Wyniki wyszukiwania

Autor	Barbara Kiełbasa, Joanna Nowakowska-Grunt
Tytuł	Możliwości usprawniania procesów zarządzania w łańcuchu żywnościowym na przykładzie Produktu Lokalnego z Małopolski
Title	Possibilities of Improving Management Processes in the Food Chain on the Example of the Local Product from Małopolska
Słowa kluczowe	łańcuch żywnościowy, zarządzanie, zagrożenia, korzyści, produkt lokalny
Key words	food chain, management, constraints, benefits, local product
Abstrakt	Celem artykułu była analiza i ocena znaczenia krótkich łańcuchów dostaw w kontekście minimalizowania niekorzystnych zjawisk występujących w klasycznych łańcuchach dostaw. W pracy przedstawiono studium przypadku Produkt Lokalny z Małopolski, jako przykład dobrych praktyk. Analizując koncepcję skróconych łańcuchów dostaw można zauważyć istotne korzyści dla producentów rolnych, dla konsumentów, a także dla regionu. Ograniczenie ogniw łańcucha żywnościowego przynosi więcej korzyści rolnikowi, a dzięki skróceniu łańcucha do minimum można uniknąć reperkusji efektu Forrestera. Krótkie łańcuchy żywnościowe można zastosować do promocji regionu, produkcji ekologicznej, czy też produktów lokalnych i tradycyjnych. Mimo słabych stron jakim jest lokalny wymiar omawianej koncepcji, idea ta przyczynia się do realizacji założeń rozwoju zrównoważonego, która łączy cele ekonomiczne, z celami społecznymi i ochroną środowiska. Przedstawione rozważania nie wyczerpują tematu, a jedynie sygnalizują zagadnienie, które wymaga całościowego podejścia do tej tematyki.
Abstract	The main goal of the article was to discuss the importance of introducing short supply chains in the context of minimizing the adverse effects of traditional supply chains. The paper presents a case study of the Local Product of Malopolska as an example of good practice. When analyzing the concept of shortened supply chains, some significant benefits for agricultural producers, consumers and the region can be noticed. Reduction of the food chain links brings more benefits to farmers, and can contribute to avoiding the Forrester`s effect repercussions. Short food chains can be used to promote a region, as well as organic, local or traditional products. Despite the weaknesses of the local dimension of this concept, the idea contributes to sustainable development, which links economic goals, with social and environmental objectives. Presented reflections do not exhaust the subject, but only signal a topic that requires a holistic approach to the subject.
Cytowanie	Kiełbasa B., Nowakowska-Grunt J. (2017) Możliwości usprawniania procesów zarządzania w łańcuchu żywnościowym na przykładzie Produktu Lokalnego z Małopolski.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 2: 155-165
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n2_s155.pdf

Autor	Wojciech Jarecki, Barbara Wyrzykowska
Tytuł	Kompetencje menedżerskie w zarządzaniu spółdzielniami mleczarskimi
Title	Managerial Competencies in the Management of Dairy Cooperatives
Słowa kluczowe	kompetencje menedżerskie, kadra kierownicza, spółdzielnie mleczarskie, menedżerskie zarządzanie
Key words	managerial competences, managers, dairy cooperatives, managerial management
Abstrakt	Postępująca globalizacja, rozwój technologii, wahania koniunktury rynkowej to tylko niektóre trendy mające wpływ na tworzenie specyficznych wymagań kompetencyjnych wobec menedżerów. Spółdzielnie są ważnymi podmiotami na całym świecie, szczególnie w rolnictwie, a zwłaszcza w przetwórstwie mleka. Warto zatem zastanowić się, jakimi kompetencjami powinna wyróżniać się zatrudniona w nich kadra kierownicza, aby zapewniać im stabilny i długotrwały rozwój. Celem opracowania jest zaprezentowanie zestawu pożądanych kompetencji dla kadry kierowniczej w spółdzielniach mleczarskich. Do realizacji przyjętego celu oraz weryfikacji postawionych tez zastosowano analizę literatury krajowej i zagranicznej oraz badania eksperckie. Wśród kompetencji menedżerskich w spółdzielniach mleczarskich wyodrębniono: kompetencje osobiste wyznaczone cechami osobowymi, kompetencje społeczne związane ze stosunkiem do drugiego człowieka i kompetencje menedżerskie polegające na sposobie realizacji roli kierowników. Menedżerowie spółdzielni mleczarskich powinni posiadać szereg typowych kompetencji menedżerskich, takich jak: motywowanie, myślenie analityczne i strategiczne, orientacja w biznesie i orientacja na klienta oraz przywództwo.
Abstract	Increasing globalization, technological development, and market fluctuations are just some of the trends that influence the formation of specific competence requirements for managers. Cooperatives are important players in the world, particularly in agriculture, and especially in the processing of milk. It is therefore worth considering what competencies should be developed by managers employed in this industry, in order to provide them with stable and long-term opportunities. The aim of this article is to develop a set of desired competencies for executives in dairy cooperatives. The research included analysis of domestic and foreign literature and of research experts. Among the managerial competencies needed for dairy cooperatives were: personal competencies designated by personal qualities, social competencies related to inter-personal relationships and managerial competencies in the methods used by managers. Dairy cooperative managers should also have a number of typical managerial competencies such as motivation, analytical and strategic thinking, business orientation, customer orientation and leadership.
Cytowanie	Jarecki W., Wyrzykowska B. (2017) Kompetencje menedżerskie w zarządzaniu spółdzielniami mleczarskimi.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 17(32), z. 3: 137-144
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2017_T17(32)_n3_s137.pdf

