Poziom świadomości konsumentów w zakresie terroryzmu żywnościowegojako przykład współczesnego zagrożenia dla przemysłu rolno-spożywczego

Paulina L. Wiza1, Dawid Jabkowski2, Norbert Szalaty3
1, 2, 3 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
https://doi.org/10.22630/TIRR.2019.12.24
Wiza, Paulina L. (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu)
Jabkowski, Dawid; ORCID: 0000-0002-8315-136X (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu)
Szalaty, Norbert; ORCID: 0000-0002-3113-8323 (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu)
Poziom świadomości konsumentów w zakresie terroryzmu żywnościowegojako przykład współczesnego zagrożenia dla przemysłu rolno-spożywczego
The level of consumer awareness in the field of food terrorism as an example of the modern threat to the agri-food industry
Turystyka i Rozwój Regionalny, 2019, vol., nr 12, s. 115-127

Słowa kluczowe

terroryzm żywnościowy bezpieczeństwo żywności przemysł spożywczy nowe zagrożenia

Key words

food terrorism food safety food industry new threats

Streszczenie

Celem artykułu było zaprezentowanie świadomości konsumentów z zakresu terroryzmu żywnościowego jako nowego zagrożenia w przemyśle spożywczym. Terroryzm żywnościowy to nowe zjawisko, które w XXI wieku stanowi wyzwanie dla przemysłu spożywczego. Polega na celowym skażeniu żywności przy wykorzystaniu substancji biologicznych, chemicznych i fizycznych. Na każdym etapie produkcji żywności może dojść do intencjonalnego skażenia żywności. Do zrealizowania celu zastosowano badania ankietowe, które zostały przeprowadzone z wykorzystaniem portalu internetowego. W badaniach wzięło udział 120 respondentów z Wielkopolski. Na podstawie literatury przedmiotu oraz przeprowadzonych badań ankietowych stwierdzono, iż konsumenci nie są w pełni świadomi, że żywność może być celem ataku terrorystów. Według badanych osób, terroryzm żywnościowy ma charakter globalny i może wystąpić na każdym etapie łańcucha żywnościowego. Z racji, że terroryzm żywnościowy jest zjawiskiem nowym w gospodarce, metody wykorzystywane przez terrorystów oraz potencjalne skutki zagrożenia nie są do końca znane.

Abstract

The aim of the article was to present consumer awareness in the field of food terrorism as a new threat in the food industry. Food terrorism is a new phenomenon, which in the XXI century is a challenge for the food industry. It consists in intentional contamination of food with the use of biological, chemical and physical substances. At every stage of food production may be to intentional contamination. The article attempts to discuss the phenomenon of food terrorism and consumer awareness in the field of food terrorism. In order to carry out surveys, which were carried out using the internet portal. 120 respondents from all of Wielkopolska participated in the research. Based on literature data and surveys, it was found that consumers are not fully aware that food can be the target of a terrorist attack. According to the surveyed, food terrorism is global and can occur at every stage of the food chain. Due to the fact that food terrorism is a new phenomenon in the economy, the methods used by terrorists and the potential effects of the threat are not fully known.

