Wyniki wyszukiwania

Autor	Rolan Albornoz, Stanislava Kontsevaya, Svetlana Kontsevaya, Luboš Smutka
Tytuł	METHODOLOGY FOR ESTIMATION THE EFFICIENCY OF AGRICULTURAL LAND IN RUSSIAN FEDERATION
Title
Słowa kluczowe	land assets, economic efficiency, ecological efficiency, criteria, methods, soil quality
Key words
Abstrakt	Paper devoted estimation of the efficiency of agricultural land in the Russian Federation. Land is the main production factor in agriculture, hence it is important to know the effective usage of land. Land efficiency could be evaluated in different ways. In this paper, it was suggested to use as factors – feed units received from 1 ha arable land, amount of growing production in fair price in 1 ha, gross and net profit per 1 ha. Also, methodology suggested calculating potential yield and the potential cost of arable land, using a score of soil quality. The paper aims to suggest a methodology of economic efficiency. Case study base on agricultural company Kolos, Russia.
Abstract
Cytowanie	Albornoz R., Kontsevaya S., Kontsevaya S., Smutka L.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2021_n5_s56.pdf

Autor	Aldona Zawojska
Tytuł	Zwycięzcy i przegrani pandemii Covid-19: perspektywa globalna z uwzględnieniem gospodarki rolno-żywnościowej
Title	Winners and Losers from Covid-19 Pandemic: A Global Perspective Considering the Agri-Food Economy
Słowa kluczowe	kryzys Covid-19, biznes międzynarodowy, sektory gospodarki, epidemie chorób, globalizacja, gospodarka żywnościowa, siła robocza w sektorze rolno-spożywczym, dystrybucja kosztów i korzyści
Key words	Covid-19 crisis, international business, economic sectors, disease epidemics, globalization, food economy, agri-food labour force, cost-benefit distribution
Abstrakt	Światowa literatura na temat społeczno-ekonomicznych konsekwencji Covid-19 jest bogata i odnosi się do poszczególnych przedsiębiorstw i rynków, sektorów lub gałęzi gospodarki oraz gospodarek narodowych i globalnej. Niniejsze studium jest unikatowe, gdyż zawiera wszechstronne zestawienie informacji dotyczących podmiotów i sektorów gospodarki o znaczeniu globalnym lub międzynarodowym oraz grup społecznych z punktu widzenia tego, co nazywam „grą pandemiczną”, z jej określonymi implikacjami dla sektora rolno-żywnościowego. Ma ono na celu identyfikację rzeczywistych bądź potencjalnych zwycięzców i przegranych pandemii. Kategoria zwycięzców obejmuje aktorów, m.in. sektory gospodarki, w tym rolno-żywnościowy lub grupy ludzi, którzy wyjątkowo skorzystali bądź skorzystają na pandemii, wyraźnie poprawiając wyniki finansowe lub inne. Przegranymi są podmioty lub osoby, które poniosły nadzwyczajne koszty lub straty, pogorszyły wyniki lub prawdopodobnie w przyszłości staną przed takimi skutkami pandemii. Uwzględnione są również niektóre idee ekonomiczne. Artykuł powstał na podstawie przeglądu literatury naukowej i popularnej, raportów, doniesień prasowych oraz publicznie dostępnych danych, wspierających badania. Wykorzystano dedukcyjne metody wyjaśniania. Wyniki wskazują, że branża biofarmaceutyczna, wiodące korporacje technologiczne, udziałowcy międzynarodowych sieci detalicznych, globalne holdingi finansowe, podmioty dostarczające żywność i najbogatsi na świecie należą do wyjątkowo dobrze prosperujących w nowych warunkach życia i prowadzenia działalności, a tym samym można uznać ich za zwycięzców obecnego kryzysu. W odróżnieniu, ofiary zdrowotne Covid-19, sektor energetyki i transportu lotniczego oraz zatrudnieni w przetwórstwie spożywczym, fatalnie dotknięci pandemią, są egzemplifikacją przegranych. Przedstawieni zwycięzcy i pokrzywdzeni przez Covid-19 reprezentują różne sfery życia gospodarczego, jednak w mniejszym lub większym stopniu są powiązani z rolnictwem i przetwórstwem spożywczym. Badanie potwierdza, że funkcjonowanie i kondycja tych ostatnich zależą od sytuacji innych sektorów i różnych rynków oraz od zakłóceń międzynarodowych rozprzestrzenianych w warunkach otwartej gospodarki. Artykuł może zainteresować tak społeczność naukową, jak i decydentów w różnych obszarach polityki gospodarczej i społecznej.
Abstract	The worldwide literature on the socio-economic impacts of the Covid-19 is extensive, covering individual enterprises and markets, economic sectors or branches, or the national and global economy. The current study is unique as it is a comprehensive compilation of the relevant evidence regarding economic entities and sectors of global or international significance and the societal groups from an angle of so-called "pandemic game" with some implications for the agri-food economy. Its main aim is to identify the actual and potential winners and losers of the pandemic. The winners’ notion covers actors, e.g. economic sectors or people groups those extraordinarily benefited or will benefit from a pandemic, extremely upgrading their financial or other performance. In turn, the losers include individuals or entities that incurred unusual costs or losses, worsened their results, or probably will face such pandemic consequences in the future. Some economic ideas also are considered. The article is based on the scientific, popular and grey literature as well as publicly available data to support research. The research uses deductive explanation methods. Results show that the biopharmaceutical industry, leading digital companies, shareholders in international retail chains, global financial holdings, food delivery companies, and the World’s richest people are among those who thrived exceptionally well in the new living and doing business conditions and can therefore be admitted as the current crisis’ winners. Adversely, the coronavirus victims, energy and air transport sectors, and food processing labour, all of them being harmfully affected by the pandemic, are examples of losers. Albeit the presented winners and losers represent various spheres of economic life, they are more or less related to the agriculture and food processing industry. The study confirms that the functioning and condition of the latter depend on the situation of other economic sectors, agents, and markets, and international disturbances spreading within an open economy. The paper can be of interest both to the research community, and decision-makers in different economic and social policy areas.
Cytowanie	Zawojska A. (2021) Zwycięzcy i przegrani pandemii Covid-19: perspektywa globalna z uwzględnieniem gospodarki rolno-żywnościowej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 21(36), z. 4: 54-75
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2021_T21(36)_n4_s54.pdf

