21. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2018 |
|
Krzyżanowski J. Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?
Autor | Julian Krzyżanowski |
Tytuł | Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie? |
Title | Crop diversification as an element of “greening” system in the European Union countries – is it the right solution? |
Słowa kluczowe | dywersyfikacja upraw, Unia Europejska, wspólna polityka rolna, „zazielenienie” |
Key words | crop diversification, European Union, Common Agricultural Policy, “greening” |
Abstrakt | Autor zajmuje się problematyką dywersyfikacji upraw w krajach Unii Europejskiej. Wprowadzanie kilku rodzajów roślin jest częścią „zazielenienia” – systemu praktyk korzystnego dla środowiska i klimatu, obowiązkowego w obecnej perspektywie finansowej. Mimo konieczności stosowania dywersyfikacji na 75% powierzchni gruntów ornych, zobowiązanie to nie ma wpływu zarówno na alokację ziemi pod różne przeznaczenia, jak i na całkowity potencjał produkcji. Oznacza to, że rolnicy do tej pory samoistnie stosowali dywersyfikację. Uważa się, że poprawia ona ochronę gleby, ale według części ekonomistów środki przeznaczone na różnicowanie upraw mogłyby być lepiej wykorzystane. Należy bowiem sądzić, że środki na dywersyfikację są głównie elementem legitymizacji płatności bezpośrednich. |
Abstract | Author tackles the problems of crop diversification in the EU countries. Introduction of different plants is the part of “greening”, a system of practices beneficial for environment and climate that is obligatory in the current financial perspective. Despite the necessity to diversify on 75% of arable land, this obligation has no impact on allocation of land to different crops, as well as on total production potential. It means that so far farmers diversified their crops spontaneously. It is believed that sowing different crops improves protection of soil, however according to some economists subsidies for crop diversification could be utilized in a better way. It can be assumed that diversification funds help to legitimize direct payments. |
Cytowanie | Krzyżanowski J. (2018) Dywersyfikacja upraw jako element „zazielenienia” w krajach Unii Europejskiej – czy to właściwe rozwiązanie?.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 123: 91-100 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2018_n123_s91.pdf |
|
|
22. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Guth M., Smędzik-Ambroży K., Stępień S. Rola wspólnej polityki rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego
Autor | Marta Guth, Katarzyna Smędzik-Ambroży, Sebastian Stępień |
Tytuł | Rola wspólnej polityki rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego |
Title | The Role of the Common Agricultural Policy in Creating Agricultural Incomes in the European Union in the Context of Socio-Economic Sustainability |
Słowa kluczowe | wspólna polityka rolna, subsydia, zrównoważenie ekonomiczno-społeczne, dochody rolnicze, kraje UE. |
Key words | Common Agricultural Policy, subsidies, economic and social sustainability, farm incomes, panel analysis, EU countries |
Abstrakt | Celem publikacji jest określenie wpływu subsudiów wspólnej polityki rolnej (WPR) na poziom ekonomicznego i społecznego zrównoważenia gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej. Zakres przestrzenny obejmuje wszystkie kraje UE, a zakres czasowy lata 2005-2015. Główna konkluzja stanowi, iż dzięki wsparciu w ramach WPR średnie dochody gospodarstw rolnych zbliżają się do przeciętnych dochodów w sektorach pozarolniczych, jednak dystrybucja wsparcia dla gospodarstw rolnych jest nierówna względem ich siły ekonomicznej. To prowadzi do wzrostu dysparytetu dochodów pomiędzy małymi, średnimi i dużymi podmiotami. Innymi słowy, unijna polityka rolna poprawia ogólny poziom zrównoważenia ekonomicznego rolnictwa, ale nie spełnia kreterium zrównoważenia społecznego (w tym ujęciu rozumianego przez pryzmat bardziej równomiernej dystrybucji dochodów). Z tego punktu widzenia można stwierdzić, iż wsparcie rolnictwa w ramach WPR powinno być kontynuowane, aby zapobiec deprywacji dochodów rolniczych względem otoczenia, jednakże struktura tego wsparcia musi być zmieniona w kierunku bardziej sprawiedliwego podziału funduszy. |
Abstract | The aim of the paper is to determine the influence of the Common Agricultural Policy’s (CAP) subsidies on the level of economic and social sustainability of farms in the European Union countries. Spatial scope covers all EU countries and the time range covers the years of 2005-2015. The main finding is that, thanks to the CAP support, the average income of farm households is approaching the average income of non-agricultural sectors, but distribution of this support is uneven among the farms. This leads to an increase in income disparities for small, medium and large farms. In other words, the EU’s agricultural policy improves the general level of economic sustainability of the agricultural sector, but it is not an instrument serving the income equilibrium (as a social element of sustainability). From the point of view of the sustainable development paradigm, support for agriculture should be continued to prevent deprivation of agricultural income in relation to non-agricultural income. However the structure of CAP support should be changed towards a more equable distribution of money, as it now leads to differentiation of income of small and large farms. |
Cytowanie | Guth M., Smędzik-Ambroży K., Stępień S. (2018) Rola wspólnej polityki rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 3: 295-305 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n3_s295.pdf |
|
|
23. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Skarżyńska A. Wykorzystanie czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w wybranych krajach Unii Europejskiej
Autor | Aldona Skarżyńska |
Tytuł | Wykorzystanie czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w wybranych krajach Unii Europejskiej |
Title | The Use of Production Factors in Farms Specializing in Production of Fattening Cattle in Selected European Union Countries |