Cytowania

  1. Badrie N. et al.: Public awareness and perception to bio/food terrorism in Trinidad, West Indies, „Internet Journal of Food Safety” 2005, vol. 7, s. 1-3.
  2. Berkowicz S.M.: Eco-Terrorism/Enviro-Terrorism: Background, Prospects, Countermeasures, (in:) H. Alpas, S.M. Berkowicz, I. Ermakova (eds.): Environmental Security and Ecoterrorism. Springer Science + Business Media, Dordrecht 2011, s. 15-30.
  3. Borkowski R.: Terroryzm jako patologia społeczna. Terroryzm a broń masowego rażenia. Diagnoza, poglądy, wnioski (Terrorism as a social pathology. Terrorism and weapons of mass destruction. Diagnosis, opinions, conclusions), AON Scientific Journals 2003, 1(50), s. 73-79.
  4. Borrelli J.V.: Bioterrorism: Prevention, Preparedness and Protection. Nova Publishers, New York 2006, s. 8.
  5. BRC: BRC Global Standard for Food Safety. Issue 6, British Reatail Consortium, TSO, London 2011.
  6. Brunert S., Delvenne P., Claisse F.: Food Chain Security and Vulnerability, (w:) Alpas H., Cirakoglu B. (eds.), Food Chain Security. Springer Science+Business Media B.V., Dordrecht 2010, s. 11-22.
  7. Caldas M.M., Perz S.: Agro-terrorism? The causes and consequences of the appearance of witch’s broom disease in cocoa plantations of southern Bahia, Geoforum 2013, vol. 47, s. 147-157.
  8. Cartmell D.D., Ashlok M.A., Leising J.G.: Agroterrorism. Implications For Effective Crisis Management in Agricultural Communication, (in:) Proceedings of the 31th Annual National Agricultural Educa tion Research Conference, May 27-28. Department of Agricultural Education, St. Louis 2004, s. 144-153.
  9. Carus W.S.: Bioterrorism and biocrimes. The Illicit Use of Biological Agents Since 1990, Washington. National Defense University. The Minerva Group. Inc. Washington DC 2001, s. 3
  10. CDC: Emergency Preparadness and Response, U.S. Centers for Disease Control and Prevention, www.emergency.cdc.gov (dostęp: 10.08.2016).
  11. Chomiczewski K.: Zagrożenie bioterroryzmem (Risk of bioterrorism), „Przegląd Epidemiologiczny” 2003, 2, s. 349-353.
  12. Duda Z.: Bioterroryzm a bezpieczeństwo żywności (Bioterrorism and food safety), „Przemysł Spożywczy” 2002, 12, s. 16.
  13. Food Safety and Inspection Service: Guide to Developing a food defense plan for warehouse and distribution centers, USDA, FSIS 2008, www.fsis.usda.gov (dostęp: 3.11.2016).
  14. Foxell J.W.: The terrorist threat to U.S. food security, „American Policy Foreign Interest” 2003, 2(25), s. 99-126.
  15. Gilpen J.L. Jr. et al.: Agriculture Emergencies: A primer for first responders. „Biosecurity and Bioterrorism” 2009, nr 7(2), s. 187-198.
  16. Gleick P.H.: Water and terrorism, „Water Policy” 2006, vol. 8, s. 481-503.
  17. Govern K.H.: Agroterrorism and Ecoterrorism: A Survey of Indo-American Approaches Under Law and Policy to Prevent and Defend Against These Potential Threats Ahead. Florida Coastal Law Review 2009, nr 10, s. 223-261.
  18. Herrmann J.A.: Agricultural terrorism: the US perspective, (in:) Ecosystem Health and Sustainable Agriculture. Norrgren, L., Levengood. J. (ed.), Uppsala University Press. Uppsala 2011, s. 338-348.
  19. Hoffman B.: Inside Terrorism. Columbia University Press, New York 2006, 43.
  20. Holt T.J., Freilich J.D., Chermak S.M.: Exploring the Subculture of Ideologically Motivated Cyber-Attackers. „Journal of Contemporary Criminal Justice” 2017, 33(3), s. 212-233.
  21. IFS Food. Standard for auditing of quality and food safety of food products 2012, Version 6.
  22. Kharlamova G.: Ecoterrorism: An Ecological-Economic Convergence, (in:) Alpas, H., Berkowicz, S.M., Ermakova I. (eds.): Environmental Security and Ecoterrorism, Springer Science + Business Media, Dordrecht 2011, s. 31-37.
  23. Kharlamova G.: Ecoterrorism: An Ecological-Economic Convergence, (in:) Buell L.: What is called ecoterrorism. Gramma: „Journal of Theory and Criticism” 2009, nr 16, s. 153-166.
  24. Kircher A.: Call for Help – Defending the Food Supply, „Domestic Preparedness Journal” 2014, vol. 10, issue 1, s. 5-6.
  25. Klietmann W.E., Ruoft K.L.: Bioterrorism: Implications for the Clinical Microbiologists, „Clinical Microbiology Review” 2001, nr 14(2), s. 364-381.
