Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 2017 104 (2)

Autor	Wojciech Ziętara,
Tytuł	Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw rolnych nastawionych na produkcję zwierzęcą w warunkach konkurencji i globalizacji
Title	Conditional development of agribusiness-oriented agricultural enterprises in a competitive and globalized world
Słowa kluczowe	gospodarstwa i przedsiębiorstwa rolnicze, bariery rozwoju, efektywność gospodarowania, konkurencyjność
Key words	farms and agricultural companies, barriers to their development, economic efficiency, competitiveness
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono ekonomiczne, społeczne, środowiskowe i administracyjne uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw rolnych, głównie z chowem trzody chlewnej i bydła. Wskazano czynniki ekonomiczne i organizacyjne skłaniające przedsiębiorstwa rolne do zwiększania skali produkcji. Czynniki ekonomiczne związane są z szybszym tempem wzrostu kosztów pracy w gospodarce narodowej i cen środków produkcji rolniczej od cen zbytu produktów rolnych. Czynniki organizacyjne wiążą się z rosnącymi wymogami przedsiębiorstw handlu i przetwórstwa rolnego w zakresie wielkości, jakości i terminowości dostaw. Wzrost skali produkcji w gospodarstwach może prowadzić do nadmiernego obciążenia środowiska i wzrostu uciążliwości z powodu odorów dla ludności na terenach wiejskich i w efekcie do sytuacji konfliktowych na tle społecznym. Ponadto występują bariery administracyjne utrudniające realizację inwestycji budowlanych związanych z rozwojem produkcji zwierzęcej.
Abstract	The study presents economic, social, environmental and administrative factors influencing the development of agricultural enterprises, mainly the ones breeding pigs and cattle. Economic and organizational factors inducing agricultural companies to increase the scale of production are shown. The economic factors are associated with faster growth of labor costs in the national economy and the prices of means of agricultural production than of the sales prices of agricultural products. The organizational factors are connected with the growing requirements of trade companies and agricultural processing in terms of size, quality and timely deliveries. The increase in the scale of production can lead to excessive burden on the environment and growth of odor nuisance to the non-agricultural population in rural areas. As a result, it can cause social conflict situations. In addition, there are administrative barriers hindering the implementation of construction projects related to the development of animal production.
Cytowanie	Ziętara W. (2017) Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw rolnych nastawionych na produkcję zwierzęcą w warunkach konkurencji i globalizacji.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 7-22
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s7.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.9

Autor	Mirosław Helta,
Tytuł	Efektywność techniczna spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2012
Title	TECHNICAL EFFICIENCY OF THE AGRICULTURAL PROPERTY AGENCY ’S COMPANIES BETWEEN 1994 AND 2012
Słowa kluczowe	efektywność techniczna, metoda DEA , Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR )
Key words	technical efficiency, DEA method, Agricultural Property Agency (APA)
Abstrakt	Celem pracy jest określenie efektywności technicznej spółek należących do Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR ) w latach 1994-2012. W Polsce spółki te pełnią znaczną rolę w hodowli roślin i zwierząt. W badaniach zastosowano nieparametryczną metodę DEA. Z badań wynika, że w badanym okresie spółki ANR zwiększyły efektywność techniczną. Najwyższą efektywnością techniczną CCR, BCC oraz efektywnością skali charakteryzowały się spółki hodowli roślin i spółki hodowli zwierząt. Najniższe wskaźniki efektywności technicznej odnotowano w spółkach prowadzących hodowlę koni.
Abstract	The aim of the study was to determine the effectiveness of strategic companies owned by the Agricultural Property Agency in the period 1994-2010 using the DEA method. Between 1994 and 2012 the technical efficiency factors of CCR, BCC and coefficients of scale efficiency were characterized by a growing trend. In the universe of objects of the CCR, between 1994 and 2012 the technical coefficient of performance rose from 57.7 to 82.6%. The technical efficiency factors of the BCC ranged from 67.2% to 91.5% during the period, and scale efficiency ratios were respectively 87.0% and 90.4%. In the analysed groups of objects, the objects included in the plant breeding group (HR) and the animal breeding group (HZ) were characterized by the highest technical efficiency of CCR,BCC and scale performance. The lowest coefficients of technical efficiency were observed in the horse stables (SK).
Cytowanie	Helta M. (2017) Efektywność techniczna spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2012.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 23-34
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s23.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.10

