21. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2019 |
|
Owczarczyk A. IMPACT OF PENSION SYSTEM REFORMS ON PUBLIC FINANCE EXPENDITURES IN POLAND
Autor | Anna Owczarczyk |
Tytuł | IMPACT OF PENSION SYSTEM REFORMS ON PUBLIC FINANCE EXPENDITURES IN POLAND |
Title | |
Słowa kluczowe | social security system, reform, public finance, Poland |
Key words | System zabezpieczenia społecznego, Reforma, Finanse publiczne |
Abstrakt | The social security system in each country, if it exists, plays a crucial role in supporting citizens and specific expenditures of the public finance system. Its importance in public spending depends on many factors; in particular, on its source and on its form of financing benefits or pensions. The social security system in Poland is composed of a social insurance and welfare system, a health insurance system, unemployment and family benefits, from which are enumerated an old-age pension, invalidity pension, sickness and maternity insurance, insurance against accidents at work and occupational diseases, and health insurance. The Polish social security system often changes due to implementation of improvements or limits on public spending. The most famous reform took place in 1999 and introduced the largest number of changes in the sphere of pension security. Because the scale of public funds that are passed on to the social security system is very large, pension reforms should are crucial for improving the state of public finances. The aim of the paper is to present changes that took place in the Polish pension system between 1999 and 2017 and how those changes influenced the amount of public expenditures. The study reviews the research hypothesis: frequent changes in the pension system have a negative impact on the state of Polish public finance. The study covers the years 1999-2017, as well as the previous four years before the implementation of the pension reform. Basic research materials used to conduct the research analysis were reports on implementation of the state budget, data prepared by the Social Insurance Institution and the Agricultural Social Insurance Fund as well as statistical data obtained from the Central Statistical Office. |
Abstract | System zabezpieczenia społecznego w każdym kraju, jeśli istnieje, odgrywa kluczową rolę we wspieraniu obywateli, jednocześnie stanowi duże obciążenie finansowe dla wydatków budżetowych państwa. W Polsce składa się on z systemu ubezpieczeń społecznych i opieki społecznej, systemu ubezpieczeń zdrowotnych, zasiłków dla bezrobotnych i świadczeń rodzinnych, z których wyliczono emeryturę, rentę inwalidzką, ubezpieczenie chorobowe i macierzyńskie, ubezpieczenie od wypadków przy pracy i choroby zawodowe i ubezpieczenie zdrowotne. Celem artykułu jest przedstawienie zmian, jakie zaszły w polskim systemie emerytalnym w latach 1999–2017 oraz wpływu tych zmian na wysokość wydatków publicznych. W badaniu dokonano weryfikacji hipotezy badawczej: często występujące zmiany w systemie emerytalnym mają negatywny wpływ na stan polskich finansów publicznych. Badaniem objęto lata 1999–2017. Podstawowymi materiałami badawczymi wykorzystanymi do przeprowadzenia analizy badań były sprawozdania z realizacji budżetu państwa, dane przygotowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz dane statystyczne uzyskane z Głównego Urzędu Statystycznego. |
Cytowanie | Owczarczyk A. (2019) IMPACT OF PENSION SYSTEM REFORMS ON PUBLIC FINANCE EXPENDITURES IN POLAND.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 145-155 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2019_n71_s145.pdf |
|
|
22. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2019 |
|
Szydłowski C. Rola audytu wewnętrznego w ocenie wydatków samorządów miejskich
Autor | Cezary Szydłowski |
Tytuł | Rola audytu wewnętrznego w ocenie wydatków samorządów miejskich |
Title | THE ROLE OF INTERNAL AUDIT IN THE EVALUATION OF URBAN LOCAL GOVERNMENT EXPENDITURES |
Słowa kluczowe | finanse publiczne, audyt wewnętrzny, samorząd terytorialny |
Key words | internal audit, expenses, public sector, local government units, Poland |
Abstrakt | Artykuł przedstawia rolę oraz zadania audytu wewnętrznego w ocenie wydatków publicznych w wybranym obszarze na przykładzie samorządów miejskich w Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim oraz Skierniewicach. W toku badań ustalono m.in., że audyt wewnętrzny poprzez swoje zadania przyczynia się do racjonalniejszego wydatkowania środków finansowych z budżetu miasta na działania administracji publicznej. Ponadto wykazano również, że audyt wewnętrzny jest pomocnym narzędziem w dbaniu o ponoszenie uzasadnionych wydatków przez jednostki sektora finansów publicznych. Ocena oraz monitorowanie wydatków jest powinnością władzy publicznej w celu zapewnienia racjonalnej gospodarki finansowej danej jednostki samorządu terytorialnego. Celem artykułu jest przedstawienie audytu wewnętrznego jako istotnego narzędzia wsparcia organów miasta w ocenie wydatków gmin miejskich w wybranym obszarze. Na potrzeby niniejszej publikacji jako przykład do analizy wybrano jednostki samorządu terytorialnego z województwa łódzkiego tj. miasta na prawach powiatu. W niniejszym artykule jako metody badawcze wykorzystano studium przypadku, metodę analityczną, metodę wnioskowania oraz metodę badania dokumentów. Do przeprowadzenia niezbędnych analiz wykorzystano materiały udostępniane przez badane podmioty oraz dane dostępne w rejestrach publicznych, gromadzonych przez uprawnione do tego instytucje. |
Abstract | The article presents the role and tasks of internal audit in the assessment of public expenditures in a selected area for municipal governments in Łódź, Piotrków Trybunalski and Skierniewice in Poland. The research found, among other things, that internal audits contribute to a more rational spending of funds from the city budget on public administration activities. In addition, it has also been shown that internal audit is a helpful tool in ensuring reasonable expenses for public finance sector entities. The assessment and monitoring of expenses is the responsibility of public authorities, to ensure rational financial management of a given local government unit. The aim of the article is to present internal audit as an important tool to support city authorities in assessing the expenditure of municipalities in a selected area. For the purposes of this publication, local government units from the Łódź Voivodeship, i.e. a city with district status, were selected as an example for analysis. In this article, case study, analytical method, inference method and document examination method were used as research methods. To make the necessary analyses, materials made available by the surveyed entities and data available in public registers collected by authorized institutions were used. |