Słowa kluczowe | produkcja wołowiny, czynniki produkcji, efektywność, dopłaty |
Key words | beef production, factors of production, efficiency, subsidies |
Abstrakt | Celem badań była ocena wykorzystania czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w sześciu krajach, które są największymi producentami wołowiny w UE-15 (we Francji, Niemczech, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Irlandii) i w dwóch krajach zaliczanych do UE-N13 (w Polsce i Rumunii). W badaniach wykorzystano dane FADN EU średnie w latach 2010-2015. Zbadano produktywność i dochodowość czynników wytwórczych, sprawność ekonomiczną produkcji oraz uzależnienie gospodarstw od dopłat. Wyniki wskazują na przewagę producentów wołowiny we Włoszech, Hiszpanii, Rumunii i w Polsce. W gospodarstwach we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Irlandii koszty były wyższe od wartości produkcji, w efekcie dochód był ujemny. Stratę pokryły dopłaty, miały też wpływ na wysokość dochodu, jego poziom nie wynikał jednak z wysokiej efektywności produkcji. |
Abstract | The aim of the study was to assess the use of production factors in farms specializing in production of cattle for fattening in six countries, which are the biggest producers of beef in the EU-15 (in France, Germany, Italy, Great Britain, Spain and Ireland) and in two countries included in the EU N13 (in Poland and Romania). The research used FADN EU average data in 2010-2015. The productivity and profitability of production factors, the economic efficiency of production and the dependence of farms on subsidies were examined. The results indicate an advantage of beef producers in Italy, Spain, Romania and Poland. In farms in France, Germany, Great Britain and Ireland, the costs were higher than the value production, as a result the income was a negative value. The loss was covered by subsidies, which also influenced the amount of income, but its level did not result from high production efficiency. |
Cytowanie | Skarżyńska A. (2018) Wykorzystanie czynników produkcji w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła rzeźnego w wybranych krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 2: 280-290 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n2_s280.pdf |
|
|
24. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2018 |
|
Florkowski W., Klepacka A., Wójcik K. Issues of Country of Origin, Market Incentives, and Recycling in Opinions of Passive Solar Collector Owners
Autor | Wojciech Florkowski, Anna Klepacka, Katarzyna Wójcik |
Tytuł | Issues of Country of Origin, Market Incentives, and Recycling in Opinions of Passive Solar Collector Owners |
Title | Issues of Country of Origin, Market Incentives, and Recycling in Opinions of Passive Solar Collector Owners |
Słowa kluczowe | renewable energy, survey, rural resident, recycling, Poland |
Key words | renewable energy, survey, rural resident, recycling, Poland |
Abstrakt | Thermal solar panel installation has been growing in Poland in response to the EU policies and available subsidies. This paper investigates the attitudes of residents of four counties in Mazowieckie Voividship in Poland about the origin of solar panels. Results show that rural residents did not attach importance to awarding preferences to domestic solar panel producers or to foreign producers in exchange of trade benefits. The recycling of used solar panels concerned a relatively small portion of respondents and seems to justify the passage of regulations obligating the solar panel industry to recycle the used panels. |
Abstract | Thermal solar panel installation has been growing in Poland in response to the EU policies and available subsidies. This paper investigates the attitudes of residents of four counties in Mazowieckie Voividship in Poland about the origin of solar panels. Results show that rural residents did not attach importance to awarding preferences to domestic solar panel producers or to foreign producers in exchange of trade benefits. The recycling of used solar panels concerned a relatively small portion of respondents and seems to justify the passage of regulations obligating the solar panel industry to recycle the used panels. |
Cytowanie | Florkowski W., Klepacka A., Wójcik K. (2018) Issues of Country of Origin, Market Incentives, and Recycling in Opinions of Passive Solar Collector Owners.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 18(33), z. 3: 165-172 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2018_T18(33)_n3_s165.pdf |
|
|
25. |
Economic Sciences for Agribusiness and Rural Economy, 2018 |
|
Mandych O., Mykytas A., Prokopchuk L. THE ECONOMIC ASPECTS OF SOLAR ENERGY PRODUCTION BY HOUSEHOLDS IN UKRAINE
Autor | Oleksandra Mandych, Arkadii Mykytas, Liliia Prokopchuk |
Tytuł | THE ECONOMIC ASPECTS OF SOLAR ENERGY PRODUCTION BY HOUSEHOLDS IN UKRAINE |
Title | |
Słowa kluczowe | solar power, electricity, household electric energy, solar panels, bioeconomics |
Key words | |
Abstrakt | In recent decades considerable attention has been paid to alternative and renewable energy. Among the alternative sources, the sun’s energy is most appealing. Therefore, the development of solar energy, in the long run, is one of the top priorities. In practice, there are numerous barriers to the growth of the solar energy market. First of all, economic: fairly high prices for solar systems and payback period; the absence of working capital from manufacturing enterprises, the absence of specific mechanisms for stimulating production in the form of subsidies, tax exemptions, preferential tariff policies, etc. Therefore, research into the development of solar energy, as a real tool for a comprehensive solution to economic and environmental problems, is becoming increasingly relevant. The paper considers the energy policy of the use of renewable energy sources in rural areas. The theoretically feasible and technically achievable potential of solar energy in the territory of Ukraine was characterized. It was noted that the sun is the most affordable supplier of energy on earth today. The use of solar radiation is expedient for the development of thermal and electric energy and is possible throughout the territory of Ukraine. The dynamics of the commissioning of solar power plants by private households was analysed. The attention is focused on the application of the ‘green’ tariff, which stimulates the increase in the number of solar projects implemented in households. A financial model of private households of choosing a solar power plant option was proposed. The problems were identified and the possibilities of using solar energy for ensuring energy independence of households and profit generation were assessed. The forecast for the development of solar energy of the period up to 2020 was made. |