Autor	Marcin Adamski,
Tytuł	Zmiany w efektywności funkcjonowania gospodarstw wielkoobszarowych w Polsce w latach 2011-2013 a ich forma prawno-organizacyjna
Title	CHANGES IN THE EFFICIENCY OF FUNCTIONING OF LARGE-SCALE FARMS IN POLAND IN 2011-2013 AND THEIR LEGAL AND ORGANIZATIONAL FORM
Słowa kluczowe	efektywność, gospodarstwa wielkoobszarowe, wyniki ekonomiczne
Key words	efficiency, large farms, economic results
Abstrakt	W artykule przedstawiono wyniki oceny pomiaru efektywności gospodarstw wielkoobszarowych z wykorzystaniem indeksu produktywności Malmquista, który służy do pomiaru efektywności w czasie (2011-2013). Gospodarstwa wielkoobszarowe podzielono według form prawno-organizacyjnych na trzy grupy: spółki z kapitałem prywatnym, spółki Agencji Nieruchomości Rolnych oraz rolnicze spółdzielnie. W analizowanym okresie przeciętna wartość indeksu Malmquista wzrosła o 1,1%. W obrębie analizowanych grup gospodarstw najniższą wartością indeksu dla lat 2011-2013 charakteryzowały się spółki ANR (-2%), najwyższą zaś spółki z kapitałem prywatnym (2,4%). Największy udział w grupie gospodarstw o rosnącej skali produktywności odnotowano w gospodarstwach spółdzielczych (67%), najniższy zaś w spółkach ANR (61%).
Abstract	The paper presents the results of the efficiency assessment of large farms using the Malmquista productivity index. Since this index is used to measure the effectiveness over time, the analysis was made for panel data from 2011 to 2013. The analyzed large farms were divided according to legal and organizational form into three groups: private equity companies, Agricultural Property Agency companies and agricultural cooperatives. It was found that in the analyzed period the average value of Malmquista index increased by 1.1%. Among the analyzed groups of farms, the APA companies were characterized by the lowest (-2%) and the private equity companies by the highest (2.4%) index for the years 2011-2013. The largest share of farms with a growing scale of productivity was observed in agricultural cooperatives (67%) and the lowest in the APA companies (61%).
Cytowanie	Adamski M. (2017) Zmiany w efektywności funkcjonowania gospodarstw wielkoobszarowych w Polsce w latach 2011-2013 a ich forma prawno-organizacyjna.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 35-49
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s35.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.11

Autor	Łukasz Pietrych, Aldona Skarżyńska,
Tytuł	Projekcja opłacalności produkcji zbóż i rzepaku w perspektywie 2022 roku
Title	PROJECTION OF PROFITABILITY OF CEREALS AND RAPE PRODUCTION IN THE PERSPECTIVE OF 2022
Słowa kluczowe	projekcja, modele trendu, opłacalność produkcji zbóż i rzepaku
Key words	projection, trend models, cereals and rape production profitability
Abstrakt	Celem badań było określenie przewidywanego w perspektywie 2022 roku wpływu tempa zmian plonów oraz cen produktów i cen środków do produkcji rolnej na opłacalność uprawy pszenicy ozimej, żyta ozimego, jęczmienia jarego i rzepaku ozimego. Do projekcji wykorzystano klasyczne modele tendencji rozwojowej. Wyniki produktów jako średnie w latach 2013-2015 przyjęto za punkt wyjścia do sporządzenia projekcji na 2022 rok. Ze względu na zmienność w czasie plonów i cen sprzedaży produktów opracowano także warianty projekcji. Z badań wynika, że opłacalność produkcji (relacja wartości produkcji do kosztów ogółem, tj. bezpośrednich i pośrednich łącznie) pszenicy, żyta i rzepaku w 2022 roku, w porównaniu do lat bazowych dla projekcji, wzrośnie w granicach 7,8-17,6%, natomiast pogorszy się ekonomiczna efektywność produkcji jęczmienia (o 0,8%). Wyniki wskazują na znacznie większą w latach zmienność ceny niż plonu, w związku z tym wpływ ceny na opłacalność produkcji będzie również większy. Stwierdzono, że rzepak i jęczmień charakteryzuje się relatywnie dużą wrażliwością na zmienność plonu i ceny (większą niż pszenica i żyto).
Abstract	The aim of the study was to determine the predicted impact of the rate of yield change and product prices as well as prices of inputs for agricultural production on the profitability of winter wheat, winter rye, spring barley and winter oilseed rape in the perspective of 2022. Classic models of development tendency were used to make the projection. In order to define expected changes in revenues and costs by 2022, the average product performance for 2013-2015 was taken as the starting point for the projection. Due to the variability in crop yields and product sales prices, projection variants were also made. The research shows that the production profitability (the ratio of production value to total costs, i.e. direct and indirect costs) of wheat, rye and oilseed rape will increase in 2022 by 7.8-17.6 % compared to projection base years, whereas the economic efficiency of barley production will decrease (by 0.8%). The results indicate a much greater variability in price than in yield over the years. The impact of price on the production profitability will be greater as well. It was found that oilseed race and barley are characterized by relatively high sensitivity to variability in yield and price (greater than in the case of wheat and rye).
Cytowanie	Pietrych Ł., Skarżyńska A. (2017) Projekcja opłacalności produkcji zbóż i rzepaku w perspektywie 2022 roku .Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 50-63
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s50.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.12