  26. Knutsson R. et al.: Accidental and deliberate microbiological contamination in the feed and food chains - How biotraceability may improve the response to bioterrorism, „International Journal of Food Microbiology” 2011, vol. 145, suppl. 1, s. 123-128.
  27. Linacre N.A., Koo В., Rosegrant M.W., Msangi S., Falck-Zepeda J., Gaskell J., Komen J., Cohen M.J. and Birner R.: Security analysis for agroterrorism: applying the threat, vulnerability, consequence framework to developing countries. EPT Discussion Paper 138. International Food Policy Research Institute, Washington 2005.
  28. Long D.: Ecoterrorism. Facts on File Inc., New York 2004, s. 2-3.
  29. Lorenzen C.L.: Food Defense: Protecting the Food Supply from Intentional Harm, University of Missouri Exension 2008, www.extension.missouri.edu (dostęp: 3.11.2016).
  30. Manning L., Baines R.N., Chadd S.A.: Deliberate contamination of the food supply chain, „British Food Journal” 2005, vol. 107, issue 4, s. 225-245.
  31. Meinhardt P.L.: Water and Bioterrorism: Preparing for the Potential Threat to U.S. Water Supplies and Public Health. Annual Review of Public Health 2005, vol. 26, s. 213-237.
  32. Merari A.: Terrorism as a Strategy of Insurgency, „Terrorism and Political Violence” 1993, nr 5(4), s. 213-251.
  33. Monke J.: Agroterrorism: Threats and Preparedness, CRS Report on Congress. Congressional Reserch Service 2007,www.fas.org/sgp/crs/terror/ RL32521.pdf (dostęp: 23.07.2019).
  34. Morse S.S.: Biological and chemical terrorism, „Technology in Society” 2003, vol. 25, s. 557-563.
  35. Nwoko K.C.: Food Terrorism in Nigeria: Fears, Possibilites and Action, „Journal of Politics and Law” 2011, nr 4(1), s. 159-165.
  36. PAS 96:2014. Guide to protecting and defending food and drink from deliberate attack. The British Standards Institution 2014, www.food.gov.uk/sites/default/files/pas96-2014-food-drink-protection-guide.pdf (dostęp: 3.12.2014).
  37. Pavlin J.A., Witt C.J., Noah D.L., Timoney P.J.: Bioterrorism and Equids, „Clinical Techniques in Equine Practice” 2002, 1(2), June, s. 109-115.
  38. Reich P.C.: Law, Policy, and Technology: Cyberterrorism, Information Warfare, and Internet Immobilization: Cyberterrorism, Information Warfare, and Internet Immobilization. Hershey, PA: Information Science Reference 2012, s. 354.
  39. Rożej A.: Terroryzm jako zagrożenie współczesnego bezpieczeństwa (Terrorism as a threat to today’s security), „Scientific Journals of the Siedlce University of Natural Sciences and Humanities” 2013, 99, s. 293-306.
  40. Schneider R.G. et al.: Agroterrorism in the U. S.: An Overview 2014, https://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/FS/FS12600.pdf (dostęp: 23.07.2019).
  41. SecuFood: Security of Food Supply Chain 2010, www.secufood.unicamus.it (dostęp: 15.08.2016).
  42. Sekheta, M.A.F. et al.: Terrorist threats to Food and Water Supplies and the Role of HACCP implementation as One of the Major Effective and Preventive Measures, „Internet Journal of Food Safety” 2006, vol. 8, s. 30-34.
  43. WHO: Terrorist Threats to Food. Guidance for Establishing and Strenthening Prevention and Response Systems. Food Safety Issues Series. World Health Organization, Geneva 2002, s. 4-8.
  44. WHO: Terrorist Threats to Food. Guidance for Establishing and Strenthening Prevention and Response Systems. Food Safety Issues Series. World Health Organization. Geneva 2008, s. 8.
  45. Wallce C.A., Sperber W.H., Mortimore S.E.: Food Safety for the 21st Century. Managing HACCP and Food Safety Throughout the Global Food Chain, John Willey & Sons Ltd., Chichester, Oxford 2011, s. 126.
  46. Wiśniewska M.: Systemowe zarządzanie obroną żywności i przed terroryzmem (Systemic management of the protection of food against terrorism), Publishing House of the Gdansk University, Gdańsk 2016.
  47. Zawojska A.: Ekonomiczne motywy i skutki agroterroryzmu (Economic motives behind and consequences of agro-terrorism), Scientific Yearbooks of the Warsaw University of Life Sciences 2011, XII (5), s. 76-81.