Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 2017 104 (1)

Autor	Justyna Góral, Włodzimierz Rembisz,
Tytuł	Produkcja w rolnictwie w kontekście ochrony środowiska
Title	PRODUCTION IN AGRICULTURE IN THE CONTEXT OF ENVIRONMENTAL PROTECTION
Słowa kluczowe	produkcja rolna, środowisko, zrównoważona intensyfikacja, indeks produktywności uwzględniający aspekty środowiskowe
Key words	agriculture production, environment, sustainable intensification, Environmentally Adjusted Total Factor Productivity
Abstrakt	Głównym celem pracy było pokazanie konieczności wkomponowania aspektów środowiskowych do teorii produkcji w rolnictwie i pomiaru produktywności. Opracowanie ma charakter metodyczny i przeglądowy. Odnosi się do jednego z problemów współczesnej ekonomii – dylematu pomiędzy skalą gospodarowania zasobami środowiska a efektywnością alokacyjną w gospodarowaniu środowiskiem. W trosce o stan dóbr publicznych konieczny staje się wybór między industrialnym modelem rolnictwa a modelem rolnictwa społecznie zrównoważonego, przy czym ten ostatni staje się modelem wzorcowym. Autorzy przybliżyli zagadnienie produkcji integrowanej oraz zrównoważonej intensyfikacji. W pracy omówiono też nowsze podejście do dotychczasowych miar produktywności gospodarstw rolnych. Przedstawiono indeks produktywności uwzględniający aspekty środowiskowe (tzw. Environmentally Adjusted Total Factor Productivity). Obecnie rolnictwo europejskie kształtowane przez wspólną politykę rolną najpełniej w skali globalnej realizuje koncepcję intensyfikacji i zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie znajduje się na ścieżce rozwojowej pozwalającej na konwergencję obu tych koncepcji. Pożądane jest, aby na tę samą ścieżkę wkroczyło również rolnictwo USA i Chin.
Abstract	The main goal of this work was to show the necessity of implementing enviromental aspects into existing agricultural productivity theories. The authors presented the issues of integral productivity and balanced intensification. A new approach to existing measures of farm productivity was discussed as well. Productivity index including environmental aspects (so called Environmentally Adjusted Total Factor Productivity) was showed. European farming, formed by the Common Agricultural Policy, currently implements the ideas of intensification and balanced progress most effectively. At the same time, it is on the development path enabling convergence of these two ideas.
Cytowanie	Góral J., Rembisz W. (2017) Produkcja w rolnictwie w kontekście ochrony środowiska.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 7-21
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s7.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.1

Autor	Adam Ambroziak,
Tytuł	Wpływ embarga Federacji Rosyjskiej na eksport jabłek z Polski w latach 2004-2015
Title	THE IMPACT OF RUSSIAN FEDERATION’S EMBARGOON EXPORTS OF APPLES FROM POLAND IN 2004-2015
Słowa kluczowe	embargo, eksport, import, Polska, Federacja Rosyjska, jabłka
Key words	embargo, export, import, Poland, Russian Federation, apples
Abstrakt	W sierpniu 2014 r. Federacja Rosyjska nałożyła embargo na przywóz wielu artykułów rolno-spożywczych m.in. z państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym z Polski. W przypadku Polski było to drugie embargo nałożone po akcesji do Unii Europejskiej. Celem badania była ocena konsekwencji nałożenia przez Federację Rosyjską zakazów importu z Polski jednego z istotniejszych artykułów rolno-spożywczych – jabłek w latach 2004-2015. W badaniu określono zmianę struktury geograficznej polskiego eksportu jabłek i pozycję konkurencyjną na tle innych państw członkowskich (wskaźniki przewagi komparatywnej (RCA) oraz indeks przewagi w handlu Lafaya). W okresie pierwszego embarga nie było konieczności poszukiwania rynków zbytu poza Rosją w sytuacji braku problemów z reeksportem poprzez inne kraje (w tym przede wszystkim Litwę). W okresie drugiego embarga rosyjskiego zakaz dotyczył całej UE, co ograniczało możliwość reeksportu przez państwa unijne. W konsekwencji Polska szukała nowych rynków zbytu, w tym na jednolity rynek europejski.
