Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G 2010 97 (1)

Autor	Stanisław Urban,
Tytuł	Twórczość naukowa profesora Wincentego Stysia
Title	The scientific work of professor wincenty sty.
Słowa kluczowe	agraryzm, ekonomista rolny, profesor, wybitny uczony
Key words	agrarianism, agricultural economist, professor, prominent economist
Abstrakt	Podjęto próbę przypomnienia postaci prof. dr hab. Wincentego Stysia i Jego dzieła naukowego w związku z pięćdziesiątą rocznicą śmierci. Przedstawiono w skrócie drogę życiową prof. W. Stysia oraz dokonano przeglądu Jego dorobku naukowego, koncentrując się na najważniejszych pracach. Wskazano też najważniejsze kierunki badawcze oraz cechy charakterystyczne warsztatu badawczego prof. Stysia.
Abstract	Articles aim is to remind people of the scientific work of professor Wincenty Styś Professor Wincenty Styś was born in 1903 and died in 1860. He was a prominent economist, whose area of expertise was agricultural economics. He worked in Lviv and after the war he worked on creating the academic center in Wrocław. Between 1957 and 1959 he was the rector of Wyższa Szkoła Ekonomiczna (University of Economics) in Wrocław. He wrote many scientific works which had a significant impact on the development of economic sciences in Poland. He was one of the main representatives of the Polish agrarianism.
Cytowanie	Urban S. (2010) Twórczość naukowa profesora Wincentego Stysia.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 7-13
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s7.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.1

Autor	Dariusz Mańkowski, Barbara Roszkowska-Mądra,
Tytuł	Determinanty decyzji rolników o korzystaniu z funduszy Unii Europejskiej i kredytów na działalność rolniczą w województwie podlaskim
Title	Determinants of farmers. Decisions about production credit and ue measures: a case study for a rural area of dairy production system in podlasie province
Słowa kluczowe	binarna regresja logistyczna, rodzinne gospodarstwa rolne, decyzje rolników, fundusze unijne, kredyty na produkcję, system produkcji mlecznej
Key words	binary logistic regression, family farms, farmers. decisions about production credit and UE measures, dairy production system
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie zależności prawdopodobieństwa podjęcia decyzji przez rolników o korzystaniu z różnych funduszy unijnych oraz z kredytów na działalność rolniczą od wielu zmiennych przyczynowych, charakteryzujących wielostronnie gospodarstwa rolne w rejonie intensywnej produkcji mlecznej województwa podlaskiego. Zastosowano metodę binarnej regresji logistycznej na podstawie danych ankietowych ze 124 rodzinnych gospodarstw rolnych w dwóch gminach. Stwierdzono, że prawdopodobieństwo korzystania przez rolników z funduszy unijnych w badanym obszarze wiejskim, było uwarunkowane głównie przez kapitał ludzki oraz potencjał i system produkcji rolniczej gospodarstw. Prawdopodobieństwo korzystania przez rolnik ów z kredytów na działalność rolniczą zależy głównie od kapitału społecznego i ludzkiego, a także rezultatów produkcyjno-ekonomicznych produkcji rolniczej, zwłaszcza zwierzęcej.
Abstract	The objective of the paper was to describe relationships of probability of farmers. decisions about production credit and UE measures on many cause variables characterizing different attributes of farms in a rural area of dairy production system in Podlasie province. The studied relationships were analyzed using binary logistic regression on the basis of data collected from a questionnaire sample of 124 family farms in two municipalities. Probability of farmers. decisions about UE measures in the studied area was determined mainly by human capital and agricultural production system in farms. Probability of farmers. decisions about production credit in this area was affected mostly by social and human capital as well as efficiency of agricultural production system, especially livestock production system.
Cytowanie	Mańkowski D., Roszkowska-Mądra B. (2010) Determinanty decyzji rolników o korzystaniu z funduszy Unii Europejskiej i kredytów na działalność rolniczą w województwie podlaskim.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 14-27
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s14.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.2

