Gospodarowanie wspólnym zasobem na przykładzie wybranych wspólnot gruntowych w Polsce

Słowa kluczowe

wspólnoty gruntowe wspólnoty leśne wspólne zasoby uwłaszczenie chłopów zarządzanie wspólnymi zasobami

Key words

land communities common forest commons end to landlordism governance of commons

Streszczenie

Celem artykułu jest rozpoznanie i ocena sposobu zarządzania wspólnymi zasobami na przykładzie wybranych wspólnot gruntowych w Polsce na tle rozwiązań proponowanych przez teorię wyboru publicznego. Z analizy zasad, którymi kierują się badane wspólnoty w praktyce, wynika, że są one zgodne z kilkoma zasadami postulowanymi przez Elinor Ostrom, mianowicie z zasadą ściśle ograniczonych granic wykorzystania zasobu, adaptacją zasad wykorzystania zasobu do lokalnych warunków, włączeniem w decyzje dotyczące wspólnoty większości użytkowników, monitorowania efektywnego wykorzystania zasobów, poczucia wspólnoty. W badanych dwóch wspólnotach są określone zasady wykorzystania zasobu (drewna) przez członków wspólnoty, a monitorowaniem wykorzystania zasobów zajmują się komisje leśne. Wielu członków wspólnoty jest zaangażowanych w pracę różnych organów wspólnoty i może realnie wpływać na jej bieżące funkcjonowanie. Poczucie wspólnoty jest budowane poprzez bieżące działania. Bez poczucia wspólnoty obie istniałby tylko formalnie jak tysiące innych wspólnot w kraju.

Abstract

The aim of the paper is to recognise and evaluate models of governance of commons by land communities in Poland on the example of two active communities. The evaluation was carried out from the perspective of public choice theory. The analysis showed that examined communities adopted some Elinor Ostrom’s solutions for good governance of the commons like boundaries on using the commons, adjusting rules of using to the local circumstan­ces, involvement majority of co-owners in governance, effective monitoring of using, sense of community. In both examined land communities, the rules of using the commons are worked out and the special internal commissions are responsible for monitoring of the owners behaviours against commons. Many members of communities are involved in governance and current management. The sense of community is build by current activity. Without the sense of community these two communities would exist only formally like thousands of communities in the country.