Abstract	In August 2014 the Russian Federation introduced a ban on imports of manyfood and agricultural products from the European Union member states,including Poland. It was the second embargo imposed on Poland after itsaccession to the European Union. The aim of the study is to assess theconsequences of measures adopted by the Russian Federation to restrictimports of apples, one of the most important agri-food products, in2004-2015. During the recent embargo, Poland did not limit itself, as ithad been the case during the first ban in 2006-2008, to redirectingexports to Russia via Lithuania, Belarus and Ukraine, but it looked fornew markets, including the EU single market.
Cytowanie	Ambroziak A. (2017) Wpływ embarga Federacji Rosyjskiej na eksport jabłek z Polski w latach 2004-2015.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 22-38
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s22.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.2

Autor	Adam Kupczyk, Joanna Mączyńska, Michał Sikora, Karol Tucki, Tomasz Żelaziński,
Tytuł	Stan i perspektywy oraz uwarunkowania prawne funkcjonowania sektorów biopaliw transportowych w Polsce
Title	SITUATION, PROSPECTS AND LEGAL CONDITIONS ASSOCIATED WITH FUNCTIONING OF THE TRANSPORT BIOFUELS SECTORS IN POLAND
Słowa kluczowe	biopaliwo transportowe, biokomponent, bioetanol, biodiesel, atrakcyjność sektora
Key words	transport biofiuel, bio-component, bioethanol, biodiesel, sector’s attractiveness
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono stan obecny oraz przyszłość sektorów biopaliw transportowych w Polsce. Ze względu na istotne znaczenie, jakie w tej roli odgrywają uwa­runkowania prawne, omówiono najważniejsze dyrektywy i ustawy wpływające na kształt omawianych sektorów. Metodą punktową, wielokryterialną M.E. Portera określono atrakcyjność krajowych sektorów biopaliw transportowych, tj. biodiesla i bioetanolu z surowców jadalnych (tzw. biopaliw 1. generacji) oraz bioetanolu z surowców niejadalnych – przede wszystkim lignocelulozy (biopaliwo 2. generacji). Wiele czynników występujących w makro- i mikrootoczeniu sektorów biopaliw 1. generacji powoduje, że ich atrakcyjność systematycznie maleje. Natomiast sektor bioetanolu 2. generacji, którego obecnie produkcja w Polsce nie występuje w skali przemysłowej, charakteryzuje się stosunkowo wysoką i rosnącą atrakcyjnością.
Abstract	The current state and the future of the biofuels for transport sectors in Poland were presented in the paper. Because of the importance of legal conditions, crucial directives and acts affecting the shape of these sectors were discussed. The scoring multicriteria M.E. Porter method was used to research attractiveness of the national biofuel sectors, i.e. the sectors of biodiesel and bioethanol produced from edible material (so-called first gene­ration biofuels) as well as the sector of bioethanol produced from inedible material, mainly from lignocellulose (so-called second generation biofuel). Various factors of macro- and microenvironment of first generation biofuels caused regular reduction of their attractiveness. However, the sector of second generation bioethanol, which is not produced at industrial scale in Poland now, is characterized by relatively high and growing attractiveness.