Abstract | |
Cytowanie | Mandych O., Mykytas A., Prokopchuk L. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ESARE_2018_n1_s231.pdf |
|
|
26. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Parlińska A., Parlińska M. The Crop Insurance Systems in Poland Towards the EU
Autor | Agnieszka Parlińska, Maria Parlińska |
Tytuł | The Crop Insurance Systems in Poland Towards the EU |
Title | |
Słowa kluczowe | crop insurance, subsidies, risk |
Key words | |
Abstrakt | The increasing number of unfavorable conditions of agricultural production causes the farmers to suffer severe losses in their activity. At the same time, the increase in the profitability of agricultural production, the support of numerous European Union funds, led to increased interest in insurance as an instrument supporting agricultural risk management. Hence, both the agricultural industry and the insurance industry see the need to create an effective agricultural and livestock insurance system. The paper examines the changes and scope of crop insurance in Poland towards the European Countries. There were presented issues connecting to policies, regulation and state aid rules, crop insurance level in EU countries and characteristic of the crop insurance market – case study Poland. There was used descriptive and comparative methods, as well as the selected statistical method. The analysis was performed in the years 2005-2016. |
Abstract | |
Cytowanie | Parlińska A., Parlińska M. (2017) The Crop Insurance Systems in Poland Towards the EU.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 4: 228-235 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n4_s228.pdf |
|
|
27. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Komorowska D. Efektywność gospodarowania zasobami w gospodarstwach sadowniczych
Autor | Dorota Komorowska |
Tytuł | Efektywność gospodarowania zasobami w gospodarstwach sadowniczych |
Title | Effectiveness of Production Resource Management in Orchard Farms |
Słowa kluczowe | uprawy sadownicze, produkcja owoców, wyniki produkcji rolniczej, efektywność gospodarstw rolnych |
Key words | orchard crops, fruit production, results of agricultural production, effectiveness of farms |
Abstrakt | Celem opracowania jest ocena wyników gospodarowania zasobami produkcyjnymi w gospodarstwach sadowniczych na tle ogółu gospodarstw rolnych. Efektywność produkcyjna zasobów ziemi gospodarstw sadowniczych ukształtowała się na prawie dwukrotnie wyższym poziomie niż gospodarstw ogółem, produktywność zaangażowanego kapitału była zbliżona w obu grupach gospodarstw, zaś produktywność wydatkowanej pracy była mniejsza w gospodarstwach sadowniczych, ponieważ gospodarstwa te angażowały znacznie większe nakłady pracy. Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji sadowniczej uzyskały znacznie wyższe dochody niż ogół gospodarstw rolnych, dlatego efektywność ekonomiczna gospodarowania zasobami była także większa w tych gospodarstwach, zwłaszcza dochodowość zasobów ziemi (ponad dwu i półkrotnie). Dopłaty do działalności gospodarstw rolnych miały znacznie mniejszy udział w dochodach gospodarstw sadowniczych niż w dochodach ogółu gospodarstw rolnych. |
Abstract | The aim of the study is to evaluate the results of management of production resources in orchard farms against the background of all farms. Production efficiency of the land resources of fruit farms was almost twice as high as that of the all farms, the productivity of the involved capital was similar in both groups of farms, and the productivity of the labour spent was smaller in the orchard farms, as these farms engaged significantly more labour. Farms specializing in orchard production achieved considerably higher incomes than all farms, so the economic efficiency of resource management was also higher in these holdings, especially the yield of land (more than two and a half times). It is worth emphasizing that the subsidies to farm businesses had a much lower share of the income of fruit farms than in the total income of agricultural holdings. |
Cytowanie | Komorowska D. (2017) Efektywność gospodarowania zasobami w gospodarstwach sadowniczych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 187-194 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n3_s187.pdf |
|
|
28. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2017 |
|
Standar A., Średzińska J. Wykorzystanie analizy czynnikowej do badania determinant dochodów gospodarstw rolnych (na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej)
Autor | Aldona Standar, Joanna Średzińska |
Tytuł | Wykorzystanie analizy czynnikowej do badania determinant dochodów gospodarstw rolnych (na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej) |
Title | The use of factor analysis to study the determinants of farms’ income (on the example of Central and Eastern Europe countries) |
Słowa kluczowe | dochody, gospodarstwa rolne, Europa Środkowo-Wschodnia, FADN, analiza czynnikowa |
Key words | income, farms, Central and Eastern Europe, FADN, factor analysis |
Abstrakt | Głównym celem artykułu jest określenie czynników kształtujących dochody gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej z Europy Środkowo-Wschodniej. W badaniu wykorzystano dane regionalne FADN z lat 2011–2013. Do realizacji celu wykorzystano analizę czynnikową. Przeprowadzone badania wskazują, że najważniejszymi determinantami dochodów gospodarstw rolnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej są: zasoby czynników wytwórczych, dotacje do działalności operacyjnej, wielkość produkcji i intensywność wytwarzania. |