Cytowanie | Szydłowski C. (2019) Rola audytu wewnętrznego w ocenie wydatków samorządów miejskich.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 22(71): 210-222 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2019_n71_s210.pdf |
|
|
23. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2018 |
|
Pietrzykowski R., Wicki L. Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
Autor | Robert Pietrzykowski, Ludwik Wicki |
Tytuł | Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich |
Title | Spatial Diversification of the Use of Funds for Farm Modernization From the Rural Development Program |
Słowa kluczowe | PROW, inwestycje, rozwój rolnictwa, dobra publiczne |
Key words | RDP, investment, agriculture development, public goods |
Abstrakt | Celem pracy jest określenie zmian przestrzennego zróżnicowania wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych w Polsce w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 i 2014–2020. Analizą objęto okres 2007–2018. Wykorzystano dane ARiMR, GUS i Eurostat. Do oceny zmian zróżnicowania przestrzennego użyto wskaźnik autokorelacji przestrzennej Morana (Ig). Stwierdzono, że w okresie realizacji PROW 2014–2020 nastąpiły zmiany w przestrzennym rozkładzie wykorzystania dotacji na wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych w stosunku do lat 2007–2013. Obserwowano wzrost intensywności wykorzystania środków na inwestycje w województwach, w których występowały duże gospodarstwa rolne, a ograniczenie aktywności w korzystaniu z tego działania w województwach z rozdrobnionym rolnictwem. Może to oznaczać, że w małych gospodarstwach nie jest generowana wystarczająca nadwyżka potrzebna do współfinansowania inwestycji rozwojowych. Działania ukierunkowane na wsparcie modernizacji gospodarstw w ramach PROW sprzyjają przede wszystkim rozwojowi gospodarstw silnych ekonomicznie. |
Abstract | The aim of the study is to determine changes in utilization of spatial diversity for the modernization of farms in Poland under the Rural Development Program for 2007–2013 and 2014–2020. The analysis covered the period 2007–2018. The analysis was conducted on the basis of data obtained from ARMA, GUS and Eurostat. Moran spatial autocorrelation index (Ig) was used to assess changes in spatial diversity. It was found that within the RDP 2014–2020 there were changes in the spatial distribution of the use of subsidies to support investments in agricultural holdings. It was observed that there was an increase in the intensity of use of subsidies for investments in voivodships in which large farms prevailed, and limiting the activity in using this measure in voivodships with fragmented agriculture. This may mean that small farms do not generate sufficient surplus needed to co-finance development investments. Support for investment for modernization of farms under the RDPs can be used primarily by economically large farms. Small farms do not have sufficient funds to co-finance development investments. |
Cytowanie | Pietrzykowski R., Wicki L. (2018) Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania środków na modernizację gospodarstw rolnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 124: 93-108 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2018_n124_s93.pdf |
|
|
24. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2018 |
|
Kowalska I. Projektowane zmiany w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego - ocena kierunkowych założeń
Autor | Iwona Kowalska |
Tytuł | Projektowane zmiany w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego - ocena kierunkowych założeń |
Title | PROPOSED CHANGES IN THE FINANCING OF LOCAL GOVERNMENT UNITS - EVALUATION OF DIRECTIONAL ASSUMPTIONS |
Słowa kluczowe | finanse, samorząd, budżet, zmiana, legislacja |
Key words | finance, local government, budget, change, legislation |
Abstrakt | Celem artykułu jest ocena kierunkowych założeń projektowanych zmian legislacyjnych w finansowaniu JST pod kątem ich potencjalnych konsekwencji dla budżetów JST. Zastosowano metodę analizy dokumentów tj. zgłoszonych w 2017 r. propozycji zmian legislacyjnych w finansowaniu JST. Z przeprowadzonej analizy wynika, iż:Przekształcenia zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, mających charakter zadań stałych, w zadania własne JST mogą utrwalić negatywne konsekwencje dla budżetów JST z tytułu braku rzetelnej wyceny realizacji tych zadań. Zmiany w zakresie naliczania indywidualnego wskaźnika zadłużenia JST mogą wpłynąć na zwiększenie bezpieczeństwa finansowego samorządów, ale mogą także spowodować ograniczenie ich możliwości inwestycyjnych. Przekształcenia ustawowe transferu subwencyjnego na dotacyjny ograniczają samodzielność finansową JST w realizacji ich zadań własnych. |
Abstract | The aim of this paper is to evaluate the directional assumptions of proposed legislative changes in the financing of local government units (LGUs) in terms of their potential consequences for LGUs’ budgets. The conducted study involved a document analysis method, i.e. the analysis of the draft legislative changes in the financing of LGUs proposed in 2017. The analysis showed that: Transformation of commissioned tasks in the scope of government administration, having the character of permanent tasks, into the LGU’s own tasks can consolidate negative consequences for LGU budgets due to the lack of a reliable valuation of these tasks. Changes in the calculation of LGU’s individual debt ratio may result in the increased financial security of local governments, but may also limit their investment opportunities. The statutory transformation of a subvention transfer into a subsidy limits the independence of LGUs in the implementation of their own tasks. |