Autor	S.H. Pushpa Malkanthi
Tytuł	Outlook of Present Organic Agriculture Policies and Future Needs in Sri Lanka
Title	Outlook of Present Organic Agriculture Policies and Future Needs in Sri Lanka
Słowa kluczowe	conventional agriculture, organic agriculture, organic farming policies, Sri Lanka
Key words	conventional agriculture, organic agriculture, organic farming policies, Sri Lanka
Abstrakt	Many countries are formulating organic agriculture or organic farming policies aimed at sustainable agricultural development. Therefore, the objectives of this study were: to understand the present situation of organic agriculture policies in Sri Lanka and also in other countries where successful organic agriculture is operating; identify problems in the organic agriculture sector; and suggest potential policy measures to be implemented in Sri Lanka in future. The research was conducted in two stages. In the first stage, a thorough literature review was conducted to study the suitable policies available in other countries and also in Sri Lanka at present. In the second stage, two field surveys were carried out using pre-tested questionnaires, from December 2019 to May 2020, in order to gather farmers’ and extension officers’ information related to organic farming policy suggestions. According to the findings of the literature review, organic systems in some countries are more integrated with national strategic plans and visions. Those governments are more involved in new initiatives and farmers are encouraged to go organic through reliable and feasible policies. Although Sri Lanka has a high potential for organic agriculture, at present it is at an initial stage. While most organic products in Sri Lanka go to the export market, a small portion is kept at local markets. Demand for organic products in export as well as domestic markets is increasing. Even though there are seven international food certification agencies operating in the country as external inspection and certification bodies, a limited number of accredited certifications exist for products on the domestic market. Results of the farmers’ survey showed that even if farmers have a significant level of knowledge, few of them practice organic farming due to several existing problems. Moreover, extension officers have also identified similar types of problems that are faced by the farmers related to organic farming. Evaluation of Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats (SWOT) related to organic agriculture in the country helped to identify key problems facing policy-makers when balancing the supply and demand sides of organic products. Also, in developing organic agriculture, an effective linkage and coordination among government and private participants is crucial. Therefore, in Sri Lanka in this context, strategic focus on policy support for organic agriculture is needed. Current organic farming programs need to be revised in order to formulate policies covering all areas related to production, handling, processing, certification, labeling and marketing, in order to bring the benefits of organic agriculture to farmers, marketers and consumers in a fair manner.
Abstract	Many countries are formulating organic agriculture or organic farming policies aimed at sustainable agricultural development. Therefore, the objectives of this study were: to understand the present situation of organic agriculture policies in Sri Lanka and also in other countries where successful organic agriculture is operating; identify problems in the organic agriculture sector; and suggest potential policy measures to be implemented in Sri Lanka in future. The research was conducted in two stages. In the first stage, a thorough literature review was conducted to study the suitable policies available in other countries and also in Sri Lanka at present. In the second stage, two field surveys were carried out using pre-tested questionnaires, from December 2019 to May 2020, in order to gather farmers’ and extension officers’ information related to organic farming policy suggestions. According to the findings of the literature review, organic systems in some countries are more integrated with national strategic plans and visions. Those governments are more involved in new initiatives and farmers are encouraged to go organic through reliable and feasible policies. Although Sri Lanka has a high potential for organic agriculture, at present it is at an initial stage. While most organic products in Sri Lanka go to the export market, a small portion is kept at local markets. Demand for organic products in export as well as domestic markets is increasing. Even though there are seven international food certification agencies operating in the country as external inspection and certification bodies, a limited number of accredited certifications exist for products on the domestic market. Results of the farmers’ survey showed that even if farmers have a significant level of knowledge, few of them practice organic farming due to several existing problems. Moreover, extension officers have also identified similar types of problems that are faced by the farmers related to organic farming. Evaluation of Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats (SWOT) related to organic agriculture in the country helped to identify key problems facing policy-makers when balancing the supply and demand sides of organic products. Also, in developing organic agriculture, an effective linkage and coordination among government and private participants is crucial. Therefore, in Sri Lanka in this context, strategic focus on policy support for organic agriculture is needed. Current organic farming programs need to be revised in order to formulate policies covering all areas related to production, handling, processing, certification, labeling and marketing, in order to bring the benefits of organic agriculture to farmers, marketers and consumers in a fair manner.
Cytowanie	Malkanthi S. (2021) Outlook of Present Organic Agriculture Policies and Future Needs in Sri Lanka.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 21(36), z. 3: 55-72
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2021_T21(36)_n3_s55.pdf

Autor	Alina Daniłowska, Aigerim Duisenbekova
Tytuł	Assessment of Food Security in the East Kazakhstan Region
Title	Assessment of Food Security in the East Kazakhstan Region
Słowa kluczowe	sustainability, agriculture, agri-food policy, food security
Key words	sustainability, agriculture, agri-food policy, food security
Abstrakt	The article assesses the food security of one region of Kazakhstan - the East Kazakhstan region. In the analyses, criteria such as the level of the region’s food independence, the degree of satisfaction of the population’s physiological needs in basic food, and the level of economic availability of food were applied. The research has shown that the food security in the East Kazakhstan region was at an acceptable level. However, some threats to food security were identified, including: a high level of income differentiation among the households of the East Kazakhstan region, an increase in the price index for food products, and a significant proportion of the population with incomes below the subsistence minimum. The results of the evaluation can be useful for creating agri-food policy measures that will ensure, maintain and improve the level of food security at both a regional and national level.
Abstract	The article assesses the food security of one region of Kazakhstan - the East Kazakhstan region. In the analyses, criteria such as the level of the region’s food independence, the degree of satisfaction of the population’s physiological needs in basic food, and the level of economic availability of food were applied. The research has shown that the food security in the East Kazakhstan region was at an acceptable level. However, some threats to food security were identified, including: a high level of income differentiation among the households of the East Kazakhstan region, an increase in the price index for food products, and a significant proportion of the population with incomes below the subsistence minimum. The results of the evaluation can be useful for creating agri-food policy measures that will ensure, maintain and improve the level of food security at both a regional and national level.
Cytowanie	Daniłowska A., Duisenbekova A. (2021) Assessment of Food Security in the East Kazakhstan Region.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 21(36), z. 3: 4-13
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2021_T21(36)_n3_s4.pdf