Abstract | The main aim of the article is to determine the factors influencing farms’ income in the European Union countries from Central and Eastern Europe (CEE). The research was based on regional FADN data from years 2011–2013. To achieve the purpose, the factor analysis was used. The study indicates that the most important determinants of farms’ income in the CEE countries are: the resources of production factors, operating subsidies, production volume and intensity of production. |
Cytowanie | Standar A., Średzińska J. (2017) Wykorzystanie analizy czynnikowej do badania determinant dochodów gospodarstw rolnych (na przykładzie krajów Europy Środkowo-Wschodniej).Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 118: 5-17 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2017_n118_s5.pdf |
|
|
29. |
Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, 2017 |
|
Milewska A. Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych
Autor | Anna Milewska |
Tytuł | Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych |
Title | Financial autonomy of communes in the context of realization of budget revenues |
Słowa kluczowe | samorząd, samodzielność, dochody budżetowe |
Key words | local government, financial autonomy, budget’s incomes |
Abstrakt | Samorząd terytorialny w Polsce funkcjonuje jako niezależny podmiot sektora finansów publicznych. Wykonuje on bowiem zadania (przyjmujące najczęściej formę usług publicznych) na rzecz swoich mieszkańców we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. W tym celu zobowiązany jest do posiadania środków finansowych zabezpieczających realizację zarówno zadań własnych jak i zleconych z zakresu administracji publicznej. O ile w tym drugim przypadku, co do zasady, może liczyć na wsparcie w postaci dotacji celowych z budżetu centralnego, o tyle realizację zadań własnych powinien zabezpieczać samodzielnie. Oznacza to, iż samorządy mają możliwości (w aspekcie określonym aktami prawnymi) do samodzielności finansowej w zakresie organizacji i gromadzenia dochodów budżetowych. |
Abstract | Local government in Poland functions as an independent entity in the public finance sector. It performs tasks (most often taking the form of public services) for its residents on its own responsibility. For this purpose, this unit is obliged to organize financial guarantee the implementation of both (own and commissioned tasks in the field of public administration). While in the second case, as a rule, can count on support in the form of targeted subsidies from the central budget, local government should secure own tasks independently. This means that local governments have the possibility (in the aspect specified by legal acts) for financial independence in terms of organizing and collecting budget revenues. |
Cytowanie | Milewska A. (2017) Samodzielność finansowa gmin w kontekście realizacji dochodów budżetowych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 51-60 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | ZFIR_2017_n4_s51.pdf |
|
|
30. |
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2017 |
|
Klepacki B., Radochońska-Wasiewicz E. Sytuacja ekonomiczna małych i średnich przedsiębiorstw korzystających z programu wzrostu konkurencyjności
Autor | Bogdan Klepacki, Elżbieta Radochońska-Wasiewicz |
Tytuł | Sytuacja ekonomiczna małych i średnich przedsiębiorstw korzystających z programu wzrostu konkurencyjności |
Title | The economic situation of small and medium- -sized enterprises benefiting from competitiveness enhancement program |
Słowa kluczowe | programy pomocowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, konkurencyjność |
Key words | aid programs, small and medium enterprises, competitiveness |
Abstrakt | W opracowaniu zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych w przedsiębiorstwach, które uzyskały dotacje w ramach programu wzrost konkurencyjności. Dokonano rozpoznania poziomu i kierunków wykorzystania środków finansowych otrzymanych przez przedsiębiorstwa w oraz ich oddziaływania na sytuację ekonomiczną jednostek gospodarczych bezpośrednio po ich uzyskaniu, oraz po okresie kilku lat. Stwierdzono, że uzyskanie dotacji nie wywołało efektu „prorozwojowego”, a nawet wsparcie finansowe z zewnątrz zmniejszało innowacyjność, łatwiej było bowiem uzyskać dotację niż polepszyć w inny sposób funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W badaniach nie potwierdzono korzystnego oddziaływania dotacji na funkcjonowanie przedsiębiorstw, a nawet w niektórych branżach (transportowej, informatycznej) wyższy poziom dotacji był negatywnie skorelowany z osiąganymi wskaźnikami zobowiązań czy płynności. |
Abstract | The paper presents the results of research carried out in companies that received grants under the program of increasing competitiveness. The level and directions of the use of financial resources received by enterprises and their impact on the economic situation of business units immediately after their acquisition and after several years were recognized. It was found that the grant did not have a “pro-development effect”, and even financial support from the outside reduced innovation, because it was easier to obtain a grant than to improve the functioning of the company. Research has not confirmed the positive impact of subsidies on businesses, and even in some industries (transport, IT), the level of subsidies was negatively correlated with the debt or liquidity ratios. |
Cytowanie | Klepacki B., Radochońska-Wasiewicz E. (2017) Sytuacja ekonomiczna małych i średnich przedsiębiorstw korzystających z programu wzrostu konkurencyjności.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 119: 5-21 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | EIOGZ_2017_n119_s5.pdf |
|
|
31. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Hadryjańska B., Mrowicki J. Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce
