia
Key words	apple orchards, pollination, pollination value, replacement cost method
Abstrakt	Celem pracy jest określenie wartości zapylania sadów jabłoniowych w Polsce metodą kosztów zastąpienia. Dokonano także przeglądu metod szacowania wartości zapylania roślin uprawnych oraz podano wielkość i strukturę upraw sadowniczych w Polsce. Badania wykazały, że w przypadku potrzeby zastąpienia owadów zapylających przez człowieka do zapylenia sadów jabłoniowych potrzeba od 1,4 do 2,7 mln osób. Liczba osób niezbędnych do zapylenia hektara sadu jabłoniowego wyniosła 7-14 osób, a wartość zapylenia od 8,4 do 16,8 tys. zł. Wartość zapylenia sadów jabłoniowych oszacowana metodą kosztów zastąpienia wyniosła od 1,6 do 3,3 mld zł. Świadczy to o znaczącej roli owadów zapylających dla sadownictwa.
Abstract	The aim of the study was to determine the pollination value of apple orchards in Poland by using the repla­cement cost method. A review of the methods of estimating the value of pollination was made, and the cultivation area and structure of fruit crops in Poland were identified. Studies have shown that replacing pollinators with humans to pollinate apple orchards in Poland requires from 1.4 to 2.7 million people. The number of people per hectare needed to pollinate an apple orchard was 7-14 people, and the value of pollination from 8.4 to 16.8 thousands polish zloty (PLN). The value of pollination of apple orchards estimated using the replacement cost method ranged from 1.6 to 3.3 billion PLN. This demonstrates the significant role of pollinators for growing fruit.
Cytowanie	Majewski J. (2014) Wartość zapylania sadów jabłoniowych w Polsce – próba szacunku metodą kosztów zastąpienia.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 126-132
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s126.pdf
HTML	wersja html

Autor	Bożena Nosecka,
Tytuł	Zewnętrzne uwarunkowania wzrostu eksportu owoców, warzyw i ich przetworów z Polski
Title	EXTERNAL CONDITIONS FOR DEVELOPMENT OF FRUIT EXPORTS, VEGETABLES AND THEIR PREPARATION
Słowa kluczowe	produkty ogrodnicze, uwarunkowania zewnętrzne, sytuacja na rynku świa­towym, obciążenia celne
Key words	horticultural products, external conditions, situation on global market, import duties
Abstrakt	Celem opracowania jest przedstawienie sytuacji na światowym rynku owoców i warzyw deserowych oraz przetworów owocowych i warzywnych ze szczególnym uwzględ­nieniem sytuacji na rynku produktów o największym udziale w krajowej produkcji i eksporcie produktów sektora ogrodniczego. Określono tendencje kształtowania się zapotrzebowania w podstawowych rejonach zbytu oraz tendencje wzrostu podaży na rynek światowy i poziom cen oferowanych przez głównych konkurentów Polski. Przedstawiono również system obciążeń celnych w imporcie realizowanym przez kraje odbierające polskie produkty. Przeprowadzone analizy pozwoliły na określenie wpływu sytuacji na rynku światowym na rozwój polskiego eks­portu wybranych produktów ogrodniczych. Główne tendencje na rynku światowym określono na podstawie wielkości z lat 2001-2012 zawartych w publikacjach FAO, Comtrade, USDA oraz Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego i Centrum Analitycznego Administracji Celnej.
Abstract	The aim of the study was to present the situation on the global dessert fruit, vegetable and fruit and vegetable preparation markets. Products with the greatest share in both domestic output and exports from the horticultural sector were given special attention. Trends in development of demand, the increase of supply on the world market and in price levels offered by the main competitors of Poland were determined. Systems of import duties applied by the countries buying Polish products were also considered. The analysis enabled to estimate the influence of world market exports on the development of selected horticultural products. Analyses of the main tendencies prevailing on global market were based on the data for 2001-2012 period published by FAO, Comtrade, USDA and the Analytical Centre of Duty Administration.