Cytowanie | Kowalska I. (2018) Projektowane zmiany w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego - ocena kierunkowych założeń.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 19(68): 83-94 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2018_n68_s83.pdf |
|
|
25. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2018 |
|
Bereżnicka J., Pawlonka T. Zarządzanie oparte na wartości - filozofia i wyzwanie w zarządzaniu finansami współczesnego przedsiębiorstwa
Autor | Joanna Bereżnicka, Tomasz Pawlonka |
Tytuł | Zarządzanie oparte na wartości - filozofia i wyzwanie w zarządzaniu finansami współczesnego przedsiębiorstwa |
Title | VALUE-BASED MANAGEMENT - PHILOSOPHY OR THE CHALLENGE OF MANAGING THE FINANCES OF TODAY'S BUSINESS |
Słowa kluczowe | Wartość przedsiębiorstwa, zarządzanie przez wartość dla właścicieli, zysk |
Key words | Value of enterprise, value based management, profit |
Abstrakt | Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga uprzedniego zdefiniowania celu działania przedsiębiorstwa oraz określenia środków którymi ten cel (te cele) będą osiągane. Odzwierciedleniem filozofii działania przedsiębiorstwa są zatem misja i wizja zdefiniowane w postaci celów strategicznych oraz celów operacyjnych umożliwiających realizację długoterminowych planów i zamierzeń . Sama strategia z kolei jest wyrazem przyjętej koncepcji biznesu oraz określonych sposobów umożliwiających przedsiębiorstwu zachowanie korzystnej stabilności względem otoczenia . Celem artykułu jest prezentacja różnych koncepcji zarządzania wartością w kontekście traktowania ich jako istoty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Praca ma charakter przeglądowy, a przy realizacji celu posłużono się analizą opisową. |
Abstract | Business activity requires the prior definition of the aim of the company and identify the measures to achieve this goal. The reflects of the philosophy of the company activities are mission and vision defined as the strategic aims and operational aims. The strategy is a kind of expression of accepted business concept and the specific ways in which the companies maintain favorable stability from their surroundings. The aim of the article is to present different concepts of value management in the context of treating them as the essence of the enterprise being. This scientific article is a review. |
Cytowanie | Bereżnicka J., Pawlonka T. (2018) Zarządzanie oparte na wartości - filozofia i wyzwanie w zarządzaniu finansami współczesnego przedsiębiorstwa.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 19(68): 199-210 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2018_n68_s199.pdf |
|
|
26. |
Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy, 2018 |
|
Satoła Ł. MUNICIPAL INFRASTRUCTURE AND THE LEVEL OF FISCALISM IN LOCAL TAXES
Autor | Łukasz Satoła |
Tytuł | MUNICIPAL INFRASTRUCTURE AND THE LEVEL OF FISCALISM IN LOCAL TAXES |
Title | |
Słowa kluczowe | infrastructure, municipality, local taxes |
Key words | |
Abstrakt | Municipalities are responsible for the condition of technical infrastructure installations, shaping the conditions of functioning of companies at the local level. The operation of municipal infrastructure generates costs that need to be financed by budgetary revenue. The aim of this paper is to identify the interdependencies between the level of municipal infrastructure provision and the level of fiscalism in property tax. The Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) method was used for the synthetic assessment of the development of the municipal infrastructure. The analyses conducted confirmed the correlation between the condition of technical infrastructure and the level of fiscalism of municipalities. Municipalities with higher standard of public services related with technical infrastructure had higher property tax rates. A higher fiscalism level of municipalities is accepted if the installations allowing for a better standard of living and conducting business is provided. |
Abstract | |
Cytowanie | Satoła Ł. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ESARE_2018_n1_s370.pdf |
|
|
27. |
Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy, 2018 |
|
Pawlonka T. BEHAVIOURAL FINANCE IN AGRIBUSINESS – THE BIRTH OF A CONCEPT
Autor | Tomasz Pawlonka |
Tytuł | BEHAVIOURAL FINANCE IN AGRIBUSINESS – THE BIRTH OF A CONCEPT |
Title | |
Słowa kluczowe | homo oeconomicus, rationality, agriculture, speculative motif |
Key words | |
Abstrakt | Up until now, a model approach has constituted the core of mainstream economics with regard to the decision maker and decision-making conditions. The financial (and economic) crises appearing with increased frequency and numerous market anomalies, although considered predictable by economists and being only a residual component of econometric models, are related to the growing financialization of the economy and an existing asymmetry of information in the absence of full decision-maker rationality. The importance of the psychological characteristics of individuals, their knowledge, the level of trust and priorities, recognized more and more commonly in economic practice, make it necessary to conduct research to identify ‘difficult quantifiable’ characteristics of decision-makers, including their purely economic considerations. (as a supplement to previous economic considerations, including the inclusion of new variables to econometric models that have been in operation for years). The aim of the study was to systematize the evolution of the homo oeconomicus concept along with an indication of further possible directions in its development. A survey of behavioural finance in relation to agribusiness has also been reviewed, which is a perfect example of the evolution of mainstream economics. |
Abstract | |
Cytowanie | Pawlonka T. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ESARE_2018_n1_s389.pdf |
|
|
28. |
Annals of Marketing Management and Economics, 2018 |
|
Przybytniowski J. ECONOMIC KNOWLEDGE AND AWARENESS AND THE COMPETENCE OF THE YOUNG GENERATION OF THE ŚWIĘTOKRZYSKIE VOIVODESHIP IN THE ACHIEVEMENT OF FINANCIAL STABILITY
Autor | Jarosław Przybytniowski |
Tytuł | ECONOMIC KNOWLEDGE AND AWARENESS AND THE COMPETENCE OF THE YOUNG GENERATION OF THE ŚWIĘTOKRZYSKIE VOIVODESHIP IN THE ACHIEVEMENT OF FINANCIAL STABILITY |