Autor | Barbara Hadryjańska, Jacek Mrowicki |
Tytuł | Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce |
Title | Income Bonds as a Tool to Increase the Investment Capacity of Rural Communities in Poland |
Słowa kluczowe | gmina wiejska, obligacje komunalne, obligacje przychodowe, działalność inwestycyjna gmin |
Key words | rural community, municipal bonds, revenue bonds, investment activity of communities |
Abstrakt | W pracy zaprezentowano zagadnienia związane z pojęciem gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, polityką budżetową oraz finansowaniem inwestycji gminnych przy pomocy obligacji przychodowych. Głównym celem pracy było pokazanie pozabudżetowych sposobów finansowania inwestycji gminnych ze szczególnym uwzględnieniem obligacji komunalnych i przychodowych. Obligacje przychodowe mają wiele zalet jako źródło realizacji inwestycji gminnych w porównaniu z kredytem lub pożyczką. Są one emitowane w celu sfinansowania projektów inwestycyjnych lub przedsięwzięć, z których dochody mają stanowić źródło spłaty tych emisji. Z punktu widzenia oceny ryzyka inwestycyjnego obligacje przychodowe, podobnie jak i ogólnie obligacje komunalne, są zaliczane do najbardziej bezpiecznych papierów wartościowych, co wynika z publicznoprawnego statusu jednostki samorządowej. Istotnym atrybutem emitenta komunalnego jest fakt, że jednostka samorządowa nie może zbankrutować. Przeprowadzone badania ankietowe wśród 132 gmin wiejskich w Polsce pokazały, że podstawowym źródłem pozabudżetowego finansowania dla gmin są dotacje unijne oraz kredyt i pożyczka. Gminy nie korzystają z obligacji przychodowych (oprócz dwóch), ponieważ nie mają wiedzy na temat takiego instrumentu finansowego, a także obawiają się nadmiernego zadłużenia gminy. Wydaje się, że ważnym powodem takiego stanu rzeczy jest ostrożność gmin oraz niechęć do korzystania z instrumentów, które nie są im dobrze znane. |
Abstract | The paper presents issues related to the notion of the municipality as a basic unit of local self-government, budgetary policy and financing of municipal investments with the use of revenue bonds. The main purpose of the work was to show non-financial ways of financing municipal investments with special regard to municipal bonds and revenue. Income bonds have many advantages as source for the implementation of municipal investment compared to a loan. They are issued to finance investment projects or projects from which revenue have to be the source of repayment of those issues. From the point of view of investment risk assessment, revenue bonds, as well as municipal bonds in general, are classified as the safest securities, which results from the publicly-regulated status of a local government unit. The essential attribute of a municipal issuer is the fact that a self-government unit cannot go bankrupt. The conducted survey among 132 rural communes in Poland showed that the main source of extra-budget financing for communes are EU subsidies and loans. Communes do not use revenue bonds (except for two) because they do not know about such a financial instrument, and they also worry about the excessive debt of the municipality. It seems that an important reason for this is the caution of the communes and the reluctance to use instruments that are not well known to them. |
Cytowanie | Hadryjańska B., Mrowicki J. (2017) Obligacje przychodowe jako narzędzie zwiększające zdolności inwestycyjne gmin wiejskich w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 111-127 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n3_s111.pdf |
|
|
32. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Kozioł-Kaczorek D. The Plant Production in Norway
Autor | Dorota Kozioł-Kaczorek |
Tytuł | The Plant Production in Norway |
Title | |
Słowa kluczowe | plant production, climate conditions, topography, subsidies, agriculture in Norway |
Key words | |
Abstrakt | A problem of the Norwegian agricultural policy, a description of the current types of subsidies for plant production and ongoing changes in the plant production in the years 2001 – 2016 is presented in this paper. There are also short information about topography of Norway and climate conditions. The main aim of the publication is to characterize changes in the plant production in the considered period. There is not too many publications about the Norwegian agriculture and plant production. The data from Statistiska Sentralbyrå (Statistics Norway) were used in the quantitative analysis. The results indicate the slight changes in the plant production in Norwegian agriculture i.e. decrease of number of holdings with plant, decrease of area of crops and size of yields. |
Abstract | |
Cytowanie | Kozioł-Kaczorek D. (2017) The Plant Production in Norway.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 4: 172-181 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n4_s172.pdf |
|
|
33. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2017 |
|
Figura M. Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce
Autor | Michał Figura |
Tytuł | Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce |
Title | ECONOMIC AND FINANCIAL RESULTS OF FARMS WITH FIELD CROPS AGAINST FARMS FOCUSED ON THE REMAINING CROPS AND THE TOTAL FARMS IN POLAND BASED ON POLISH FADN DATA |
Słowa kluczowe | typ rolniczy, produkcja roślinna, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego |
Key words | type of farming, crops production, family farm income |
Abstrakt | W opracowaniu zaprezentowano wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw rolnych nastawionych na uprawę roślin polowych na tle gospodarstw ukierunkowanych na pozostałą produkcję roślinną (uprawy ogrodnicze, uprawy trwałe) oraz gospodarstw ogółem w Polsce. Podstawę badań stanowiły dane z lat 2013-2014 zebrane w ramach Polskiego FADN. Wykazano, że gospodarstwa, w których dominujący udział w wartości produkcji ogółem stanowi uprawa roślin polowych (głównie zbóż i rzepaku), odznaczały się średnio o około 20% wyższym dochodem niż gospodarstwa ogółem. Pod względem dochodu dominowały gospodarstwa ogrodnicze przy zaobserwowanym zróżnicowaniu regionalnym. Gospodarstwa ogrodnicze cechowała stosunkowo niewielka wartość pozyskanych dopłat, które w pozostałych typach roślinnych oraz gospodarstwach ogółem wywierały znaczący wpływ na uzyskane dochody. |