Autor	Ewa Kołoszycz
Tytuł	Ekonomiczne i organizacyjne zmiany w gospodarstwach mlecznych należących do Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka
Title	Economic and organizational changes in dairy farms members of the European Dairy Farmers
Słowa kluczowe	zarządzanie stadem, koszty produkcji mleka, próg rentowności
Key words	herd management, milk production costs, breakeven point
Abstrakt	W opracowaniu scharakteryzowano zmiany, które zaszły w gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji mleka w okresie przed reformą rynku mleka w Europie i po niej. Do badań wybrano 124 gospodarstwa należące do Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka (EDF ), które w latach 2012-2016 uczestniczyły w analizach kosztów produkcji mleka. Wyniki badań wskazują, że we wszystkich grupach analizowanych gospodarstw nastąpił wyraźny wzrost produkcji, wynikający zarówno ze wzrostu wielości stad krów, jak i z poprawy wydajności mlecznej. Zaobserwowano wzrost intensywności wykorzystania ziemi i pracy, a także pogorszenie produktywności kapitału zaangażowanego w produkcję mleka. Największe różnice między grupami w ponoszonych kosztach produkcji mleka były w kosztach alternatywnych i amortyzacji. Niekorzystna sytuacja cenowa na rynku w 2016 r. sprawiła, że całkowite koszty produkcji mleka były niższe od cen mleka zaledwie w 12% analizowanych gospodarstwach.
Abstract	The paper aims to discussion of the changes that have been made in farms specialised in milk production in the period before and after changes the dairy market in Europe. To research is based on the selected 124 farm belonging to the European Dairy Farmers (EDF), which in period 2012-2016 participated in the analysis of the cost of milk production. There were examined changes in the organization of production, used resources, and the economic effects on farms. The results indicate that all groups of farms have increased their milk production, resulting from the growth of both the multiplicity of cow herds as well as with the improvement of milk yield. It has been observed an increase in the intensity of land use and labor, and has worsened the productivity of capital involved in dairy production. The biggest differences between the groups in the incurred costs in milk production were in the opportunity cost and depreciation. Unfavorable price situation on the market in 2016 resulted in the situation that, the total cost of milk production were lower than the prices of milk only by 12% in the analysed farms.
Cytowanie	Kołoszycz E. (2017) Ekonomiczne i organizacyjne zmiany w gospodarstwach mlecznych należących do Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Mleka.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 104, z. 4: 99-111
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2017_n4_s99.pdf

Autor	Aleksandra Snarska
Tytuł	Kapitał klienta a wartość rynkowa na przykładzie bankowości detalicznej
Title	CUSTOMER EQUITY AND MARKET VALUE IN RETAIL BANKING
Słowa kluczowe	wartość życiowa klienta, wartość rynkowa firmy, bankowość detaliczna
Key words	customer lifetime value, market value of a firm, retail banking
Abstrakt	Niniejszy artykuł koncentruje się na badaniu zależności między wartością życiowa klienta a wartością rynkową banków na rynku polskim. Wielu autorów (P. Seybold, S. Gupta, D. Lehmann, R. Boulton, B. Liebert, S. Samek, R. Heiebeler, T. Kelly, Ch. Ketteman, P. Doyle) wykazywało pozytywną zależność miedzy wartością przyszłych przepływów pieniężnych od bazy klientów firmy a prognozowaną wyceną rynkową firmy przez inwestorów. Innym zastosowaniem wartości życiowej klienta jest zarządzanie kapitałem klienta poprzez rozwijanie klientów, ochrona relacji z nimi, zacieśnianie relacji czy zwiększanie ich wartości. Głównym założeniem artykułu jest przybliżenie metody CLV oraz zbadanie rozlicznych korelacji tego wskaźnika z wynikami finansowymi banków giełdowych. Artykuł koncentruje się także na metodologiach i trudnościach wyliczania CLV. W tym przypadku zbadane zostaną dwie metody liczenia CLV – jedna oparta na zysku z działalności podstawowej, a druga hipotetycznie bardziej dokładna na zysku brutto w segmencie operacyjnym detal. W związku z przyjętym podejściem ukazana zostanie charakterystyka tak rozumianego kapitału klienta na polskim rynku banków giełdowych wyliczana osobno dla CLV na zysku z działalności podstawowej oraz na zysku brutto. Wiele badań wykazywało pozytywną korelację między wartością szacunkowych przyszłych przepływów pieniężnych bazy klienckiej banku a wartością rynkową firmy. Finalnie zweryfikowana zostanie hipoteza o wysokiej korelacji między wartością życiową bazy klientów banku a jego wartością rynkową banków.
Abstract	The following article focuses on researching the dependencies between customer lifetime value CLV and the market valuations MV on the Polish banking sector. Many authors (P. Seybold, S. Gupta, D. Lehmann, R. Boulton, B. Liebert, S. Samek, R. Heiebeler, T. Kelly, Ch. Ketteman, P. Doyle) were claiming that there is a positive dependency between the value of future cash flows from the customer base of the company and its forecasted market valuation by the investors. Article’s main goal is to explain CLV methodology and to investigate correlations of this index with the financial results of Polish stock exchange banks. It also focuses on the methodologies and difficulties of appropriate estimation of the CLV. In this case two methods will be taken into account – first traditional measured on the Other Income and second hypothetically more accurate measured on Gross Income in the retail operating segment. Next the author will try characterize the customer equity calculated both for the Other Income CLV and the Gross Profit CLV on the Polish retail banking market, for the stock exchange banks. There is a lot of research confirming a positive correlation between the estimated value of future cash flows from the base of customers and the market value of the company. Finally a hypothesis of a high correlation between lifetime value of the customer base of the bank and its market value will be verified.
Cytowanie	Snarska A. (2017) Kapitał klienta a wartość rynkowa na przykładzie bankowości detalicznej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 18(67): 181-199
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2017_n67_s181.pdf

