Wyniki wyszukiwania

Autor	Włodzimierz Kołodziejczak
Tytuł	Zasoby pracy w Polsce ogółem i na wsi wobec przemian gospodarczych oraz trendów demograficznych
Title	Labour Resources in Poland in Total and in Rural Areas in the Context of Economic Changes and Demographic Trends
Słowa kluczowe	zasoby pracy, rezerwy zasobów pracy, wzrost gospodarczy, trendy demograficzne
Key words	labour resources, reserves of labor resources, economic growth, demographic trends
Abstrakt	Celem artykułu było zbadanie wielkości oraz zmian zasobów pracy w Polsce ogółem i na wsi w kontekście przemian demograficznych i gospodarczych. Ze względu na występujące trendy demograficzne, w kolejnych latach może wystąpić niedobór siły roboczej i wysokie obciążenia coraz mniej licznej grupy pracujących, kosztami utrzymania systemu emerytalnego i obsługi zaciągniętego wcześniej przez państwo zadłużenia. Jednak polska gospodarka może, pod warunkiem dostosowania jakościowego struktury popytu i podaży pracy, korzystać z rezerw zasobów pracy: bezrobotnych i biernych zawodowo, a zwłaszcza z nadwyżek zatrudnienia w rolnictwie, które mogą stanowić cenny rezerwuar siły roboczej dla sektorów pozarolniczych. Złagodzi to negatywne skutki zmniejszania się liczby mieszkańców kraju, jednak w długim okresie gospodarka może napotkać barierę wzrostu w zakresie malejącego popytu wewnętrznego.
Abstract	The aim of the paper was to analyse the level and changes in labour resources in Poland in total and in rural areas in the context of demographic and economic trends. Due to the existing demographic trends, in the next years the deficit of labour resources may appear and high costs of maintaining of pension system and public debt servicing may charge smaller and smaller group of employees. However, when adjusting the quality structure of labour demand and supply, Polish economy may benefit from the reserves of labour resources: unemployed and economically non-active population, especially from the surplus of employment in agriculture, which can be a valuable reservoir of labour force for non-agricultural sectors. This process will soften the negative effects of the reduction in the number of inhabitants of the country, but in a long run the economy may face a barrier to growth in terms of declining demand for products and services.
Cytowanie	Kołodziejczak W. (2016) Zasoby pracy w Polsce ogółem i na wsi wobec przemian gospodarczych oraz trendów demograficznych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 199-211
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s199.pdf

Autor	Katarzyna Utnik-Banaś, Janusz Żmija
Tytuł	Wpływ wybranych czynników na cenę żywca brojlerów w latach 1995-2015
Title	Influence of Chosen Factors on Broiler Livestock Price in 1995 2015
Słowa kluczowe	żywiec brojlerów, cena, koszty produkcji, sezonowość cen, Polska
Key words	broiler livestock, price, production costs, price seasonality, Poland
Abstrakt	Celem pracy jest analiza wpływu wybranych czynników na poziom cen żywca brojlerów w okresie przed przystąpieniem Polski do UE (1995-2004) oraz po akcesji (2005-2015). Wykazano, że w pierwszym okresie na cenę żywca decydujący wpływ miały czynniki kosztowe (cena piskląt, paszy i pszenicy). W drugim okresie nastąpił wzrost wpływu czynników popytowych, w tym sezonowy wzrost cen związany ze zwiększonym popytem na mięso drobiowe w miesiącach letnich.
Abstract	The aim of the study is analysis of influence of chosen factors on broiler livestock price in period before Poland join the EU (1995-2004) and after accession (2005-2015). It was stated, that in the first period cost factors such as price of chicks, feed and wheat had deciding influence on broiler livestock price. In the second period increase of demand factors occurred including seasonal price increasing connected with increased demand for poultry meat in summer months.
Cytowanie	Utnik-Banaś K., Żmija J. (2016) Wpływ wybranych czynników na cenę żywca brojlerów w latach 1995-2015.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 2: 344-352
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n2_s344.pdf

Autor	Jerzy Gębski, Krystyna Gutkowska, Maria Jeznach, Małgorzata Kosicka-Gębska, Agnieszka Tul-Krzyszczuk
Tytuł	Strategie działania a bariery rozwoju i innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw przemysłu mięsnego i mleczarskiego
Title	BARRIERS OF INNOVATION ACTIVITIES OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES OF MEAT AND DAIRY INDUSTRY AND THEIR COMPETITIVENESS
Słowa kluczowe	strategie, bariery, rozwój, innowacyjność, małe i średnie przedsiębiorstwa, przetwórstwo mięsne i mleczarskie
Key words	strategies, barriers, development, innovation, small and medium-sized enterprises, meat and dairy processing
Abstrakt	Głównym celem pracy jest określenie strategii oraz barier rozwoju i działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw reprezentujących branżę mięsną i mleczarską. Za najbardziej istotne strategie ich rozwoju w latach 2010-2012 uznano działania dotyczące redukcji wewnętrznych kosztów (silniej akcentowana przez małe podmioty w branży mle­czarskiej), kosztów materiałów, komponentów lub usług (z przewagą średnich podmiotów i branży drobiarskiej), wzrostu elastyczności działania i reakcji przedsiębiorstwa na potrzeby zmieniającego się rynku (szczególnie w podmiotach średniej wielkości i z branży drobiarskiej) oraz udoskonalanie marketingu wyrobów i usług (akcentowana przez podmioty średnie i branżę mleczarską). Natomiast czynnikami najbardziej utrudniającymi rozwój oraz działalność inno­wacyjną w tym okresie była silna presja cenowa ze strony konkurencji, a także brak popytu na oferowane produkty, silna konkurencja dotycząca jakości produktu, opinii o nim lub marki oraz wysokie koszty dostępu do nowych rynków (szczególnie dotkliwie odczuwane przez małe podmioty i w branży mleczarskiej).
Abstract	The main aim of this work is to analyze the strategies and barriers to the development and innova­tive activities of small and medium-sized enterprises of meat and dairy industries. The most important strategies for their development in 2010-2012 were actions on reducing internal costs (especially small entities, dairy industry) and the cost of materials, components or services (mostly medium-sized entities, poultry industry), increasing operational flexibility and a company’s response to the needs of the changing market (especially medium-sized companies, poultry industry) and improving the marketing of products and services (emphasised by medium-sized companies and dairy industry). The barriers to development and innovation included strong price pressure from competitors, the lack of demand for products, strong competition in terms of the quality of the product, the opinion about the product or the brand and high costs of access to new markets (challenging especially for small entities and dairy industry).
Cytowanie	Gębski J., Gutkowska K., Jeznach M., Kosicka-Gębska M., Tul-Krzyszczuk A. (2016) Strategie działania a bariery rozwoju i innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw przemysłu mięsnego i mleczarskiego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 4: 58-68
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n4_s58.pdf

Autor	Jadwiga Seremak-Bulge
Tytuł	Zmiany cen detalicznych przetworów mlecznych oraz spożycia mleka po akcesji do Unii Europejskiej
Title	CHANGES IN RETAIL PRICES OF DAIRY PRODUCTS AND CONSUMPTION OF MILK IN POLAND AFTER THE ACCESSION TO THE EU
Słowa kluczowe	spożycie mleka, ceny detaliczne, popyt, rynek mleka, konsumpcja żywności
Key words	milk consumption, retail prices, demand, dairy market, food consumption
Abstrakt	Zmiana uwarunkowań funkcjonowania rynku mleka po akcesji Polski do Unii Europejskiej skutkowała wzrostem zamożności polskich konsumentów oraz relatywnym spad­kiem cen detalicznych nabiału, zwłaszcza w relacji do innych źródeł białka zwierzęcego. W latach 2004-2015 wzrosło bilansowe spożycie mleka i jego przetworów, głównie pod wpływem zwiększonego spożycia zbiorowego oraz zużycia pośredniego przez przemysł spożywczy w pogłębionym przetwórstwie żywności. Natomiast zmalało bezpośrednie spożycie nabiału i masła w gospodarstwach domowych. Zmieniła się także jego struktura pod wpływem zwięk­szonej konsumpcji przetworów głębiej przetworzonych (głównie napojów mlecznych i serów dojrzewających) kosztem przede wszystkim mleka płynnego, a w mniejszym stopniu twarogów
Abstract	The change in dairy market environment after the Polish accession to the EU resulted in an increase in incomes of the customers which overlapped with a relative decline in prices of dairy products, particularly in comparison with other sources of animal protein. According to balance sheet data, over the period 2004-2015 the consumption of milk and dairy products increased due to a rise in consumption outside households and growing use in manufacturing processed dairy products. On the other hand, household consumption of dairy products, including butter, declined. There were also changes in the structure of milk consumption which reflected an increase in the share of processed products (mainly milk shakes and ripening cheese), while the share of milk and cottage cheese contracted.
Cytowanie	Seremak-Bulge J. (2016) Zmiany cen detalicznych przetworów mlecznych oraz spożycia mleka po akcesji do Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 3: 53-65
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n3_s53.pdf

