Absolutna renta gruntowa – ujęcie retrospektywne i współczesne

Andrzej Czyżewski1, Bazyli Czyżewski2, Adam Majchrzak3
1 Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski, 2, 3 Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2018.124.26
Czyżewski, Andrzej; ORCID: 0000-0002-6233-6824 (Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski)
Czyżewski, Bazyli; ORCID: 0000-0002-6324-2723 (Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu)
Majchrzak, Adam; ORCID: 0000-0001-6486-0585 (Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu)
Absolutna renta gruntowa – ujęcie retrospektywne i współczesne
Absolute land rent – a retrospective and modern approach
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2018, vol., nr 124, s. 5-14

Słowa kluczowe

rzadkość ziemi renty gruntowe renta absolutna procesy koncentracji

Key words

scarcity of land land rents absolute rent concentration processes

JEL Classification

B00 Q15

Streszczenie

W artykule Autorzy nawiązują do teorii renty gruntowej ze szczególnym uwzględnieniem renty absolutnej, co do istnienia, której w ekonomii nie ma zgodności. Celem rozważań jest ocena, jak współcześnie kształtuje się renta z tytułu rzadkości ziemi rolniczej w warunkach aktualnych tendencji na rynku ziemi w Unii Europejskiej i dylematów w tym zakresie. Podjęto się przy tym weryfikacji tezy, że konieczne jest odmienne podejście do absolutnej renty z ziemi, uzależniając ją od struktury obszarowej i własnościowej czy celów produkcyjnych gospodarstw rolnych. Obserwowane prawidłowości mogą jednak ulegać zmianom w wyniku wprowadzania lub zwiększania ograniczeń obrotu nieruchomościami rolnymi unormowanych prawem europejskim lub poszczególnych państw członkowskich UE, jak i postulowanych instrumentów wspólnej polityki rolnej.

Abstract

In the article, the Authors refer to the theory of land rent, with particular reference to the absolute rent, as to the existence of which in economics there is no compliance. The aim of the considerations is to assess how the rent for the scarcity of agricultural land is shaped nowadays under the conditions of current trends on land market in the European Union and dilemmas in this scope. At the same time, the thesis was verified that a different approach to the absolute rent from the land is necessary, depending on the area and ownership structure or production goals of farms. However, the observed causalities may change as a result of introducing or increasing restrictions on trade in agricultural properties regulated by European or individual EU Member States law, as well as postulated instruments of the common agricultural policy.