Autor	Monika Wieczorek-Kosmala
Tytuł	Risk financing choices of Polish companies – survey results
Title	Wybór metod finansowania ryzyka w polskich przedsiębiorstwach – wyniki badań ankietowych
Słowa kluczowe	risk management, risk financing, corporate finance, financial decision-making, retention, insurance
Key words	zarządzanie ryzykiem, finansowanie ryzyka, finanse przedsiębiorstw, podejmowanie decyzji finansowych, retencja, ubezpieczenie
Abstrakt	The paper presents and discusses the results of the survey which aimed at examining the choices of risk financing methods in Polish non-financial companies. The basic alternatives in risk financing are risk retention and insurance risk transfer. Risk financing decisions remain related to corporate financial decision-making process (due to the impact on the cost of capital and value creation). The paper discusses the obtained survey results in three decisive contexts (situations): risk retention and transfer as the alternatives, financial constraints of risk retention and financial constraints of risk transfer. It was found that the surveyed companies have showed the preference of risk transfer and these preferences were related to their size.
Abstract	Artykuł prezentuje wyniki badań ankietowych, których celem było zbadanie zastosowania metod finansowania ryzyka w przedsiębiorstwach. Retencja ryzyka i ubezpieczenie często są przedstawiane w literaturze jako skrajne alternatywy w obrębie możliwości finansowania ryzyka. Finansowanie ryzyka jest ważnym elementem decyzji finansowych przedsiębiorstwa, wpływającym również na efektywność jego działania (przez kategorię kosztu kapitału). Badania ankietowe przeprowadzono na próbie polskich przedsiębiorstw niefinansowych. Artykuł odnosi się do wyników tych badań w obszarze trzech sytuacji decyzyjnych: wyboru między retencją a ubezpieczeniem (jako alternatywami), finansowych ograniczeń dla zastosowania retencji oraz finansowych ograniczeń dla zastosowania transferu. Wyniki badań wskazują, że badane przedsiębiorstwa preferowały ubezpieczenie, co miało słaby (ale istotny statystycznie) związek z ich wielkością.
Cytowanie	Wieczorek-Kosmala M. (2017) Risk financing choices of Polish companies – survey results.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 118: 55-68
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2017_n118_s55.pdf

Autor	Marzena Ganc, Kaludia Krajewska
Tytuł	Zarządzanie finansami osobistymi studentów Wydziału Nauk Ekonomicznych Szkoły Gównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Title	Management of students’ personal finances of the Faculty of Economic Sciences in Warsaw University of Life Sciences
Słowa kluczowe	finanse osobiste, oszczędzanie, zarządzanie finansami
Key words	personal finance, savings, financial management
Abstrakt	W ostatniej dekadzie nastąpił wzrost dobrobytu globalnego społeczeństwa. Ludzie bardziej panują nad swoimi finansami osobistymi, świadomie planując swój budżet domowy w celu zapewnienia bezpieczeństwa finansowego. Stabilna sytuacja finansowa wymaga jednak podejmowania prawidłowych i przemyślanych decyzji finansowych. W artykule przedstawiono analizę finansów osobistych studentów wydziału nauk ekonomicznych, ich wiedzę na ten temat oraz umiejętność stosowania jej w praktyce.
Abstract	In the last decade there has been an increase in social welfare. People are more in control of their personal finances, including planning household budget. It provides a financial security. Stable financial situation requires taking proper and informed financial decision. Students of faculty of economic sciences should have a broad knowledge of this, but the most important is to use it in practice.
Cytowanie	Ganc M., Krajewska K. (2016) Zarządzanie finansami osobistymi studentów Wydziału Nauk Ekonomicznych Szkoły Gównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 3: 15-29
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2016_n3_s15.pdf

Autor	Beata Horbowiec, Aldona Zawojska
Tytuł	Ryzyko cenowe na rynku produktów rolno-żywnościowych: źródła, skutki i sposoby zarządzania
Title	Price risk in agri-food market: sources, effects and managing methods
Słowa kluczowe	ryzyko cenowe, sektor rolno-żywnościowy, produkty rolne
Key words	price risk, agri-food sector, agricultural products
Abstrakt	Celem artykułu jest zidentyfikowanie przyczyn i skutków ryzyka cenowego występującego na rynku produktów rolno-żywnościowych, jak też sposobów jego ograniczania. Zastosowano metodę studium literatury naukowej oraz analizy statystycznej bazującej na danych GUS przy wykorzystaniu współczynników zmienności indeksów cen rolniczej produkcji globalnej oraz indeksów cen skupu wybranych produktów rolnych w Polsce w latach 1995–2013. Badania własne potwierdzają uzyskane przez innych autorów wyniki, że większe wahania cenowe występują w przypadku produkcji roślinnej niż zwierzęcej. Przegląd badań empirycznych wskazał, że zmienność cen nakładów i produktów rolnych jest transmitowana wzdłuż łańcucha dostaw żywności, przez co wszyscy jego uczestnicy narażeni są na ryzyko cenowe. Reakcją na niepewność i ryzyko mogą być zarówno instrumenty stabilizacji rynków rolnych, jak też prywatne i publiczne zarządzanie ryzykiem.
Abstract	This paper aims to identify the causes and consequences of price risk in agri-food market as well as its mitigation methods. The research uses the scientific literature review approach and statistical analysis, applying the coefficients of variation of price indices for the global agricultural production and for the procurement of particular agricultural products in Poland over the period from 1995 to 2013. The price data is derived from the Central Statistical Office of Poland (GUS). Our study confirms the findings of other investigators that crop production is characterised by larger price fluctuations than animal production. An overview of empirical research shows that the volatility of agricultural input and output prices is transmitted along the food supply chain, thus exposing all its participants to price risk. In order to response to agricultural price uncertainty and volatility, instruments stabilizing agricultural markets as well as public and private risk management tools can be applied.
Cytowanie	Horbowiec B., Zawojska A. (2016) Ryzyko cenowe na rynku produktów rolno-żywnościowych: źródła, skutki i sposoby zarządzania.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 115: 37-57
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n115_s37.pdf