Title | |
Słowa kluczowe | economy knowledge, objective knowledge, economic awareness, subjective knowledge |
Key words | |
Abstrakt | It has been found that the financial education increases substantially the economic knowledge to build awareness and competence of the younger generation and therefore the dissemination of this knowledge. The aim of this paper is to identify the importance of the knowledge economy in the growth of the build awareness and competence of the students in the management of finances in the current, constantly changing environment. Design development was subject to the hypothesis in accordance with that – there is a relationship of the knowledge economy and the increase of awareness and competence of the younger generation in achieving financial stability and their independence. This problem will be implemented using the analysis of the state of the knowledge economy university students of the Świętokrzyskie on individual economic areas. Method applied research area is anonymous questionnaire survey addressed directly using a survey to students study desktop and portable exams I and II degree. |
Abstract | |
Cytowanie | Przybytniowski J. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | AMME_2018_n1_s89.pdf |
|
|
29. |
Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy, 2018 |
|
Pomianek I. CONDITIONS OF RURAL DEVELOPMENT IN THE WARMIA AND MAZURY VOIVODESHIP (POLAND) IN THE OPINION OF LOCAL AUTHORITIES
Autor | Iwona Pomianek |
Tytuł | CONDITIONS OF RURAL DEVELOPMENT IN THE WARMIA AND MAZURY VOIVODESHIP (POLAND) IN THE OPINION OF LOCAL AUTHORITIES |
Title | |
Słowa kluczowe | rural areas, local development, development factors |
Key words | |
Abstrakt | The aim of the paper was to identify positive as well as negative local development factors in the opinion of the authorities (mayors) of rural and semi-urban (urban-rural) municipalities in the Warmia and Mazury Voivodeship, Poland. The research was based on a survey within local authorities of the Warmia and Mazury region and was carried out in 2017. The results show that the local authorities have been aware of numerous opportunities and barriers of local economic development. Sometimes, if there is one barrier, it causes the formation of new ones, for example the shortage of own financial resources or municipal debt make it impossible to finance investments from the local budget or to apply for EU funds, which require co-financing from the beneficiary’s own resources. Most of mayors make efforts to mitigate exogenous conditions by local activeness, such as co-operation with neighbouring or foreign municipalities or offering preferential tax rates to investors. Municipal authorities perceive the opportunity in applying for EU funds for projects aimed at improving the quality of life of local communities, including the development of technical and social infrastructure. |
Abstract | |
Cytowanie | Pomianek I. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ESARE_2018_n1_s207.pdf |
|
|
30. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Misztal P. Globalna nierównowaga finansowa we współczesnej gospodarce światowej
Autor | Piotr Misztal |
Tytuł | Globalna nierównowaga finansowa we współczesnej gospodarce światowej |
Title | Global Financial Imbalance in the Contemporary World Economy |
Słowa kluczowe | bilans obrotów bieżących, globalizacja, gospodarka światowa |
Key words | current account, globalization, world economy |
Abstrakt | Celem niniejszego artykułu jest określenie skali zjawiska globalnej nierównowagi finansowej w krajach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego oraz wskazanie głównych czynników determinujących to zjawisko. W pracy wykorzystano metodę badawczą opartą na studiach literaturowych z zakresu finansów międzynarodowych i międzynarodowych stosunków gospodarczych. W szczególności wykorzystano bogatą literaturę obcojęzyczną oraz publikacje polskojęzyczne dotyczące analizowanej tematyki. Wszelkie dane statystyczne wykorzystane w pracy pochodzą z bazy statystycznej Międzynarodowego Funduszu Walutowego (International Monetary Fund). Na podstawie przeprowadzonych badań literaturowych, stwierdzono, że do najważniejszych determinant tego zjawiska można zaliczyć nadwyżkę globalnych oszczędności, prowadzoną politykę merkantylistyczną w krajach Azji Wschodniej oraz zaburzenia na międzynarodowych rynkach finansowych. Wyniki przeprowadzonych badań mają ogromne znaczenie w szczególności z makroekonomicznego punktu widzenia, gdyż rosnące nadwyżki lub deficyty na rachunkach obrotów bieżących wywołują chroniczne nadwyżki lub deficyty w budżetach krajowych poprzez tzw. efekt deficytów bliźniaczych. Dodatkowo nierównowagi na rachunkach obrotów bieżących wpływają na międzynarodową pozycję konkurencyjną gospodarek, ceny towarów, usług, walut i czynników produkcji. |
Abstract | The aim of this article is to assess the scale of global financial imbalance in countries with different levels of economic development, and to identify the main determinants of this phenomenon. In the paper, a research method based on literature studies in the field of international finance and international economics is used. In particular, rich foreign-language literature and Polish-language publications related to the analyzed subject were used. All statistical data used in the work comes from the International Monetary Fund's statistical database. Based on the literature, it has been found that the most important determinants of this phenomenon are surplus of global savings, mercantilism in East Asia and disturbances in international financial markets. The results of these studies have great importance, in particular from a macroeconomic point of view, as rising surpluses or current account deficits cause chronic surpluses or deficits in national budgets through the so-called twin deficits effect. In addition, current account imbalances affect the international competitive position of economies, prices of goods, services, currencies and production factors. |
Cytowanie | Misztal P. (2018) Globalna nierównowaga finansowa we współczesnej gospodarce światowej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 1: 149-158 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n1_s149.pdf |