Autor	Monika Gębska, Agata Malak-Rawlikowska, Edyta Spaltabaka,
Tytuł	Społeczne i prawne aspekty podwyższenia norm dobrostanu bydła mlecznego w wybranych krajach europejskich i w Polsce
Title	Social and legal aspects of upgrading dairy welfare norms in selected european countries and in poland
Słowa kluczowe	dobrostan zwierząt, bydło mleczne, podwyższone standardy dobrostanu, społeczeństwo
Key words	animal welfare, dairy cattle, upgraded animal welfare standards, society
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono przegląd prawa, prywatnych standardów i inicjatyw europejskich dotyczących dobrostanu bydła mlecznego oraz odniesiono je do doświadczeń polskich w tym zakresie. Przedstawiono również stosunek konsumentów, organizacji pozarządowych i detalistów do kwestii dobrostanu. Stwierdzono, że konsumenci chcą, aby zwierzęta traktowane były humanitarnie, jednak nie mają wystarczającej wiedzy na temat systemów utrzymywania bydła i dobrostanu zwierząt. Do najważniejszych aspektów dobrostanu bydła zaliczyć można m.in. dostęp do pastwiska, unikanie wiązania zwierząt, efektywny ubój. Unijna legislacja dotycząca dobrostanu jest bardzo ogólna, wiele kluczowych problemów nie znajduje w niej pełnego rozwiązania. Przepisy prawne większości krajów członkowskich nie wykraczają poza prawo unijne. Podwyższone normy obowiązują w prawodawstwie Szwecji, Niemiec i Wielkiej Brytanii. W Unii Europejskiej zarejestrowano wiele prywatnych standardów wdrażających podwyższone normy dobrostanu zwierząt. Doświadczenia Polski w tym zakresie są bardzo skromne.
Abstract	The paper presents an overview of law, private standards and European initiatives for the welfare of dairy cattle, and the Polish experience in this field. There are also presented the attitudes of consumers, NGOs and retailers towards the animal welfare issues. It was found that consumers want animals to be treated humanely, but do not have sufficient knowledge about problems of their welfare. The most important dairy cows welfare aspects are, for example, access to pasture, avoidance of tethering, stunning efficiency. EU legislation on animal welfare is very general, many of the key problems do not have complete, precise solutions. The national legislation of the majority EU countries do not go beyond the EU law frames. Increased standards are in force in the Swedish, German and British legislation. There are many private standards implementing higher animal welfare standards in European Union. Polish experience in this area are very poor.
Cytowanie	Gębska M., Malak-Rawlikowska A., Spaltabaka E. (2010) Społeczne i prawne aspekty podwyższenia norm dobrostanu bydła mlecznego w wybranych krajach europejskich i w Polsce .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 28-42
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s28.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.3

Autor	Paweł Kasztelan,
Tytuł	Rozwój gospodarstw mlecznych w warunkach kwotowania produkcji
Title	Development of dairy farms under the condition of milk quota
Słowa kluczowe	kwotowanie produkcji mleka, rozwój gospodarstw, koncentracja produkcji
Key words	milk quota, development of farms, concentration of production
Abstrakt	Zaprezentowano zmiany w grupie towarowych gospodarstw mlecznych w latach 2003-2009 w Polsce. W opracowaniu wykorzystano informacje pochodzące z podmiotów produkujących w tym okresie na potrzeby przemysłu mleczarskiego. W celu zobrazowania skali zmian na poziomie gospodarstwa przedstawiono studium przypadku jednostki, która w analizowanym okresie bardzo intensywnie zwiększyła produkcję mleka. Przedstawione wyniki wykazały intensywny rozwój gospodarstw mlecznych w Polsce w latach 2003-2009, pomimo wprowadzenia systemu kwotowania produkcji. W tym okresie skup mleka w Polsce wzrósł o 26% przy jednoczesnym spadku liczby dostawców o 46%.
Abstract	The paper aims to present the changes that took place in the group of commodity dairy farms in Poland in the years 2003-2009. The used data come from farms delivering milk to dairy industry. Additionally, in order to research the scale of changes on the level of individual farms there was a case study analyzed, in which the analyzed farm intensified milk production. The analysis show that although introduction of milk quota the commodity dairy farms were growing significantly. In the analyzed period the purchase of milk in Poland increased by 26% and simultaneously the number of suppliers decreased by 46%.
Cytowanie	Kasztelan P. (2010) Rozwój gospodarstw mlecznych w warunkach kwotowania produkcji.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 43-52
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s43.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.4