Autor	Karolina Pawlak, Karolina Sowa
Tytuł	Zmiany w produkcji i handlu soją w Polsce i wybranych krajach UE
Title	Changes in Soybean Production and Trade in Poland and Selected EU Countries
Słowa kluczowe	produkcja, eksport, import, soja, kraje UE
Key words	production, export, import, soybean, EU countries
Abstrakt	Ze względu na niedostatek białka paszowego z produkcji krajowej, państwa UE są znaczącymi importerami nasion i śrut z roślin strączkowych, w tym przede wszystkim soi i śruty sojowej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian w produkcji i handlu soją w wybranych krajach UE w latach 2000-2017. W badaniach wykorzystano dane wtórne pochodzące z zasobów Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Omówiono zmiany w wolumenie produkcji soi w krajach jej największych producentów w UE, wartość i wolumen obrotów handlowych soją w państwach największych eksporterów i importerów, ich udziały w handlu oraz wyniki bilansu handlowego. Wolumen produkcji soi w krajach UE zwiększał się wolniej niż zapotrzebowanie na wysokobiałkowe surowce paszowe, powodując wzrost wartości przywozu soi i stawiając państwa UE w roli importerów netto tego surowca. Inaczej niż w Polsce, zwiększenie wartości przywozu nie wynikało jednak ze wzrostu jego wolumenu. Największymi importerami soi w UE były Holandia, Hiszpania i Niemcy.
Abstract	Due to the deficit in feed protein from domestic production, EU countries are significant importers of legume crops and meals, including soybean and soybean meal. The aim of the paper is to present changes in soybean production and trade in selected EU countries in 2000-2017. Secondary data from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) database were used in the research. The following issues were discussed: the changes in the volume of soybean production in the countries of its largest producers in the EU, the value and quantity of trade flows in the countries of the largest exporters and importers, their share in trade and trade balance. The volume of soybean production in the EU countries has increased more slowly than the demand for high-protein fodder raw materials, resulting in an increase in the value of soybean imports and making EU countries net importers of this raw material. Unlike in Poland, the increase in the value of imports was not due to an increase in its volume. The Netherlands, Spain and Germany were the largest soybean importers in the EU.
Cytowanie	Pawlak K., Sowa K. (2020) Zmiany w produkcji i handlu soją w Polsce i wybranych krajach UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 3: 26-35
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n3_s26.pdf

Autor	Karolina Babuchowska
Tytuł	Wpływ zniesienia kwot mlecznych na funkcjonowanie gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka
Title	Impact of the Abolition of Milk Quotas on the Functioning of Dairy Farms
Słowa kluczowe	produkcja mleka, gospodarstwa rolne, zniesienie kwot mlecznych
Key words	dairy production, farms, the abolition of milk quotas
Abstrakt	Rynek mleka od początku integracji europejskiej należał do najbardziej uregulowanych. Jednym w kluczowych instrumentów, które miały zapewnić jego stabilizację były wprowadzone w 1984 r. kwoty mleczne. Dążąc do większej liberalizacji rynku mleka UE zdecydowała o zniesieniu od 1 kwietnia 2015 r. limitów produkcji. Fakt ten znacząco zmienił warunki funkcjonowania gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka. Celem artykułu była próba ukazania jak zniesienie limitowania produkcji mleka wpłynęło na funkcjonowanie polskich gospodarstw mleczarskich. Podstawowym źródeł informacji były wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród 1047 właścicieli gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka. Informacje te uzupełniono danymi Agencji Rynku Rolnego, Głównego Urzędu Statystycznego oraz Eurostat. W opinii ponad połowy respondentów na skutek likwidacji w 2015 r. kwot mlecznych pogorszyła się sytuacja ich gospodarstwa. Wynikało to przede wszystkim z niskich cen mleka, które wpłynęły na obniżenie opłacalności produkcji. Z tego względu aż 62% badanych było zdania, że na rynku mleka powinien być większy stopień interwencji.
Abstract	The milk market was one of the most regulated since the beginning of European integration. One of the key instruments to stabilize this market was milk quota. It was introduced in 1984. Aiming at greater milk market liberalization, the EU decided to lift limits of the production from 1 April 2015. This fact significantly changed the operating conditions of dairy farms. The aim of the article was to show how the implementation (along with Poland's accession to the EU), and then the abolition of milk production, affected the situation of Polish dairy farms. The primary sources of information were the results of a survey in 1047 dairy farm owners operating throughout the country. This information was supplemented by Agriculture Market Agency and Milk Market Observatory data. In the opinion of more than half of the respondents, as a result of the abolition of milk quotas in 2015, the situation of their farms worsted. This fact was primarily due to the low prices of raw milk, which was driven by lower efficiency of production. As a result, 62% of the respondents believed that there should be a greater degree of intervention on the milk market.
Cytowanie	Babuchowska K. (2020) Wpływ zniesienia kwot mlecznych na funkcjonowanie gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 1: 5-14
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n1_s5.pdf

