Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 2019 (126)

Autor	Elwira Brodnicka,
Tytuł	Rozwój polskiego winiarstwa w latach 2000–2017
Title	The development of Polish winemaking in 2000–2017
Słowa kluczowe	winnice w Polsce, winiarstwo w Polsce, uprawa winorośli
Key words	vineyards in Poland, winemaking in Poland, viticulture
Abstrakt	W artykule przedstawiono historie polskiego winiarstwa. Na podstawie danych zawartych w raportach Agencji Rynku Rolnego przedstawiono kształtowanie się liczby winnic oraz powierzchni upraw winorośli i zbioru winogron w latach 2009–2018. Dane z portalu winogrodnicy.pl posłużyły do scharakteryzowania liczby winnic wraz z ich lokalizacją oraz powierzchnią. Z przeprowadzonej analizy wynika, że polskie winiarstwo od ponad 20 lat przeżywa odrodzenie. Obserwuje się znaczący wzrost liczby winnic wraz z areałem upraw. Zmieniające się warunki klimatyczne w Polsce umożliwiają producentom wina uprawę winorośli na terenie prawie całego kraju, czego potwierdzeniem jest wzrost powierzchni plantacji w większości województw.
Abstract	The article presents the history of Polish viticulture. Based on the data contained in reports of the Agricultural Market Agency (Agencja Rynku Rolnego), the number of vineyards and the areas under vines and grape harvest were presented in 2009–2018. The data from the portal www.winogrodnicy.pl served to characterize the number of vineyards with their location and area. The analysis shows that Polish viticulture has been experiencing a revival for over 20 years. There is a significant increase in both the number of vineyards and the crop area. The changing climatic conditions in Poland allow wine producers to grow vines almost all over the country, which is confirmed by the increase in the plantation area in most of the voivodeship.
Cytowanie	Brodnicka E. (2019) Rozwój polskiego winiarstwa w latach 2000–2017.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 5-16
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s5.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.6

Autor	Dawid Bródka, Andrzej Jędruchniewicz,
Tytuł	Model obiegu okrężnego z punktu widzenia teorii kapitału szkoły austriackiej
Title	Circular flow model from the point of view of the capital theory of Austrian School
Słowa kluczowe	szkoła austriacka, teoria kapitału, model obiegu okrężnego, model struktury produkcji
Key words	Austrian School, theory of capital, circular fl ow model, structure of production model
Abstrakt	Celem artykułu była ocena modelu obiegu okrężnego z punktu widzenia teorii austriackiej szkoły ekonomii. W artykule omówiono teorię kapitału i model struktury produkcji tej szkoły. Omawiane zagadnienia odniesiono do modelu obiegu okrężnego, który dominuje w głównym nurcie ekonomii. Model ten jest krytykowany przez szkołę austriacką z powodu zbyt dużych uproszczeń. Główne zarzuty dotyczą pominięcia: twórczej natury działania ludzkiego, problemów niedoskonałej wiedzy i przedsiębiorczości, która związana jest z ryzykiem, roli czasu w działaniu i procesie produkcji, wertykalnego charakteru produkcji w gospodarce, powiązania oszczędności i inwestycji. Szkoła austriacka wskazuje również na zbyt daleko posuniętą w modelu obiegu okrężnego agregację kategorii ekonomicznych.
Abstract	The aim of the article was to assess the circular flow model from the point of view of the theory of the Austrian School. The article discusses the theory of capital and the production structure model of this school. The issues discussed were related to the circular flow model that dominates the mainstream of economics. This model is criticized by the Austrian School because of too much simplification. The main allegations relate to the omission of: the creative nature of human action, the problems of imperfect knowledge and entrepreneurship that is associated with risk, the role of time in action and the production process, the vertical nature of production in the economy, linking savings and investments. The Austrian School also points to the aggregation of economic categories going too far in the circular flow model.