Autor	Tomasz Sosnowski
Tytuł	Kształtowanie wyniku bilansowego a dyferencjacja form pierwszych ofert publicznych
Title	Earnings management and the differentiation of the initial public offerings forms
Słowa kluczowe	pierwsza oferta publiczna, zarządzanie zyskiem, emisja nowych akcji, sprzedaż akcji
Key words	initial public offering, earnings management, issuance of new shares, secondary shares
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowane zostały rezultaty prac badawczych zorientowanych na ocenę wykorzystania zróżnicowanych strategii zarządzania zyskiem w procesie wprowadzenia akcji po raz pierwszy do publicznego obrotu oraz ich powiązań z formą realizacji pierwszej oferty publicznej. Wyniki badań wskazują, iż sprzedaż akcji spółki przez dotychczasowych właścicieli w ramach pierwszej oferty publicznej jest bardziej prawdopodobna w przypadku przedsiębiorstw stosujących agresywną strategię zarządzania raportowanym wynikiem. Z kolei emisja nowych akcji częściej występowała w tych podmiotach, w których zaobserwowano ujemną wartość uznaniowych rozliczeń międzyokresowych. Badania empiryczne zostały przeprowadzone na grupie 221 spółek, których akcje zostały wprowadzone po raz pierwszy do publicznego obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie w latach 2005–2015.
Abstract	This paper empirically investigates the links between the specific strategies of earnings management and the different forms of initial public offerings. Using a sample of 221 IPOs from Warsaw Stock Exchange between 2005 and 2015 I find that the sale of secondary shares by the original shareholders in IPO is more likely in the case of companies, which aggressively manage their earnings. The data also reveal that issuance of new shares is more common in new stock companies with the negative value of the pre-IPO discretionary accuruals.
Cytowanie	Sosnowski T. (2016) Kształtowanie wyniku bilansowego a dyferencjacja form pierwszych ofert publicznych.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 5-17
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2016_n4_s5.pdf

Autor	Marta Krystosik, Wojciech Pizło
Tytuł	Ocena możliwości inwestycyjnych gmin wiejskich i miejsko-wiejskich Mazowsza w latach 2008-2014
Title	ASSESSMENT OF THE INVESTMENT POSSIBILITIES OF RURAL AND URBAN-RURAL MUNICIPALITIES OF MAZOVIA IN THE YEARS 2008-2014
Słowa kluczowe	samorząd lokalny, potencjał inwestycyjny, rozwój
Key words	local self-government, investment potential, development
Abstrakt	Rozwój lokalny zależy od wielu czynników, zarówno egzogenicznych, jak i endogenicznych. Na tempo rozwoju społeczno-gospodarczego wpływa aktywność inwestycyjna jednostek zarządzających, dlatego istotne jest efektywne zarządzanie finansami samorządów. Celem artykułu jest ocena możliwości finansowania inwestycji przez gminy województwa mazowieckiego w latach 2008-2014. Zakres czasowy prowadzonych badań uwzględniał okres programowania budżetu Unii Europejskiej. Rozważania oparto na danych pochodzących ze sprawozdań z wykonania budżetów samorządów gminnych oraz Banku Danych Lokalnych GUS. Podjęto próbę ustalenia kondycji finansowej samorządów gminnych województwa mazowieckiego i ich potencjału inwestycyjnego oraz obliczono wskaźnik samofinansowania tych gmin. Z przeprowadzonych badań wynika, że w ostatnich kilku latach samorządy lokalne ostrożniej wydatkowały środki finansowe na inwestycje. Realizacja wydatków budżetów gmin województwa mazowieckiego przewyższała uzyskane dochody, o czym świadczy ujemny wynik finansowy gmin. W latach 2008-2014 gminy województwa mazowieckiego charakteryzowały się rosnącą samodzielnością finansową, co wynikało głównie ze wzrostu dochodów majątko­wych. Gminy w województwie mazowieckim charakteryzują się zróżnicowanym potencjałem inwestycyjnym, w latach 2008-2014 następowała tendencja spadkowa wskaźnika potencjału inwestycyjnego oraz od 2013 roku wskaźnika samofinansowania.
Abstract	Local development depends on both exogenous and endogenous factors. Investment activity of manage­ment units affects the pace of socio-economic development. Therefore, effective financial management of local governments is essential. The aim of the article was to evaluate the possibility of financing of investments by municipalities in Mazovia Province in the years 2008-2014. Time range of the study takes account of the period of the European Union budget programming. Considerations are based on data from the reports on implementation of the budgets of local governments and the Local Data Bank. An attempt was made to determine the financial condition, investment capacity for development and self-financing ratio of local governments. The conducted analysis shows that in the last few years local governments disbursed investment funds more cautiously. Payment of budget expenditure of municipalities in Mazovia Province exceeded their revenue, which is reflected in the negative financial result of municipalities. In the years 2008-2014 municipalities in Mazovia Province showed increasing financial independence, which resulted mainly from increase in capital revenue. Municipalities in Mazovia Province have a diverse investment potential; in the years 2008-2014 the downward trend of investment potential rate was recorded, and from 2013 the downward trend of self-financing indicator followed.
Cytowanie	Krystosik M., Pizło W. (2016) Ocena możliwości inwestycyjnych gmin wiejskich i miejsko-wiejskich Mazowsza w latach 2008-2014.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 2: 78-90
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n2_s78.pdf

