Zmiany na rynku śliwek w Polsce w latach 2010–2016 ze szczególnym uwzględnieniem śliwek regionalnych z oznaczeniami geograficznymi ChOG

Agnieszka Borowska
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Nauk Ekonomicznych
https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2018.124.30
Borowska, Agnieszka; ORCID: 0000-0003-0354-3281 (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Nauk Ekonomicznych)
Zmiany na rynku śliwek w Polsce w latach 2010–2016 ze szczególnym uwzględnieniem śliwek regionalnych z oznaczeniami geograficznymi ChOG
Changes in the Polish plums market, with particular reference to regional plums with protected geographical indications in the period 2010–2016
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2018, vol., nr 124, s. 61-78

Słowa kluczowe

śliwki produkcja plony śliwka regionalna chronione oznaczenie geograficzne (ChOG) ceny

Key words

plums production yield regional plums protected geographical indication (PGI) price

JEL Classification

Q11 Q13 Q18

Streszczenie

Celem opracowania jest przedstawienie sytuacji na rynku śliwek w Polsce na tle zmian światowych po stronie podażowej w latach 2010–2016, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na rynku śliwek regionalnych mających oznaczenia geograficzne. Określono kierunki zmian w powierzchni upraw, produkcji owoców i plonu w Polsce na tle tendencji w sytuacji światowej i UE-28. Przedstawiono specyfikę, skalę i uwarunkowania produkcji oraz kształtowanie się cen śliwek regionalnych mających chronione oznaczenie geograficzne (ChOG). Główne tendencje na rynku światowym określono na podstawie wielkości z lat 2010–2016 zawartych w publikacjach FAO, dane krajowe natomiast pochodziły z GUS, ARIMR, GIJHARS, badań własnych w latach 2010–2017 oraz ze Stowarzyszenia Producentów Owoców i Warzyw w Ujanowicach.

Abstract

The aim of the study is to present the market situation of plums in Poland against the background of global changes on the supply side in 2010–2016, with particular emphasis on the situation on the market of regional plums with protected geographical indications (PGI). The directions of changes in the area of cultivation, fruit production and yield in Poland were determined against the background of world and EU-28 tendencies. The specifics scale and conditions of production as well as prices of plums with PGI are presented. The main trends on the world market were determined on the basis of volumes from 2010-2016 included in FAO publications, while national data came from the Central Statistical Office (GUS), Agency for Restructuring and Modernization of Agriculture (ARIMR), GIJHARS, own research in the period 2010–2017 and Association of Fruit and Vegetable Producers in Ujanowice.