Autor	Wojciech Ziętara,
Tytuł	Koszty i dochodowość produkcji mleka w polskich gospodarstwach w latach 2006-2009
Title	Costs and profitability of milk production in polish dairy farms in years 2006-2009
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, pogłowie krów, wydajność mleczna, ceny skupu mleka, opłacalność produkcji mleka
Key words	dairy farms, milk field, milk farm gate price, milk production profitability
Abstrakt	Omówiono organizację polskich gospodarstw mlecznych, ich efekty produkcyjne i koszty produkcji mleka w latach 2006-2008. Dokonano także oceny organizacji polskich gospodarstw mlecznych i ich efektów produkcyjno-ekonomicznych, w konfrontacji z odpowiednimi gospodarstwami krajów Unii Europejskiej za 2008 r. W polskich gospodarstwach w tym okresie wystąpił wzrost stopnia koncentracji produkcji mleka i wzrost wydajności mlecznej krów. Wzrosła jednocześnie produktywność pracy i ziemi. Polskie gospodarstwa mleczne, w porównaniu z gospodarstwami Unii Europejskiej, charakteryzują się niższą produktywnością pracy i ziemi. Zmniejsza się natomiast różnica między cenami skupu mleka w Polsce a krajami Unii Europejskiej. Ceny skupu mleka w Polsce są niższe niż w krajach UE.
Abstract	In the paper organization of Polish dairy farms, its outputs and costs of milk production in the years 2006-2008 are presented. An assessment of the Polish dairy farms performance in the year 2008 in comparison with farms from the EU has been made. In Polish farms in the given period concentration ratio and milk yield have increased. The labour and land productivity ratios have been improved, however remain still below the EU average level. The difference between farm gate milk procurement prices decreased, however the prices in Poland are still lower than in other EU countries.
Cytowanie	Ziętara W. (2010) Koszty i dochodowość produkcji mleka w polskich gospodarstwach w latach 2006-2009.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 53-66
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s53.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.5

Autor	Agata Wójcik,
Tytuł	Koszty i dochodowość produkcji mleka w gospodarstwach krajów europejskich
Title	Costs and profitability of dairy farms in european union
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, produkcja mleka, koszty, przychody
Key words	dairy farms, milk production, costs, returns
Abstrakt	Przedstawiono kształtowanie się kosztów bezpośrednich produkcji mleka, kosztów pracy i ziemi, budynków, kwoty mlecznej oraz kosztów całkowitych. Najważniejszym źródłem przychodów w analizowanych gospodarstwach były przychody ze sprzedaży mleka. Dodatkowym źródłem przychodów była sprzedaż bydła, a także płatności bezpośrednie oraz pozostałe przychody. Artykuł dostarcza także informacji o dochodowości oraz progach rentowności badanych gospodarstw. Do przeprowadzenia badania wykorzystano dane z gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka zebrane dla Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka (European Dairy Farmers) w 2008 roku.
Abstract	Costs, outputs and profitability of farms specializing in milk production in 2008 are analyzed in this paper. The analysis made by using European Dairy Farmers data. Research includes milk production, milk yield, milk price, direct costs of milk production, labour related costs, land costs, buildings costs, quota costs, milk and animal returns, farm income and break-even-points.
Cytowanie	Wójcik A. (2010) Koszty i dochodowość produkcji mleka w gospodarstwach krajów europejskich.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 67-74
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s67.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.6