Autor	Viktor Borshchevskiy, Iryna Kravtsiv, Vitaliy Krupin
Tytuł	DEVELOPMENT OF BORDER RURAL AREAS IN UKRAINE BASED ON IMPLEMENTATION OF REGIONAL MARKETING MECHANISMS
Title	Rozwój przygranicznych obszarów wiejskich Ukrainy na zasadzie implementacji regionalnych mechanizmów marketingowych
Słowa kluczowe	przygraniczne obszary wiejskie, dywersyfikacja gospodarcza, marketing, Ukraina
Key words	border rural areas, economic diversification, marketing, Ukraine
Abstrakt	Artykuł jest poświęcony rozpatrzeniu roli marketingu w rozwoju ukraińskich obszarów wiejskich graniczących z państwami o większej potędze gospodarczej – krajami członkowskimi UE. Podobna bliskość do takiego sąsiada to jednocześnie możliwość i zagrożenie, jednak pod warunkiem należytego przygotowania i zastosowania wybranych środków, może ona skutkować obustronną korzyścią. Marketing terytorialny, marketing rolny, dywersyfikacja gospodarki wiejskiej, współczesne zarządzanie na poziomie krajowym i regionalnym – to wszystko jest tym, co ukraińskie obszary wiejskie potrzebują dla przygotowania do bliższej integracji z UE, oraz utrzymania i pogłębienia ich potencjału rozwojowego. Dla zrozumienia tych zagadnień artykuł rozpatruje ich oraz środowisko, w którym funkcjonują ukraińskie przygraniczne obszary wiejskie. Na podstawie analizy wyodrębnione zostały kluczowe priorytety dla dywersyfikacji gospodarki przygranicznych obszarów wiejskich, które powinny pomóc w kształtowaniu kompleksowego systemu wsparcia lokalnych wiejskich społeczności w przygranicznych regionach Ukrainy.
Abstract	The article is devoted to understanding the role of marketing in the development of Ukrainian rural areas, which are neighbouring with countries of greater economic power – the EU member states. Such closeness to such neighbour is an opportunity and a threat at the same time, yet with proper preparations and properly implemented measures it could turn into bilateral benefit. Marketing of territories, agrarian marketing, diversification of rural economy, modern national and regional management approaches – that is what Ukrainian rural areas require in order to prepare them for closer integration with EU, for preserving and deepening of their development potential. In order to understand these issues the article elaborates them and the environment in which Ukrainian border rural areas are functioning. Based on this analysis the key priorities for diversification of the economy of border rural areas are offered, which would aid forming a complex system of support for the local rural communities in border regions of Ukraine.
Cytowanie	Borshchevskiy V., Kravtsiv I., Krupin V. (2016) DEVELOPMENT OF BORDER RURAL AREAS IN UKRAINE BASED ON IMPLEMENTATION OF REGIONAL MARKETING MECHANISMS.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 16(65): 5-14
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n65_s5.pdf

Autor	Anna Świrska
Tytuł	Czynniki determinujące efektywne zarządzanie finansami samorządowymi (na przykładzie gmin powiatu siedleckiego)
Title	DETERMINERS OF EFFECTIVE FINANCIAL MANAGEMENT OF LOCAL GOVERNMENTS (EXAMPLE OF MUNICIPALITIES OF SIEDLCE POVIAT)
Słowa kluczowe	zarządzanie finansami, gmina, efektywność
Key words	financial management, municipality, effectiveness
Abstrakt	Zarządzanie finansami na szczeblu samorządowym jest procesem niezwykle złożonym, który wymaga zastosowania wielu narzędzi i technik, w celu jego optymalizacji. Wprowadzone w ostatnich latach instrumenty, takie jak: budżet zadaniowy, Wieloletnia Prognoza Finansowa, czy Indywidualny Wskaźnik Zadłużenia mają na celu usprawnienie zarządzania finansami, jednak równie istotne wydają się być odpowiednie kompetencje władz samorządowych oraz kwalifikacje i umiejętności pracowników. Artykuł przedstawia wyniki badań pilotażowych przeprowadzonych w samorządach gminnych powiatu siedleckiego dotyczących czynników wpływających na efektywność zarządzania finansami lokalnymi. Badanie przeprowadzono w czerwcu 2016 roku wśród skarbników oraz osób pełniących funkcję organu wykonawczego. Celem artykułu jest próba określenia czynników determinujących efektywność gospodarowania środkami finansowymi w gminach.
Abstract	Financial management at local government level is an extremely complex process that requires the use of many tools and techniques in order to optimize it. Introduced in recent years, tools such as performance budget, Long-term Financial Forecast or Individual Debt Index aim to improve financial management, but the appropriate competences of local authorities and the qualifications and skills of the employees seem to be equally important. The article presents the results of pilot studies carried out in municipal governments of Siedlce county on the factors determining the effectiveness of the management of local finances. The survey was conducted in June 2016 among main accountants and persons acting as the executive body. The aim of this article is to develop a method and techniques of research of local finances management and to identify the factors determining the effectiveness of financial management in municipalities.
Cytowanie	Świrska A. (2016) Czynniki determinujące efektywne zarządzanie finansami samorządowymi (na przykładzie gmin powiatu siedleckiego).Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 16(65): 88-99
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n65_s88.pdf

Autor	Bogdan Gregor, Magdalena Kalińska-Kula
Tytuł	MARKET INTELLIGENCE – A CONCEPTUAL APPROACH
Title	Market Intelligence – ujęcie konceptualne
Słowa kluczowe	market intelligence, badania marketingowe, badania rynku, wiedza o rynku
Key words	market intelligence, marketing research, market research, knowledge on the market
Abstrakt	W dzisiejszych czasach wyzwaniem dla menedżerów jest pozyskiwanie szeroko rozumianej informacji biznesowej służącej wsparciu procesów decyzyjnych. Zadaniem decydentów jest rozumieć otoczenie, w którym funkcjonuje organizacja, skutecznie konkurować, a w rezultacie osiągać sukces i rozwój. Market intelligence jako praktyczny program działań umożliwia pozyskanie informacji o rynku i jego uczestnikach, poprzez ciągłe monitorowanie otoczenia i bieżących zmian, które w nim zachodzą, jak również w formie projektów realizowanych ad hoc. Obecnie market intelligence osiąga w wielu organizacjach pozycję porównywalną do pozycji innych funkcji wspierających procesy zarządcze, takich jak zarządzanie ryzykiem czy public relations. Celem artykułu było wyjaśnienie istoty market intelligence, jako koncepcji pełniącej krytyczną rolę w generowaniu wartościowej wiedzy o rynku, budowaniu konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz osiąganiu wzrostu na obsługiwanym rynku. Przedstawione zostały także wyniki wstępnych badań na temat funkcjonowania programów pozyskiwania wiedzy o rynku w rodzimych przedsiębiorstwach. Badanie przeprowadzono wśród dużych i średnich przedsiębiorstw województwa łódzkiego, za pomocą metody wywiadu osobistego, a narzędziem pomiaru był kwestionariusz wywiadu.
Abstract	Nowadays the biggest challenge for managers is obtaining business information that should support decision-making processes. The main task of decision makers is to understand the operating environment in order to compete effectively and as a result, to achieve success and development. Market intelligence as a practical program collects information about the market and its players through constant monitoring of the environment and ongoing changes that are observed, as well as in a form of ad hoc projects. Nowadays market intelligence in many companies has reached a position that compares to other professional management support functions, such as risk management or public relations. The aim of the article was to provide an explanation of the essence of market intelligence as a concept that plays a crucial role in generating valuable knowledge about the market, building competitiveness of enterprises and achieving growth in a specific market. The authors present the results of introductory research on functioning of programs used for obtaining knowledge about the market in regional enterprises. The research was conducted in big and medium-sized enterprises in Lodz province by means of a personal interview and a measurement tool was a questionnaire.
Cytowanie	Gregor B., Kalińska-Kula M. (2016) MARKET INTELLIGENCE – A CONCEPTUAL APPROACH.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 15(64): 42-54
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n64_s42.pdf