|
|
31. |
Annals of Marketing Management and Economics, 2018 |
|
Chudzian J., Ładno A., Podlińska O. Control and the illusion of control in the financial decisions of entrepreneurs
Autor | Joanna Chudzian, Ada Ładno, Olga Podlińska |
Tytuł | Control and the illusion of control in the financial decisions of entrepreneurs |
Title | |
Słowa kluczowe | control, illusion of control, rationality, decision-making process, financial decisions |
Key words | |
Abstrakt | The article concerns the phenomenon of control and illusion of control In financial decisions of Polish enterprises. The article identifies the main determinants of the illusion of control. The aim of the paper is to assess the level of control and the degree of illusion of control. For this purpose a CAWI survey was conducted on a group of persons employed in enterprises and responsible for financial decisions. The empirical part of the article presents an primary study conducted among financial directors which showed high results of surveyed entrepreneurs in the area of control and the observed phenomenon of the illusion of control in decision-making situations in the field of finance. At the same time, the main factors influencing the level of the illusion of control were verified. |
Abstract | |
Cytowanie | Chudzian J., Ładno A., Podlińska O. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | AMME_2018_n2_s19.pdf |
|
|
32. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Gal Z., Huseynov R., Singh D., Wojtaszek M. Determining the Performance Measurement of SME from Economic Value Added: Study on Hungary, Somogy County
Autor | Zoltan Gal, Raqif Huseynov, Devesh Singh, Michał Wojtaszek |
Tytuł | Determining the Performance Measurement of SME from Economic Value Added: Study on Hungary, Somogy County |
Title | Determining the Performance Measurement of SME from Economic Value Added: Study on Hungary, Somogy County |
Słowa kluczowe | Economic value added, small and medium-sized enterprises SMEs, performance measurement, Hungary, Somogy County |
Key words | Economic value added, small and medium-sized enterprises SMEs, performance measurement, Hungary, Somogy County |
Abstrakt | EVA (Economic Value Added) permits commercial businesses to figure out whether the business is operating in profit and the money can be put into effect into a more profitable source. A leading EVA is a sign that the company has a greater value. The goal of this study is to identify if SMEs' actions carried out on a daily basis are able to generate economic value added for their business. The study is based on a comparative study between Hungary and 28 EU countries. The study is carried out in Hungary’s region of Somogy county. First, the variables for research were created and research was carried out at ground level. The research used the Expletory Factor analysis method to find EVA determinants. The results showed that determinants work together to reshape the regional industrial growth. The research demonstrated that finance and sluggish production are the major determinants in Somogy county. Entrepreneurs' skills and finance have the major impact, which means that to achieve a high growth in SMEs, policy makers have to solve these two problems and make the policy concentric toward finance and high skill development problem. |
Abstract | EVA (Economic Value Added) permits commercial businesses to figure out whether the business is operating in profit and the money can be put into effect into a more profitable source. A leading EVA is a sign that the company has a greater value. The goal of this study is to identify if SMEs' actions carried out on a daily basis are able to generate economic value added for their business. The study is based on a comparative study between Hungary and 28 EU countries. The study is carried out in Hungary’s region of Somogy county. First, the variables for research were created and research was carried out at ground level. The research used the Expletory Factor analysis method to find EVA determinants. The results showed that determinants work together to reshape the regional industrial growth. The research demonstrated that finance and sluggish production are the major determinants in Somogy county. Entrepreneurs' skills and finance have the major impact, which means that to achieve a high growth in SMEs, policy makers have to solve these two problems and make the policy concentric toward finance and high skill development problem. |
Cytowanie | Gal Z., Huseynov R., Singh D., Wojtaszek M. (2018) Determining the Performance Measurement of SME from Economic Value Added: Study on Hungary, Somogy County.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 270-279 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n2_s270.pdf |
|
|
33. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Wyrobek J. Analiza porównawcza sytuacji finansowej farm wiatrowych w wybranych krajach Unii Europejskiej w latach 2009-2017
Autor | Joanna Wyrobek |
Tytuł | Analiza porównawcza sytuacji finansowej farm wiatrowych w wybranych krajach Unii Europejskiej w latach 2009-2017 |
Title | Comparative Analysis of Wind Farms Financial Situation in Selected Countries of the European Union in years 2009-2017 |
Słowa kluczowe | farmy wiatrowe, źródła odnawialne energii, finanse przedsiębiorstw energetycznych |
Key words | wind farms, renewable resources, corporate finance |
Abstrakt | Celem publikacji była jest analiza porównawcza wybranych wskaźników sytuacji finansowej przedsiębiorstw, których główną działalnością jest generowanie energii wiatrowej i jej sprzedaż do sieci energetycznej. W publikacji porównano wybrane średnie wartości wskaźników finansowych dla następujących krajów Unii Europejskiej: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Wnioskiem z badań jest wysoka rentowność farm wiatrowych w Austrii, Belgii, Portugalii i Wielkiej Brytanii, co pokrywa się z wysokimi cenami energii elektrycznej w tych krajach. Kraje z niższymi cenami energii odnotowały zwykle gorsze wyniki finansowe farm wiatrowych. Są jednak od tej reguły wyjątki (farmy wiatrowe w Niemczech mimo wysokich cen energii elektrycznej nie uzyskiwały bardzo dobrych wyników finansowych). |