Autor	Krystyna Świetlik
Tytuł	Konsumpcja żywności w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej. Ujęcie makroekonomiczne
Title	FOOD CONSUMPTION IN POLAND AFTER EU ACCESSION. A MACROECONOMIC VIEW
Słowa kluczowe	konsumpcja, żywność, PKB, dochody, ceny żywności, sektor gospodarstw domowych
Key words	consumption, food, GDP, incomes, food prices, households sector
Abstrakt	Lata 2004-2015 były dla rynku żywnościowego w Polsce okresem głębokich przemian strukturalnych i koniunkturalnych związanych z globalizacją, dostosowywaniem się do wymagań jednolitego rynku unijnego, przezwyciężaniem skutków światowego kryzysu finansowo­-gospodarczego, rosyjskiego embarga i nienotowanej od 2003 r. deflacji. Efektem tych zjawisk były znaczące zmiany poziomu i struktury konsumpcji. Celem opracowania jest zobrazowanie głównych tendencji w rozwoju konsumpcji dóbr żywnościowych w ujęciu makroekonomicznym. Koncentrując się na podstawowych wyznacznikach rozwoju gospodarczego, takich jak: PKB, zatrudnienie i bezrobocie, dochody ludności, ceny towarów i usług konsumpcyjnych, które w zasadniczy sposób wyznaczają trendy spożycia, omówiono wpływ makroekonomicznych uwarunkowań na kształtowanie się wydatków na żywność w sektorze gospodarstw domowych. Przeprowadzone badania pokazały, że odnotowany w analizowanym okresie wydatny wzrost PKB i dochodów ludności znalazł odzwierciedlenie we wzroście popytu konsumpcyjnego, znacznie jednak większym na towary nieżywnościowe i usługi niż na żywność.
Abstract	The period 2004-2015 was a time of deep structural and economic transformation for the food market in Poland. It was related to globalisation, adjusting to the requirements of the single EU market, overcoming the consequences of the global financial and economic crisis, the Russian embargo and deflation (not experienced since 2003). The effect of these phenomena was a significant change in the level and structure of consumption. The objective of this paper is to illustrate the main trends in the development of consumption of food products from a macroeconomic viewpoint. The influence of macroeconomic conditions on expenditure and quantitative consumption of food in households is discussed, with particular focus on the basic indicators of economic development such as GDP, employment and unemployment, household income, prices of consumer goods and services, which determine trends of consumption in a fundamental manner. The analyses show that the significant increase in GDP and household income during the period being studied was accompanied by a greater rise in demand for non-food items and services than for food products.
Cytowanie	Świetlik K. (2016) Konsumpcja żywności w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej. Ujęcie makroekonomiczne.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 3: 32-42
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n3_s32.pdf

Autor	Aneta Mikuła, Stanisław Stańko
Tytuł	Tendencje w produkcji, zużyciu krajowym i handlu zagranicznym wieprzowiną, wołowiną i mięsem drobiowym w Polsce w latach 2000-2015
Title	TRENDS IN PRODUCTION, DOMESTIC CONSUMPTION AND FOREIGN TRADE OF PORK, BEEF AND POULTRY MEAT IN POLAND IN THE YEARS 2000-2015
Słowa kluczowe	tendencje w produkcji mięsa, handel zagraniczny, zużycie krajowe, projekcje
Key words	trends in meats production, trade, projection
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono tendencje w produkcji, zużyciu i w obrotach handlu zagranicznego wieprzowiny, wołowiny i mięsa drobiowego w Polsce. Zakres czasowy badań obejmował lata 2000-2015. Z badań wynika, że od 2008 roku Polska jest importerem netto wieprzowiny. Oszacowano, że w 2020 roku niezbędny import na uzupełnienie podaży w kraju wyniesie 150-200 tys. t. Tendencje wzrostowe w produkcji wołowiny determinowane są głównie popytem na rynkach zagranicznych. Eksport wołowiny pozwolił zagospodarować rosnącą produkcję i nadwyżki rynkowe wynikające z ograniczania konsumpcji w kraju. W 2020 roku niezbędne będzie zagospodarowanie na rynkach zagranicznych 88% wołowiny produkowanej w Polsce. Dynamiczny rozwój produkcji mięsa drobiowego wynikał z rosnącego popytu krajowego i zagranicznego. W latach 2016-2020 niezbędne będzie zagospodarowanie na rynkach zagranicznych prawie 80% przyrostu produkcji mięsa drobiowego.
Abstract	The paper presents trends in production, consumption and foreign trade of pork, beef and poultry meat in Poland. The analysis was conducted based on time series for the years 2000-2015. The research shows that since 2008 Poland is a net importer of pork, in 2020 necessary imports to supplement supply in the country is estimated at 150-200 thousand tones. Growth trends in beef production are mainly determined by the demand in foreign markets. Growing production and market surplus resulting from the reduction of consumption in the country have been distributed through the export of beef. In 2020, 88% of beef production in Poland will have to be sold on foreign markets. The dynamic development of the poultry meat production was due to the growing domestic and foreign demand. In the years 2016-2020 80% of increase in the poultry meat production will have to be sold on foreign markets.
Cytowanie	Mikuła A., Stańko S. (2016) Tendencje w produkcji, zużyciu krajowym i handlu zagranicznym wieprzowiną, wołowiną i mięsem drobiowym w Polsce w latach 2000-2015.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 2: 31-40
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n2_s31.pdf

Autor	Magdalena Rosińska-Bukowska
Tytuł	Chiński rynek rolno-spożywczy – możliwości rozwoju eksportu polskiej żywności
Title	Chinese Market of Agricultural Products – Possibilities of Development for Polish Agri-Food Export
Słowa kluczowe	handel rolno-spożywczy, żywność, handel Polska-Chiny, rolnictwo
Key words	agri-food trade, food, trade Poland-China, agriculture
Abstrakt	Celem artykułu jest próba oceny możliwości rozwoju polskiego eksportu rolno-spożywczego do Chin w efekcie zmian, jakie dokonały się w ostatnich latach w chińskim modelu konsumpcyjnym. Scharakteryzowano potencjał polskiego sektora rolno-spożywczego (produkcję oraz eksport na tle partnerów z UE). Punktem wyjścia badania jest charakterystyka gospodarki i społeczeństwa Chin. Zarysowanie kierunków zmian w chińskim modelu konsumpcyjnym uznano bowiem za konieczność przy ocenie realnych szans dla rozwoju polskiego eksportu. W drugiej części artykułu skoncentrowano się na wielkości i strukturze popytu na artykuły rolno-spożywcze, których eksportem jest zainteresowana Polska (produkty mleczarskie i mięsne) oraz obecnym sposobie zaspokajania go. W ostatniej części zaprezentowano dane dotyczące polskiego eksportu rolno-spożywczego do Chin oraz podjęto próbę oceny potencjalnych możliwości jego rozwoju.
Abstract	The aim of the study is to assess the development potential of Polish agri-food exports to China due to the changes that have occurred in recent years in the Chinese model of consumption. It characterized the potential of the Polish agri-food sector (production and exports, compared to EU partners). The study assumed that the starting point is the necessity to characterize the economy and society of China. Trends in the Chinese model of consumption are shown first. The next section focuses on the size and structure of demand for agri-food products that Poland is interested in exporting (dairy products and meat), and the present method of satisfying that demand. The last part of the article presents data concerning Polish agri-food exports to China and attempts to assess the potential of its development.
Cytowanie	Rosińska-Bukowska M. (2016) Chiński rynek rolno-spożywczy – możliwości rozwoju eksportu polskiej żywności.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 2: 289-302
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n2_s289.pdf