Abstract | The paper presents the results of economic and financial farms focused on the cultivation of field crops against farms targeted for the remainder of plant production (horticulture, permanent crops), and the total households in Poland. The basis of the study were data from the 2013 and 2014 year collected in these farms, under a system of Polish FADN. It has been shown that the holding in which the dominant share in the total production is the cultivation of field crops (mainly cereals and rape) were characterized by an average of approx. 20% higher income than households in general. In terms of income, however, is dominated by horticultural holdings. There are in this issue are some differences depending on the region FADN. Among the types of productive horticultural holdings are characterized by relatively low value obtained subsidies that in other types of vegetable farms and in general they have a significant impact on earned income. If the payments stopped functioning farm with permanent crops in the region of Pomerania and Masuria did not have to exist. |
Cytowanie | Figura M. (2017) Wyniki ekonomiczno-finansowe gospodarstw z uprawami polowymi na tle gospodarstw nastawionych na pozostałą produkcję roślinną oraz gospodarstw ogółem w Polsce.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 1: 110-120 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2017_n1_s110.pdf |
|
|
34. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2017 |
|
Mądra-Sawicka M. Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych
Autor | Magdalena Mądra-Sawicka |
Tytuł | Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych |
Title | THE ROLE OF FINANCING THE ACTIVITIES OF AGRICULTURAL HOLDINGS WITH BORROWED CAPITAL IN THE OPINION OF INDIVIDUAL FARMERS |
Słowa kluczowe | indywidualne gospodarstwa rolnicze, finansowania kapitałem obcym, korzyści z finansowania kapitałem obcym, cel finansowania kapitałem obcym |
Key words | agricultural holdings, financing with borrowed capital, advantages of borrowed capital, purpose of using borrowed capital |
Abstrakt | Celem głównym opracowania jest przedstawienie opinii rolników na temat finansowania działalności gospodarstw kapitałem obcym. W przeprowadzonych badaniach odniesiono się do celu zaangażowania finansowania obcego, wskazanych determinant jego wykorzystania oraz oceny korzyści z jego stosowania w opinii rolników. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu w grupie 100 rolników prowadzących indywidualne gospodarstwa rolnicze w województwie mazowieckim. Podmioty te prowadziły rachunkowość rolną w ramach systemu FADN. Kryterium podziału badanej populacji obejmowało siłę ekonomiczną gospodarstw wyrażoną w ESU, co pozwoliło na uwzględnienie poziomu dochodowości badanych podmiotów. Głównym problemem w zarządzaniu źródłami finansowania w opinii rolników było utrzymanie płynności finansowej na bezpiecznym poziomie. Rolnicy dostrzegali korzyści z tytułu zwiększenia zaangażowania finansowania kapitałem obcym w zakresie przeprowadzania szybszej modernizacji majątku gospodarstwa. Rolnicy decydują się na wybór konserwatywnej strategii finansowania, preferując długoterminowe źródła finansowania, dążyli do minimalizacji ryzyka finansowego. Wśród głównych determinant poziomu zadłużenia rolnicy wyróżnili wartość inwestycji, wymagany wkład własny oraz dopłat do odsetek kredytów preferencyjnych |
Abstract | The aim of this paper is to present the opinions of farmers about financing agricultural holdings with borrowed capital. The research addressed the purpose of using borrowed capital, its determinants and the assessment of the benefits of its use in the opinions of farmers. The survey was conducted with the use of interview questionnaire in the group of 100 farmers running individual agricultural holdings in the Mazowieckie voivodeship. These entities applied agricultural accounting within FADN system. The criterion for the division of the surveyed units included the economic size expressed in ESU, which allowed taking into account the level of profitability of these entities. The main problem of the management of finance sources, according to the farmers, consisted in the maintenance of financial liquidity on the safe level. The farmers saw benefits of the increase of financing with borrowed capital for the faster modernization of agricultural assets. The farmers choose a conservative financing strategy; preferring long-term financing sources, they wanted to minimise financial risk. The farmers listed the following main determinants of the level of debt: the value of the investment, own contribution required and subsidies to interest on subsidised loans. |
Cytowanie | Mądra-Sawicka M. (2017) Rola finansowania kapitałem obcym działalności gospodarstw rolniczych w opiniach rolników indywidualnych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 4: 125-138 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2017_n4_s125.pdf |
|
|
35. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2017 |
|
Guth M., Smędzik-Ambroży K. Wpływ subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej w latach 2004-2013
Autor | Marta Guth, Katarzyna Smędzik-Ambroży |
Tytuł | Wpływ subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej w latach 2004-2013 |
Title | The Impact of the Common Agricultural Policy Subsidies on the Income of FADN Dairy Farms in the European Union Countries in 2004-2013 |
Słowa kluczowe | WPR, dochody gospodarstw mlecznych, subsydia, regresja panelowa |
Key words | CAP, revenues of milk farms, subsidies, panel regression |