Cytowanie	Kupczyk A., Mączyńska J., Sikora M., Tucki K., Żelaziński T. (2017) Stan i perspektywy oraz uwarunkowania prawne funkcjonowania sektorów biopaliw transportowych w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 39-55
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s39.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.3

Autor	Joanna Kisielińska,
Tytuł	Ranking województw ze względu na potencjał rolnictwa
Title	RANKING VOIVODSHIPS MADE BECAUSE OF THE POTENTIAL OF AGRICULTURE
Słowa kluczowe	potencjał rolnictwa, metody porządkowania liniowego
Key words	agricultural potential, methods of linear ordering
Abstrakt	Celem badań było porównanie potencjału rolnictwa w województwach oraz ocena jego zmian w latach 2006 i 2014. Podstawą oceny były rankingi opracowane z wykorzystaniem wybranych metod porządkowania liniowego sporządzone ze względu na skuteczność i możliwości prowadzenia produkcji rolniczej, a nie na jej wielkość. Wykorzystując miarę podobieństwa rankingów wybrano dla obydwu lat najlepsze rankingi. Zmienne syntetyczne, na podstawie których je utworzono, wykorzystano następnie do wyodrębnienia klas typologicznych. Zaproponowano podział na pięć grup bazujący na średniej i odchyleniu standardowym.
Abstract	The aim of the research presented in the article was to compare the potential of agriculture in voivodships and to evaluate the changes in the potential in the period from 2006 to 2014. The evaluation was based on rankings prepared with the use of selected methods of linear ordering developed according to the effectiveness and potential of agricultural production, not its size. With the use of rankings similarity measure the best rankings were selected for both years. Synthetic variables they were based on were then used to distinguish typological classes. A division into five groups based on mean and standard deviation was proposed.
Cytowanie	Kisielińska J. (2017) Ranking województw ze względu na potencjał rolnictwa.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 56-71
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s56.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.4

Autor	Przemysław Szczuciński,
Tytuł	Czynniki i bariery rozwoju a peryferyjność województwa lubuskiego
Title	FACTORS AND BARRIERS OF DEVELOPMENT VERSUR PERIPHERALITY OF LUBUSKIE VOIVODESHIP
Słowa kluczowe	województwo lubuskie, region peryferyjny, rozwój społeczno-ekonomiczny, system osadniczy, infrastruktura, analiza statystyczna
Key words	Lubuskie Voivodeship, peripheral region, social and economic development, settlement system, infrastructure, statistical analysis
Abstrakt	Do podstawowych cech współczesnej gospodarki należą zróżnicowanie prze­strzenne i jej zmienność w czasie. Obserwuje się, że jedne regiony i kraje rozwijają się szyb­ciej, inne wolniej. Ramy teoretyczne badania ich rozwoju określa koncepcja peryferyjności regionalnej. Nawiązując do tej koncepcji, w artykule poddano ocenie możliwości rozwoju województwa lubuskiego. W badaniach empirycznych uwzględniono 39 wskaźników diagnostycznych opisujących następujące grupy uwarunkowań: położenie geograficzne i system osadniczy, gospodarkę i jej strukturę, czynniki demograficzno-społeczne, infrastrukturę regionu. Wykorzystując dane za 2014 rok, przeprowadzono analizę rozwoju województwa na tle gospodarki polskiej z uwzględnieniem wybranych aspektów rozwoju obszarów wiejskich. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że w wielu przypadkach województwo lubuskie charakteryzują procesy typowe dla regionów peryferyjnych.
Abstract	The basic features of the contemporary economy include spatial diversity and its variation in time. It can be observed that some regions and countries develop faster and others slower. The theoretical framework of research into their development is specified by the concept of regional peripherality. In line with this concept, the possibi­lities for development of Lubuskie Voivodeship were assessed in the article. There were 39 diagnostic indicators considered in empirical research, describing the following groups of determinants: geographical location and settlement system, economy and its structure, demographical and social factors as well as infrastructure of the region. With the use of the data for 2014, the analysis of the voivodeship development was carried out in relation to Polish economy. Selected aspects of development of rural areas were considered. The results of the research indicate that Lubuskie Voivodeship is in many cases characterized by processes typical for peripheral regions.