Autor	Bartłomiej Bajan, Aldona Mrówczyńska-Kamińska
Tytuł	Supply of Materials to the Agribusiness Sector of European Union Countries
Title	Supply of Materials to the Agribusiness Sector of European Union Countries
Słowa kluczowe	material supply, agribusiness, food industry, agriculture, European Union
Key words	material supply, agribusiness, food industry, agriculture, European Union
Abstrakt	The purpose of this paper was to assess the prevailing relationships in the supply structure of the agribusiness sector in European Union countries over the years. The study focused on 25 European Union countries (Cyprus, Luxembourg and Malta were excluded) to address the changes in the supply structures of agriculture and food industries, the two major components of agribusiness. The study was of a dynamic nature. Although the study period was 2000–2014, this paper only presents the figures for the first and the last year, i.e. 2000 and 2014. The main focus was on drawing conclusions on the trends observed which proved to be relatively stable in the years covered. The input–output analysis was used by aggregating the sectors of the economy for a better transparency of the inference process. As shown by this study, EU countries at higher development levels witness a decline in the share of the chemical industry in the mix of goods and services supplied to agriculture. Conversely, less developed countries saw that ratio increase. Also, the share of goods supplied to agriculture from the fuel and energy sectors goes up in most EU countries. As regards the food industry, this study observed high shares of agriculture, services and self-supply in the supply structure of EU countries. This analysis extends the existing knowledge on the relationships in the structure of materials supplied to the agribusiness because in addition to agriculture itself (which was addressed by similar studies found in literature) it takes account of the food industry. Moreover, based on long-term observations, it endeavors to capture the prevailing relationships in several countries at a time.
Abstract	The purpose of this paper was to assess the prevailing relationships in the supply structure of the agribusiness sector in European Union countries over the years. The study focused on 25 European Union countries (Cyprus, Luxembourg and Malta were excluded) to address the changes in the supply structures of agriculture and food industries, the two major components of agribusiness. The study was of a dynamic nature. Although the study period was 2000–2014, this paper only presents the figures for the first and the last year, i.e. 2000 and 2014. The main focus was on drawing conclusions on the trends observed which proved to be relatively stable in the years covered. The input–output analysis was used by aggregating the sectors of the economy for a better transparency of the inference process. As shown by this study, EU countries at higher development levels witness a decline in the share of the chemical industry in the mix of goods and services supplied to agriculture. Conversely, less developed countries saw that ratio increase. Also, the share of goods supplied to agriculture from the fuel and energy sectors goes up in most EU countries. As regards the food industry, this study observed high shares of agriculture, services and self-supply in the supply structure of EU countries. This analysis extends the existing knowledge on the relationships in the structure of materials supplied to the agribusiness because in addition to agriculture itself (which was addressed by similar studies found in literature) it takes account of the food industry. Moreover, based on long-term observations, it endeavors to capture the prevailing relationships in several countries at a time.
Cytowanie	Bajan B., Mrówczyńska-Kamińska A. (2020) Supply of Materials to the Agribusiness Sector of European Union Countries.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 1: 15-24
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n1_s15.pdf

Autor	Ryszard Kata
Tytuł	Zadłużenie rolników w Polsce w aspekcie przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie
Title	INDEBTEDNESS OF FARMERS IN POLAND IN LIGHT OF STRUCTURAL CHANGES AND ECONOMIC FLUCTUATIONS IN AGRICULTURE
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolne, kredyt bankowy, koniunktura w rolnictwie, przemiany strukturalne.
Key words	agricultural holdings, bank credit, economic fluctuations in agriculture, structural changes
Abstrakt	W artykule dokonano analizy dynamiki oraz struktury zobowiązań kredytowych rolników wobec banków w Polsce w latach 1996-2018. Zadłużenie kredytowe rolników przedstawiono na tle przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie. Założono, że korzystna koniunktura w rolnictwie stymuluje wzrost zadłużenia rolników w bankach. Podobnie założono, że proces koncentracji struktury agrarnej oraz wzrost technicznego uzbrojenia pracy i technicznego uzbrojenia ziemi będą czynnikami sprzyjającymi wzrostowi zadłużenia kredytowego rolników. Badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na postawione tezy badawcze. Ujawniono dodatnią współzmienność pomiędzy zadłużeniem kredytowym rolników a koniunkturą w rolnictwie, a także procesem substytucji nakładów pracy i ziemi przez nakłady kapitału. Analiza regresji wykazała, że stymulantą zadłużenia kredytowego są nakłady inwestycyjne w rolnictwie, natomiast koncentracja struktury agrarnej oraz poprawa relacji ziemia/praca prowadzi do zmniejszenia przyrostów zadłużenia.
Abstract	The paper presents an analysis of the dynamics and structure of farmers' credit obligations towards banks in Poland in 1996-2018. The credit debt of farmers is presented against the background of the structural changes and economic fluctuations in agriculture. It was assumed that a favorable economic situation in agriculture stimulates the growth in farmers' indebtedness to banks. Similarly, it was assumed that the process of increasing concentration within the agrarian structure and the increase in the technical equipment of labor and technical equipment of land would be factors conducive to the growth in farmers' credit debt. The research did not give a definite answer to the research thesis. A positive correlation between farmers' credit debt and economic fluctuations in agriculture was revealed, as well as the process of substitution of labor and land inputs by capital expenditures. Regression analysis showed that investment stimulus in agriculture is the stimulus of credit debt, while increased concentration within the agrarian structure and the improvement of the land/work relationship leads to a reduction in debt increases.
Cytowanie	Kata R. (2020) Zadłużenie rolników w Polsce w aspekcie przemian strukturalnych i koniunktury w rolnictwie .Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 23(72): 33-44
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2020_n72_s33.pdf