Cytowanie	Nosecka B. (2014) Zewnętrzne uwarunkowania wzrostu eksportu owoców, warzyw i ich przetworów z Polski.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 133-144
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s133.pdf
HTML	wersja html

Autor	Agata Grabowska, Dawid Olewnicki,
Tytuł	Ceny ozdobnego materiału szkółkarskiego w Polsce
Title	RETAIL PRICES OF ORNAMENTAL NURSERY STOCK IN POLAND
Słowa kluczowe	ceny, szkółkarstwo, rośliny ozdobne, rośliny iglaste, rośliny liściaste
Key words	prices, nursery, ornamental plants, conifers, leafy plants
Abstrakt	Artykuł przedstawia zróżnicowanie cen ozdobnego materiału szkółkarskiego w Polsce i w województwach. Porównano ceny oferowane przez hipermarkety i gospodarstwa szkółkarskie należące do Związku Szkółkarzy Polskich oraz te niezrzeszone. Z przeprowa­dzonych badań wynika, że ceny badanego asortymentu były bardzo wyraźnie zróżnicowane w Polsce, nawet w obrębie tego samego gatunku. Zarówno w przypadku iglastego, jak i liściastego szkółkarskiego materiału ozdobnego większość badanych gatunków i odmian była droższa w punktach sprzedaży detalicznej znajdujących się w gospodarstwach zrzeszonych w Związku Szkółkarzy Polskich niż w tych poza nim.
Abstract	The article presents the variation of prices of ornamental nursery stock in Poland as well as in individual provinces. The prices offered by supermarkets, the farms and nurseries belonging to the Polish Nurserymen Association and those that are outside the compound, were compared. The study shows that the prices of the analyzed range are very clearly differentiated in Poland, even within the same species. For both coniferous and deciduous ornamental nursery material, most of the studied species and varieties are more expensive in retail stores on holdings associated in the Polish Nurserymen Association than outside the compound.
Cytowanie	Grabowska A., Olewnicki D. (2014) Ceny ozdobnego materiału szkółkarskiego w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 145-154
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s145.pdf
HTML	wersja html

Autor	Dariusz Paszko, Wioletta Wróblewska,
Tytuł	Zróżnicowanie i determinanty efektywnego zarządzania na przykładzie kadry zarządzającej specjalistycznego gospodarstwa ogrodniczego
Title	DIVERSIFICATION AND DETERMINANTS OF EFFECTIVE MANAGEMENT BASED ON RESEARCH INTO SPECIALIST HORTICULTURAL FARM MANAGERS
Słowa kluczowe	efektywność, zarządzanie, menedżer, czas pracy, gospodarstwo wielkoto­warowe, truskawki
Key words	effectiveness, management manager, labor work, large-scale orchard farm, strawberries
Abstrakt	Badania przeprowadzono w 2013 r. w wielkoobszarowym gospodarstwie ogrodniczym zajmującym się produkcją owoców jagodowych. Celem pracy jest określenie poziomu i struktury czasu pracy kadry zarządzającej procesami zbioru owoców truskawek, w zależności od różnych czynników je determinujących. W badaniach zastosowano metodę obserwacji bezpośredniej z wykorzystaniem arkusza fotografii dnia pracy. Zebrano łącznie 48 arkuszy fotografii. Badania wykazały, że kierownik grupy i brygadziści najwięcej czasu poświęcali na czynności kontrolowania oraz organizowania i kierowania. Ponadto, w grupach zarządzanych przez kadrę menedżerską o większym doświadczeniu zawodowym i zatrudnio­nych na stałe więcej czasu poświęcano na planowanie i przygotowanie pracy oraz krótszy był czas zbędnych przerw (czas stracony).
