Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G 2006 92 (2)

Autor	Tomasz Siudek,
Tytuł	Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej banków spółdzielczych w Polsce przy wykorzystaniu wskaźnika syntetycznego
Title	Estimation of the economic and financial performance of the Cooperative banks in Poland by employing the complex indicator
Słowa kluczowe	banki spółdzielcze, sytuacja ekonomiczno-finansowa, wskaźnik syntetyczny
Key words	cooperative banks, economic and financial situation, complex indicator
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej BS-ów przy wykorzystaniu wskaźnika syntetycznego. Z uzyskanych danych wynika, że w najlepszej sytuacji finansowej były banki o najniższych kapitałach własnych, pochodzące z gmin wiejskich, natomiast w najgorszej . BS-y o najwyższych kapitałach własnych, prowadzące działalność na terenie gmin miejskich.
Abstract	In the paper, using the complex indicator, the assessment of the economic and financial situation of the cooperative banks in Poland was made. Research results indicate that the cooperative banks with the lowest own funds and operating in rural communities handed in the best financial performance, whereas the opposite was true for the cooperative banks with the highest own funds leading their activity in urban communities.
Cytowanie	Siudek T. (2006) Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej banków spółdzielczych w Polsce przy wykorzystaniu wskaźnika syntetycznego .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 7-15
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s7.pdf
HTML	wersja html

Autor	Marcin Idzik,
Tytuł	Barometry koniunktury w gospodarce żywnościowej dla lat 1975-2005 oraz 1992-2005
Title	Composite leading indicators of business activity for food Economy in the period 1975-2005 and 1992-2005
Słowa kluczowe	barometr koniunktury, wskaźniki syntetyczne, gospodarka żywnościowa, prognozowanie
Key words	business cycle indicators, synthetic business confidence measure, food processing sector, forecasts
Abstrakt	W artykule zaprezentowano konstrukcję barometrów koniunktury w gospodarce żywnościowej. Na tle wahań koniunkturalnych wskazano na praktyczne korzyści wynikające z własności prognostycznych wskaźników wyprzedzających. Zbudowany złożony wskaźnik syntetyczny oparty na danych z trzech głównych działów gospodarki żywnościowej wypełniono szeregami miesięcznych danych w okresie od stycznia 1975 r. do marca 2005 r. Posłużył on do zidentyfikowania dwóch głębokich kryzysów lat 1980-1981 oraz 1989-1990. Przedstawione wersje barometru skonstruowanego na zasadach OECD ostatecznie zestawiono ze wskaźnikiem referencyjnym, co pozwoliło na ocenę ich walorów prognostycznych.
Abstract	The author presents a composite leading indicators of business activity for food sector, compiled according to the OECD methodology. First part of the paper examines the chronology and the amplitude of growth cycles observed in the development of the economy in the period of 1975-2005. The second part presents for alternative versions of composite leading indicators for food sector. All are well correlated with the reference cycle, but they display very short leads if any. Nonetheless, the barometer may be useful in monitoring cyclical developments in the economy.
Cytowanie	Idzik M. (2006) Barometry koniunktury w gospodarce żywnościowej dla lat 1975-2005 oraz 1992-2005 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 16-28
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s16.pdf
HTML	wersja html

Autor	Jan Zwolak,
Tytuł	Dynamika produktywności środków trwałych I ich nakładów inwestycyjnych w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie, rybactwie i rybołówstwie polskim w latach 1999-2002
Title	Fixed assets productivity dynamics and their investment Input in polish agriculture, forestry, fishery and hunting Within 1999-2002
Słowa kluczowe	regresja wieloraka, zmiany przekrojowe, produktywność przeciętna i krańcowa, tempo wzrostu.
Key words	multiple regression, cross-sectional changes, average and marginal productivity, rate growth.
Abstrakt	Wykorzystano metodę regresji wielorakiej do ustalenia produktywności przeciętnej i krańcowej w zasięgu środków trwałych i ich nakładów inwestycyjnych w latach 1999-2002. Oszacowano tempo wzrostu. Wzrost środków trwałych istotnie dynamizował tempo wzrostu wartości dodanej brutto.
Abstract	The paper presents fixed assets shaping both average and marginal productivity and their investment input within 1999-2002. Simultaneously an author shows the average rate growth of gross added value, fixed assets, its investment input and capital resource productivity as well as streams productivity in the analyzed period. This is the base to point economic opportunities of capital streams application in the analyzed system.
Cytowanie	Zwolak J. (2006) Dynamika produktywności środków trwałych I ich nakładów inwestycyjnych w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie, rybactwie i rybołówstwie polskim w latach 1999-2002 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 29-34
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s29.pdf
HTML	wersja html