Autor	Jacek Jaśkiewicz, Maria Parlińska, Iwona Rackiewicz
Tytuł	Wyzwania dla rolnictwa związane ze strategią Europejski Zielony Ład w okresie pandemii
Title	Challenges for Agriculture under the European Green Deal Development Strategy during the Covid-19 Pandemic Period
Słowa kluczowe	Europejski Zielony Ład, gospodarka obiegu zamkniętego, rolnictwo, odpady i marnotrawstwo żywności
Key words	European Green Deal, circular economy, agriculture, waste and food waste
Abstrakt	Celem artykułu jest przybliżenie wyzwań związanych z realizacją strategii Europejski zielony ład w zakresie rolnictwa. Wyzwania te wpisują się w realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju i związanego z tym zatrzymania zmian klimatu oraz transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego. Warto już obecnie, w dobie pandemii, przygotować strategię jak wykorzystać szanse rozwoju rolnictwa, aby po jej zakończeniu maksymalnie wykorzystać sytuację opierając się na zasadach określonych w EZŁ. W artykule przedstawiono szereg możliwości w tym zakresie.
Abstract	The aim of the article is to present the challenges in the field of agriculture related to implementing the European Green Deal (EGD). These challenges arise from the implementation of sustainable development strategies and the related efforts to arrest climate change and create a more circular economy. During this time of a global Covid-19 pandemic, it is worth preparing an approach, based on the principles set out in the EGD, that will maximize opportunities for agricultural development and which can be put into place as soon as the pandemic begins to wane. The article presents a number of possibilities in this regard.
Cytowanie	Jaśkiewicz J., Parlińska M., Rackiewicz I. (2020) Wyzwania dla rolnictwa związane ze strategią Europejski Zielony Ład w okresie pandemii.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 2: 22-36
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n2_s22.pdf

Autor	Andrii Doronin, Olena Polishchuk, Vitalii Vitalii
Tytuł	Ecological-economical aspects of the use of nutritiousresidues of agricultural crops in various business entities
Title
Słowa kluczowe	food economy, elements of nutrition, renewable sources of energy, bio-fuel, straw,granules, ecology, efficiency, competitive ability
Key words
Abstrakt	The paper covers the analysis of the development of the crop output market inUkraine which ensures both food security of the country and the production of alternative fuel.The preconditions of negative changes in agriculture of Ukraine were studied. High profitabilityof corn and sunflower production encourages producers to increase their sown areas. Theanalysis of the production of some agricultural crops was made in the years of 2000–2019.The challenge of the use of nutritious residues of agricultural crops is discussed in the paper.The estimation of the production efficiency of some kinds of agricultural products at farmenterprises of Ukraine for the period of 2009–2019 was made. Some ecological-economicalaspects of the use of nutritious residues of agricultural crops to balance mineral crop nutritionand to manufacture bio-fuel were suggested.
Abstract
Cytowanie	Doronin A., Polishchuk O., Vitalii V.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2020_n14_s81.pdf

Autor	Taras Hutsol, Vitalii Kovalenko, Nataliia Kovalenko, Michal Zasada
Tytuł	Economic efficiency of production of herbal granules
Title
Słowa kluczowe	managerial decision making, feed production, the efficiency of the production ofgranulated feed
Key words
Abstrakt	Improving production efficiency, increasing gross and marketable output is inextricablylinked to comprehensive intensification, that is, with the growth of additional investmentsin the development of agricultural production. The increase in capital investments isthe basis for strengthening and improving the material and technical base, and for implementingscientific and technological progress. Increasing the intensity of agriculture and animalhusbandry contributes to more efficient use of land and livestock, increasing crop yields andlivestock productivity. The main link between crop production and animal husbandry is feedproduction. Creating a solid feed base is the most important condition for the development ofanimal husbandry. Its state and level of development determine the possibility of increasingthe number of animals, increasing their productivity, improving the quality of products andreducing the cost of the latter. It is proved that the level of productivity of animals by 50-80%is determined by their feeding. Due to the importance of feed, it is necessary that their productionis ahead of the pace of needs (growth of livestock and its productivity). When forminga feed base, it is important to take into account not only the total volume of feed that willensure the production of a certain amount of products, but also their balance with nutrients.As a rule, feed, namely green feed, silage, haylage, is not a commodity product, that is, thereare no permanent markets for them. These types of feed are grown by those farms that areengaged in animal husbandry and must create their own raw material base for obtaining themain feed.
Abstract
Cytowanie	Hutsol T., Kovalenko V., Kovalenko N., Zasada M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2020_n14_s127.pdf

Autor	Heorhiy Cherevko, Iryna Cherevko
Tytuł	Efficiency of Niche Agriculture in Ukraine
Title	Efficiency of Niche Agriculture in Ukraine
Słowa kluczowe	niche agriculture, efficiency, prospects and barriers to development
Key words	niche agriculture, efficiency, prospects and barriers to development
Abstrakt	The deepening of the dualization of Ukraine's agriculture into "large" and "small" producers force the latters to search opportunities for competitive opposition to the firsts by intensive development of niche agriculture. The purpose of the study is to present the efficiency of niche agriculture in Ukraine, describing the main features of this branch and anticipating prospects and barriers to stable development. There are few scientific publications on this topic so far, so their use in the study was quite limited. Materials of specialized scientific conferences and publications of materials of practitioners are more widely used. The research methodology includes general methods (monographic, induction and deduction, analysis and synthesis, scientific generalization and abstraction) as well as economic research methods (comparisons, indexes). The results show, that niche agriculture in Ukraine is especially relevant for small farms, which can increase profitability not because of the number of products, but because of its niche character. Niche agriculture has advantages and disadvantages, so there is no reason to absolutize it as a panacea for all the problems of the small producers. The barriers to develop niche agriculture in Ukraine: the lack of the culture of consumption, of technology and of knowledge of niche products marketing.
Abstract	The deepening of the dualization of Ukraine's agriculture into "large" and "small" producers force the latters to search opportunities for competitive opposition to the firsts by intensive development of niche agriculture. The purpose of the study is to present the efficiency of niche agriculture in Ukraine, describing the main features of this branch and anticipating prospects and barriers to stable development. There are few scientific publications on this topic so far, so their use in the study was quite limited. Materials of specialized scientific conferences and publications of materials of practitioners are more widely used. The research methodology includes general methods (monographic, induction and deduction, analysis and synthesis, scientific generalization and abstraction) as well as economic research methods (comparisons, indexes). The results show, that niche agriculture in Ukraine is especially relevant for small farms, which can increase profitability not because of the number of products, but because of its niche character. Niche agriculture has advantages and disadvantages, so there is no reason to absolutize it as a panacea for all the problems of the small producers. The barriers to develop niche agriculture in Ukraine: the lack of the culture of consumption, of technology and of knowledge of niche products marketing.
Cytowanie	Cherevko H., Cherevko I. (2020) Efficiency of Niche Agriculture in Ukraine.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 20(35), z. 4: 18-28
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2020_T20(35)_n4_s18.pdf