Autor	Eugeniusz Michalski
Tytuł	MARKETING MANAGEMENT OF ENTERPRISE
Title	Zarządzanie marketingowe przedsiębiorstwem
Słowa kluczowe	paradygmat, wartości, strategia, SWOT, technologia informacyjna
Key words	paradigm, values, strategy, SWOT, information technology
Abstrakt	Głównym celem artykułu jest przedstawienie jak nowa koncepcja marketingu mix wpływa na dostarczanie wartości dla nabywców i przynosi korzyści przedsiębiorstwu. Zadaniem zarządzania marketingowego jest udostepnienie dóbr i usług nabywcom wtedy kiedy są gotowi do zakupu. Przedsiębiorstwo potrzebuje trafne i aktualne informacje o nabywcach, konkurentach i nowych trendach rozwoju społeczno-gospodarczego w kraju i na świecie. Analizie poddano paradygmat zarzadzania marketingowego i proces tworzenia zarzadzania marketingowego opartego na wartościach. Następnie rozpatrzono koncepcje strategii marketingowej i analizę SWOT. Na końcu omówiono wpływ technologii informacyjnej na zarzadzanie marketingowe.
Abstract	The main goal of this article is to present how the new conception of marketing mix affects delivering value to customers and benefit an enterprise. The task of marketing management is to make the good and service available when a customer is ready to buy it. An enterprise needs timely, accurate and relevant information on customers, competitors and new socio-economic trends in the country and the world. The analysis of marketing management paradigm and creation of value based management were carry out. Next, the concept of marketing strategy and SWOT analysis were under consideration. Lastly, the impact of information technology on marketing management were described.
Cytowanie	Michalski E. (2016) MARKETING MANAGEMENT OF ENTERPRISE.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 15(64): 84-95
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n64_s84.pdf

Autor	Tomasz Kondraszuk
Tytuł	Dylematy funkcjonowania podatku od wartości dodanej (VAT) w rolnictwie
Title	CHOSEN PROBLEMS OF ACCOUNTING FOR THE VAT IN THE FARMING
Słowa kluczowe	VAT, rolnictwo, rolnik ryczałtowy, zarządzanie, finanse
Key words	value added tax (VAT), agriculture, a flat-rate farmer, management, ,finance
Abstrakt	Głównym celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych dylematów związanych z funkcjonowaniem VAT w rolnictwie. Kwestia kluczowa dotyczy oceny skutków ekonomicznych i finansowych podatku od wartości dodanej w gospodarstwie rolniczym. Rolnik rozlicza VAT w systemie ryczałtowym lub według zasad ogólnych. Przeanalizowano strony internetowe zawierające kalkulatory wspomagające obliczenia skutków rezygnacji rolników z ryczałtu i przejścia na zasady ogólne oraz wybrane publikacje z lat 2000-2015 podejmujące problematykę VAT w rolnictwie. Okazało się, że pomimo kilkunastoletniego obowiązywania tego podatku w rolnictwie jego zasady funkcjonowania są niewłaściwie interpretowane i wiele wątpliwości wzbudzają prezentowane przez poszczególnych znawców tematu skutki ekonomiczne przejścia na zasady ogólne.
Abstract	The main objective of this paper is presenting problems associated with correct calculating economic effects of functioning VAT in the farming. It is applies flat-rate farmers and farmers which resigned from the lump sum and became active paymasters VAT. It was chosen publications from the years 2000-2015 addressing the problem of VAT in agriculture and assisting websites containing “calculators” of calculating effects of the resignation of farmers from the lump sum. As it turned out in spite of applying for some years to the tax VAT in farming of his principle functioning improperly interpreted and incorrectly presented economic effects of the resignation of the status for flat-rate farmer.
Cytowanie	Kondraszuk T. (2016) Dylematy funkcjonowania podatku od wartości dodanej (VAT) w rolnictwie.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 1: 95-106
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n1_s95.pdf

Autor	Jacek Tomaszewski
Tytuł	Fundusze inwestycji odpowiedzialnych społecznie w Europie – struktura i trendy rozwojowe
Title	Socially responsible investment funds in Europe – development trends
Słowa kluczowe	fundusze inwestycyjne, inwestycje odpowiedzialne społecznie, zarządzanie aktywami
Key words	investment funds, socially responsible investing, asset management
Abstrakt	Celem opracowania jest ocena skali i dynamiki rozwoju sektora inwestycji odpowiedzialnych społecznie (SRI) w Europie. W badaniu skoncentrowano się na analizie aktywności funduszy inwestycyjnych dostępnych dla inwestorów detalicznych ze względu na dostępność obiektywnych danych źródłowych uwzględniających rygorystyczne definicje inwestycji SRI. Badanie potwierdza dynamiczny rozwój skali inwestycji SRI, zwłaszcza w okresie po kryzysie finansowym, przy znacznym zróżnicowaniu geograficznym tej aktywności. Za istotnym czynnik sprzyjający rozwojowi inwestycji SRI należy uznać regulacje prawne wspierające tego rodzaju działalność w liderujących państwach.
Abstract	The aim of the study is to assess the size and dynamics of the socially responsible investments sector in Europe. Study concentrates on analyzing the activity of investment funds available to retail investors due to objective nature of the source data and rigorous definition of responsible investments with regard to such funds. The research confirms the dynamic increase in the size of SRI investments, especially during the period following the global financial crisis. Significant geographical variations are observed, however. Favorable legal regulations are noticed as important incentive supporting the growth of SRI investments in leading countries.
Cytowanie	Tomaszewski J. (2016) Fundusze inwestycji odpowiedzialnych społecznie w Europie – struktura i trendy rozwojowe.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 2: 17-26
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2016_n2_s17.pdf