Autor	Maria Kierepka,
Tytuł	Możliwości poprawy produktywności czynników wytwórczych w gospodarstwach rodzinnych
Title	Possibilities of improving the efficiency of productive factors In family farms
Słowa kluczowe	czynniki produkcji, techniki wytwarzania, stopa substytucji, koszt, produktywność
Key words	production factors, production technologies, substitution, cost, efficiency
Abstrakt	Wykorzystując mechanizm substytucji wskazano sposób poprawy produktywno .ci czynników wytwórczych w gospodarstwach rodzinnych. Dla wyjaśnienia celu badawczego rozważano problem kształtowania efektywności technik wytwarzania określonych przez czynnik pracy i nakładów materialnych przy średniej powierzchni użytków rolnych i przeciętnym poziomie produkcji globalnej. Zróżnicowanie technik odzwierciedlono za pomoc ą równań izokwant, następnie obliczono ich koszty oraz dokonano oceny efektywności. Poprawa produktywności czynników produkcji może być osiągnięta w ramach środków, jakimi dysponują producenci, dzięki zmianom w poziomie i strukturze nakładów czynników określających daną technikę wytwarzania. Zamiana technik z pracochłonnych na kapitałochłonne spowodowała ponad 3-krotny wzrost wydajności pracy w gospodarstwach lubelskich, natomiast w wielkopolskich wzrost ten był prawie 6-krotny.
Abstract	Using the substitution mechanism pointed was the way of improving the efficiency of production factors in family farms. In order to explain the research aim, the problem of shaping the efficiency of production technologies defined by the work factor (X2) and material expenses (X3), by the average area of arable land (X1) and the average level of global production (Y) was analyzed. The differentiation of technologies was reflected, using the isoquant equation, then subsequently calculating its costs and evaluating its efficiency. The analysis enabled us to state, that the improvement of efficiency may be achieved within the means at disposal of producers, due to the changes in level and structure of expenses of factors defining given production technology. The substitution of labor-demanding technologies to capital demanding ones caused higher than threefold growth of labor efficiency, whereas in Wielkopolska farms such a growth was almost six fold.
Cytowanie	Kierepka M. (2006) Możliwości poprawy produktywności czynników wytwórczych w gospodarstwach rodzinnych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 35-41
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s35.pdf
HTML	wersja html

Autor	Mariusz Hamulczuk,
Tytuł	Cykliczne zmiany na rynku trzody chlewnej w Polsce
Title	Cyclical changes in the Polish hog market
Słowa kluczowe	trzoda chlewna, ceny, cykl, opóźnienie czasowe
Key words	hog, prices, cycle, time lag
Abstrakt	W pracy przedstawiono uwarunkowania występowania wahań cyklicznych na rynku trzody chlewnej w Polsce, w latach 1990-2004. Jednocześnie zbadano wyprzedzenia i opóźnienia przebiegu składników cyklicznych różnych kategorii w powiązaniu ze zmianami podaży i cen żywca wieprzowego.
Abstract	The article presents the cyclical changes in the hog market in Poland in years 1990-2004. Time lags of cyclical component of different variables in connection with pork supply and pig prices have been researched. The analysis indicates that possibilities of pig price forecasting in Poland using information about leading indicators do exist.
Cytowanie	Hamulczuk M. (2006) Cykliczne zmiany na rynku trzody chlewnej w Polsce .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 42-51
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s42.pdf
HTML	wersja html