Autor	Katarzyna Czech, Michał Wielechowski
Tytuł	ARE AGRICULTURAL COMMODITY PRICES AFFECTED BY COVID-19? A STRUCTURAL BREAK IDENTIFICATION
Title
Słowa kluczowe	agricultural commodities, stock market, COVID-19, structural breaks
Key words
Abstrakt	The paper aims to identify the COVID-19-driven structural break in agricultural commodity prices time series. We assume the official outbreak of the COVID-19 pandemic, i.e., 11 March 2020, as the breaking point. We use data on the S&P GSCI Agriculture and Livestock Index and the S&P 500 from Refinitiv Datastream. The structural break is identified based on the Chow test. We prove the existence of structural break in both the S&P 500 and the S&P GSCI Agriculture and Livestock Index triggered by the official outbreak of the COVID-19 pandemic. Moreover, to assess the causality between the analysed series, we apply the Granger causality test. We reveal a unidirectional causal relationship from the stock market to the agricultural commodity market.
Abstract
Cytowanie	Czech K., Wielechowski M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2020_n4_s37.pdf

Autor	Pavel Kotyza, Luboš Smutka
Tytuł	DRIVING FORCE OF ORGANIC FARMING IN THE CZECH REPUBLIC – MARKET DEMAND OR FINANCIAL SUPPORT?
Title
Słowa kluczowe	correlation, Czech Republic, organic agriculture, financial support, organic market
Key words
Abstrakt	In the Czech Republic, and possibly in many other eastern European countries, organic production still has potential for further growth. Over the past three decades, organic farming has become an essential alternative to farming practices. An increase was observed among acreage, the number of farms, and also consumer spending on organic production. After the EU accession, organic farming became part of the agricultural policy related to other than production function and therefore supported by EU finance. The contribution aimed to derive which of the two factors was more important for organic farming expansion - the pull factor (market demand) or the push factor (financial support). Using Pearson's correlation coefficient stronger relationship was observed for financial aid, which was a driving force for the organic agriculture spread in the Czech Republic.
Abstract
Cytowanie	Kotyza P., Smutka L.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2020_n4_s70.pdf

Autor	Oleg Kucher, Liliia Prokopchuk, Serhiy Zabolotnyy
Tytuł	FORMATION OF THE DEVELOPMENT STRATEGY FOR THE BIOECONOMY IN UKRAINE
Title
Słowa kluczowe	bioeconomy, agriculture, biotechnologies, bioresources, strategies
Key words
Abstrakt	The article examines the role of the bioeconomy in the formation of priorities for the economic development of Ukraine. It is determined that the primary goal of the bioeconomy is the optimal use of renewable biological resources and the creation of sustainable manufacturing systems for new products. It is noted that Ukraine belongs to the countries with high bioeconomic potential, the source of which is the production of biomass of agricultural origin that creates favorable conditions for the development of the bioeconomy. The dynamics of biomass production potential are characterized by a stable increase in the amount of biomass available for use, and its energy capacity is analysed. Using the methodology of 'smart specialization', a model of strategy formation was developed, which defines the priorities, goals, and objectives of the bioeconomic development of Ukraine's economy.
Abstract
Cytowanie	Kucher O., Prokopchuk L., Zabolotnyy S.
HTML	wersja html
Pełny tekst	ESARE_2020_n4_s78.pdf

Autor	Czesław Nowak
Tytuł	Dziedzictwo kulinarne i przyrodnicze w zarządzaniu rozwojem turystykiwiejskiej na przykładzie Norwegii
Title	Culinary and natural heritage in managing the development of rural tourism using Norway as an example
Słowa kluczowe	Norwegia, turystyka wiejska, dziedzictwo kulinarne, dziedzictwo przyrodnicze
Key words	Norway, rural tourism, culinary heritage, natural heritage
Abstrakt	Norwegia jest państwem o największym na świecie ekwiwalencie subwencji dla producentów rolnych – PSE w państwach OECD. Pomimo to od lat zmniejsza się tam zatrudnienie w rolnictwie i następuje wyludnianie obszarów wiejskich. Rozwój turystyki wiejskiej przyczynia się zarówno do spowolnienia tego procesu poprzez zwiększanie dochodów wiejskich gospodarstw domowych, jak i do zachowania tradycyjnego krajobrazu, wartości ekologicznych oraz dziedzictwa kulturowego, szczególnie kulinarnego. Za zarządzanie rozwojem turystyki na poziomie krajowym odpowiedzialne są głównie Ministerstwo ds. Klimatu i Środowiska, a szczególnie Departament Dziedzictwa Kulturowego i Środowiska Kulturowego i Departament Bioróżnorodności, a także Ministerstwo Rolnictwa i Żywności1. Na poziomie lokalnym dzięki innowacyjnemu podejściu do zarządzania przedsiębiorstwa turystyczne, chcąc ograniczyć negatywne skutki dużej sezonowości w tym sektorze gospodarki, przygotowują zarówno oferty typowe dla sezonu zimowego, jak i letniego. Umożliwia to zarówno lepsze wykorzystanie takich zasobów jak baza hotelowa oraz restauracje, jak i utrzymanie poziomu zatrudnienia pracowników.
Abstract	Of the OECD countries Norway has the world’s largest Producer and Support Estimate (PSE). Despite this, employment in agriculture has been decreasing for years and the rural population is dwindling. The development of rural tourism contributes to the slowing down of this process by increasing the income of rural households, as well as preserving the traditional landscape, ecological values and cultural heritage, especially culinary heritage. The Ministry of Climate and Environment (Department of Cultural heritage and cultural environment) and the Ministry of Agriculture and Food are mainly responsible for managing the development of tourism at the national level. At the local level – thanks to an innovative approach to management – tourism enterprises, wanting to limit the negative impact of high seasonality in this sector of the economy, are engaged in the preparation of not only typical winter sport offers, such as skiing, but also of summer sports. This facilitates the better use of resources such as hotels and restaurants, and also helps to maintain employment levels.
Cytowanie	Nowak C.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2019_n11_s85.pdf