Cytowanie	Bródka D., Jędruchniewicz A. (2019) Model obiegu okrężnego z punktu widzenia teorii kapitału szkoły austriackiej.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 17-28
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s17.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.7

Autor	Mariusz Chądrzyński, Kinga Gruziel, Monika Wyszomirska,
Tytuł	Polityka społeczna realizowana w gminie wiejskiej
Title	Social policy implemented in rural municipality
Słowa kluczowe	polityka społeczna, „Rodzina 500+”, bezrobocie, aktywność zawodowa, przyrost naturalny, dochody dyspozycyjne
Key words	social policy, “Family 500+”, unemployment, activity in the labour market, birth rate, disposable income
Abstrakt	Polityka społeczna ma na celu w głównej mierze minimalizowanie problemów społecznych, a zwłaszcza dysproporcji dochodowych zarówno między grupami zawodowymi, jak i w ujęciu regionalnym. Jednym z przyjętych zadań analizowanej polityki jest wsparcie finansowe udzielane gospodarstwom domowym między innymi przez zagwarantowanie im poczucia bezpieczeństwa, zwłaszcza w zakresie dochodów. Przedmiotem badań było oszacowanie skuteczności polityki społecznej realizowanej w Polsce na przykładzie gminy wiejskiej. W opracowaniu podjęto próbę wskazania wymiernych efektów wprowadzonego w Polsce instrumentu polityki społecznej, jakim jest program „Rodzina 500+”. Wspiera on finansowo rodziny, polepszając ich sytuację materialną. Ponadto w założeniu jego twórców ma na celu poprawę współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce. Zauważalne są również niedoskonałości analizowanego instrumentu polityki społecznej, który negatywnie wpływa na sytuację zawodową ludności, w szczególności kobiet. Jednak w większości program „Rodzina 500+” jest oceniany pozytywnie przez jego beneficjentów. Na podstawie odpowiedzi ankietowanych nie można stwierdzić, że jego wprowadzenie przyczyni się do przyrostu urodzeń, a według respondentów koszty z tym związane mogą przyczyniać się do ograniczania współfinansowania obszarów życia równie pożądanych przez społeczeństwo (edukacja, ochrona zdrowia, infrastruktura publiczna).
Abstract	Social policy primarily aims to minimise social problems, in particular the issues concerning income disparities amongst professional groups as well as regionally. One of the adopted objectives of the analysed policy is the financial support for households, including guaranteeing a sense of security, especially in terms of income. The subject of the study was to assess the effectiveness of social policy implemented in Poland on the example of a rural municipality. The study attempts to indicate the measurable effects of a social policy instrument implemented in Poland, specifically the “Family 500+” programme. The programme supports families by improving their financial situation. In addition, according to its creators, the objective of the programme is to increase the birth rate in Poland. The imperfections of the analysed social policy instrument are also noticeable. It negatively affects the employment situation in the country, particularly for women. However, in most cases, the “Family 500+” programme is positively rated by the beneficiaries. Based on the results of the conducted study, it cannot be concluded that the “Family 500+” programme contributes to the increase in the birth rate, while the costs of its implementation may contribute to limiting the cofinancing of other areas of life, ones that are desired by the society to the same degree (education, health care, public infrastructure).
Cytowanie	Chądrzyński M., Gruziel K., Wyszomirska M. (2019) Polityka społeczna realizowana w gminie wiejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 29-39
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s29.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.8

Autor	Sylwester Kozak, Arkadiusz Weremczuk,
Tytuł	Evaluation of the crop insurance system in Poland
Title	Ewaluacja systemu ubezpieczenia upraw w Polsce
Słowa kluczowe	crop insurance, farms, budget subsidies
Key words	ubezpieczenie upraw, gospodarstwa rolne, dotacje budżetowe
Abstrakt	Crop insurance is one way to reduce the risk in agricultural production. The subsidy system used since 2006 aims to increase the area of crops insured against the risk of weather anomalies. The purpose of this study is to evaluate the functioning of the crop insurance system subsidized by the State Treasury. The results indicate that this system is not effective. Up to 2018, insurance covered about 3 million ha of crops, compared to about 7 million ha required by law. The sum of payments in the years 2008–2018 amounted to PLN 1.7 billion. The risks most often insured by farmers include: frosts and negative effects of wintering and periodically hail. The attractiveness of subsidized crop insurance is to be increased by increasing the subsidies for 2019 and 2020 to PLN 1.2 and 1.4 billion, respectively. The insufficient area of currently insured crops means that the premiums obtained by insurance companies are smaller than the claims paid, which means that the insurance contracts become deficit and can be withdrawn from the insurers’ offer.