Autor	Mirosław Wasilewski,
Tytuł	Kapitał własny a wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw rolniczych
Title	Equity versus economic results of agricultural enterprises
Słowa kluczowe	kapitał własny w przedsiębiorstwach rolniczych, płynność finansowa, rentowność i relacje w majątku, dźwignia finansowa, ekonomiczna wydajność pracy
Key words	equity in agricultural enterprises, financial liquidity, profitability and relations in assets, leverage, economic labour effectiveness
Abstrakt	Przedstawiono analizę rentowności majątku i zyskowności ziemi, dźwigni finansowej, ekonomicznej wydajności pracy, płynności finansowej oraz relacji między aktywami obrotowymi i trwałymi w zależności od udziału kapitału własnego w źródłach finansowania przedsiębiorstw rolniczych.
Abstract	The paper presents an analysis of correlation between equity share in agricultural enterprises. financing and their economic situation. Enterprises of the highest equity’s share were usually characterised by the highest land and assets. profitability as well as economic labour effectiveness. One of reasons of such a correlation was appropriate relations kept between rotary and fixed assets. However, the greatest share of equity in financial resources did not always allow to gain the highest capital and land effectiveness, which could be connected with not taking profits from the leverage effect. The assets profitability and the leverage were low in the enterprises, although their growing tendency ought to be evaluated as a positive one. Enterprises of negative equity vale were threatened by loss of quick financial liquidity and they were usually characterised by ineffective use of production resources.
Cytowanie	Wasilewski M. (2006) Kapitał własny a wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw rolniczych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 52-61
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s52.pdf
HTML	wersja html

Autor	Aldona Zawojska,
Tytuł	Paradygmaty dla współczesnego rolnictwa – protekcjonizm kontra liberalizm
Title	Paradigms for a contemporary agriculture – protectionism contra liberalism
Słowa kluczowe	protekcjonizm, liberalizm, rolnictwo, paradygmaty, OECD
Key words	protectionism, liberalism, agriculture, paradigms, OECD
Abstrakt	Artykuł opisuje cztery współczesne paradygmaty rolnictwa: zależności, konkurencyjności, wielofunkcyjności oraz globalizującego się rolnictwa. Szczególną uwagę poświęcono konfliktowi między polityką protekcjonistyczną a polityką wolnego handlu rolnego w kontekście negocjacji w ramach WTO. Przedstawiono także zmiany w polityce wspierania producentów rolnych w krajach OECD i UE, wykorzystując mierniki wsparcia producenta: PSE oraz NAC.
Abstract	This paper presents the four competing paradigms regarding the governance of agriculture, briefly: a dependent paradigm, a competitive paradigm, a multifunctional paradigm, and a globalized production paradigm. It examines the entry into the agricultural policy arena of a new market liberal vision. It contrasts the old and the new paradigms for agriculture, and describes the transition between these paradigms. With the reform of agricultural policies in OECD and the EU countries, the number and complexity of policy measures has increased significantly. Consequently, the paper explains the coverage of support associated with agricultural policies using the OECD indicators, namely PSE and NAC.
Cytowanie	Zawojska A. (2006) Paradygmaty dla współczesnego rolnictwa – protekcjonizm kontra liberalizm .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 62-72
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s62.pdf
HTML	wersja html

Autor	Barbara Gradziuk,
Tytuł	Wyniki produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw rolniczych o zróżnicowanej pozycji konkurencyjnej
Title	The productive and economical results of farms with different competitive positions
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolnicze, wyniki produkcyjno-ekonomiczne, pozycja konkurencyjna
Key words	farms, productive and economical results, competitive position
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono wyniki produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw o zróżnicowanej pozycji konkurencyjnej. Przeprowadzone badania wykazały, że bardziej konkurencyjne były gospodarstwa o wysokim poziomie intensywności produkcji oraz silniejsze ekonomicznie. Do poprawy konkurencyjności przyczyniał się przede wszystkim wzrost nakładów materiałowych, szczególnie z zakupu oraz wzrost skali produkcji i wydajności pracy.
Abstract	In the paper productive and economical results of farms with different competitive positions were presented. The research proved, that farms with a higher level of production intensity and economic power were more competitive. The growth of stuff expenses, especially hired workforce and the growth of production scale and labor efficiency were the key factors improving farm competitiveness.
Cytowanie	Gradziuk B. (2006) Wyniki produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw rolniczych o zróżnicowanej pozycji konkurencyjnej .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 73-81
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s73.pdf
HTML	wersja html