Autor	Barbara Szymoniuk
Tytuł	Promocja zrównoważonej konsumpcji w wybranych państwach europejskich
Title	PROMOTING SUSTAINABLE CONSUMPTION IN SELECTED EUROPEAN COUNTRIES
Słowa kluczowe	zrównoważony rozwój, marketing ekologiczny, zrównoważona konsumpcja
Key words	sustainable development, ecological marketing, sustainable consumption
Abstrakt	Zrównoważona konsumpcja, minimalizująca niekorzystny wpływ na środowisko naturalne i społeczne człowieka, jest nieodłącznym elementem zrównoważonego rozwoju oraz współczesnym, wielkim wyzwaniem dla zrównoważonego marketingu przedsiębiorstw, organizacji i instytucji. Przejawia się po stronie popytowej wszystkich rynków, ale jednocześnie ma silny związek przyczynowo-skutkowy z ich stroną podażową. Bez zrównoważonej konsumpcji nie ma sensu zrównoważona produkcja – i odwrotnie. Warunkiem rozwoju zrównoważonej konsumpcji, wymagającej częstokroć samoograniczania się, wyrzeczeń, i ponoszenia większych kosztów, jest wysoki poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa. W konsekwencji oznacza to dokonywanie wyborów uwzględniających potrzeby innych ludzi oraz ochronę środowiska naturalnego. Tempo tego rozwoju będzie tym szybsze, im bardziej ewidentna będzie ekonomiczna opłacalność proekologicznych decyzji nabywczych. Umiejętna promocja zrównoważonej konsumpcji ma i będzie mieć w przyszłości podstawowe znaczenie dla kształtowania jakości życia - zarówno w skali poszczególnych środowisk lokalnych, jak i w skali globalnej. W artykule przedstawiono przykłady konkretnych działań skutecznie promujących postawy i aktywności zrównoważonej konsumpcji w Niemczech, Islandii i Finlandii. Ich identyfikacja i charakterystyka stanowi efekt międzynarodowego projektu pn. Go Green Across Europe, realizowanego w latach 2014-15 w ramach unijnego programu Leonardo da Vinci VETPRO.
Abstract	Sustainable consumption, minimizing humans’ negative effect on their natural and social environment, is an integral part of sustainable development and constitutes a major challenge for sustainable marketing of enterprises, organizations and institutions. It may be manifested on the demand side of all markets, but at the same time it is strongly connected in terms of cause and effect with their supply side. Sustainable production makes no sense without sustainable consumption – and vice versa. The condition for the development of sustainable consumption, which often demands self-restraint, sacrifices, increased effort and/or incurring higher purchase costs, is a high level of the society’s environmental awareness. It enables people to make non-egoistic choices which take into account the needs of others and the protection of the natural environment. More and more consumers in Poland and in Europe declare that the prices of goods and services do not constitute the most important criterion for them when making purchasing decisions. In spite of this, experience to date suggests that with more evident economic profitability of environmentally friendly behaviour and purchasing decisions comes a faster pace of development of sustainable consumption and its greater popularity. Efficient promotion campaigns for sustainable consumption is and will be vital for shaping the quality of life – both on the scale of particular local environments and on the global scale. The current article presents examples of specific actions effectively promoting the attitudes and activities of sustainable consumption in Germany, Iceland and Finland. They have been identified and described in the GO GREEN ACROSS EUROPE project, realized in the years 2014-15 within Leonardo da Vinci VETPRO programme.
Cytowanie	Szymoniuk B. (2015) Promocja zrównoważonej konsumpcji w wybranych państwach europejskich.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 13(62): 120-132
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2015_n62_s120.pdf

Autor	Lucyna Przezbórska-Skobiej
Tytuł	Uwarunkowania rozwoju rynku turystyki wiejskiej w Polsce
Title	Determinants of rural tourism market development in Poland Summary: The main purpose of the paper was to show development and the present situation
Słowa kluczowe	turystyka wiejska, agroturystyka, rynek, uwarunkowania, czynniki sprzyjające, czynniki ograniczające
Key words	rural tourism, agritourism, market, determinants, favourable factors, unfavourable factors
Abstrakt	Celem artykułu było przedstawienie rozwoju i stanu obecnego rynku turystyki wiejskiej (w tym agroturystyki) w Polsce wraz z czynnikami warunkującymi (sprzyjającymi i ograniczającymi) ten rozwój. Analizę przeprowadzono na podstawie danych wtórnych i literatury przedmiotu. Wynika z niej, że na rynku turystyki wiejskiej, a szczególnie rynku agroturystycznym, zachodzą w ostatnich latach istotne zmiany, zarówno po stronie podaży, jak i popytu.
Abstract	The main purpose of the paper was to show development and the present situation of rural tourism, including agritourism market in Poland as well as some chosen factor influencing the development (favourable and unfavourable factors). The analysis was concluded with the statement that rural tourism and especially agritourism market has been changing dramatically during the last years, both on the supply and the demand side of the market.
Cytowanie	Przezbórska-Skobiej L.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2015_n3_s101.pdf

Autor	Łukasz Gontar, Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki, Paweł Orliński
Tytuł	Zmiany w krajowej produkcji zielarskiej i wybranych rodzajach przetwórstwa roślin zielarskich w kontekście globalnego wzrostu popytu na te produkty
Title	Changes in Polish Domestic Production of Herbal Plants and in Selected Types of Enterprises that Process Herbal Plants in the Context of the Global Increase in Demand for These Products
Słowa kluczowe
Key words
Abstrakt
Abstract
Cytowanie	Gontar Ł., Jabłońska L., Olewnicki D., Orliński P. (2015) Zmiany w krajowej produkcji zielarskiej i wybranych rodzajach przetwórstwa roślin zielarskich w kontekście globalnego wzrostu popytu na te produkty.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 15(30), z. 1: 68-76
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2015_T15(30)_n1_s68.pdf

Autor	Andrzej Czyżewski, Piotr Kułyk
Tytuł	Kwestia rolna od Aleksandra Czajanowa i Władysława Grabskiego po jej współczesne ujęcie
Title	THE AGRICULTURAL ISSUE IN STUDIES OF ALEXANDER CZAJANOV AND WŁADYSŁAW GRABSKI AND ITS MODERN APPROACH
Słowa kluczowe	rolnictwo, polityka gospodarcza, kwestia rolna, dobra publiczne
Key words	agriculture, economic policy, agrarian question, public goods
Abstrakt	W artykule przedstawiono współczesne rozumienie kwestii rolnej uwzględniające ewolucję poglądów na temat jej źródeł i sposobów rozwiązywania. Jedno z pierwotnych i ważniejszych ujęć ekonomiczno-społecznych tego problemu można odnaleźć w pracach Aleksandra Czajanowa oraz Władysława Grabskiego, a także innych współczesnych im autorów. Zwracali oni uwagę na ograniczenia w zakresie przemian strukturalnych w rolnictwie i specyfikę relacji popytowo-podażowych dotyczących produktów rolnych. Wychodząc od ich koncepcji, można przejść do obecnej interpretacji kwestii agrarnej, obejmującej znaczenie dóbr publicznych i procesów globalizacji oraz liberalizacji gospodarek poszczególnych krajów w warunkach istniejących barier strukturalnych w rolnictwie. W opracowaniu wykazano zmiany zachodzące w zakresie podejścia do kwestii rolnej i sposobów jej rozwiązywania ze względu na ekonomiczno-społeczne uwarunkowania instytucjonalne. Podkreślono też uniwersalność tej kwestii wynikającą z roli poszczególnych czynników produkcji zaangażowanych w rolnictwie, a także charakteru indywidualnych gospodarstw rolnych jako podmiotów gospodarczych. Wykazano związki pomiędzy zmianami zachodzącymi w relacjach popytowo-podażowych w sektorze rolnym a oddziaływaniem mechanizmu rynkowego, a także skutki tego mechanizmu. Wyeksponowano problem kształtowania optimum społecznego, a także transferu i retransferu nadwyżki ekonomicznej wytworzonej w rolnictwie dla jego zrównoważonego rozwoju. W artykule pominięto kontekst polityczno-społeczny kwestii rolnej, obecny w pracach Fryderyka Engelsa, Róży Luxemburg i Włodzimierza Lenina jako wychodzący poza ramy opracowania. Z rozważań wynika historyczna żywotność badanego problemu przejawiająca się w różnych warunkach społeczno-ustrojowych.
Abstract	In the article we presented the modern approach of the agrarian question. One characterized changes going down in relations demand-of supply as result of the influence of the market mechanism in the agriculture conditioned the globalization. in the article we presented the concept of the agrarian question. Her original conception can be found in works of Aleksander Czajanow and Władysław Grabski and also other modern them authors. They paid the attention to restrictions within the range structural transformations in the agriculture and the specificity of the relation of demand-supply concerning agricultural products. Going out from their approach of mentioned problems one can pass to the present interpretation of the agrarian matter including the meaning of public goods and processes of the globalization and the liberalization of economies of individual countries conditioned existing still structural barriers in this area of the economy. In the elaboration one showed changes happening within the range approaches to the agricultural matter and manners of her resolution in the institutional system. One underlined the universality of seizing of the specificity of the agricultural production resulting both from the part of individual productive factors involved to her producing, and also from itself character of farms as economic subjects. In the elaboration one characterized changes happening in relations demand-of supply as result of the influence of the market mechanism in the agriculture. One discussed foundations and conditionings of the concept of the agricultural matter. We presented the meaning of public goods and external effects and market inefficiencies related to the agriculture in the formation of the social optimum one presented premises for the transfer and the retransfer of the economic surplus as the instrumentarium of the regulation of the social optimum and the achievement higher-level equilibriums of the social system.
Cytowanie	Czyżewski A., Kułyk P. (2015) Kwestia rolna od Aleksandra Czajanowa i Władysława Grabskiego po jej współczesne ujęcie.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 102, z. 1: 18-30
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2015_n1_s18.pdf