Abstract	The paper presents an analysis of the level and structures of manager labour time in farms. The study was conducted in 2013, in the eastern region of Poland, on large-scale farms which produce berries. Methods of direct observation were used. The average manager labour time amounted to 8.57 hours, whilst effective man­ager time amounted to 95.0% of total labour time. Management efficiency was higher amongst managers with more professional experience.
Cytowanie	Paszko D., Wróblewska W. (2014) Zróżnicowanie i determinanty efektywnego zarządzania na przykładzie kadry zarządzającej specjalistycznego gospodarstwa ogrodniczego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 155-161
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s155.pdf
HTML	wersja html

Autor	Dariusz Paszko, Joanna Pawlak,
Tytuł	Rentowność kapitału własnego a poziom płynności finansowej wybranych grup producentów owoców i warzyw
Title	RETURN ON EQUITY IN REGARD TO THE LEVEL OF FINANCIAL LIQUIDITY FOR SELECTED GROUPS OF FRUIT AND VEGETABLE PRODUCERS
Słowa kluczowe	rentowność, kapitał własny, płynność finansowa, grupy producentów
Key words	the profitability, equity capital, financial liquidity, producer group
Abstrakt	W opracowaniu podjęto próbę oceny wzajemnych zależności między rentowno­ścią kapitału własnego i płynnością finansową grup producentów owoców i warzyw. Materiał badawczy stanowiły sprawozdania finansowe wstępnie uznanych grup i uznanych organizacji producentów za lata 2009-2011. Badania wykazały, że rentowność kapitału własnego ana­lizowanej zbiorowości była dość zróżnicowana, na ogół jednak grupy producenckie, które miały wyższy stopień bieżącej płynności finansowej, odznaczały się też wyższą rentownością kapitału własnego.
Abstract	An analysis of the mutual relations between the return on equity and financial liquidity of groups of fruit and vegetable producers was presented in the study. The analysis was diversified from the level of recognition and accepted legal form of the organization. The research material consisted of financial publications of 25 initially accepted groups and producer organizations for the years 2009-2011. The study revealed that producer groups with a higher level of financial liquidity also featured a higher return on equity. It was also found that the maintenance of liquidity by the surveyed companies increased their ability to increase return on equity.
Cytowanie	Paszko D., Pawlak J. (2014) Rentowność kapitału własnego a poziom płynności finansowej wybranych grup producentów owoców i warzyw.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 162-170
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s162.pdf
HTML	wersja html

Autor	Lilianna Jabłońska, Wioleta Sobczak,
Tytuł	Zmiany cen detalicznych i cen hurtowych wybranych gatunków owoców
Title	VOLATILITY OF RETAIL AND PRODUCER PRICES FOR SELECTED FRUIT
Słowa kluczowe	ceny detaliczne, ceny hurtowe, współzależność cen
Key words	wholesale prices, retail prices, price variability
Abstrakt	Opracowanie ma na celu próbę oceny zmienności oraz współzależności cen wybranych gatunków owoców przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji na dwóch poziomach dystrybucji: cen producenta oraz cen detalicznych. Dla określenia wzajemnych powiązań dokonano pionowej oraz poziomej analizy porównawczej tych cen. Analizowano kierunek oraz dynamikę zmian, poziom ich zmienności z roku na rok, a także siłę związku między nimi. Otrzymane wyniki wskazują, że w latach 2003-2013 na rynku owoców desero­wych wzrosły ceny wszystkich analizowanych gatunków owoców, przy czym wzrost ten był szybszy na poziomie sprzedaży detalicznej. Na obu tych rynkach ceny charakteryzowały się dużą zmiennością w poszczególnych latach gospodarczych, co było szczególnie widoczne w przypadku cen uzyskiwanych przez producentów.
Abstract	The study was conducted into the variability and correlation of producer and retail prices for selected fruit. A vertical and a horizontal comparative analysis of fruit price changes on the Polish market were performed. The direction and dynamics of price changes were analyzed as well as the year to year level of price variability. The analysis shows that prices of all analyzed fruit increased between the years 2003 and 2013. Retail prices increased at a faster rate. Prices at different distribution levels show considerable price variability from year to year, especially for producer prices.