Autor	Adam Harasim,
Tytuł	Koszty produkcji paszy z mieszanki pastwiskowej w różnych warunkach siedliskowych
Title	Production costs of feed from a grazing mixture grown under different environment conditions
Słowa kluczowe	mieszanka pastwiskowa, plony, jakość paszy, koszty produkcji
Key words	grazing mixture, yields, forage quality, production costs
Abstrakt	Przedstawiono wielkość i wartość pokarmową plonów oraz ocenę kosztów produkcji paszy pastwiskowej w różnych warunkach siedliskowych (pole uprawne, użytek przemienny, łąka) w zależności od ilości wysiewu nasion mieszanki (10, 20 i 30 mln szt. nasion/ha) i udziału w niej koniczyny białej (20 i 40% nasion). Mieszankę wypasano krowami mlecznymi 4-5 krotnie w okresie wegetacji. Mieszanka pastwiskowa uprawiana na polu w stanowisku po ziemniaku na oborniku cechowała się najwyższym plonem i zarazem najniższymi jednostkowymi kosztami produkcji paszy. Zwiększenie ilości wysiewu nasion mieszanki nie wpływało znacząco na wielkość plonu, a powodowało wzrost kosztów produkcji paszy. Zwiększenie udziału koniczyny białej w mieszance nasion wpływało korzystnie na wielkość i jakość plonu oraz obniżkę jednostkowych kosztów produkcji paszy.
Abstract	Yields and feeding value of the crop of a grazing mixture grown over a range of environment conditions (grass ley, alternate arable field/grass ley, meadow) were studied as affected by the seeding rate of the mixture (10, 20, 30 million seeds/ha) and by the percentage of white clover seeds in the mixture (20 and 40%). The mixture was grazed by dairy cows four-five times during the growing period. When grown after potatoes fertilized with farmyard manure the mixture gave the highest yields and the production of the feed incurred the lowest costs. While not increasing the yields in a significant manner higher seeding rates caused production costs to rise. Increased percentages of white clover in the mixture had a beneficial effect on the yields and crop quality while at the same time reduced unit costs of feed production.
Cytowanie	Harasim A. (2010) Koszty produkcji paszy z mieszanki pastwiskowej w różnych warunkach siedliskowych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 75-81
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s75.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.7

Autor	Mariusz Stolarski, Stefan Szczukowski, Józef Tworkowski,
Tytuł	Ekonomiczne aspekty produkcji biomasy wierzby w systemie Eko-Salix
Title	Economic aspects of willow biomass production in the eco-salix system
Słowa kluczowe	wierzba, system Eko-Salix, biomasa, koszty produkcji, ekonomiczna efektywność produkcji
Key words	willow, Eko-Salix system, biomass, costs of production, economic efficiency of production
Abstrakt	W pracy określono efektywność ekonomiczną produkcji biomasy wierzby w systemie Eko-Salix w 3-letniej rotacji na gruntach rolniczych nieprzydatnych pod kultury konsumpcyjne. Podstawą prowadzonych badań było ścisłe doświadczenie polowe dwuczynnikowe, prowadzone w trzech powtórzeniach, w latach 2006-2008 na madzie próchnicznej ciężkiej, całkowitej (okresowo nadmiernie wilgotnej) . w pradolinie Wisły na Nizinie Kwidzyńskiej. Bezpośrednie koszty całkowite założenia plantacji wierzby w systemie Eko-Salix wynosiły 11 613,6 zł/ha i 15 480,9 zł/ha, odpowiednio przy zagęszczeniu: 5,2 i 7,4 tys. szt. żywokołów/ha. Największy udział w strukturze bezpośrednich kosztów produkcji zrębków stanowiła praca ludzka (42,1-43,3%). Na drugim miejscu znajdowały się koszty związane z założeniem plantacji (około 23%). Wartości nadwyżki bezpośredniej produkcji zrębków wierzby w systemie Eko-Salix w rotacji 3-letniej wynosiły . 697,1 i 10 44,4 zł/ha/rok (przy cenie 20 zł/GJ), odpowiednio przy zagęszczeniu: 5,2 i 7,4 tys. szt. żywokołów/ha.
Abstract	This study determined the economic effectiveness of willow biomass production in the Eco-Salix system in a 3-year rotation cycle on agricultural land unusable for consumption crops. The study was based on a field experiment in a strict two-factorial design, in three replications, conducted in the years 2006-2008 on heavy humus alluvial soil (periodically with excessive humidity), in the ice-marginal valley of the Vistula river, in the Kwidzyn Lowlands. The direct costs of establishing the willow plantation in the Eco-Salix system amounted to PLN 11,613.6/ha and PLN 15,480.9/ha, with a density of 5,200 and 7,400 willow rods/ha, respectively. Human labour accounted for the greatest portion of the total direct cost of chips production (42.1-43.3%), followed by cost of establishing the plantation (ca. 23%). The direct surplus of willow chips production in the Eco-Salix system in a 3-year rotation cycle amounted to PLN 697.1 and PLN 1044.4/ha/year (assuming the energy price of PLN 20/GJ), with the density of 5,200 and 7,400 willow rods/ha, respectively.
Cytowanie	Stolarski M., Szczukowski S., Tworkowski J. (2010) Ekonomiczne aspekty produkcji biomasy wierzby w systemie Eko-Salix.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 82-89
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s82.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.8