Abstrakt | Celem głównym artykułu była ocena wpływu subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w latach 2004-2013. Zbadano udział subsydiów ogółem łącznie z dopłatami do inwestycji na poziom dochodu z gospodarstwa rolnego w przeliczeniu na jednostkę pracy rodziny (FWU) w gospodarstwach mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej z podziałem na kraje UE-10 i UE-15. Następnie zaprezentowano trendy kształtowania się dochodu z gospodarstwa rolnego/FWU z i bez dopłat w badanym okresie. W celu zaprezentowania, które z grup dopłat miały największy wpływ na kształtowanie się dochodu z gospodarstwa rolnego/FWU przeprowadzono regresję panelową. Na jej podstawie określono, że najbardziej istotne dla dochodów gospodarstw mlecznych FADN w latach 2005-2013 były dopłaty decoupled oraz dodatkowe wsparcie wraz z pozostałymi subsydiami. |
Abstract | The main aim of the article was to assess the impact of the Common Agricultural Policy subsidies on the income of FADN dairy farms in 2004-2013. The share of total subsidies, including subsidies on investments on farm income per unit of work (FWU) on FADN dairy farms in EU countries, with the division to EU-12 and EU-15, was examined. The trend of family farm income with and without subsidies during the period under review was presented. In order to demonstrate which of the groups of subsidies had the greatest impact on family farm income, a panel regression was conducted. It turned out that the most significant for the FADN dairy farm income in 2005-2013 was decoupled payments and additional aid with other support. |
Cytowanie | Guth M., Smędzik-Ambroży K. (2017) Wpływ subsydiów wspólnej polityki rolnej na dochody gospodarstw mlecznych FADN w krajach Unii Europejskiej w latach 2004-2013.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 1: 53-62 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2017_T17(32)_n1_s53.pdf |
|
|
36. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2016 |
|
Kobus P. Inequalities in Agricultural Subsidies in European Union
Autor | Paweł Kobus |
Tytuł | Inequalities in Agricultural Subsidies in European Union |
Title | |
Słowa kluczowe | |
Key words | agricultural subsidies, Gini coefficient, beta convergence, CAP |
Abstrakt | |
Abstract | The paper constitutes an attempt at comparison of subsidies level in relation to utilised agricultural area, labour force and value of production throughout EU-25 member states in years 2005 – 2013. The main objective of the paper was assessment of the level of inequalities in agricultural subsidies in European Union and evaluation of their potential trends. Using FADN data aggregated at country level the Gini coefficient was calculated for mentioned dimensions of subsidies level. Additionally sigma and beta convergence analysis were carried out for subsidies and productivity levels. The general conclusion from performed analysis was that famers in EU-10N should now perceive the subsidies level throughout EU quite fair in contrast to 2005, it is especially true in case subsidies per utilised agricultural area with drop of Gini coefficient from 0.23 to 0.15, that is by 35%. On the other hand the productivity levels are converging on much slower pace than subsidies level, for both measures of productivity the beta coefficients in convergence analysis where negative but not significant at standard 5% significance level. |
Cytowanie | Kobus P. (2016) Inequalities in Agricultural Subsidies in European Union.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 4: 179-187 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2016_T16(31)_n4_s179.pdf |
|
|
37. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2016 |
|
Komorowska D. Efektywność ekologicznych gospodarstw mlecznych na tle ogółu indywidualnych gospodarstw mlecznych
Autor | Dorota Komorowska |
Tytuł | Efektywność ekologicznych gospodarstw mlecznych na tle ogółu indywidualnych gospodarstw mlecznych |
Title | EFFICIENCY OF ORGANIC DAIRY FARMS IN COMPARISON WITH INDIVIDUAL DAIRY FARMS AS A WHOLE |
Słowa kluczowe | gospodarstwa ekologiczne, efektywność gospodarstw rolnych, produkcja mleka |
Key words | organic farms, the effectiveness of farms, milk production |
Abstrakt | Celem opracowania jest ocena efektywności gospodarowania zasobami produkcyjnymi w ekologicznych gospodarstwach mlecznych na tle efektywności zasobów ogółu indywidualnych gospodarstw mlecznych. Zaprezentowane w opracowaniu wyniki badanych gospodarstw wskazują na znacznie niższy poziom produktywności czynników wytwórczych w gospodarstwach ekologicznych, co było efektem mniejszej skali produkcji mleka oraz mniejszej wydajności mlecznej krów utrzymywanych w tych gospodarstwach. Dochodowość zasobów była także mniejsza w gospodarstwach ekologicznych, ale już nie tak znacznie, jak ich produktywność, do czego przyczynił się wyższy poziom dopłat pozyskiwanych przez gospodarstwa ekologiczne. |
Abstract | The aim of the study is to assess resource efficiency of organic dairy farms in comparison with individual dairy farms in Poland as a whole. The results of the study on the surveyed farms show that the level of productivity of production factors on organic farms was much lower, which was the result of a smaller scale of milk production and lower milk yield of cows on these farms. The profitability of resources was also lower on organic farms, but the difference was not as big as in the case of productivity, which was due to higher subsidies received by organic farms. |
Cytowanie | Komorowska D. (2016) Efektywność ekologicznych gospodarstw mlecznych na tle ogółu indywidualnych gospodarstw mlecznych.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 1: 46-52 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2016_n1_s46.pdf |
|
|
38. |
Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2016 |
|
Czyżewski A., Kryszak Ł. Relacje głównych składowych determinujących rachunki dochodów rolniczych w krajach o różnym stażu członkowskim w Unii Europejskiej
Autor | Andrzej Czyżewski, Łukasz Kryszak |
Tytuł | Relacje głównych składowych determinujących rachunki dochodów rolniczych w krajach o różnym stażu członkowskim w Unii Europejskiej |
Title | RELATIONS AMONG THE COMPONENTS OF AGRICULTURAL INCOME ACCOUNTS IN THE OLD AND NEW EU MEMBER STATES |