Autor	Łukasz Grzęda, Michał Wielechowski
Tytuł	Government expenditure and agriculture: changes in agri-orientation of the European Union countries
Title	Wydatki rządowe a rolnictwo – zmiany zorientowania na rolnictwo państw Unii Europejskiej
Słowa kluczowe	agriculture orientation index (AOI), central government expenditure on agriculture, agriculture share of GDP, European Union
Key words	wskaźnik zorientowania na rolnictwo (AOI), wydatki budżetu krajowego na rolnictwo, udział rolnictwa w PKB, Unia Europejska
Abstrakt	The aim of the paper is to evaluate the fluctuations of central government expenditure on agriculture, the agriculture share of GDP and the level of national economies orientation on agriculture in the European Union (EU) countries, divided into the elder EU democracies and the post-communist EU member states. In the study, the agricultural orientation index for central government expenditure (AOI) was calculated. The data came from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) and the World Bank. The analysis covered the period 2001–2016, due to the data availability. The results were presented mainly using Japanese candlestick charting. In most EU countries shrinking national expenditure on agriculture in relation to other spending categories were observed. That decrease was twice bigger in the elder EU democracies than in the post-communist countries although the first group of countries was spending on agriculture four times less. In almost all EU member states a reduction of more than 20% in the share of the agriculture in GDP creation was observed. The post-communist EU countries were more agri-oriented than the elder EU democracies. Taking into account the AOI levels, agriculture did not belong to top priority spending categories for EU national governments. The visible differences between the two country groups have roots in the postwar diverse economic development caused by political heritage. The performed research is comparative and should be treated as a contribution to future studies.
Abstract	Celem artykułu jest ocena wahań wydatków z krajowych budżetów centralnych na rolnictwo, udziału wartości dodanej rolnictwa w PKB oraz poziomu zorientowania gospodarek narodowych na rolnictwo w krajach Unii Europejskiej w podziale na dojrzałe demokracje oraz postkomunistyczne państwa członkowskie UE. W badaniu został obliczony wskaźnik orientacji rolniczej (AOI). Wykorzystano dane pochodzące z Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Banku Światowego. Badaniem został objęty okres 2001–2017 ze względu na dostępność danych. Wyniki zostały przedstawione głównie z wykorzystaniem metody świec japońskich. W większości krajów UE zaobserwowano zmniejszenie poziomu wydatków na rolnictwo w stosunku do innych kategorii krajowych wydatków publicznych. Spadek ten był dwukrotnie większy w dojrzałych demokracjach UE niż w krajach postkomunistycznych UE, chociaż pierwsza grupa krajów wydawała na rolnictwo cztery razy mniej. W prawie wszystkich państwach UE zaobserwowano zmniejszenie udziału rolnictwa w tworzeniu PKB, przeciętnie o ponad 20%. Postkomunistyczne kraje UE były bardziej zorientowane na rolnictwo niż dojrzałe demokracje UE. Biorąc pod uwagę poziomy AOI, rolnictwo nie należało do priorytetowej kategorii wydatków rządów krajowych UE. Widoczne różnice między dwiema analizowanymi grupami krajów mają swoje źródło w powojennym zróżnicowanym rozwoju gospodarczym będącym konsekwencją politycznej spuścizny. Przeprowadzone badanie ma charakter porównawczy i może stanowić przyczynek przyszłych badań
Cytowanie	Grzęda Ł., Wielechowski M. (2019) Government expenditure and agriculture: changes in agri-orientation of the European Union countries.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 126: 69-80
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2019_n126_s69.pdf

Autor	Monika Wojcieszak-Zbierska, Jan Zawadka
Tytuł	Działania przedsiębiorcze kobiet na wsi na przykładzie KGW w powieciegnieźnieńskim
Title	Entrepreneurial activities of women in the countryside on the example of the FWA in the Gniezno poviat
Słowa kluczowe	koła gospodyń wiejskich, kobiety na wsi, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, przedsiębiorczość, obszary wiejskie
Key words	farmers’ wives’ association, women in the countryside, Rural Development Program 2014–2020, entrepreneurship, rural areas
Abstrakt	Celem opracowania jest przybliżenie genezy, istoty oraz celów funkcjonowania kół gospodyń wiejskich, zaprezentowanie ich aktywności w zakresie pozyskiwania środków z funduszy UE, a także rozpoznanie i ukazanie celów inwestycji przez nie prowadzonych. Opracowanie wzbogacono studium przypadku Koła Gospodyń Wiejskich (KGW) w Modliszewku. W pracy wykorzystano pierwotne oraz wtórne źródła materiału badawczego. Źródła wtórne to literatura naukowa z zakresu rozwoju lokalnego, przedsiębiorczości, w tym inicjatyw podejmowanych przez kobiety na obszarach wiejskich, rozporządzenia oraz dane Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dotyczące dofinansowania KGW środkami z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) 2014–2020. Źródła pierwotne natomiast to wyniki badań przeprowadzonych w kwietniu 2019 roku dotyczących wykorzystywania pozyskanych przez KGW środków finansowych. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można stwierdzić, że pozyskane przez KGW fundusze pozwoliły na realizacje wielu działań, które przyczyniły się do rozwoju obszarów wiejskich. Członkinie badanych kół wykazywały się przedsiębiorczością i budowały dobry wizerunek swojego regionu. Otrzymane fundusze w głównej mierze przeznaczały na unowocześnienie posiadanego wyposażenia, a także promocję koła, regionu oraz lokalnej kuchni.
Abstract	The aim of the study was to present the genesis, essence and objectives of the functioning of farmers’ wives’ association (FWA), to present their activity in the area of obtaining funds from EU funds, as well as to identify and show the objectives of investments carried out by them. The study was enriched by a case study of the Farmers’ Wives’ Association in Modliszewko. Primary and secondary sources of research material were used in the work. Secondary sources are scientific literature in the field of local development, entrepreneurship, including initiatives undertaken by women in rural areas, regulations and data of the Agency for Restructuring and Modernization of Agriculture regarding co-financing of FWA with funds from Rural Development Program (RDP) 2014–2020. Primary sources are the results of research carried out in April 2019 regarding the use of funds obtained by FWA. Based on the results of the conducted research, it can be stated that the funds obtained by FWA enabled the implementation of many activities that contributed to the development of rural areas. Members of the surveyed organizations showed entrepreneurship and built a good image of their region. The funds received were mainly dedicated to the modernization of equipment, as well as the promotion of the organization, region and local cuisine.
Cytowanie	Wojcieszak-Zbierska M., Zawadka J.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2019_n11_s127.pdf