Abstract | The aim of the publication was a comparative analysis of selected indicators of the financial situation of enterprises whose main activity is the generation of wind energy and its sale to the power grid. The publication compared selected average values of financial ratios for the following European Union countries: Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Czech Republic, Denmark, Estonia, Finland, France, Greece, Spain, the Netherlands, Ireland, Lithuania, Latvia, Germany, Poland, Portugal, Romania, Slovakia, Slovenia, Sweden, Hungary, Great Britain, Italy. The conclusion from the research is the authors observed high profitability of wind farms in Austria, Belgium, Portugal and the United Kingdom, which coincides with the high electricity prices in these countries. Countries with lower energy prices usually recorded worse financial results of wind farms. There are, however, exceptions to this rule (wind farms in Germany, despite high electricity prices, did not achieve very good financial results). |
Cytowanie | Wyrobek J. (2018) Analiza porównawcza sytuacji finansowej farm wiatrowych w wybranych krajach Unii Europejskiej w latach 2009-2017.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 4: 504-514 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n4_s504.pdf |
|
|
34. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2017 |
|
Franc-Dąbrowska J. Luminarze finansów agrobiznesu, stan obecny i perspektywy
Autor | Justyna Franc-Dąbrowska |
Tytuł | Luminarze finansów agrobiznesu, stan obecny i perspektywy |
Title | Luminaries of agribusiness finance, state of the present and prospects |
Słowa kluczowe | luminarze, finanse, agrobiznes |
Key words | luminaries, finance, agribusiness |
Abstrakt | Celem artykułu było zebranie dorobku luminarzy finansów agrobiznesu oraz wskazanie na bieżące i przyszłe kierunki badań. Geneza finansów agrobiznesu – odrębnego obszaru badań w stosunku do finansów w ogóle – ma swoje umocowanie w specyfice podmiotów funkcjonujących w sferze agrobiznesu. Poczynając od rozważań koryfeuszy finansów agrobiznesu, poprzez prowadzone na przełomie wieków XX i XXI badania, nie udało się rozstrzygnąć wszystkich wątpliwości z obszaru podejmowania decyzji finansowych i ich skutków w rolnictwie. Nadal pozostaje szerokie pole badawcze – a wręcz wraz ze wzrostem tempa przemian w gospodarce w skali makro, jak i w świecie – pojawia się coraz więcej wątpliwości dotyczących rozstrzygnięć dedykowanych przedsiębiorcom rolnym. Rysuje się zatem szeroki zakres badawczy, który można byłoby określić jako finanse agrobiznesu, nacechowany specyfiką, w tym szczególnie uzależnieniem produkcji od gospodarowania z organizmami żywymi, silnym uzależnieniem od czynników przyrodniczych, czy ograniczoną mobilnością społeczeństwa z terenów wiejskich. |
Abstract | The aim of this article was to collect the achievements of luminaries of agribusiness finance and to indicate current and future research directions. The origin of finance of agribusiness – a separate area of research in relation to finance in general – has its anchorage in the specificity of entities operating in the sphere of agribusiness. Starting from the debates of coryphaeus of agribusiness finance, through the research conducted at the turn of the 20th and 21st century, all the uncertainties surrounding the financial decision-making and their effects on agriculture have not been resolved. There is still a wide field of research – and even with the increase in the pace of change in the macro-economy and in the world – more and more doubts arise about the decisions dedicated to agricultural entrepreneurs. There is therefore a wide range of research that can be identified as agribusiness finances, characterized by specificities, including the dependence of production on livelihoods, strong dependence on natural factors, and limited mobility of rural populations. |
Cytowanie | Franc-Dąbrowska J. (2017) Luminarze finansów agrobiznesu, stan obecny i perspektywy.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 119: 65-85 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2017_n119_s65.pdf |
|
|
35. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2017 |
|
Milewska A., Regulska O. Crowdfunding jako alternatywne źródło pozyskania kapitału – analiza przypadku
Autor | Anna Milewska, Olga Regulska |
Tytuł | Crowdfunding jako alternatywne źródło pozyskania kapitału – analiza przypadku |
Title | CROWDFUNDING AS AN ALTERNATIVE SOURCE FUNDING OF ACTIVITIES – CASE STUDY |
Słowa kluczowe | crowdfunding, działalność gospodarcza, kapitał |
Key words | business activity, finance sources, crowdfunding |
Abstrakt | Celem artykułu było przedstawienie alternatywnego rozwiązania problemu pozyskania środków pieniężnych w początkowym etapie organizowania i prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Dokonano tego poprzez symulację finansowania crowdfundingiem, wybranego przedsięwzięcia dotyczącego rynku motoryzacyjnego Aby uwypuklić specyfikę finansowania społecznościowego (zarówno jego mocne jak i słabe strony), zaprezentowano konwencjonalne źródło pozyskania kapitału, do którego zaliczono kredyt bankowy. W artykule zamieszczono także uproszczone porównanie wymagań w odniesieniu do obydwu możliwości pozyskania kapitału na działalność gospodarczą. Opracowanie to ma formę analizy przypadku i uzyskanych w ten sposób wyników nie należy uogólniać na inne projekty czy profile związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. |
Abstract | The purpose of this article is to present the reader an alternative method of resolving the issue of acquiring funds in the preliminary stage of establishing and running a sole proprietorship. It has been achieved through the simulation of crowdfunding an exemplary automotive market venture. To underline the specifics of this particular type of funding, both favourable and adverse, the author presents it together with another source of finance – a bank loan. The article compares requirements of both methods of funding a business venture. This paper has been presented as a case study therefore any conclusions should not be generalised and used as a basis for any other project or profile of a business venture. |