Autor	Mariola Chrzanowska, Nina Drejerska, Iwona Pomianek
Tytuł	Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia
Title	Warsaw suburban zone. Selected issues
Słowa kluczowe	obszary wiejskie, rynek pracy, przedsiębiorczość, kapitał ludzki, rozwój, strefa podmiejska, województwo mazowieckie, suburbanizacja
Key words	rural areas, labour market, entrepreneurship, human capital, development, suburban area, Mazovia region, suburbanisation
Abstrakt	Gminy podmiejskie Warszawy wybrane do badań są niewątpliwie obszarem intensywnych przemian społeczno-gospodarczych. Ta kumulacja procesów rozwojowych, rozlewanie się zjawisk charakterystycznych dla miast, powoduje, że badany obszar jest niezwykle interesujący z poznawczego punktu widzenia. Jednocześnie zachodzące zmiany są tak kompleksowe i wielowątkowe, że trudno wyodrębnić, co dokładnie powinno być przedmiotem badań – jeden wątek pociąga za sobą kilka niemniej interesujących następnych kwestii. W tej sytuacji pozostaje mieć nadzieję, że zaprezentowane wyniki badań przedstawiają zarówno ogólne tło zmian, jak i konkretne elementy rzeczywistości, jak np. powiązania funkcjonalne pomiędzy stolicą a jej obszarem podmiejskim w zakresie rynku pracy. Ponadto wydaje się, że wartością dodaną przeprowadzonych badań jest uwzględnienie zarówno działalności samorządów lokalnych, jak i małych oraz średnich przedsiębiorstw zlokalizowanych na badanym obszarze, jak również mieszkańców, ich sytuacji i opinii nt. zachodzących procesów. Badany obszar scharakteryzowano przy wykorzystaniu metod statystycznych. Wykorzystując miernik BZW, pogrupowano 30 gmin podmiejskich Warszawy na trzy klasy: o najwyższym, średnim i najniższym poziomie rozwoju. Do pierwszej grupy zostały zakwalifikowane: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, Stare Babice. Z wyjątkiem Nadarzyna, wszystkie gminy tej grupy graniczą bezpośrednio z Warszawą. Co więcej, oprócz Nieporętu, są to gminy położone po lewej stronie Wisły. Wskazuje to na najsilniejsze rozwojowe oddziaływanie Warszawy na gminy bezpośrednio z nią sąsiadujące, co więcej oddziaływanie ukierunkowane na stronę zachodnią miasta. W następnej grupie, 14 gmin stanowiło swoisty obszar przejściowy – najczęściej niegraniczący bezpośrednio z Warszawą, ale o silnym odziaływaniu miasta na procesy społeczno-gospodarcze tam zachodzące. Pozostałych 9 gmin to jednostki peryferyjne z punktu widzenia przyjętego obszaru badań, najdalej położone od stolicy, ale wciąż zaliczane do strefy podmiejskiej Warszawy. Wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w urzędach gmin strefy podmiejskiej Warszawy wskazują na fakt, że w większości ankietowanych jednostek samorządu terytorialnego opracowano strategie rozwoju. Może to świadczyć o świadomości władz w zakresie pobudzania aktywności zarówno własnej, jak i mieszkańców oraz przedsiębiorców, inwestowania w poprawę składników infrastruktury, jakości życia mieszkańców, ułatwiania startu działalności gospodarczej. Jednocześnie fakt posiadania strategii rozwoju może też być jedynie spełnieniem technicznego warunku koniecznego np. w przypadku ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków europejskich. Cele zapisane w strategiach były realizowane, aczkolwiek z uwagi na ograniczone środki finansowe wdrażanie strategii sprawiało trudności niektórym gminom (głównie o niskim poziomie rozwoju). Gminy (z kilkoma wyjątkami) były raczej aktywne w zakresie wykorzystania środków z Unii Europejskiej. Mimo to uskarżano się na skomplikowane procedury aplikowania oraz na nie zawsze korzystne dla gmin strefy podmiejskiej Warszawy warunki przyznawania dofinansowania do projektów (dochody per capita). Z reguły projekty były przygotowywane przez pracowników gminy, rzadko przez ekspertów zewnętrznych. Jako mocne strony gminy wskazywano przede wszystkim bliskość stolicy i dogodne połączenia komunikacyjne z innymi, większymi miastami, wysoki poziom infrastruktury technicznej, a także wolne tereny, które mogą zostać wykorzystane pod inwestycje. Jak wynika z charakterystyki mocnych stron, strefa podmiejska Warszawy charakteryzuje się nie tylko korzystnym układem infrastruktury drogowej i wolnymi przestrzeniami inwestycyjnymi, lecz w znacznej części także wysokimi walorami przyrodniczymi. Walory te mogą stanowić zarówno czynnik zachęcający, jak i ograniczający swobodę gospodarowania. Zdaniem ponad połowy władz gminnych, obszary przyrodniczo-chronione na terenie gminy stanowią szansę dla rozwoju przedsiębiorstw. Warunki te sprzyjają turystyce i rekreacji podmiejskiej, weekendowej lub biznesowej (organizacja konferencji w zielonym otoczeniu, a jednocześnie blisko Warszawy, np. Serock). Wyniki badań w przedsiębiorstwach wskazują, że na rynku lokalnym działalność koncentrowało 55% badanych jednostek. Ankietowani z gmin o niskim poziomie rozwoju, częściej niż pozostali, wykraczali zasięgiem działalności poza rynek lokalny – co wynikać mogło z potrzeby zwiększenia niewystarczającego popytu na swoje produkty i usługi. W opinii ankietowanych, najważniejszymi czynnikami decydującymi o lokalizacji przedsiębiorstw były: dogodne położenie w stosunku do odbiorców oraz chłonność rynku lokalnego lub regionalnego. Bliskość Warszawy została wskazana jako istotny czynnik lokalizacyjny w co czwartym przedsiębiorstwie. Podczas podejmowania decyzji o lokalizacji przedsiębiorstwa zwracano także uwagę na koszty związane z wynajęciem, zakupem lub budową lokalu. Z kolei w ramach podsumowującego pytania nt. postrzegania gminy, w której badane firmy miały swoją siedzibę, jako mocną stronę respondenci wskazywali bliskość Warszawy oraz dogodne połączenia komunikacyjne ze stolicą oraz innymi, większymi miastami, rozbudowaną infrastrukturę techniczną, ciągły rozwój gminy (związany m.in. ze stałym wzrostem liczby ludności w efekcie migracji oraz dużej liczby urodzeń) i odpowiednie warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Jako słabe strony wskazywano: słabą infrastrukturę techniczną, wysokie koszty i inne trudności prowadzenia działalności gospodarczej (np. brak wsparcia ze strony władz gminnych, brak usług doradczych), a także zbyt duże natężenie ruchu i związane z nim zanieczyszczenie środowiska oraz słabą komunikację drogową. Należy w tym miejscu zauważyć, że pewne czynniki były wskazywane zarówno w grupie mocnych, jak i słabych stron. Badani przedsiębiorcy mieli bowiem tendencję do oceny infrastruktury technicznej przez pryzmat swojego najbliższego otoczenia, np. konkretnej drogi dojazdowej do swojej firmy. W związku z tym uzyskane odpowiedzi były bardzo zróżnicowane i to co dla jednych było zaletą, np. zbudowanie drogi w ich bezpośredniej okolicy, dla innych nie miało znaczenia. Znaczna część przeprowadzonego badania pierwotnego w gospodarstwach domowych strefy podmiejskiej Warszawy dotyczyła powiazań funkcjonalnych pomiędzy stolicą a otaczającym ją obszarem w wymiarze rynku pracy. Sytuacja badanej populacji mieszkańców jest stosunkowo dobra; charakteryzuje ją zarówno wysoki wskaźnik aktywności zawodowej, jak i wysoki wskaźnik zatrudnienia. Generalnie więc bliskość rozwiniętego rynku pracy, jakim jest stolica, jak również jej bezpośrednie otocznie sprzyja aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Ta dobra sytuacja przyciąga też nowych mieszkańców zarówno z innych części regionu, jak i z samej Warszawy. Jak pokazały wyniki badań, nowo osiedlający się mieszkańcy to osoby młode, dobrze wykształcone, o relatywnie wysokich dochodach. Procesy te niewątpliwie prowadzą do zwiększenia potencjału ludzkiego badanych obszarów, wpisując się w dyskusję zarówno teoretyków, jak i praktyków nt. endogenicznych czynników wzrostu gospodarczego, równocześnie powodują jednak zwiększoną presję w wielu wymiarach. Jednym z nich są kwestie środowiskowe – rozwój funkcji mieszkaniowej wymaga kolejnych terenów przeznaczonych na ten cel. Są to w znakomitej większości inwestycje prywatne, dla których po wzrastających cenach, ale jednak znajdowane są kolejne obszary, np. dotychczasowe grunty rolne. Natomiast biorąc pod uwagę fakt, że są to najczęściej osoby dojeżdżające do pracy, to niewątpliwe wyzwaniem jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury w tym zakresie. Nowi migranci dojeżdżają na ogół własnymi samochodami, powodując znaczne obciążenie dróg wjazdowych do miasta. Prezentowane wyniki badań wyraźnie wskazują na brak atrakcyjnej oferty komunikacji publicznej dla tej grupy. Uzyskane rezultaty badań pozwalają również na identyfikację zjawisk, które nie są typowe tylko dla mieszkańców strefy podmiejskiej. Zjawiska te są częścią ogólnopolskich czy nawet ogólnoświatowych tendencji na rynku pracy. Co więcej, wydają się potwierdzać, że pomimo relatywnie lepszej sytuacji na rynku pracy w okolicy dużego miasta, strefa podmiejska nie jest obszarem wolnym od problemów spotykanych gdzie indziej. Należy w tym miejscu wspomnieć przede wszystkim o wynikach badań wskazujących na niestabilność zatrudnienia, szczególnie wśród osób młodych, też dobrze wykształconych oraz na istnienie szarej strefy – zatrudnianie pracowników bez formalnej umowy. Wyniki otrzymane za pomocą jednej z metod statystycznych – klasycznej analizy korespondencji – pozwalają na odniesienie się do przywoływanego w teorii kapitału kreatywnego. Wskazują bowiem na istnienie zależności pomiędzy wykształceniem wyższym a dużą i pełną samodzielnością pracy, wykształceniem średnim a średnim poziomem samodzielności oraz wykształceniem zasadniczym zawodowym i niskim poziomem samodzielności wykonywanej pracy. Ponadto przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić grupę przedsiębiorców, charakteryzujących swoją pracę jako w pełni samodzielną i kreatywną, przy czym wskazywali najczęściej własny pomysł jako początek aktywności zawodowej wykonywanej w trakcie badania. Biorąc pod uwagę fakt, że rynek pracy odgrywa znaczącą rolę w procesach formowania funkcjonalnych obszarów miejskich, otrzymano również istotne wyniki w zakresie aktywności zawodowej mieszkańców strefy podmiejskiej. Przeprowadzona analiza korespondencji pozwoliła na wyodrębnienie grupy „młodych migrantów” – z wyższym wykształceniem, którzy przeprowadzili się w ostatnim okresie (w latach 2005–2012); ich dochód przekraczał 2000 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Dominowali w tej grupie ludzie młodzi – 51% z nich nie przekroczyło 36. roku życia. Blisko 90% ankietowanych w tej grupie to pracownicy najemni dojeżdżający codziennie do pracy do Warszawy, przy czym ich średni czas dojazdu to godzina. Wyodrębniona została też grupa przedsiębiorców, którzy pracowali w miejscu zamieszkania; to głównie osoby od 36 do 55 lat (71% respondentów w tym wieku). Ponadto to osoby mieszkające w danym miejscu od urodzenia bądź ludność napływowa, ale o znacznie dłuższym czasie zamieszkania niż „młodzi migranci”. Prowadzi to do ciekawej konkluzji nt. tendencji do prowadzenia małej firmy na danym obszarze raczej przez osoby zakorzenione lokalnie. Pomimo zidentyfikowanych problemów, sytuacja badanej populacji mieszkańców obszarów podmiejskich wydaje się być podstawą do budowania pozytywnego wizerunku. Mała skala bierności zawodowej, posiadanie dodatkowych kwalifikacji (nabytych w trakcie kształcenia formalnego, ale też nieformalnego w przypadku osób o niższych poziomach wykształcenia), kreatywność przedsiębiorców, elastyczność (przynajmniej deklarowana) w grupie osób niepracujących, a poszukujących zatrudnienia wskazuje na faktycznie istniejące potencjały endogeniczne badanych gmin; potencjały trudne bądź niemożliwe do zidentyfikowania na podstawie danych statystycznych, a widoczne w badaniach jakościowych. Co więcej, wskazane potencjały są generalnie dostrzegane przez władze lokalne i przedsiębiorców, ale równocześnie w hierarchii mocnych stron zdecydowanie stawiane są za czynnikami wynikającymi z uwarunkowań czysto geograficznych czy infrastrukturalnych, które można by określić jako „twarde” determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego. Niemniej jednak, w opinii zespołu autorskiego, ta jakościowa identyfikacja „miękkich” potencjałów strefy podmiejskiej największego miasta w Polsce jest mocną stroną i ważnym wynikiem całego procesu badawczego podsumowanego niniejszą publikacją.
Abstract	This volume traces selected issues of economic and social development in the Warsaw suburban zone. It was elaborated as a part of the project entitled “Economic and social determinants of rural areas development of the Mazovia region in the suburban and external zone of Warsaw”, No N N114 145240, financed by the National Science Centre (Poland). The main purpose of the research was to identify and deeply characterize economic and social processes observed in rural areas of the Warsaw suburban zone. Specific objectives included: (1) diagnosis of a development level of selected communes in comparison with the whole region and identification of their diversification, (2) determination of demographic and economic potential of the Warsaw suburban zone inhabitants, especially from a perspective of a human capital level, (3) research on specificity of the Warsaw suburban zone inhabitants’ situation on the labour market, including a scale of economic inactivity, unemploymentand employment in the group of respondents, and in particular commuting to Warsaw as a central city of the functional region, (4) identification of conditions of enterprises that function there, as well as reasons and directions of diversification of their activities, (5) determination of a role of local self-government and other institutions in fostering and promoting entrepreneurship in rural areas and evaluation of local self-government activities in applying for and using the European Union support. The empirical research was conducted in rural households, enterprises and local self-governmental units in 30 rural and rural-urban communes around Warsaw, which were identified as the Warsaw suburban zone basing on the methodology of Korcelli and Śleszyński [Korcelli P. and Śleszyński P., 2011: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – projekt z 25 stycznia 2011 roku, delimitacja opracowana wcześniej na potrzeby programu ESPON] as well as Bański [Bański J. (ed.), 2009: Analiza zróżnicowania i perspektywy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku. Studia Obszarów Wiejskich tom 16, PTG, IGIPZ PAN, Warsaw; typology of communes according to the impact ranges (development of urban functions)]. Finally, the research included questionnaire interviews in 800 households (2215 adult participants), 221 micro and small enterprises as well as postal questionnaire in 30 local self-government offices. Research results show that the analysed suburban communes of Warsaw are an area of an intense socio-economic transformation. However, the multi-threaded nature of these changes makes the authors present a reduced general background of the changes. Moreover, the authors hope that provided examples, such as functional connections between the capital city and its suburban area in the labour market, are a good illustration of the changes. Especially as these changes are presented at the same time from the perspective of three key groups: local self-government, inhabitants and entrepreneurs. The studied area was characterized using some statistical methods. The use of the relative development level measure (BZW) made it possible to group investigated 30 communes in three development classes: the highest, medium and the lowest one. The first group included: Lesznowola, Michałowice, Nadarzyn, Raszyn, Nieporęt, Izabelin, and Stare Babice. With the exception of Nadarzyn, all these communes directly border Warsaw. Furthermore, apart from Nieporęt, these communes are situated on the left bank of the Vistula river. This indicates the strongest development impact of Warsaw on directly neighbouring communes as well as the impact oriented towards the west of the city. The next group of 14 communes constituted a specific area of transition – usually not directly bordering Warsaw but with strong impact of the city on socio-economic processes taking place there. The remaining 9 communes are peripheral units in the investigated area, being the farthest away from Warsaw but still included in the suburban zone. According to research results, majority of local self-governments had development strategic documents. This may indicate the authorities’ awareness of the role of stimulating inhabitants’ and entrepreneurs’ activity as well as their own investments in improving infrastructure assets, quality of life and facilitating business start. At the same time, providing a development strategy may also be only the fulfilment of a technical precondition – for example, in the case of applying for the European Union funds. The communes authorities (with some exceptions) were rather active in applying for the support. Nevertheless, they complained about complicated procedures of applying and sometimes detrimental conditions for granting funds for projects to the Warsaw suburban zone communes (per capita income). In the opinion of representatives of local self-government offices, the strengths of  the Warsaw suburban area include: a convenient system of road infrastructure and accessible investment area. Additionally, there are large areas of communes characterized by high natural values. These values can be both stimulating as well as limiting possibilities of economic activities. According to more than a half of the local authorities, the natural environment provides a great opportunity for development of weekend or business tourism (for example conference and professional meetings with a quiet and peaceful atmosphere close to nature in Serock). Entrepreneurs focused their activity mostly on the local market. The respondents from communes with a low level of development, more frequently than others, came out beyond the local market – which could be a result of their need to increase insufficient demand for their products and services. In their opinion, the most important factors determining the firm location included: proximity to customers and local or regional market capacity. The neighbourhood of Warsaw was identified as an important factor in every fourth company. The most important strengths included: proximity to Warsaw, good transport connections with the capital city and othermajor cities, developed technical infrastructure, continuous development of communes (related, inter alia, to constant growth of the population as a result of migration and high birth rates) as well as appropriate conditions for entrepreneurship development. They also pointed out some weaknesses: poor technical infrastructure, high costs and other difficulties in doing business (e.g. lack of support from the local authorities, lack of advisory services), too much traffic, pollution and poor road communications. It should be noted that some factors were indicated as both the strengths and the weaknesses. The entrepreneurs had a tendency to assess the technical infrastructure through the lens of their immediate environment, such as a particular driveway to a firm. Therefore, the responses were very diverse, and what for some respondents was an advantage, for others did not matter at all. The situation of inhabitants on the labour market was relatively good. It was characterized by high rates of either professional activity or a high rate of employment. Therefore, proximity of the developed labour market (the capital city) as well its immediate environment promote professional activity of the suburban inhabitants. It attracts new people both from other parts of the region and from Warsaw as well. As shown by the results, the newly settled inhabitants were young, well-educated, with a relatively high level of income. These processes undoubtedly lead to an increase of human potential of the examined areas and reflect a discussion of both theorists and practitioners on endogenous growth factors. Though, these changes also increased pressure in many dimensions. Firstly, environmental issues should be considered. The development of the residential function requires more land for this purpose. New residential areas are usually private investments using for example previous agricultural land, but with increasing prices year by year. Secondly, the provision of appropriate infrastructure to people commuting to work every day is another challenge. New migrants usually use their own cars, causing a significant traffic jams on the way to Warsaw. The results clearly indicate no attractive offers of public transport in this case. These results also allow to identify some phenomena that are typical not only of the residents of the suburban zone. These phenomena are a part of national or even global trends in the labour market. Furthermore, they seem to confirm that, despite the relatively better labour market situation in the area of a big city, the suburban zone is not free from problems encountered elsewhere. Here, we should remember about job insecurity, especially among young, well-educated people, and the existence of the shadow economy – hiring workers without any formal contract. Conclusions drawn basing on one of statistical methods (a classical correspondence analysis) allow to refer to a concept of creative capital. They prove a relationship between having a tertiary education attainment and significant or full independence in the workplace, secondary education and a medium level of independence as well as vocational education and a low level of independence in the workplace. Moreover, the conducted analysis allowed to distinguish a group of entrepreneurs who perceived their work as fully creative and independent; they also stressed their own ideas as the beginnings of their present professional activities. Taking into account the fact that the labour market plays an important role in forming the functional city areas, the research results also allow to draw some significant conclusions in this aspect. The correspondence analysis allowed to distinguish a group of “new migrants” with tertiary education attainments, who moved recently (2005–2012) and who can be characterized by a relatively high income level (more than 2000 zlotys net per person in a household). The majority of them were young people (71% were 36 years old or younger). They usually commuted to Warsaw every day and it took them one hour on average to get to the workplace. There was also a group of entrepreneurs who mainly ran their businesses at the place of living. Usually they had lived there since their birth or moved but considerably earlier than “new migrants”. It leads to an interesting conclusion about running a company rather by people locally rooted. Despite the problems, the situation of the suburban population seems to be quite advantageous. The small scale of inactivity, additional qualifications (acquired both in formal and informal education), entrepreneurs’ creativity, flexibility (at least declared) in a group of people unemployed and seeking for employment indicate actually existing endogenous potential of the investigated communes. Even though, the potentials are difficult or impossible to be identified on the basis of statistical data, but clearly visible in qualitative research. What is more, the indicated potentials are generally noticed by the local authorities and entrepreneurs. However, in the strength hierarchy they are underestimated and still remain behind factors connected with purely geographical considerations or infrastructure, which could be described as “hard” determinants of socio-economic development. Nevertheless, in the opinion of the authors, the qualitative identification of “soft” potentials of the suburban zone of the largest city in Poland is the strong point and an important result of the whole process of research summarised in this publication.
Cytowanie	Chrzanowska M., Drejerska N., Pomianek I. (2014) Strefa podmiejska Warszawy. Wybrane zagadnienia.
HTML	wersja html
Pełny tekst	MONO_2014_strefa_podmiejska.pdf