Cytowanie	Szczuciński P. (2017) Czynniki i bariery rozwoju a peryferyjność województwa lubuskiego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 72-82
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s72.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.5

Autor	Piotr Kułyk, Mariola Michałowska,
Tytuł	Uwarunkowania i kierunki zmian w spożyciu żywności w województwie lubuskim
Title	CONDITIONS AND TRENDS IN FOOD CONSUMPTION IN LUBUSKIE VOIVODESHIP
Słowa kluczowe	spożycie żywności, żywność, tendencje spożycia, konsument, zdrowie, prawidłowe żywienie, styl życia, dochody, wydatki, gospodarstwo domowe
Key words	food consumption, food, consumption trends, consumer, health, proper nutrition, lifestyle, income, food expenditure, household
Abstrakt	W artykule przedstawiono poziom i strukturę spożycia żywności w Polsce oraz w poszczególnych województwach, ze szczególnym uwzględnieniem województwa lubuskiego. Ponadto ukazano przyczyny zmian spożycia żywności. Głównym celem opracowania było dokonanie oceny tendencji w spożyciu żywności w województwie lubuskim na tle zmian wzorca wyżywienia w Polsce. Z przeprowadzonych wśród mieszkańców województwa lubuskiego badań wynika, że większość respondentów dokonywała zakupów żywności biorąc pod uwagę czynniki ekonomiczne. Natomiast wśród najczęściej spożywanych przez nich produktów znalazły się na pierwszym miejscu produkty piekarniczo-cukiernicze, na drugim produkty pochodzenia zwierzęcego, tj. mięso i wędliny, mleko i jego przetwory zaś uplasowały się odpowiednio na trzecim i czwartym miejscu. Spożycie warzyw wskazywało dwóch na trzech badanych. Dla ankietowanych bezpieczeństwo żywności miało największe znaczenie przy kupowaniu żywności.
Abstract	The problem of consumer behavior in the food market is of interest to a variety of scientific disciplines, includ­ing sciences such as economics, psychology, sociology and management. The key issue in the decision-making process made by every person in the field of food consumption is the choice of proper nutrition, which seems difficult. The paper presents the level and the structure of food consumption in Poland as well as in individual provinces, with particular emphasis on Lubuskie voivodeship. Moreover, the causes of the change in food intake are shown. The main objective of the study is to assess the trends in food consumption in Lubuskie voivodeship against the changes in the pattern of food consumption in Poland. The study among inhabitants of the Lubuskie voivodeship shows that the majority of respondents purchase food taking economic factors into account. Among the most frequently consumed products are bakery and confectionery products, followed by products of animal origin, i.e. meat and meat products, whereas milk and dairy products are ranked third and fourth respectively. Two out of three respondents claim to consume vegetables. It should be noted that for the surveyed food safety is of paramount importance when buying food.
Cytowanie	Kułyk P., Michałowska M. (2017) Uwarunkowania i kierunki zmian w spożyciu żywności w województwie lubuskim.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 83-94
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s83.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.6

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki,
Tytuł	Determinanty zakupu oraz postrzeganie czynników ryzyka i bezpieczeństwa zdrowotnego owoców i warzyw wśród studentów warszawskich uczelni
Title	PURCHASE DETERMINANTS AND THE PERCEPTION OF RISK AND HEALTH SAFETY FACTORS IN FRUITS AND VEGETABLES CONSUMPTION AMONG STUDENTS OF WARSAW UNIVERSITIES
Słowa kluczowe	owoce, warzywa, jakość, bezpieczeństwo zdrowotne, studenci
Key words	fruits, vegetables, quality, health safety, students
Abstrakt	Celem badań było poznanie czynników decyzyjnych w procesie zakupu owoców i warzyw oraz analiza postrzegania czynników zagrożenia i bezpieczeństwa zdrowotnego w ich konsumpcji w zależności od płci, kierunku i stopnia studiów wybranej grupy studentów warszawskich uczelni. Badaną populację stanowili studenci kierunku ogrodnictwo i kierunków związanych z żywieniem i dietetyką SGGW, jako kierunków dostarczających wiedzy z zakresu szeroko rozumianej jakości i bezpieczeństwa żywności oraz innych warszawskich uczelni. Analizowano znaczenie owoców i warzyw w ich codziennej diecie oraz częstość spożycia, wagę poszczególnych charakterystyk produktu wpływających na decyzje zakupowe, a także wagę czynników ryzyka i czynników bezpieczeństwa. Wykazano, że kierunek studiów miał wpływ na czynniki decyzyjne oraz na postrzeganie przez studentów problemu zagrożeń w konsumpcji owoców i warzyw, większy niż płeć.