Cytowanie	Jabłońska L., Sobczak W. (2014) Zmiany cen detalicznych i cen hurtowych wybranych gatunków owoców.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 171-179
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s171.pdf
HTML	wersja html

Autor	Barbara Ciesielska, Olga Stefko,
Tytuł	Szanse i zagrożenia dla rozwoju produkcji pieczarek w Polsce
Title	THE OPPORTUNITIES AND THREATS FOR BUTTON MUSHROOM PRODUCTION DEVELOPMENT IN POLAND
Słowa kluczowe	szanse, zagrożenia, produkcja pieczarek, analiza STEEPVL
Key words	opportunities, threats, button mushroom farming, STEEPVL analysis
Abstrakt	Uprawa grzybów jest jedną ze znaczących gałęzi produkcji ogrodniczej. Celem artykułu jest określenie głównych szans i zagrożeń znajdujących się w otoczeniu producentów. Do analiz wykorzystano metodę STEEPVL. Po jej przeprowadzeniu okazało się, że kluczowe dla rozwoju branży są wysokie koszty modernizacji i budowy pieczarkarni oraz fakt, że odpady poprodukcyjne stosowane mogą być jako nawóz organiczny. Ważne było również doświadcze­nie. Mało istotny był za to brak preferencji w kredytowaniu małych i średnich przedsiębiorstw, jak również pozostałe czynniki zaliczane do grupy ekonomicznych i ekologicznych.
Abstract	Button mushroom production is one of the most significant areas in horticulture. The aim of the article was to define the main changes in opportunities and threats in the button mushroom producers’ environment. The STEEPVL method was used for the analyses. It was concluded that the high cost of specialized button farming building modernization and construction as well as the fact that post-production waste can be used as an organic fertilizer are crucial for the development of the sector. The lack of credit preference given to small and medium­-sized enterprises and other economic and ecological factors proved to be insignificant.
Cytowanie	Ciesielska B., Stefko O. (2014) Szanse i zagrożenia dla rozwoju produkcji pieczarek w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 180-187
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s180.pdf
HTML	wersja html

Autor	Ewelina Gudarowska, Ireneusz Sosna, Adam Szewczuk, Tomasz Szuk,
Tytuł	Wpływ ceny sprzedaży i poziomu plonowania wybranych odmian truskawek na uzyskiwane przychody w warunkach Dolnego Śląska
Title	A COMPARISON OF SEVERAL STRAWBERRY CULTIVARS IN TERMS OF YIELD AND PRODUCTION VALUES OBTAINED IN 2011-2013, IN LOWER SILESIA
Słowa kluczowe	truskawka, plonowanie, ceny, przychody
Key words	strawberry, yielding, prices, revenues
Abstrakt	Celem opracowania jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, który z czynników – cena sprzedaży czy wielkość plonu – ma decydujący wpływ na poziom uzyskiwanych przy­chodów w produkcji wybranych odmian truskawek deserowych w warunkach przyrodniczych i ekonomicznych Dolnego Śląska. Na podstawie wyników doświadczenia polowego realizowa­nego w latach 2011-2013 w Stacji Badawczo-Dydaktycznej w Samotworze pod Wrocławiem porównano pod względem wartości przychodów siedem odmian truskawki podzielonych na trzy grupy: odmiany wczesne (Flair, Rumba, Honeoye), odmiany średniowczesne (Polka, Sonata) i odmiany późne (Salsa, Florence) przy trzech poziomach cen za owoce: cenie minimalnej, średniej i maksymalnej dla każdego terminu zbioru. Wartość przychodów determinowana była w największym stopniu przez poziom uzyskiwanych plonów, a rozkład zbiorów nie był optymalny w stosunku do rozkładu cen. Najkorzystniejsze wartości przychodów uzyskiwano z tych odmian, które odznaczały się wysokimi plonami, a ich zbiory w największym stopniu przypadały na okres zwyżki cenowej. Były to odmiany Salsa i Polka, które z tego punktu widzenia powinny być rekomendowane do uprawy w warunkach przyrodniczych i ekonomicznych Dolnego Śląska.
