Stopień globalizacji branż polskiego przemysłu spożywczego a ich wyniki ekonomiczne

Słowa kluczowe

przemysł spożywczy globalizacja produktywność metoda Malmquist Productivity Index

Key words

food industry globalization productivity Malmquist Productivity Index

Streszczenie

Głównym celem artykułu było określenie, czy istnieje zależność między stopniem globalizacji branż polskiego przemysłu spożywczego a ich wydajnością pracy, technicznym uzbrojeniem pracy i produktywnością. W pierwszym etapie badań podzielono 16 branż przemysłu spożywczego na 3 grupy: o bardzo wysokim stopniu globalizacji (grupa 1), wysokim (grupa 2) oraz niskim (grupa 3). Podziału dokonano na podstawie udziałów korporacji transnarodowych w wartości przychodów ze sprzedaży w poszczególnych branżach przemysłu spożywczego. Następnie porównano wyodrębnione grupy, wykorzystując tradycyjne wskaźniki (wydajności pracy, produktywności środków trwałych), a także wielowymiarowe wskaźniki produktywności bazujące na metodzie Malmquist Productivity Index (MPI ). Przeprowadzone badania wykazały, że branże o bardzo wysokim i wysokim poziomie globalizacji charakteryzowały się zdecydowanie wyższą wydajnością pracy i wyższymi wynagrodzeniami dla pracowników. Branże te odnotowały ponadto niższą niż branże o niskim poziomie globalizacji produktywność środków trwałych oraz podobną produktywność całkowitą, mierzoną metodą MPI.

Abstract

The main aim of this paper was to determine if there is any correlation between the degree of globalization of individual sectors of the Polish food industry and their productivity. In the first stage of the research, 16 sectors of the food industry were divided into 3 groups: with a very high degree (Group 1), high degree (Group 2) and low degree (Group 3) of globalization. This division was based on the share of trans-national corporations in the value of sales revenues in individual branches of the food industry. Then, the author compared the groups with the use of traditional factors (labour productivity, assets productivity) and multi-dimensional productivity index - Malmquist Productivity Index. The research indicates that the sectors with very high and high degrees of globalization report definitely higher labour productivity and wages and salaries, with a slightly higher MPI measured productivity but lower fixed asset productivity.

Cytowania

1. Baran Joanna, 2016: Globalization processes in Polish food industry, "Journal of Agribusiness and Rural Development", nr 3, Jelgava, s. 1-8.
2. Chechelski Piotr, 2008: Wpływ procesów globalizacji na polski przemysł spożywczy, Warszawa, IERiGZ-PIB, s. 1-249.
3. Chechelski Piotr, 2013: Korporacje transnarodowe w procesie globalizacji polskiego przemysłu spożywczego, "Roczniki Naukowe SERiA", t. XV, z. 3, s. 39-44.
4. Chechelski Piotr, 2015: Procesy globalizacji i liberalizacji oraz ich wpływ na przemysł spożywczy, [w] Przemiany strukturalne przemysłu spożywczego w Polsce i UE na tle wybranych elementów otoczenia zewnętrznego, red. Robert Mroczek, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 9-12.
5. Cooper William W., Lawrence M. Seiford, Kaoru Tone, 2007: Data Envelopment Analysis, A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluwer Academic Publisheres, New York, s. 329-330.
6. Czyżewski Andrzej, Poczta-Wajda Agnieszka, 2011: Polityka rolna w warunkach globalizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 19.
7. Domański Stanisław Ryszard, 1993: Kapitał ludzki i wzrost gospodarczy, PWN , Warszawa, s. 8
8. Drucker Peter, 1995: Zarządzanie w czasach burzliwych, Czytelnik i AE Kraków, Kraków, s. 1-246
9. Färe Rolf, Shawna Grosskopf, Mary Norris, Zhongyang Zhang, 1994: Productivity Growth, Technical Progress, and Efficiency Change in Industrialized Countries, "The American Economic Review", vol. 84, no. 1, s. 66-83.
10. Godlewska-Majkowska Hanna 2013: Lokalizacja przedsiębiorstwa w gospodarce globalnej, Difin, Warszawa, s.66.
11. Kołodko Grzegorz 2007: Polska z globalizacja w tle. Instytucjonalne i polityczne aspekty rozwoju gospodarczego, TNOiK Dom Organizatora, Toruń, s. 28.
12. Lubbe Andrzej 2010: Globalizacja i regionalizacja we współczesnej gospodarce światowej, [w] Rozwój w dobie globalizacji, red. Anna Bąkiewicz, Urszula Żuławska, PWE , Warszawa, s. 37-38.
13. Oziewicz Ewa 2012: Globalizacja gospodarki światowej, [w] Globalizacja i regionalizacja w gospodarce światowej, Orłowska Renata, Żołądkiewicz Krystyna (red.), PWE , Warszawa, s. 12.
14. Pietrzak Michał, Roman Monika 2014: Rozwój transportu jako siła napędowa procesów globalizacji i regionalizacji międzynarodowej, "Logistyka", 4, s. 3639-3648.
15. Rosińska-Bukowska Magdalena 2014: Procesy globalizacji i ich wpływ na gospodarkę żywnościową i rolnictwo - przez pryzmat działalności korporacji transnarodowych, "Zeszyty Naukowe SGGW Problemy Rolnictwa Światowego", t. 14 (XXIX), z. 1, Warszawa, s. 97-107.
16. Porter Michael 1998: Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 18.
17. Roczniki statystyczne przemysłu, GUS, Warszawa, 2009-2016
18. Zorska Anna 1998: Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa, s.7.
19. Zorska Anna 2007: Korporacje transnarodowe. Przemiany, oddziaływanie, wyzwania, PWE , Warszawa, s. 289.