Abstract	The aim of the study was to evaluate the purchase determinants and to analyze the perception of risk and health safety factors of fruits and vegetables consumption according to gender as well as the field and degree of studies of a selected group of students. The survey involved students of the Faculty of Horticulture and faculties related to nutrition and dietetics at WULS-SGGW, as the faculties provide wide knowledge of food quality and safety, and students of other universities in Warsaw. The importance of fruits and vegetables in the students’ daily diets and the consumption frequency, the significance of products’ individual characteristics affecting purchasing decisions as well as the importance of risk and safety factors were analyzed. It was shown that the field of study has a greater impact on decisive factors and the students’ perception of the risk from the fruits and vegetables consumption than gender.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D. (2017) Determinanty zakupu oraz postrzeganie czynników ryzyka i bezpieczeństwa zdrowotnego owoców i warzyw wśród studentów warszawskich uczelni.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 95-109
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s95.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.7

Autor	Michał Figura,
Tytuł	Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce
Title	ECONOMIC AND FINANCIAL RESULTS OF FARMS WITH FIELD CROPS AGAINST FARMS FOCUSED ON THE REMAINING CROPS AND THE TOTAL FARMS IN POLAND BASED ON POLISH FADN DATA
Słowa kluczowe	typ rolniczy, produkcja roślinna, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego
Key words	type of farming, crops production, family farm income
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowano wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw rolnych nastawionych na uprawę roślin polowych na tle gospodarstw ukierunkowanych na pozostałą produkcję roślinną (uprawy ogrodnicze, uprawy trwałe) oraz gospodarstw ogółem w Polsce. Podstawę badań stanowiły dane z lat 2013-2014 zebrane w ramach Polskiego FADN. Wykazano, że gospodarstwa, w których dominujący udział w wartości produkcji ogółem stanowi uprawa roślin polowych (głównie zbóż i rzepaku), odznaczały się średnio o około 20% wyższym dochodem niż gospodarstwa ogółem. Pod względem dochodu dominowały gospodarstwa ogrodnicze przy zaobserwowanym zróżnicowaniu regionalnym. Gospodarstwa ogrodnicze cechowała stosunkowo niewielka wartość pozyskanych dopłat, które w pozostałych typach roślinnych oraz gospodarstwach ogółem wywierały znaczący wpływ na uzyskane dochody.
Abstract	The paper presents the results of economic and financial farms focused on the cultivation of field crops against farms targeted for the remainder of plant production (horticulture, permanent crops), and the total households in Po­land. The basis of the study were data from the 2013 and 2014 year collected in these farms, under a system of Polish FADN. It has been shown that the holding in which the dominant share in the total production is the cultivation of field crops (mainly cereals and rape) were characterized by an average of approx. 20% higher income than households in general. In terms of income, however, is dominated by horticultural holdings. There are in this issue are some dif­ferences depending on the region FADN. Among the types of productive horticultural holdings are characterized by relatively low value obtained subsidies that in other types of vegetable farms and in general they have a significant impact on earned income. If the payments stopped functioning farm with permanent crops in the region of Pomerania and Masuria did not have to exist.
Cytowanie	Figura M. (2017) Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 110-120
Pełny tekst	RNR_2017_n1_s110.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.1.8