Autor	Katarzyna Drabarczyk, Tomasz Siudek,
Tytuł	Rozwój ekonomiczny powiatów województwa mazowieckiego – analiza wielowymiarowa
Title	ECONOMIC DEVELOPMENT OF MAZOVIA PROVINCE CO UNTIES – MULTIDIMENSIONAL ANALYSIS
Słowa kluczowe	rozwój ekonomiczny, wskaźnik syntetyczny, powiaty
Key words	economic development, synthetic indicator, counties
Abstrakt	Celem pracy było określenie poziomu rozwoju ekonomicznego powiatów województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu autorskiego wskaźnika syntetycznego. Z uzyskanych danych wynika, że najlepszymi powiatami pod względem rozwoju ekonomicznego w latach 2006-2015 były miasta na prawach powiatu: Warszawa, Płock i Ostrołęka oraz powiaty graniczące z Warszawą: piaseczyński i pruszkowski. Z kolei najgorszymi powiatami pod względem rozwoju ekonomicznego były powiaty położone na południu i wschodzie województwa mazowieckiego: lipski, przysuski, zwoleński, siedlecki i szydłowiecki.
Abstract	The purpose of the work was to determine the level of economic development of districts in Mazovia Province using the author’s synthetic index. The obtained data show that in the years 2006-2015 the best districts in terms of economic development were cities with district rights: Warsaw, Płock and Ostrołęka, as well as districts bordering Warsaw, such as piaseczyński and pruszkowski. By contrast, the districts in the south and east of Mazovia Province, such as: lipski, przysuski, zwoleński, siedlecki and szydłowiecki, were the worst in terms of economic development.
Cytowanie	Drabarczyk K., Siudek T. (2017) Rozwój ekonomiczny powiatów województwa mazowieckiego – analiza wielowymiarowa.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 64-75
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s64.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.13

Autor	Agnieszka Kozera,
Tytuł	Podatek rolny jako źródło dochodów własnych gmin wiejskich w Polsce
Title	The agricultural tax as a source of own income of rural communes in Poland
Słowa kluczowe	podatek rolny, podatki lokalne, dochody własne gmin, skutki władztwa podatkowego, gminy wiejskie, gminy miejskie, gminy miejsko-wiejskie
Key words	agricultural tax, local taxes, own income, effects of the power of tax, rural communes
Abstrakt	Celem głównym artykułu jest przedstawienie znaczenia podatku rolnego jako źródła dochodów własnych gmin wiejskich w Polsce w latach 2004-2015. Aby określić znaczenie fiskalne omawianego podatku, analizie poddano kształtowanie się wysokości i udziału dochodów z podatku rolnego w dochodach własnych gmin wiejskich na tle pozostałych typów administracyjnych oraz wysokość utraconych z jego tytułu dochodów. Przeprowadzone badania wykazały, że podatek rolny największą rolę jako źródło dochodów własnych odgrywa w gospodarce budżetowej gmin wiejskich, chociaż rola fiskalna tego podatku w tych podmiotach sektora samorządowego jest coraz mniejsza. Nieefektywny z punktu widzenia samodzielności finansowej gmin system opodatkowania rolnictwa podatkiem rolnym, którego konstrukcja w bardzo niewielkim stopniu powiązana jest z rzeczywistą wielkością produkcji i dochodów w rolnictwie, przekłada się na niski poziom własnego potencjału dochodowego gmin wiejskich.
Abstract	The main aim of the article was to show the importance of the agricultural tax as a source of own income of rural communes in Poland in 2004-2015. In order to determine the fiscal importance of the tax, the amount and share of income from the agricultural tax in the own income of rural communes were compared to other types of communes. In addition, the amount of income lost due to the agricultural tax was analyzed. The study showed that the agricultural tax as a source of own income plays the most important role in the budgets of rural communes, although the fiscal role of the tax in these local government sector entities is getting smaller. The agricultural taxation system, which is ineffective from the point of view of communes’ financial self-sufficiency and the construction of which is to a very limited extent related to the real amount of production and income in agriculture, is reflected in the low level of own income potential of rural communes.
Cytowanie	Kozera A. (2017) Podatek rolny jako źródło dochodów własnych gmin wiejskich w Polsce .Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 76-86
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s76.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.14