Autor	Ewa Bak-Filipek
Tytuł	Przemiany na rynku mięsa w Polsce
Title	CHANGES IN THE MEAT MARKET IN POLAND
Słowa kluczowe	funkcjonowanie, uwarunkowania, rynek wołowiny, rynek mięsa
Key words	functioning, conditions, beef market, meat market
Abstrakt	W niniejszym opracowaniu omówiono uwarunkowania rynku mięsa w Polsce oraz ukazano na tle rynku mięsa funkcjonowanie rynku wołowiny. Rynek wołowiny w ostatnich latach staje się powoli rynkiem zmarginalizowanym na rynku wewnętrznym m.in. ze względu na malejące znaczenie spożycia wołowiny w całym bilansie mięsa w Polsce. Coraz większe znaczenie odgrywa rynek drobiu, zarówno po stronie podaży, jak i popytu. W opracowaniu zwrócono także uwagę na fakt, że rynki rolne, w tym zwłaszcza rynek mięsa, są podatne na wahania koniunkturalne na rynku krajowym i rynkach międzynarodowych. Dlatego istotną rolę odgrywa polityka państwa wobec poszczególnych rynków. Na rynku mięsa zarówno czerwonego, jak i drobiowego, państwo polskie poprzez Agencję Rynku Rolnego podejmuje działania interwencyjne, które maja za zadanie wspieranie tego rynku i stabilizacje sytuacji na tym rynku. Materiałem źródłowym do badań były dane GUS opublikowane w różnorodnych opracowaniach statystycznych, w tym w rocznikach branżowych rolnictwa oraz Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego opublikowane w formie raportów rynkowych (rynek mięsa i rynek drobiu). Zastosowano wskaźniki dynamiki oraz średnie statystyczne, a także elementy analizy opisowej danych.
Abstract	This paper discusses the determinants of the meat market in Poland and shown on the background of the meat market functioning of the beef market. Beef market in recent years, the market is slowly becoming marginalized in the internal market, inter alia, because of the decreasing importance of beef consumption in the entire balance of the meat in Poland. Increasingly important to the poultry market, on both the supply and demand. The study also highlights the fact that agricultural markets, especially the meat market, are susceptible to fluctuations in the domestic and international markets. Therefore, the important role played by government policy to individual markets. On the market for both red meat and poultry, the Polish state by the Agricultural Market Agency takes action intervention Their goal is to support the market and the stabilization of the situation on the market. The source material for the study were published CSO data in a variety of statistical studies, including in the annals of the industry of agriculture and the Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute published in the form of reports market (the market of meat and poultry market). Used momentum indicators and statistical averages, as well as a descriptive analysis of the data elements.
Cytowanie	Bak-Filipek E. (2014) Przemiany na rynku mięsa w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 12(61): 7-16
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2014_n61_s7.pdf