Autor	Wiktor Radziński, Anna Walaszczyk
Tytuł	Zarządzanie ekologicznymi gospodarstwami rolnymi w Polsce – badania własne uzupełnione o przykłady międzynarodowe
Title	Management of Organic Farms – Research Supplemented by International Examples
Słowa kluczowe	zarządzanie, rolnictwo ekologiczne, bariery konwersji gospodarstw, bariery zarządzania gospodarstwami ekologicznymi, uwarunkowania zarządzania gospodarstwami rolnymi
Key words	management, organic farming, farm conversion barriers, barriers to managing organic farms, conditions of managing organic farms
Abstrakt	W artykule zidentyfikowano uwarunkowania rozpoczęcia ekologicznej produkcji rolnej jak również bariery towarzyszące procesowi konwersji i prowadzeniu tego typu gospodarstw. Na potrzeby opracowania wykorzystane zostały raporty o stanie rolnictwa ekologicznego sporządzane przez GIJHARS, a także wyniki badania własnego, przeprowadzonego na grupie 55 ekologicznych gospodarstw rolnych. Przeprowadzone analizy dowodzą, iż najistotniejszym aspektem, warunkującym założenie gospodarstwa ekologicznego, jest wyższe dofinansowanie do gospodarstw ekologicznych względem konwencjonalnych. Największą barierą, towarzyszącą założeniu gospodarstwa ekologicznego, jest dostosowanie charakteru i sposobu zarządzania gospodarstwem, do zasad prowadzenia rolnictwa ekologicznego. Wśród barier towarzyszących prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego, najbardziej uciążliwe jest uzyskanie adekwatnego wynagrodzenia za wyroby ekologiczne. W artykule przedstawiono także wyniki badań międzynarodowych, dotyczące rolnictwa ekologicznego w różnych krajach świata, celem pokazania, że problemy polskich gospodarstw ekologicznych, są podobne do problemów gospodarstw ekologicznych w innych krajach, we wczesnym etapie rozwoju.
Abstract	In the article, the determinants of the start of organic agricultural production were identified, as well as those supporting the conversion process barriers for operating this type of farm. For the purposes of the study, organic status reports were used, drawn up by the GIJHARS, as well as the results of the study, which was carried out on a group of 55 organic farms. Conducted analysis show that the most important aspect of establishing an organic farm is the higher funding for organic farms relative to conventional. The biggest barrier to the organic farming is how to adapt nature and how to conduct farm management for organic farming. Among the barriers to organic farming, the most onerous is to obtain an adequate remuneration for organic products. This article presents the results of international research on organic farming in various countries of the world, in order to demonstrate that the problems of Polish organic farms are similar to organic farms in other countries in the early stages of development.
Cytowanie	Radziński W., Walaszczyk A. (2016) Zarządzanie ekologicznymi gospodarstwami rolnymi w Polsce – badania własne uzupełnione o przykłady międzynarodowe.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 362-370
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s362.pdf

Autor	Krzysztof Kud
Tytuł	Zarządzanie gospodarką rolną na terenach zalewowych w kontekście globalnych zmian klimatycznych
Title	Management of the Agricultural Economy in Flooded Areas within the Context of Global Climate Change
Słowa kluczowe	zarządzanie, gospodarka wodna, zmiany klimatu, tereny zalewowe
Key words	management, water management, climate change, flooded areas
Abstrakt	Obserwowane globalne zmiany klimatyczne wiążą się ze wzrostem częstotliwości występowania zjawisk ekstremalnych takich jak powodzie i susze. Zmiany te stawiają nowe wyzwania przed gospodarką wodną kraju. Rolnictwo, które jest ściśle związane z naturalnymi warunkami, w tym wodnymi, staje w obliczu nowych problemów. Rolnictwo poza funkcją dostarczania żywności pełni wiele innych zadań, w tym również zapewniania bezpieczeństwa wodnego. Mała retencja daje możliwość łagodzenia skutków zmian klimatu. Właściwe, rolnicze zagospodarowanie terenów nadrzecznych umożliwia zwiększenia małej retencji. Badania dotyczące zagospodarowania terenów zalewowych wykonano w Polsce południowo-wschodniej, w dolinie Sanu. Badano Urzędy Gmin oraz rolników gospodarujących na terenach zalewowych, narzędziem badawczym był ustrukturyzowany wywiad pogłębiony. Celem pracy była diagnoza kształtowania przez samorządy i rolników gospodarki na terenach zalewowych.
Abstract	Global climate change is associated with increasing frequency of extreme events such as floods and droughts. These changes pose new challenges for the water management of the country. Agriculture, which is closely connected to natural conditions, including water, is facing new problems. Agriculture, outside the function of providing food, performs many other tasks, including ensuring water security. Small retention makes it possible to mitigate the effects of climate change. The appropriate agricultural development of riverside areas allows a small increase in retention. Studies on flood plains development were conducted in the south-east, in the valley of the San. Offices Municipalities and farmers in flood plains were studied, using the research tool of structured in-depth interviews. The aim of the work was to diagnose the development of the local economy and farmers in flood plains.
Cytowanie	Kud K. (2016) Zarządzanie gospodarką rolną na terenach zalewowych w kontekście globalnych zmian klimatycznych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 221-231
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s221.pdf