Abstract	Ubezpieczenia upraw są jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka występującego w produkcji rolnej. System dopłat stosowany od 2006 roku ma na celu zwiększenie obszaru upraw ubezpieczonych od ryzyka związanego z anomaliami pogodowymi. Celem niniejszego opracowania jest ocena funkcjonowania systemu ubezpieczenia upraw dotowanych przez Skarb Państwa. Wyniki badania wskazują, że system ten nie jest efektywny. Do 2018 roku ubezpieczeniem obejmowano około 3 mln ha upraw, w porównaniu do około 7 mln ha ustawowo wymaganych. Suma dopłat w latach 2008–2018 wyniosła 1,7 mld zł. Do najczęściej ubezpieczanych przez rolników rodzajów ryzyka należą przymrozki i ujemne skutki przezimowania oraz okresowo grad. Zwiększeniu atrakcyjności dotowanych ubezpieczeń upraw ma służyć zwiększenie dotacji na lata 2019 i 2020 do odpowiednio 1,2 i 1,4 mld zł. Niewystarczająca powierzchnia aktualnie ubezpieczonych upraw sprawia, że pozyskiwane przez zakłady ubezpieczeń składki są mniejsze od wypłacanych odszkodowań, co powoduje, że ubezpieczenia te stają się deficytowe i mogą zostać wycofywane z oferty ubezpieczycieli.
Cytowanie	Kozak S., Weremczuk A. (2019) Evaluation of the crop insurance system in Poland.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 41-52
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s41.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.9

Autor	Marcin Dudziński, Ewa Wasilewska,
Tytuł	Application of conjoint analysis in the study of the wine consumers’ preferences
Title	Zastosowanie conjoint analysis w badaniu preferencji konsumentów wina
Słowa kluczowe	preferences analysis, consumer, conjoint analysis, wine
Key words	analiza preferencji, konsument, conjoint analysis, wino
Abstrakt	In our paper, the results concerning the research devoted to wine consumers’ preferences, obtained with the use of method called the conjoint analysis, are presented. The basis for measurements of such the preferences is the utility function that enables to assign numerical characteristics to each of available variates. The conjoint analysis is a survey-based multivariate statistical technique where respondent has different objects at the disposal, each of which is determined by the chosen set of relevant attributes, taking the given values (levels), in order to give some information about the total preferences regarding these objects. The objective of our work is to gain the knowledge about the wine consumers’ preferences and, in particular, to establish what factors are vital for them when purchasing wine. We conduct a questionnaire survey based on a sample consisting of 248 randomly chosen respondents, declaring wine consumption. The collected sample has been divided into the female and male groups, as well as into the three age categories (18–35 years, 36–55 years and 56 years or more). In our study, we have stated that the price of wine is the most decisive factor when it comes to selection of the preferred sort of wine. The wine dryness and its color turn out to be the second and the third most significant factors regarding this choice, while the sort of wine and the number of awarded prizes or accolades are the least important factors for buying the specific kind of wine.
Abstract	W artykule przedstawiono wyniki badań preferencji konsumentów wina przy wykorzystaniu metody conjoint analysis, czyli addytywnego pomiaru łącznego. Podstawę pomiaru preferencji stanowi tu funkcja użyteczności, która umożliwia przypisanie charakterystyki liczbowej każdemu z dostępnych wariantów będących przedmiotem wyboru. Conjoint analysis jest jedną z metod wielowymiarowej analizy statystycznej. Opiera się ona na prezentacji respondentom zbioru obiektów (profilów produktów lub usług) opisanych wybranymi atrybutami, z których każdy przyjmuje określone wartości (poziomy), w celu uzyskania informacji o całkowitych preferencjach odnośnie tych obiektów. Celem opracowania było rozpoznanie preferencji konsumentów wina, w szczególności określenie, jakimi kryteriami kierują się oni, podejmując decyzję o zakupie wina. Przeprowadzono badania ankietowe przy wykorzystaniu kwestionariusza ankiety wśród 248 wybranych w sposób przypadkowy osób deklarujących spożywanie wina, w podziale na kobiety i mężczyzn oraz trzy grupy wiekowe (18–35 lat, 36–55 lat oraz 56 lat lub więcej). W wyniku analizy stwierdzono, że czynnikiem decydującym o wyborze wina jest dla konsumentów przede wszystkim cena. W dalszej kolejności konsumenci uwzględniają wytrawność wina i jego barwę. Najmniej ważnymi czynnikami okazały się rodzaj wina (spokojne, musujące) oraz to, czy wino było laureatem nagród lub wyróżnień.