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki, Maria Roguska
Tytuł	Rynek hurtowy w Polsce jako miejsce w łańcuchu dostaw kwiatów ciętych i roślin doniczkowych
Title	THE WHOLESALE MARKET IN POLAND IN THE SUPPLY CHAIN NETWORK OF CUT FLOWERS AND POT PLANTS
Słowa kluczowe	kanały dystrybucji, rynek hurtowy, kwiaty cięte, rośliny doniczkowe
Key words	distribution channels, wholesale market, cut flowers, pot plants
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie łańcucha dystrybucji roślin ozdobnych będą­cych przedmiotem obrotu na rynku hurtowym w Polsce oraz ocena znaczenia poszczególnych ogniw. Dokonano identyfikacji dostawców i nabywców oraz oszacowano udział poszczególnych źródeł i kanałów zbytu w całkowitej podaży. Scharakteryzowano dostawców pod kątem asor­tymentu oferowanych roślin, a w przypadku producentów – także pod kątem skali produkcji. Badania wykazały zmniejszenie się roli rynku hurtowego w dystrybucji roślin ozdobnych w Polsce. Obecnie jest on ogniwem w łańcuchu dostaw pomiędzy małymi dostawcami i małymi odbiorcami, co przy dalszej koncentracji popytu na detalicznym rynku kwiaciarskim będzie jeszcze bardziej minimalizowało jego rolę. Równocześnie inna jest waga poszczególnych ka­nałów zbytu kwiatów ciętych i roślin doniczkowych, co wskazuje na konieczność oddzielnego podejścia do tych rynków.
Abstract	The aim of the research was to determine the distribution chain of ornamental plants traded on the wholesale market in Poland and to evaluate the importance of each link. Suppliers and buyers were identified. An estimation of the contribution of each source and channel of sales (in the total supply) was performed. The suppliers were characterized in terms of range of products offered, and in the case of producers also in terms of the scale of pro­duction. The studies have shown a decrease in the role of the wholesale market in ornamental plant distribution in Poland. There is now a link in the supply chain between small suppliers and small customers, which, with further concentration of demand in the floriculture retail market, will reduce the role of the wholesale market yet further.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D., Roguska M. (2014) Rynek hurtowy w Polsce jako miejsce w łańcuchu dostaw kwiatów ciętych i roślin doniczkowych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 3: 87-97
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n3_s87.pdf