Autor	Ewa Jaska
Tytuł	Znaczenie komunikacji wewnętrznej w zarządzaniu zmianą w przedsiębiorstwie
Title	The role of internal communication in change management
Słowa kluczowe	zarządzanie zmianą, komunikacja wewnętrzna, przedsiębiorstwo, informacja
Key words	change management, internal communication, enterprise, information
Abstrakt	Wśród czynników, które wywołują naruszenie stabilności przedsiębiorstwa, wymienia się między innymi zmiany i brak komunikacji wewnętrznej. Odpowiednie zarządzanie nimi powoduje wzrost motywacji i efektywności działań. Uczestnictwo menedżerów w zarządzaniu zmianą i wdrażaniu jej w zespołach pracowniczych jest kluczowe, a ich kompetencje komunikacyjne w okresie zmian są ważną determinantą skuteczności podejmowanych działań. Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia komunikacji wewnętrznej w procesie zarządzania zmianą i jej wpływu na motywacje oraz postawy pracownicze. Aby zrealizować tak zdefiniowany cel, przedstawiono istotę zarządzania zmianą, w tym proces komunikacji wewnętrznej w ujęciu teoretycznym, a także opinię pracowników branży ubezpieczeniowej na ten temat. W artykule wykorzystano literaturę przedmiotu oraz wyniki badania ankietowego.
Abstract	The list of factors threatening the stability of a company includes, among others, change and lack of proper internal communication. Appropriate change and communications management increases employees’ motivation and effectiveness. Managers’ involvement in change management and implementation of change in teams of workers is essential and their communicative competence is an important determinant of the effectiveness of the measures taken in a period of change. The aim of this article is to present the importance of internal communication in the process of managing change and its impact on the motivation and attitudes of employees. To achieve that goal the article explores the core of change management with particular emphasis on internal communication in theoretical terms backed with survey results investigating opinions of the employees of insurance industry. The article includes literature review and survey results analysis.
Cytowanie	Jaska E.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2016_n5_s29.pdf

Autor	Judyta Kabus, Joanna Nowakowska-Grunt
Tytuł	Uwarunkowania rozwoju lokalnego na przykładzie powiatu częstochowskiego
Title	Determinants of local development: a case study of the częstochowa district
Słowa kluczowe	zarządzanie samorządowe, strategie zarządzania, rozwój lokalny, powiat, zarządzanie
Key words	management of local government, management strategies, local development, district, management
Abstrakt	W artykule omówiono zagadnienia związane z rozwojem lokalnym, takie jak: definiowanie i określanie skali lokalnej oraz ich powiązań, rozwój lokalny, zarządzanie rozwojem lokalnym ze szczególnym uwzględnieniem strategii rozwojowych. Celem artykułu jest scharakteryzowanie strategii rozwoju lokalnego na przykładzie planowania rozwoju lokalnego przez władze powiatu częstochowskiego. Opisano podstawowe zagadnienia związane z rozwojem lokalnym i przedstawiono charakterystykę omawianego powiatu, aby ukazać jego specyfikę. Podejmując tę problematykę, zwrócono uwagę na systemowe ujęcie powiatu i podejmowane w nim strategie zarządzania, które mają doprowadzić do poprawy standardów życia społeczności lokalnej.
Abstract	The article contains a discussion of issues related to local development, such as defining and local scale and their relationships, local development, management of local development with particular emphasis on development strategies. The purpose of this article is to present the management of local development on the example of the strategy undertaken in the district of Czestochowa. At the beginning of the study, we attempted to describe the basic issues related to local development then presented the characteristics of this county, to show its specificity. In discussing these issues, we drew attention to the systemic approach taken by the county and its management strategies, which aim to improve the living standards of the local community.
Cytowanie	Kabus J., Nowakowska-Grunt J.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2016_n5_s39.pdf

Autor	Barbara Kiełbasa
Tytuł	Doradztwo rolnicze w procesie identyfikacji i likwidowania barier zarządzania gospodarstwem rolnym przez młodych rolników
Title	Agricultural advisory in the process of identifying and removing barriers of farm management by young farmers
Słowa kluczowe	zarządzanie gospodarstwem rolnym, młodzi rolnicy, doradztwo rolnicze, bariery zarządzania
Key words	farm management, young farmers, agricultural advisory services, management barriers
Abstrakt	W pracy przedstawiono rolę i funkcje doradztwa rolniczego w kontekście zmieniającej się sytuacji na obszarach wiejskich. Doradztwo rolnicze stoi przed nowymi wyzwaniami związanymi z powiększaniem się grupy młodych rolników i ich rosnącym znaczeniem. Instytucjonalne wsparcie ze strony doradztwa rolniczego musi spełniać funkcje doradczą, edukacyjną, a także informacyjną i upowszechnieniową w odpowiedniej dla młodych ludzi formie. W pracy zidentyfikowano bariery i szanse zarządzania gospodarstwem przez młodych rolników, a identyfikacji dokonali doradcy rolniczy na podstawie swojego doświadczenia i współpracy z praktyką. Przeprowadzone badania pozwalają uznać młodych rolników za grupę mającą szczególne znaczenie dla doradztwa rolniczego, a także stawiającą przed instytucjonalnym wsparciem wiele wyzwań i wymagań.
Abstract	The paper presents the role and functions of agricultural advisory in the context of the changing situation in rural areas. Agricultural advisory is facing new challenges associated with the enlargement of the group of young farmers and their growing importance. Institutional support of agricultural advisory services must fulfill the advisory, education, as well as information and dissemination functions, in the form adapted for young people. The study identifies the barriers and opportunities of the young farmers` management. The identification was made by agricultural advisors on the base of their experience and dealing with practice. The studies lead to the conclusion that young farmers are very significant for agricultural advisory, which poses many challenges and demands for institutional support of advisory services.
Cytowanie	Kiełbasa B.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2015_n4_s45.pdf