Cytowania

  1. Baza Danych Handlu Zagranicznego GUS, INTRASTAT 2017, pobrano z: http://hinex.stat.gov.pl/hinex/aspx/przegladanie.aspx [dostęp: 20.10.2018].
  2. Baza Danych Lokalnych 2017, pobrano z: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/ [dostęp: 15.06.2018].
  3. BOROWSKA A., 2017: Uwarunkowania ekonomiczne i pozaekonomiczne konsumpcji żywności regionalnej w Polsce, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
  4. BOROWSKA A., 2010: Uwarunkowania ekonomiczne i pozaekonomiczne produkcji żywności wysokiej jakości w Polsce, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
  5. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 35/13, 12.02.2010 r. Rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 „suska sechlońska”, pobrano z: https://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUri-Serv.do?uri=OJ:C:2010:035:0013:0016:PL:PDF [dostęp: 05.02.2017].
  6. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 42/03, 19.02.2010 Rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 „śliwka szydłowska” pobrano z: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:042:0003:0006:PL:PDF [dostęp: 05.02.2017].
  7. FAOSTAT, 2018: Crop production, Food Agric. Org. (FAO)
  8. GRZYB Z., ROZPARA E., 1993: Nowoczesna uprawa śliw, Hortpress sp. z.o.o, Warszawa.
  9. GRZYB Z., 2007: Perspektywiczne odmiany śliw, Sad Nowoczesny 6, 52–54.
  10. GUS, 2005–2016a: Roczniki statystyczne rolnictwa, Zakład Wydawnictw Statystycznych.
  11. GUS, 2005–2016b: Skup i ceny produktów rolnych.
  12. GUS, 2005–2016c: Wyniki produkcji roślinnej, Zakład Wydawnictw Statystycznych.
  13. GUS, 2005–2016d: Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych.
  14. GUS, 2016: Wstępny szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2016 r. Opracowanie sygnalne.
  15. HARTMANN W., 1995: Rozwój uprawy nowych odmian, [w:] E. Makosz (red.), Modernizacja produkcji i sprzedaży śliwek, Wydawnictwo AR w Lublinie, 44–63.
  16. IERIGŻ-PIB, 2010–2016: Rynek Owoców i Warzyw. Stan i perspektywy. Analizy Rynkowe. 37–48.
  17. ŁOŚ J., WILSKA-JESZKA J., PAWLAK M., 2000: Polyphenolic compounds of plums (Prunus domestica), Polish Journal of Food and Nutrition Sciences 9, 35–38.
  18. MAKOSZ E., 2002: Unowocześnić uprawę śliw, Hasło Ogrodnicze 11, pobrano z: http://www.ho.haslo.pl/ [dostęp: 15.12.2014].
  19. MICHALSKA A., ŁYSIAK G., 2014: Przydatność do suszenia owoców śliw uprawianych w Polsce w aspekcie przemian związków bioaktywnych i tworzących się produktów reakcji Maillarda, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 6 (97), 29–38.
  20. PODSIADŁO C., JAROSZEWSKA A., RUMASZ-RUDNICKA E, KOWALEWSKA R., 2009: Reakcja śliw odmian ‘Amersis’i ‘Cacanska Rana’ na zróżnicowane warunki wilgotnościowe i nawożenie mineralne, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, PAN, Oddział w Krakowie, 3, 233–242.
  21. Polscy konsumenci coraz częściej sięgają po śliwkę suszoną na co dzień, pobrano z: http://www.sadyogrody.pl/przetworstwo/105/polscy_konsumenci_coraz_chetniej_siegaja_po_sliwke_kalifornijska,10943.html [dostęp: 12.04. 2017]
  22. REJMAN A. (red), 1994: Pomologia, PWRiL, Warszawa.
  23. Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, Baza DOOR Komisji Europejskiej, pobrano z: http://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/list.html?locale=pl&recordStart=0&filter.dossierNumber=&filter.comboName=&filterMin.milestone__mask=&filterMin.milestone=&filterMax.milestone__mask=&filterMax.milestone=&filter.country=PL&filter.category=&filter.type=&filter.status= [dostęp: 08.06.2017].
  24. Rozporządzenie (WE) nr 510/2006 Parlamentu Europejskiego w sprawie w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2010/C 42/03, 09.02.2010 i 2010/C 35/10, 12.02.2010.
  25. ROZPARA E., GONTARCZYK A., 2007: Perspektywiczne śliwy w skierniewickich doświadczeniach, Owoce Warzywa Kwiaty 3, 23–25.
  26. RYBCZYŃSKI R., DOBRZAŃSKI B., 2009: Produkcja śliwek, wymagania i ocena jakości, [w:] B. Dobrzański, R. Rybczyński (red.), Właściwości fizyczne surowców roślinnych, Wyd. Nauk. FRNA, Lublin, 225–236.
  27. RZEKANOWSKI CZ., ROLBIECKI S., ŻARSKI J., 2001: Potrzeby wodne i efekty produkcyjne stosowania mikronawodnień w uprawie roślin sadowniczych w rejonie Bydgoszczy, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 478, 313–325.
  28. SĘKOWSKI B., 1993: Pomologia systematyczna, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
  29. SOSNA I., 2004: Ocena wartości produkcyjnej kilkudziesięciu odmian śliwy na podkładce z ałyczy w rejonie Wrocławia, Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 3 (1), 47–54.
  30. STACEWICZ-SAPUNTZAKIS M., BOWEN P.E., HUSSAIN E.A., DAMAYANTI-WOOD B.I., FARNSWORTH N.R., 2001: Chemical composition and potential health effects of prunes: a functional food? Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 41, 251–286.
  31. TREDER W. GRZYB Z.S., ROZPARA E., 1995: Wpływ nawadniania na zmiany biologii drzew i jakość owoców kilku późnodojrzewających odmian śliw szczepionych na dwóch podkładkach, Materiały ogólnopolskiej Konferencji naukowej, Nauka Praktyce Ogrodniczej, AR Lublin, 135–139.
  32. The Statistical Division (FAOSTAT) of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Faostat 2014, pobrano z: https://www.statsmonkey.com/table/1352-world-plum-production-statistics-by-country.php, http://www.novagrim.com/Pages/2000_2011_plum_statistics_EN.aspx [dostęp: 22.11.2016].
  33. WALKOWIAK-TOMCZAK D., 2008: Characteristics of plums as a raw material with valuable nutritive and dietary properties – a review, Polish Journal of Food and Nutrition Sciences 58 (4), 401–405.
  34. WALKOWIAK-TOMCZAK D. 2010: Wpływ metody odwadniania śliwek (Prunus domestica 'Valor') na zawartość polifenoli i zdolność przeciwutleniającą, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 552, 237–246.
  35. WALKOWIAK-TOMCZAK D., BIEGAŃSKA-MARECIK R., REGUŁA J., 2007: Aktywność przeciwutleniająca wybranych odmian śliwek (Prunus Domestica) uprawianych w kraju, Żywność, Nauka. Technologia. Jakość 6 (55), 109–115.
  36. WESTWOOD M.N., 1993: Temperate Zone Pomology, Timber Press, Inc. Ed. 3, Portland.