Cytowanie	Dudziński M., Wasilewska E. (2019) Application of conjoint analysis in the study of the wine consumers’ preferences.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 53-68
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s53.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.10

Autor	Łukasz Grzęda, Michał Wielechowski,
Tytuł	Government expenditure and agriculture: changes in agri-orientation of the European Union countries
Title	Wydatki rządowe a rolnictwo – zmiany zorientowania na rolnictwo państw Unii Europejskiej
Słowa kluczowe	agriculture orientation index (AOI), central government expenditure on agriculture, agriculture share of GDP, European Union
Key words	wskaźnik zorientowania na rolnictwo (AOI), wydatki budżetu krajowego na rolnictwo, udział rolnictwa w PKB, Unia Europejska
Abstrakt	The aim of the paper is to evaluate the fluctuations of central government expenditure on agriculture, the agriculture share of GDP and the level of national economies orientation on agriculture in the European Union (EU) countries, divided into the elder EU democracies and the post-communist EU member states. In the study, the agricultural orientation index for central government expenditure (AOI) was calculated. The data came from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) and the World Bank. The analysis covered the period 2001–2016, due to the data availability. The results were presented mainly using Japanese candlestick charting. In most EU countries shrinking national expenditure on agriculture in relation to other spending categories were observed. That decrease was twice bigger in the elder EU democracies than in the post-communist countries although the first group of countries was spending on agriculture four times less. In almost all EU member states a reduction of more than 20% in the share of the agriculture in GDP creation was observed. The post-communist EU countries were more agri-oriented than the elder EU democracies. Taking into account the AOI levels, agriculture did not belong to top priority spending categories for EU national governments. The visible differences between the two country groups have roots in the postwar diverse economic development caused by political heritage. The performed research is comparative and should be treated as a contribution to future studies.
Abstract	Celem artykułu jest ocena wahań wydatków z krajowych budżetów centralnych na rolnictwo, udziału wartości dodanej rolnictwa w PKB oraz poziomu zorientowania gospodarek narodowych na rolnictwo w krajach Unii Europejskiej w podziale na dojrzałe demokracje oraz postkomunistyczne państwa członkowskie UE. W badaniu został obliczony wskaźnik orientacji rolniczej (AOI). Wykorzystano dane pochodzące z Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Banku Światowego. Badaniem został objęty okres 2001–2017 ze względu na dostępność danych. Wyniki zostały przedstawione głównie z wykorzystaniem metody świec japońskich. W większości krajów UE zaobserwowano zmniejszenie poziomu wydatków na rolnictwo w stosunku do innych kategorii krajowych wydatków publicznych. Spadek ten był dwukrotnie większy w dojrzałych demokracjach UE niż w krajach postkomunistycznych UE, chociaż pierwsza grupa krajów wydawała na rolnictwo cztery razy mniej. W prawie wszystkich państwach UE zaobserwowano zmniejszenie udziału rolnictwa w tworzeniu PKB, przeciętnie o ponad 20%. Postkomunistyczne kraje UE były bardziej zorientowane na rolnictwo niż dojrzałe demokracje UE. Biorąc pod uwagę poziomy AOI, rolnictwo nie należało do priorytetowej kategorii wydatków rządów krajowych UE. Widoczne różnice między dwiema analizowanymi grupami krajów mają swoje źródło w powojennym zróżnicowanym rozwoju gospodarczym będącym konsekwencją politycznej spuścizny. Przeprowadzone badanie ma charakter porównawczy i może stanowić przyczynek przyszłych badań
Cytowanie	Grzęda Ł., Wielechowski M. (2019) Government expenditure and agriculture: changes in agri-orientation of the European Union countries.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 69-80
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s69.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/EIOGZ.2019.126.11