Cytowanie | Milewska A., Regulska O. (2017) Crowdfunding jako alternatywne źródło pozyskania kapitału – analiza przypadku.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 18(67): 123-136 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2017_n67_s123.pdf |
|
|
36. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2017 |
|
Milewska A. Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych
Autor | Anna Milewska |
Tytuł | Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych |
Title | Financial autonomy of communes in the context of realization of budget revenues |
Słowa kluczowe | samorząd, samodzielność, dochody budżetowe |
Key words | local government, financial autonomy, budget’s incomes |
Abstrakt | Samorząd terytorialny w Polsce funkcjonuje jako niezależny podmiot sektora finansów publicznych. Wykonuje on bowiem zadania (przyjmujące najczęściej formę usług publicznych) na rzecz swoich mieszkańców we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. W tym celu zobowiązany jest do posiadania środków finansowych zabezpieczających realizację zarówno zadań własnych jak i zleconych z zakresu administracji publicznej. O ile w tym drugim przypadku, co do zasady, może liczyć na wsparcie w postaci dotacji celowych z budżetu centralnego, o tyle realizację zadań własnych powinien zabezpieczać samodzielnie. Oznacza to, iż samorządy mają możliwości (w aspekcie określonym aktami prawnymi) do samodzielności finansowej w zakresie organizacji i gromadzenia dochodów budżetowych. |
Abstract | Local government in Poland functions as an independent entity in the public finance sector. It performs tasks (most often taking the form of public services) for its residents on its own responsibility. For this purpose, this unit is obliged to organize financial guarantee the implementation of both (own and commissioned tasks in the field of public administration). While in the second case, as a rule, can count on support in the form of targeted subsidies from the central budget, local government should secure own tasks independently. This means that local governments have the possibility (in the aspect specified by legal acts) for financial independence in terms of organizing and collecting budget revenues. |
Cytowanie | Milewska A. (2017) Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 51-60 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2017_n4_s51.pdf |
|
|
37. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2017 |
|
Grzywacz J., Lipski M. Wyzwania w zakresie finansowania inwestycji przez przedsiębiorstwa w Polsce
Autor | Jacek Grzywacz, Mariusz Lipski |
Tytuł | Wyzwania w zakresie finansowania inwestycji przez przedsiębiorstwa w Polsce |
Title | Challenges in the range of investments financing by companies in Poland |
Słowa kluczowe | inwestycja, projekt, finansowanie, zarządzanie finansami |
Key words | investment, undertaking, financing, project finance, corporate finance |
Abstrakt | Celem opracowania jest zaprezentowanie w oparciu o wybrane przykłady uwarunkowań i wynikających z nich wyzwań w zakresie finansowania inwestycji przez przedsiębiorstwa w Polsce. W oparciu o metodę analizy przypadków autorzy wskazują na trudności w realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Obserwowane w ostatnich latach zmiany w otoczeniu gospodarczym przedsiębiorstw, wywołane takimi procesami jak globalizacja, powszechna informatyzacja, czy też wzrost wpływu rynków finansowych na sferę realną powodują, że podmiotom gospodarczym coraz trudniej jest podejmować i realizować projekty inwestycyjne. Finansowanie tego typu przedsięwzięć, nawet przy zachowaniu powszechnie obowiązujących reguł ich strukturyzowania, nie chroni inwestora danego projektu, jak również podmiotów zapewniających finansowanie dłużne przed stratami. W tej sytuacji niezbędna jest daleko posunięta ostrożność przy konstruowaniu prognoz finansowych, odpowiednie zarządzanie ryzykiem, jak również zdolność do zachowania elastyczności projektu w przypadku wystąpienia istotnych zmian w otoczeniu. |
Abstract | The aim of the paper is to present on the basis of selected examples conditions and connected with them challenges regarding financing of investments taken by companies in Poland. Powered by case study approach, the authors point to difficulties in implementation of mentioned above undertakings. Being observed changes in the economic environment of companies, brought on by such processes as globalization, common IT solutions usage as well as an increase of financial markets influence on real sphere cause that entrepreneurs have more and more difficulties in taking and executing investment projects. Financing such projects, even executed in line with rules of structuring, does not protect the sponsor as well as financial institutions supplying debt from losses. In such a case, from the authors’ point of view, deep caution, proper risk management and flexibility of the project are essential. |
Cytowanie | Grzywacz J., Lipski M. (2017) Wyzwania w zakresie finansowania inwestycji przez przedsiębiorstwa w Polsce.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 19-31 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2017_n4_s19.pdf |
|
|
38. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2017 |
|
Kata R. Korzystanie z kredytów bankowych przez małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce
Autor | Ryszard Kata |
Tytuł | Korzystanie z kredytów bankowych przez małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce |
Title | Using the bank credits by small and medium enterprises in Poland |
Słowa kluczowe | małe i średnie przedsiębiorstwa, kredyty bankowe, finansowanie działalności gospodarczej |
Key words | small and medium enterprises, bank credits, financing business activity |
Abstrakt | W opracowaniu dokonano oceny skali, w jakiej małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce wykorzystują kredyty bankowe w finansowaniu działalności gospodarczej. Ponadto określono bariery i ograniczenia w dostępie MSP do tego źródła finansowania. Dokonano klasyfikacji i oceny znaczenia poszczególnych ograniczeń przez pryzmat przyczyn pasywności kredytowej MSP oraz ich wykluczenia kredytowego. |