Autor	Agata Balińska
Tytuł	Aktywność turystyczna mieszkańców wsi w kontekście przemian społeczno-gospodarczych – rzeczywisty i potencjalny popyt turystyczny mieszkańców wsi
Title	TOURIST ACTIVITY IN THE CONTEXT OF THE RURAL POPULATION SOCIO-ECONOMIC TRANSFORMATION – ACTUAL AND POTENTIAL TOURIST DEMAND OF RURAL RESIDENTS
Słowa kluczowe	mieszkańcy wsi, aktywność turystyczna, popyt potencjalny, czynniki popytu turystycznego
Key words	rural residents, tourist activity, demand potential factors in tourism demand
Abstrakt	W artykule przedstawiono zagadnienia aktywności turystycznej mieszkańców wsi. Z badań wynika, że udział mieszkańców obszarów wiejskich w turystyce jest niższy od średniej krajowej. W artykule wykorzystano dane wtórne (metoda desk research) oraz wyniki własnych badań empirycznych przeprowadzonych wśród mieszkańców trzech wsi (metoda sondażowa). Przeprowadzone badania wykazały bogactwo i znaczne zróżnicowanie determinant popytu turystycznego oraz wskazały na istnienie popytu potencjalnego na usługi turystyczne wśród mieszkańców wsi.
Abstract	The article presents the issues of tourist activity in the rural population. Research shows that the share of rural population in tourism is lower than the national average. The article uses secondary data (desk research method) and the results of their empirical research conducted among residents of three villages (by a probing method). The study showed significant differences in wealth and determinants of tourist demand, and pointed to the existence of potential demand for tourism services among the rural population.
Cytowanie	Balińska A. (2014) Aktywność turystyczna mieszkańców wsi w kontekście przemian społeczno-gospodarczych – rzeczywisty i potencjalny popyt turystyczny mieszkańców wsi.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 2: 112-122
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2014_n2_s112.pdf

Autor	Joanna Ligenzowska
Tytuł	Rolnictwo ekologiczne na świecie
Title	Organic Farming in the World
Słowa kluczowe	rolnictwo ekologiczne, produkcja ekologiczna, zrównoważony rozwój
Key words	organic farming, ecological production, sustainable development
Abstrakt	W ostatnich latach możemy zaobserwować wzrost znaczenia produkcji ekologicznej na świecie. Do niedawna tendencja ta była obserwowana tylko w krajach wysoko rozwiniętych obecnie najwięcej gospodarstw ekologicznych jest w Afryce i Azji. Zmiany te mają swoje podłoże głównie we wzroście popytu na produkty ekologiczne oraz we wzrastającym poziomie edukacji dotyczącej ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywnościowego. W poniższym opracowaniu przedstawiono stan rozwoju rolnictwa ekologicznego na świecie na podstawie danych z międzynarodowych organizacji ekologicznych. Przytoczono powierzchnię i ogólną strukturę użytków rolnych zagospodarowanych metodami ekologicznymi. Ponadto dokonano porównania ilości ekologicznych producentów rolnych na poszczególnych obszarach, a także krótko scharakteryzowano światowy rynek żywności ekologicznej.
Abstract	In recent years, we observe an increase in the importance of organic production in the world. Until recently, this trend was observed only in highly developed countries now many producers of organic food comes from Asia and Africa. These changes have their base mainly on the demand for organic products and the increasing level of education concerning environmental protection and food security. The following paper presents the state of development of organic farming in the world based on data from international environmental organizations. In the paper analyzes compare areas use for organic farming between continents and also analyzed the structure of the ecological land in the world. Moreover compared number of organic farmers in particular areas, as well as briefly characterized the global market for organic food.
Cytowanie	Ligenzowska J. (2014) Rolnictwo ekologiczne na świecie.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 14(29), z. 3: 150-157
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2014_T14(29)_n3_s150.pdf

Autor	Marzena Trajer, Maja Trajer
Tytuł	Kampanie promocyjne i informacyjne na rynku mięsa współfinansowane w ramach wspólnej polityki rolnej
Title	Promotion and information campaigns on the meat market co-financed in scope of the common agricultural policy
Słowa kluczowe	spólna polityka rolna, kampanie promocyjno-informacyjne, public relations
Key words	common agricultural policy, promotion and information campaigns, public relations
Abstrakt	Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej organizacje branżowe, które były reprezentatywne dla danej branży rolnej, mogły ubiegać się o współfinansowanie kampanii promocyjno-informacyjnych w ramach unijnego mechanizmu „Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych”. Celem dofinansowania było m.in. zwiększenie popytu na określone wspólnotowe artykuły żywnościowe i uświadomienie konsumentom, że produkty te gwarantują wysoką jakość. Promocja produktów rolnych możliwa była zarówno na wewnętrznym rynku unijnym, jak i na rynkach poza UE. W artykule przybliżono kampanie realizowane na rynku mięsa. Komisja Europejska do końca 2014 roku przyznała organizacjom branżowym w Polsce, realizującym kampanie na rynku mięsa, 33,6 mln euro. Działania w ramach kampanii obejmowały m.in.: public relations, udział w targach, a także produkcję i emisję reklam telewizyjnych.
Abstract	After Poland’s accession to the European Union, branch organizations representative for the agricultural branch could apply for co-financing promotion and information campaigns within the EU scheme “Support for promotion and information activities of selected agricultural products”. Aim of the co-financing was inter alias to increase demand for certain Community food products and to make the consumers aware that those products guarantee high quality. Promotion of agricultural products was possible on the internal union market as well as on the markets beyond the EU. The article presents the campaigns carried out in the meat market. The European Commission granted branch organization implementing campaigns on the meat market EUR 33.6 million. In framework of the campaign public relations activities, participation in fairs as well as production and TV advertisements were carried out.
Cytowanie	Trajer M., Trajer M.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2014_n2_s99.pdf