Słowa kluczowe | dochody rolnicze, wydajność pracy, funkcja produkcji typu Cobba-Douglasa, kierat technologiczny |
Key words | agricultural income, work productivity, Cobb-Douglas production function, agricultural treadmill |
Abstrakt | Celem opracowania była identyfikacja i porównanie wpływu podstawowych kategorii ekonomicznych (przychody, koszty, subsydia) na rachunek dochodów w rolnictwie poszczególnych krajów Unii Europejskiej (UE) oraz identyfikacja relacji między czynnikami kształtującymi poziom przychodów i wydajności pracy. Posłużono się modelami regresji panelowej oraz funkcjami potęgowymi, w szczególności funkcją typu Cobba-Douglasa. Okres badań obejmował lata 1998-2013. Zależności odniesiono do koncepcji występowania kieratu technologicznego w rolnictwie. Przychody mają zasadnicze znaczenie dla wzrostu dochodów, szczególnie w odniesieniu do tzw. nowych krajów członkowskich UE. W ujęciu funkcji produkcji przychody najsilniej reagują na zmiany kapitału. Rosnące znaczenie czynnika kapitału zaznacza się szczególnie w krajach tzw. nowej UE. Fundamentem wzrostu produkcji na zatrudnionego (wydajności pracy) jest poprawa relacji między czynnikami produkcji, a więc wzrost technicznego uzbrojenia pracy oraz ilości ziemi przypadającej na zatrudnionego. W krajach UE-15 kapitałochłonna ścieżka wzrostu wydajności okazuje się mniej skuteczna. |
Abstract | The aim of the study was to compare the influence of basic economic categories (revenues, costs, subsidies) on the income account in the agriculture of the EU countries. The second goal was to identify the relations between the factors influencing the size of revenues and labor productivity. Panel regression models and power functions were used, with particular emphasis on Cobb-Douglas function. The study period covered the years 1998-2013. The phenomena examined in the paper were referred to the concept of technological treadmill in agriculture. The revenues are essential for the growth of income, particularly in the case of so-called new EU member states. The production function indicates that changes in the value of capital are the main factor that explained changes in the production. The growing importance of the capital may be observed especially in the new EU member states. Changes in the relations between production factors are therefore the basis for labor productivity growth. These changes include the increase in the capital to labor ratio (capital equipment) and in the amount of land per worker. It turns out that the capital-intensive path of productivity growth in the EU15 countries is less effective. |
Cytowanie | Czyżewski A., Kryszak Ł. (2016) Relacje głównych składowych determinujących rachunki dochodów rolniczych w krajach o różnym stażu członkowskim w Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 4: 17-31 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2016_n4_s17.pdf |
|
|
39. |
Annals of Marketing Management and Economics, 2016 |
|
Gołasa P. Economic determinants in the support of organic orchards laid down in the Rural Development Programme 2014–2020
Autor | Piotr Gołasa |
Tytuł | Economic determinants in the support of organic orchards laid down in the Rural Development Programme 2014–2020 |
Title | |
Słowa kluczowe | |
Key words | Common Agricultural Policy, organic farming, orchard production |
Abstrakt | |
Abstract | The aim of the article is to describe measures aimed at supporting organic orchards in the the RDP 2014–2020 and how that support differs from that offered by the RDP 2007–2013. Drawing on FADN data, the article presents the current economic situation fruit farms face and discusses the importance of subsidies for organic production for those farms’ incomes. The second part of the article examines the reasons the system of support for organic fruit farms was reformed and looks at the most important changes to the economic and legal determinants in the RDP 2014–2020 as they apply to the production of organic fruit farms. I assert that most of the new changes are justified and will allow real organic fruit farms to develop while also doing away with the planting of crops by farmers seeking merely to collect the subsidies for them. |
Cytowanie | Gołasa P. |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | AMME_2016_n2_s15.pdf |
|
|
40. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2016 |
|
Laskowska E., Torgomyan S. The Role of Government in the Housing Market
Autor | Elwira Laskowska, Sevak Torgomyan |
Tytuł | The Role of Government in the Housing Market |
Title | |
Słowa kluczowe | |
Key words | housing markets, government intervention, subsidy, taxation, renting, transaction costs and procedures |
Abstrakt | |
Abstract | Nowadays one of the most intensely debated subjects in economics is government intervention in real estate market. Proponents of the free market system assert that government intervention should be strongly limited still others assert there are well-grounded reasons for government intervention. In this article the most common methods and forms of government intervention in real estate market such as legislation, subsidies, taxation, zoning, rent control, minimum and maximum price policies, licensing of market participants, transaction costs and procedures, banking system, restrictions on the involvement of financial institutions in real estate market have been observed. In practice, each government uses these intervention methods with the choice of method depending on factors such as the political slant of the government, the levels of economic and institutional development, et cetera. Some countries even issue residence permit and citizenship foreigners who invest in the housing market. We find government intervention necessary, given the unique characteristics of real estate and the role that it plays in economic and social progress. |
Cytowanie | Laskowska E., Torgomyan S. (2016) The Role of Government in the Housing Market.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 4: 205-212 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2016_T16(31)_n4_s205.pdf |
|
|