Abstract | The study encompasses the assessment of which scale small and medium enterprises in Poland use bank credits to finance business. Moreover, the barriers and constraints of SMEs in the access to such financing source have been defined. The classification and assessment of the significance of particular constraints have been performed by means of the reasons for credit passiveness of SMEs and their credit exclusion. |
Cytowanie | Kata R. (2017) Korzystanie z kredytów bankowych przez małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 119: 23-36 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2017_n119_s23.pdf |
|
|
39. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2017 |
|
Pawlonka T. Przegląd badań dotyczących praktycznego wykorzystania metod szacowaniakosztu kapitału w gospodarkach rozwiniętych i rozwijających się
Autor | Tomasz Pawlonka |
Tytuł | Przegląd badań dotyczących praktycznego wykorzystania metod szacowaniakosztu kapitału w gospodarkach rozwiniętych i rozwijających się |
Title | The review of researches related with the practical use of methodsof estimating the cost of capital in developed and emerging economies |
Słowa kluczowe | koszt kapitału, CAPM, stopa wolna od ryzyka, rynkowa stopazwrotu |
Key words | cost of capital, CAPM, risk-free rate, market yield |
Abstrakt | Główny cel działania przedsiębiorstw, zwiększanie wartości dla właścicieli, wymaga świadomości w zakresie wysokości kosztu kapitału. Funkcjonujące w teorii finansów i w praktyce gospodarczej metody szacowania kosztu kapitału nadal pozostają dyskusyjne. Nie są one transparentne dla wszystkich przedsiębiorstw i dla wszystkich gospodarek. Celem artykułu jest przedstawienie opinii praktyków oraz zestawienie jej z poglądami teoretycznymi w zakresie rzeczywistej kalkulacji kosztu kapitału. Szczególny nacisk położono na model CAPM oraz na poszczególne parametry tego modelu. |
Abstract | The main goal of the companies, increasing the value for the shareholder, requires awareness of the cost of capital. The ways of estimating the cost of capital in finance theory and business practice are still debatable. They are not transparent for all companies and for all economies. The aim of this article is to present the opinion of practitioners and a summary of its with theoretical views regarding to reliable calculation of the cost of capital. Particular emphasis is placed on the CAPM and the various parameters of this model. |
Cytowanie | Pawlonka T. (2017) Przegląd badań dotyczących praktycznego wykorzystania metod szacowaniakosztu kapitału w gospodarkach rozwiniętych i rozwijających się.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 39-51 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2017_n2_s39.pdf |
|
|
40. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Hadryjańska B., Mrowicki J. Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce
Autor | Barbara Hadryjańska, Jacek Mrowicki |
Tytuł | Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce |
Title | Income Bonds as a Tool to Increase the Investment Capacity of Rural Communities in Poland |
Słowa kluczowe | gmina wiejska, obligacje komunalne, obligacje przychodowe, działalność inwestycyjna gmin |
Key words | rural community, municipal bonds, revenue bonds, investment activity of communities |
Abstrakt | W pracy zaprezentowano zagadnienia związane z pojęciem gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, polityką budżetową oraz finansowaniem inwestycji gminnych przy pomocy obligacji przychodowych. Głównym celem pracy było pokazanie pozabudżetowych sposobów finansowania inwestycji gminnych ze szczególnym uwzględnieniem obligacji komunalnych i przychodowych. Obligacje przychodowe mają wiele zalet jako źródło realizacji inwestycji gminnych w porównaniu z kredytem lub pożyczką. Są one emitowane w celu sfinansowania projektów inwestycyjnych lub przedsięwzięć, z których dochody mają stanowić źródło spłaty tych emisji. Z punktu widzenia oceny ryzyka inwestycyjnego obligacje przychodowe, podobnie jak i ogólnie obligacje komunalne, są zaliczane do najbardziej bezpiecznych papierów wartościowych, co wynika z publicznoprawnego statusu jednostki samorządowej. Istotnym atrybutem emitenta komunalnego jest fakt, że jednostka samorządowa nie może zbankrutować. Przeprowadzone badania ankietowe wśród 132 gmin wiejskich w Polsce pokazały, że podstawowym źródłem pozabudżetowego finansowania dla gmin są dotacje unijne oraz kredyt i pożyczka. Gminy nie korzystają z obligacji przychodowych (oprócz dwóch), ponieważ nie mają wiedzy na temat takiego instrumentu finansowego, a także obawiają się nadmiernego zadłużenia gminy. Wydaje się, że ważnym powodem takiego stanu rzeczy jest ostrożność gmin oraz niechęć do korzystania z instrumentów, które nie są im dobrze znane. |
Abstract | The paper presents issues related to the notion of the municipality as a basic unit of local self-government, budgetary policy and financing of municipal investments with the use of revenue bonds. The main purpose of the work was to show non-financial ways of financing municipal investments with special regard to municipal bonds and revenue. Income bonds have many advantages as source for the implementation of municipal investment compared to a loan. They are issued to finance investment projects or projects from which revenue have to be the source of repayment of those issues. From the point of view of investment risk assessment, revenue bonds, as well as municipal bonds in general, are classified as the safest securities, which results from the publicly-regulated status of a local government unit. The essential attribute of a municipal issuer is the fact that a self-government unit cannot go bankrupt. The conducted survey among 132 rural communes in Poland showed that the main source of extra-budget financing for communes are EU subsidies and loans. Communes do not use revenue bonds (except for two) because they do not know about such a financial instrument, and they also worry about the excessive debt of the municipality. It seems that an important reason for this is the caution of the communes and the reluctance to use instruments that are not well known to them. |
Cytowanie | Hadryjańska B., Mrowicki J. (2017) Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 111-127 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n3_s111.pdf |
|
|