Autor	Aleksandra Grobelna, Barbara Marciszewska
Tytuł	Rola usług Spa & Wellness w kreowaniu pozytywnych doświadczeń konsumentów na przykładzie produktów hotelowych
Title	A role of Spa & Wellness services for creation of positive consumer experiences: an example of hotel products
Słowa kluczowe	hotelarstwo, Spa & Wellness, doświadczenia klientów, jakość usług
Key words	hospitality, Spa & Wellness, customer’s experiences, service quality
Abstrakt	Obecnie Spa & Wellness staje się dynamicznie rozwijającym komponentem oferty hotelu. Produkty Spa & Wellness kształtują realnie silniejszą pozycję hoteli na współczesnym rynku, a dla konsumenta stanowią źródło nowych doświadczeń i dodatkowej satysfakcji. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie doświadczeń wynikających z konsumpcji usług Spa & Wellness jako czynnika doskonalenia jakości produktu hotelowego. Podstawowym problemem badawczym jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy doświadczenia konsumpcyjne kształtują jakość produktu hotelowego zawierającego usługi Spa &Wellness. Metody badawcze, wykorzystane przy pisaniu niniejszego artykułu to krytyczna analiza literatury przedmiotu, odnosząca się do dotychczasowych badań z zakresu rozwoju produktu turystycznego w Polsce. Analiza literatury, która odnosi się do problematyki Spa & Wellness (w tym w hotelarstwie) prowadzi do następujących wniosków: ⎯ Pakiet turystyczny który obejmuje usługi Spa & Wellness odgrywa ważną rolę zarówno w procesie promocji hotelu jak i kreowaniu pozytywnego wizerunku obiektu; ⎯ Spa & Wellness pobudza popyt turystyczny w odniesieniu do produktów, generując zyski dla hoteli, i regionu turystycznego, jako całości; ⎯ Potencjalne pozytywne zmiany popytu turystycznego mogą być określone jako: dłuższe pobyty w hotelach, dzięki Spa &Wellness jako komponentu produktu turystycznego; ⎯ Wzrost wydatków turystów; ⎯ Zmniejszenie wpływu sezonowości na popyt turystyczny. Sugeruje to, że turyści oczekują zmian w strukturze produktów turystycznych wykorzystujących składnik Spa & Wellness. Dla gości hotelowych istotne bowiem okazuje się zarówno zróżnicowanie samego produktu jak i wyższa jakości usług Spa i Wellness. Menedżerowie muszą być zatem świadomi, że nowatorskie podejście do produktów turystycznych kreuje ich nowe funkcje, stanowiąc tym samym źródło nowych doświadczeń konsumentów i może przynieść nowe wartości - pozytywne doświadczenia konsumpcji. Problemy te należałoby uwzględnić w przyszłych badaniach, które podejmowałyby zagadnienie doskonalenia produktów turystycznych, tym bardziej, że usługi Spa & Wellness postrzegane są jako wiodący czynnik rozwoju produktu turystycznego.
Abstract	Nowadays Spa & Wellness services became the most dynamic component of hotel offer. Spa products are not only influenced by fashion but they shape stronger market position of hotels on one hand and consumer experience – on the other. The purpose of the article is to show a role of consumer experiences as factor influencing a quality of hotel products. Research problem is focused on looking for answering the question: do the consumer experiences play an important role in improvement of hotel service quality? Research methods: literature analysis and assessment of previously conducted scientific research in the field. The analysis of literature which highlights Spa & Wellness issues leads to the following statements: ⎯ Tourist package which includes Spa & Wellness services plays an important role in both in promotion process of a hotel and creating its positive image; ⎯ Spa & Wellness services stimulate tourist demand for the products and create profits for hotels and tourism region as a whole; ⎯ Potential positive changes in tourism demand could be identified as: longer stays in hotels thanks to Spa & Wellness component in the tourism product, ⎯ Increase of tourists expenditures, ⎯ Lower seasonal influence on a tourist demand. It suggests that tourists could prefer changes in tourist products using Spa & Wellness component; they are keen on both differentiation of the product itself and a higher quality of Spa & Wellness services. Managers have to be aware that innovative approaches to tourist products become an important source of the new functions and, consequently, new experiences. These issues have to be considered in future research in the field of improvement of tourist products. It is important direction for future investigations because Spa & Wellness services are perceived as a mean of tourism product development.
Cytowanie	Grobelna A., Marciszewska B. (2013) Rola usług Spa & Wellness w kreowaniu pozytywnych doświadczeń konsumentów na przykładzie produktów hotelowych.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 9(58): 184-195
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2013_n58_s184.pdf

Autor	Wojciech Florkowski, Anna Klepacka, Cesar Revoredo-Giha, Tadeusz Sobczyński
Tytuł	Analiza subregionalnych różnic efektywności kosztów w polskich gospodarstwach mlecznych na podstawie danych FADN
Title	THE ANALYSIS OF SUBREGIONAL DIFFERENCES IN COST EFFICIENCY OF POLISH DAIRY FARMS USING THE FADN DATABASE
Słowa kluczowe	dane FADN, regiony FADN, podregiony FADN, graniczna funkcja kosztów efekty stałe, nieefektywność, wskaźnik efektywności kosztów
Key words	FADN data, FADN regions, FADN subregions, cost frontier function, fixed effects, inefficiency, cost efficiency index
Abstrakt	Efektywność kosztów w subsektorze mlecznym analizowano na podstawie danych z dwóch regionów FADN i czterech podregionów w Polsce w okresie 2004/2005-2007/2008. Indeksy efektywności kosztów wyliczono dla każdego gospodarstwa z dwóch regionów FADN i podzielanych z nich dwóch subregionów. Analiza na poziomie regionów i subregionów wskazała na duże różnice we względnej efektywności kosztów gospodarstw mlecznych w każdym obszarze. Analiza subregionalna wskazała, że pod względem najwydajniejszego gospodarstwa w danym obszarze, subregion podlaskie-łódzkie miał większy udział wysoko wydajnych gospodarstw niż subregion wielkopolskie-kujawsko-pomorskie. Ogólnie, na każdym obszarze znajduje się duża liczba gospodarstw, które mogłyby poprawić efektywność kosztową. Ze względu na położenie przetwórców mleka, gospodarstwa mleczne mają względną przewagę w dwóch wymienionych subregionach i w regionie Pomorskie-Mazury, natomiast subregion mazowieckie-lubelskie ma łatwy dostęp do największego rynku reprezentowanego przez Warszawę i okolice. Przemysł mleczarski może tworzyć miejsca pracy w podregionanch wiodących w produkcji mleka, szczególnie jeśli weliminowanie kwot produkcji mleka w 2014 r. spowoduje wzrost popytu na mleko i produkty mleczne w krajach sąsiednich i doprowadzi do wzrostu produkcji mleka.
Abstract	The cost efficiency of the dairy subsector has been analyzed using data for two FADN regions and four subregions in Poland for the period 2004/05-2007/08. The cost efficiency indexes have been calculated for each farm from two FADN regions and two other FADN regions after each was further subdivided into two subregions. Both regional and subregional analyses revealed large differences in relative cost efficiency of dairy farms in each area. In particular, the subregional analysis suggests that Podlaskie and Łódzkie subregion seem to have a relatively larger number of very efficient dairy farms followed by the Wielkopolskie and Kujawsko-Pomorskie subregion. Overall, however, every region seems to have a large number of farms, which could improve their cost efficiency. Given the location of dairy processors, dairy farms in the two mentioned subregions and the region of Pomorskie and Mazury have a relative advantage, while the subregion Mazowieckie and Lubelskie has an easy access to the largest market represented by Warsaw and surroundings. The dairy industry may generate some jobs in subregions leading in milk production, especially if the elimination of milk quota in 2014 will increase demand for milk and dairy products in neighboring countries leading to expansion of milk production.
Cytowanie	Florkowski W., Klepacka A., Revoredo-Giha C., Sobczyński T. (2013) Analiza subregionalnych różnic efektywności kosztów w polskich gospodarstwach mlecznych na podstawie danych FADN.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 100, z. 4: 103-113
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2013_n4_s103.pdf

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki, Magdalena Ragan
Tytuł	Zachowania konsumenckie na warszawskim rynku kwiatów ciętych i doniczkowych
Title	Consumer behaviours on the Warsaw market of cut flowers and pot plants
Słowa kluczowe	preferencje konsumentów, kwiaty cięte, rośliny doniczkowe
Key words	consumer behaviours, cut flowers, pot plants
Abstrakt	Celem pracy było poznanie zachowań konsumentów na rynku kwiaciarskim oraz wybranych psychologicznych, ekonomicznych i personalno-demograficznych ich uwarunkowań. Badania wykazały, że największym popytem cieszą się kwiaty cięte, głównie róża i tulipan, a następnie rośliny doniczkowe ozdobne z kwiatów. Kupowane są głównie jako prezent, ale ponad połowa badanych nabywa je także dla siebie. Generalnie zachowania nabywcze konsumentów na rynku kwiaciarskim determinowane są głównie płcią. Biorąc pod uwagę pozostałe czynniki bardziej istotne różnice odnotowano tylko w grupie osób najmłodszych i o najniższych dochodach.
Abstract	Aim of this study was to investigate the consumer behaviours in the flower market and selected psychological, economic, and personal-demographic their determinants. Studies have shown that the greatest demand enjoy cut flowers, mainly roses and tulips, and flowering pot plants. They are mainly bought as a gift, but more than half of the people also buy them for themselves. Generally, purchasing behaviours of consumers in the flower market are determined mainly by sex, and taking into account other factors more significant difference was noted only in the group of the youngest and lowest incomes.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D., Ragan M. (2013) Zachowania konsumenckie na warszawskim rynku kwiatów ciętych i doniczkowych.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 9(58): 220-230
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2013_n58_s220.pdf