Autor	Anna Oleńczuk-Paszel, Agnieszka Sompolska-Rzechuła,
Tytuł	Zmiany warunków mieszkaniowych na obszarach wiejskich w Polsce w latach 2002-2014
Title	CHANGES IN LIVING CONDITIONS IN RURAL AREAS IN POLAND IN YEARS 2002-2014
Słowa kluczowe	warunki mieszkaniowe, obszary wiejskie, dynamika
Key words	living conditions, rural areas, dynamics
Abstrakt	Celem pracy było określenie prawidłowości w zakresie dynamiki cech opisujących warunki mieszkaniowe na obszarach wiejskich w porównaniu z terytorium Polski. Badanie zostało przeprowadzone z uwzględnieniem cech opisujących istniejący zasób mieszkaniowy, budynki i mieszkania oddane do użytkowania i wyposażenie mieszkań w infrastrukturę techniczną. Empiryczna część badań została opisana z wykorzystaniem danych pochodzących z publikacji Obszary wiejskie w Polsce w 2014 r., opracowanej przez GUS. Zakres czasowy badań dotyczył lat 2002-2014. Wszystkie cechy objęte badaniem wykazywały pożądane tendencje, co potwierdza, iż warunki mieszkaniowe ludności obszarów wiejskich ulegały poprawie.
Abstract	The aim of the study was to determine the regularities of the dynamics of living conditions in rural areas in the conteXt of Poland. The features concerning the eXisting dwelling stocks, buildings and dwellings completed as well as dwellings fitted with basic installation were analyzed in the study. The empirical part of the research was described using data from the study “Rural areas in Poland in 2014” by GUS. The study covered the period 2002-2014. All features included in the study showed a favorable trend, which proves that the living conditions of inhabitants of rural areas have been improving.
Cytowanie	Oleńczuk-Paszel A., Sompolska-Rzechuła A. (2017) Zmiany warunków mieszkaniowych na obszarach wiejskich w Polsce w latach 2002-2014.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 87-97
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s87.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.15

Autor	Katarzyna Chrobocińska, Katarzyna Łukiewska, Zbigniew Nasalski,
Tytuł	Źródła informacji i inicjatorzy w działalności innowacyjnej w gospodarstwach rolniczych
Title	SOURCES OF INFORMATION AND INITIATIVES IN INNOVATIVE ACTIVITIES IN AGRICULTURAL FARMS
Słowa kluczowe	innowacje w rolnictwie, źródła informacji o innowacjach, inicjator innowacji
Key words	innovations in agriculture, sources of information about innovation, initiator of innovation
Abstrakt	W opracowaniu określono najważniejsze źródła informacji o innowacjach oraz inicjatorów działalności innowacyjnej w gospodarstwach rolniczych wykorzystujących w działalności aktywa pochodzące z ZWRSP . Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że inicjatorami działań innowacyjnych byli przede wszystkim właściciele gospodarstw rolniczych. Najczęściej wskazywanymi źródłami informacji o innowacjach byli pracownicy ośrodków doradztwa rolniczego, Internet, a także kursy i szkolenia.
Abstract	The study identified the most important sources of information on innovations and the initiators of innovative activity in agricultural holdings using assets from the ZWRSP. The results of the conducted research indicate that the initiators of innovative activities were most often owners of agricultural farms. The most popular sources of information on innovations were agricultural advisory, Internet, courses and training.
Cytowanie	Chrobocińska K., Łukiewska K., Nasalski Z. (2017) Źródła informacji i inicjatorzy w działalności innowacyjnej w gospodarstwach rolniczych .Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 2: 98-106
Pełny tekst	RNR_2017_n2_s98.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2017.104.2.16