Abstract	The aim of this study was to compare the production of seven strawberry cultivars at different ripening periods. This was conducted on the background of changing prices and finding the best cultivars in the natural and economic conditions of Lower Silesia. The experiment was conducted in 2011-2013, at the Research Station in Samotwór. Seven strawberry cultivars were divided into three groups based on ripening periods: early (Flair, Rumba , Honeoye), middle (Polka, Sonata) and late cultivars (Salsa, Florence). A comparison of the different cultivars in terms of their value of production was carried out at three price levels for fruit: the minimum, average and maximum price for each harvest date. The highest yield was observed in the following cultivars: Polka and Salsa, and the lowest for Rumba and Flair. Production value was determined to the greatest extent by the level of the obtained yield. However, the distribution of the harvest was not optimal in relation to price distribution. The Salsa and Polka cultivars should be recommended for cultivation in the natural and economic conditions of Lower Silesia as they showed the highest yields and values of income.
Cytowanie	Gudarowska E., Sosna I., Szewczuk A., Szuk T. (2014) Wpływ ceny sprzedaży i poziomu plonowania wybranych odmian truskawek na uzyskiwane przychody w warunkach Dolnego Śląska.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 188-196
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s188.pdf
HTML	wersja html

Autor	Lidia Gunerka, Wioletta Wróblewska,
Tytuł	Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012
Title	THE INFLUENCE OF PRICE VOLATILITY OF CUT FLOWERS AND MEANS OF PRODUCTION ON THE ECONOMIC SITUATION OF FLOWER PRODUCERS IN POLAND IN THE YEARS 2003-2012
Słowa kluczowe	cena, kwiaty cięte, środki produkcji
Key words	price, cut flowers, means of production
Abstrakt	W artykule dokonano oceny zmienności cen kwiatów ciętych w Polsce w latach 2003-2012 na tle zmian płac oraz cen wybranych środków produkcji. Ustalono, że istniał ścisły związek pomiędzy zmianami cen kwiatów oraz płac i środków produkcji. Za pomocą ekwiwalentów na­turalnych określono ogólne zmiany sytuacji ekonomicznej producentów w analizowanych latach. Analizę zmienności cen przeprowadzono w oparciu o podstawowe mierniki statystyczne, tj. średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, indeksy jednopodstawowe i łańcuchowe oraz przeanalizowano tempo średniorocznych zmian cen w badanym okresie, wyko­rzystując linię tendencji określoną metodą najmniejszych kwadratów. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że ceny kwiatów i środków produkcji w badanym okresie systematycznie wzrastały. Jednak tempo wzrostu cen środków produkcji było szybsze niż cen kwiatów. W analizowanym okresie w najkorzystniejszej sytuacji ekonomicznej byli producenci róż.
Abstract	An analysis of price volatility of cut flowers in Poland in the years 2003-2012 was conducted. The change of wage and prices of chosen means of production was considered. A correlation was observed between flower price changes and the wages and prices of means of production. An analysis was carried out into the variability of prices. Statistic parameters such as standard deviation, ratio of variability, one-basic indices, chain and rate of mid-year price changes were used. The results of the research indicate that the prices of cut flowers and means of production grew systematically in the investigated period. Means of production prices increased at a greater pace than flower prices.
Cytowanie	Gunerka L., Wróblewska W. (2014) Wpływ zmienności cen kwiatów ciętych i środków produkcji na sytuację ekonomiczną producentów kwiatów w Polsce w latach 2003-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 197-204
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s197.pdf
HTML	wersja html