Autor	Norbert Szalaty
Tytuł	Południowo-zachodni obszar funkcjonalny województwa wielkopolskiegojako obszar intensywnego rozwoju rolnictwa
Title	The South-West functional area of Wielkopolska voivodship as an area of intensive development of agriculture
Słowa kluczowe	rolnictwo, obszar funkcjonalny, Południowo-Zachodni Obszar Funkcjonalny, rozwój rolnictwa
Key words	agriculture, functional area, Southwest Functional Area, agricultural development
Abstrakt	Celem opracowania jest przybliżenie rolnictwa w Południowo-zachodnim obszarze funkcjonalnym województwa wielkopolskiego jako regionu uznanego za najlepiej rozwinięty rolniczo. W pracy wykorzystano źródła pierwotne oraz wtórne. Źródła wtórne stanowiła literatura naukowa z zakresu rozwoju lokalnego i rozwoju rolnictwa. Źródła pierwotne to wyniki badań przeprowadzonych w okresie od grudnia 2018 roku do lipca 2019 roku dotyczących m.in. inwestycji przeprowadzonych i planowanych, źródeł finansowania, czynników rozwojowych czy kierunku produkcji rolników. Na podstawie uzyskanych z badań wyników można stwierdzić, że rolnicy badanego obszaru skutecznie wykorzystali możliwości wynikające z mechanizmów wspólnej polityki rolnej (WPR). Akcesja Polski do Unii Europejskiej miała bardzo pozytywny wpływ na rozwój regionu, o czym świadczą rezultaty inwestycyjne osiągnięte w badanych podmiotach oraz pozytywne oceny integracji europejskiej formułowane przez rolników.
Abstract	The aim of the study is to familiarize agriculture in the Southwestern Functional Area of the Wielkopolskie Voivodship as a region recognized as the best developed for agriculture. Primary and secondary were used in the work. Secondary sources were scientific literature in the field of local development and agricultural development. Primary sources are the results of research conducted in the period from December 2018 to July 2019 regarding, among others investments carried out and planned, sources of financing, development factors or direction of farmers’ production. Based on the results of the research, it can be concluded that farmers in the area under investigation have effectively used the opportunities arising from CAP mechanisms. Poland’s accession to the European Union had a very positive impact on the development of the region, as evidenced by the investment results achieved in the surveyed entities and positive assessments of European integration formulated by farmers.
Cytowanie	Szalaty N.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2019_n11_s117.pdf

Autor	Bogdan Klepacki, Agnieszka Rasilewicz
Tytuł	Domy pomocy społecznej jako czynnik aktywizacji rozwoju obszarów wiejskichoraz ich przestrzenne rozmieszczenie w Polsce
Title	Nursing homes as a factor of activation of rural development and their spatial distribution in Poland
Słowa kluczowe	domy pomocy społecznej, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
Key words	social welfare homes, multifunctional rural development
Abstrakt	W opracowaniu autorzy podjęli problematykę dywersyfikacji źródeł dochodów ludności wiejskiej, a więc szans na ich kreowanie ze źródeł innych niż rolnictwo. Stwierdzono, że na terenach wiejskich w przyszłości większą rolę będą odgrywały działalności niszowe, a jednym z nowych kierunków działalności może być tworzenie domów spokojnej starości na wsi. Wysycenie kraju w takie jednostki jest zróżnicowane. Najwięcej ich jest w województwach największych, najludniejszych i najbardziej zurbanizowanych. Pod względem dostępności natomiast najkorzystniejsza jest sytuacja w województwie opolskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. Na terenach wiejskich najwięcej było domów pomocy społecznej w województwie mazowieckim, małopolskim, wielkopolskim i śląskim. Biorąc pod uwagę jednak populację województw, najkorzystniejsza była sytuacja w województwach: pomorskim, opolskim i śląskim. Największa dostępność miejsc wystąpiła natomiast w województwach pomorskim, opolskim, mazowieckim i śląskim.
Abstract	In the study, the authors tackled the problem of diversifying the sources of income of the rural population, and thus the opportunities for their creation from sources other than agriculture. It was found that in the future rural areas niche activities will play a greater role, and one of the new directions of activity may be the creation of retirement homes in the countryside. The saturation of the country in such units varies. Most of them are in the largest, most populous and most urbanized voivodships. In terms of availability, however, the most favorable situation is in the Opolskie, Świętokrzyskie and Warmian-Masurian voivodships. In rural areas, there was the most social welfare for homes in the Mazowieckie, Małopolskie, Wielkopolskie and Śląskie voivodships. However, taking into account the population of voivodships, the most favorable situation was in the Pomeranian, Opolskie and Śląskie voivodships. The highest availability of seats occurred in Pomeranian, Opole, Masovian and Silesian.
Cytowanie	Klepacki B., Rasilewicz A.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2019_n11_s51.pdf