Cytowania

  1. Aktualny stan koncentracji gruntów rolnych w UE: jak ułatwić rolnikom dostęp do gruntów?, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie aktualnego stanu koncentracji gruntów rolnych w UE: jak ułatwić rolnikom dostęp do gruntów? (2016/2141(INI)), P8_TA(2017)0197
  2. BEGG D., FISCHER S., DORNBUSCH R., 1993: Ekonomia, tom 1, PWE, Warszawa.
  3. BASU D., 2018: Marx’s Analysis of Ground-Rent: Theory, Examples and Applications, UMASS Amherst Economics Working Papers, 241, pobrano z: https://scholarworks.umass.edu/econ_workingpaper/241 [dostęp: 20.01.2019].
  4. BORRAS S., FRANCO J., 2011: Political Dynamics of Land-grabbing in Southest Asia: Understanding Europe’s Role, K. Cumming (red.), Transnational Institute (TNI), Amsterdam.
  5. CZYŻEWSKI, B., 2009: Współczesne teorie renty gruntowej, ich geneza i znaczenie dla Wspólnej Polityki Rolnej w UE, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing 2(51), 39–55.
  6. CZYŻEWSKI B., 2010: Kontrowersje wokół rent gruntowych: od ekonomii klasycznej do czasów współczesnych, Ekonomista 2, 227–242.
  7. CZYŻEWSKI B., 2012: Współczesna koncepcja renty gruntowej, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu 14, 2, 33–37.
  8. CZYŻEWSKI B., 2013: Renty ekonomiczne w gospodarce żywnościowej w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
  9. CZYŻEWSKI A., 2015: Teoriopoznawcze przesłanki rozwoju rolnictwa rodzinnego, [w:] A. Chlebicka (red.), Ekonomiczne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, FAPA, Warszawa, 9–30.
  10. CZYŻEWSKI B., (red.), 2016: Political Rents of European Farmers in the Sustainable Development Paradigm. International, national and regional perspective, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  11. CZYŻEWSKI B., MATUSZCZAK A., 2010: Rola rent gruntowych w zrównoważonym rozwoju rolnictwa, Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia 9, 3, 65–72.
  12. CZYŻEWSKI B., MAJCHRZAK A., 2014: Regulations for the Polish agricultural land market compared with other EU member states: implications for market efficiency, Studia Ekonomiczne 2, 175–195.
  13. CZYŻEWSKI A., CZYŻEWSKI, B., 2015: Ziemia i jej renty w nowym paradygmacie rozwoju rolnictwa, [w:] A. Czyżewski, B. Klepacki (red.), Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w pierwszej dekadzie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, 27–41.
  14. CZYŻEWSKI, B., MAJCHRZAK, A., 2015: Koncepcja waloryzacji rent politycznych w rolnictwie na przykładzie gospodarstwa reprezentatywnego FADN w Polsce w 2013 r. [w:] J. Polcyn, P. Głowski (red.), Rozwój regionalny i jego determinanty. Tom II, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, 147–158.
  15. CZYŻEWSKI B., STANISZEWSKI J., 2015: Spadek znaczenia renty gruntowej w długim okresie i jego konsekwencje, Wieś i Rolnictwo (169), 33–46.
  16. Extent of Farmland Grabbing in the EU, 2015, pobrano z: http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/540369/IPOL_STU(2015)540369_EN.pdf [dostęp: 20.04.2018].
  17. FIEDOR B., JOŃCZY R., 2009: Globalne problemy interpretacji i wdrażania koncepcji sustainable development, [w:] B. Fiedor, R. Jończy (red), Rozwój zrównoważony, teoria i praktyka ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 41–52.
  18. Komunikat wyjaśniający Komisji w sprawie nabywania gruntów rolnych i prawa Unii Europejskiej, 2017: (2017/C 350/05) 18.10.2017 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 350/5
  19. LANDRETH H., COLLANDER D.C., 1998: Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  20. MAJCHRZAK A., 2015:, Ziemia rolnicza w krajach Unii Europejskiej w warunkach ewolucji wspólnej polityki rolnej, PWN, Warszawa.
  21. MARKS K., 1959: Kapitał, 3, 2, KiW Warszawa.
  22. MIESZCZANKOWSKI M., 1964: Teoria renty absolutnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  23. Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: Masowy wykup gruntów rolnych – dzwonek alarmowy dla Europy i zagrożenie dla rolnictwa rodzinnego 2015: (opinia z inicjatywy własnej)(2015/C 242/03)
  24. OSTROWITIANOW K.W., 1950: Renta gruntowa a rozwój kapitalizmu w rolnictwie, Książka i Wiedza, Warszawa.
  25. RICARDO D., 1957: Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania, PWN, Warszawa.
  26. ROBINSON J., 1948: The Economics of Imperfecta Competition, Londyn.
  27. ROMANOW Z., 1999: Historia myśli ekonomicznej w zarysie, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.
  28. Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy, 2010, 2013, 2017, Analizy Rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Agencja Nieruchomości Rolnych, Ministerstwo Rozwoju Wsi i Rolnictwa, 13, 16, 17.
  29. SAMUELSON P.A., NORDHAUS W.D., 1958: Economics, The McGraw-Hill Companies Nowy Jork.
  30. WAWRZYNEK J., 2007: Metody opisu i wnioskowania statystycznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.
  31. WOŚ A., 1996: Agrobiznes. Makroekonomika, Wydawnictwo Key Text, Warszawa, 1.
  32. ZEGAR, J.S., 2012: Współczesne wyzwania rolnictwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.