Autor	Danuta Gonet,
Tytuł	Zarządzanie bazą surowcową w cukrowniach tworzących organizację sieciową
Title	Managing raw materials in the sugar industry of the network organizations creation
Słowa kluczowe	organizacja sieciowa, cukrownia, zarządzanie bazą surowcową, burak cukrowy
Key words	network organization, sugar industry, managing of raw materials, sugar beet
Abstrakt	Regulacja rynku cukru oraz procesy restrukturyzacji i prywatyzacji w przemyśle cukrowniczym, będące wynikiem integracji z Unią Europejską, przyczyniły się do powstania i rozwoju organizacji sieciowych w Polsce w tej branży przemysłu przetwórczego. Artykuł przedstawia główne kierunki zmian w zarządzaniu bazą surowcową w cukrowniach, należących do śląskiej Spółki Cukrowej S.A., która od 2003 r. należy do Südzucker Polska Sp. z o.o.
Abstract	The regulations of sugar market and the process of restructuring, in the sugar industry, which are the result of the integration with European Union caused the establishment and development of web organizations in Poland in this field of industry. The article indicates the main directions of changes in management resource-base in sugar factories which belong to Slaska Spolka Cukrowa S.A. that since 2003 has belonged to Südzucker Polska Sp. z o.o.
Cytowanie	Gonet D. (2010) Zarządzanie bazą surowcową w cukrowniach tworzących organizację sieciową.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 90-97
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s90.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.9

Autor	Katarzyna Gutowska, Roman Kisiel,
Tytuł	Unijna pomoc finansowa jako czynnik stymulujący przekształcenia w polskim rolnictwie po akcesji europejskiej
Title	Union financial assistance as the stimulating factor of transformation in polish agriculture after european accesion
Słowa kluczowe	produkcja rolnicza, Wspólna Polityka Rolna, wykorzystanie funduszy unijnych
Key words	agriculture production, Common Agriculture Policy, utilization of union funds
Abstrakt	Opracowanie zawiera ocenę wykorzystania wsparcia unijnego oraz skutków realizacji projektów na rzecz polskiego rolnictwa w pierwszym okresie programowania po akcesji Polski do UE. Ocenę wykonano na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród 51 właścicieli gospodarstw rolnych z powiatów ciechanowskiego i działdowskiego. W opracowaniu przedstawiono opinie respondentów, dotyczące wpływu wsparcia unijnego na dynamikę procesów restrukturyzacyjnych i modernizacyjnych w polskim rolnictwie, poziom dochodów rolników oraz konkurencyjność gospodarstw. Po zakończeniu pierwszego okresu programowania, respondenci zauważyli znaczną popraw ę w wyposażeniu gospodarstw w maszyny oraz urządzenia rolnicze i dostosowaniu ich do wymogów sanitarno-weterynaryjnych UE (54% rolników z powiatu ciechanowskiego, 48% z powiatu działdowskiego). Zasilenie gospodarstw środkami unijnymi wpłynęło na intensyfikację działań w zakresie modernizacji budynków gospodarczych (odpowiednio 35 i 28%), zwiększenie skali i wydajności produkcji (odpowiednio 47, 48%), a tym samym przyczyniło się do obniżenia kosztów wytwarzania i poprawy sytuacji materialnej rolników (odpowiednio 66, 80%).
Abstract	This article aims to assess the advantages of European Union relief and results of projects implemented in Polish agriculture in the first accession period. Surveys were conducted in a group of 51 farmers from land ciechanowski and dzialdowski. The purpose of this research was to evaluate the farmers. opinion about the influence of: EU financial assistance on the dynamism of the process of restructure and modernization in Polish agriculture, the level of Polish farmers. income and farm competitiveness. After the first accession period farm owners noticed considerable improvement in farm equipment and sanitary- veterinary conditions (54% from ciechanowski, 48% from dzialdowski). EU financial aid resulted in modernization of farms buildings (35%, 28%), increase in scale and efficiency of agriculture production (47%, 48%), what took effect in reduction in production costs and better financial situation of Polish farmers (66%, 80%).
Cytowanie	Gutowska K., Kisiel R. (2010) Unijna pomoc finansowa jako czynnik stymulujący przekształcenia w polskim rolnictwie po akcesji europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 1: 98-108
Pełny tekst	RNR_2010_n1_s98.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2010.97.1.10