Autor	Alina Daniłowska,
Tytuł	Źródła, warunki i znaczenie kredytu towarowego dla gospodarstw indywidualnych
Title	The trade credit for farms in Poland . The sources, terms and role
Słowa kluczowe	kredyty towarowe, inwestycje, gospodarstwa
Key words	trade credits, investments, farms
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono kredyt towarowy udzielany gospodarstwom indywidualnym w Polsce, jego źródła, warunki i znaczenie w finansowaniu nakładów produkcyjnych. Podstawowymi źródłami tego kredytu były sklepy i hurtownie oraz odbiorcy produktów, głównie mleczarnie. Pozacenowe warunki udzielania i spłaty badanych kredytów towarowych były korzystniejsze niż bankowych, natomiast cena była bardzo zróżnicowana, a jej deklarowany poziom był wyższy, w porównaniu ze stopami procentowymi płaconymi przez rolników od kredytów preferencyjnych.
Abstract	In the paper, the sources, terms and role of the trade credits for farms were analyzed. The trade credits were granted mainly by suppliers of different kind of producer inputs as well as consumer goods. Buyers of agricultural products played an important role in that area too. The non-price terms of the credits were more favorable for farms comparing with the terms of bank credits. The interest rates on trade credits were in some cases higher than interest rate on bank credits, especially very popular agricultural preferential credits. The most important role of trade credit was the in purchase of land.
Cytowanie	Daniłowska A. (2006) Źródła, warunki i znaczenie kredytu towarowego dla gospodarstw indywidualnych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 82-90
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s82.pdf
HTML	wersja html

Autor	Zofia Kołoszko-Chomentowska,
Tytuł	Płatności bezpośrednie a sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolniczych*
Title	The direct subventions and the economic position of farms
Słowa kluczowe	dopłaty bezpośrednie, gospodarstwo, dochód
Key words	direct subventions, farm, income
Abstrakt	Opracowanie jest próbą oceny wpływu dopłat bezpośrednich na sytuację ekonomiczną gospodarstw rolniczych. System ten obejmuje wszystkich producentów rolnych posiadających grunty o powierzchni powyżej 1 ha. W roku 2004 rozpoczęto realizację dopłat bezpośrednich. Stwierdzono, że rola dopłat bezpośrednich zależy od powierzchni użytków rolnych. W gospodarstwach mniejszych dopłaty pełnią funkcję socjalną. Ich udział w dochodzie z gospodarstwa przekraczał 85%. Większe korzyści odczuli rolnicy użytkujący duże zasoby ziemi. Średni udział dopłat bezpośrednich w dochodach rolniczych wynosił 46,5% w gospodarstwach woj. podlaskiego i 38% w woj. kujawsko-pomorskim.
Abstract	The direct subventions following the Mc Sharry’s reforms introduced to compensate the cuts of guaranteed prices concerned the basic agricultural products. They make a financial support for the land production as the first pillar of the Common Agriculture Policy. The standard system of direct subsidies is operative within the UE-15 countries. As far as the newcomers are concerned, the simplified one has been provided temporarily. The latter involves every farmer with the ground area larger than 1 hectare. The first payments under this system were implemented in 2004. This paper is an approach to detect an influence of the direct subventions on the economic position of land holdings. The importance of direct subsidies has been found to be dependent on the arable land area. In small farms, the subsidies serve the purpose of social support. They constitute more than 85% of agricultural income. The owners of large farmland acreage got more considerable benefits out of the subsidies. In farms of Podlasie province and Kujawy and Pomerania one, respectively, a mean share of direct subsidies in the agricultural income was 46.5% and 38%.
Cytowanie	Kołoszko-Chomentowska Z. (2006) Płatności bezpośrednie a sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolniczych* .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 91-99
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s91.pdf
HTML	wersja html

Autor	Justyna Franc-Dąbrowska,
Tytuł	Gospodarowanie wynikiem finansowym w przedsiębiorstwach rolniczych
Title	Financial results. management in agricultural enterprises
Słowa kluczowe	realny i nominalny wynik finansowy, podział wyniku finansowego
Key words	real and nominal financial results, distribution of financial results
Abstrakt	W artykule podjęto próbę analizy gospodarowania wynikiem finansowym przez kierownictwo przedsiębiorstw uczestniczących w rankingu 300. w latach 1994- 2003. Uwzględniono zmianę wartości pieniądza w czasie. Stwierdzono, iż część przedsiębiorców przeznaczała wygospodarowany zysk na premie i nagrody. Zauważono, że większość przedsiębiorstw cechował zysk inflacyjny, co powodowało .przejadanie. posiadanego majątku.
Abstract	This article tries to analyze the way how managers of enterprises listed in ranking 300. in the years 1994-2003 dealt with achieved financial results. Factor of money value change over time has been included in this analysis. It has been found that part of entrepreneurs spend realized profits for bonuses and prizes. For majority of enterprises profits realized were however lower than the increase of company .s value (due to inflation rates) what effectively lead to .over consumption. of assets hold.
Cytowanie	Franc-Dąbrowska J. (2006) Gospodarowanie wynikiem finansowym w przedsiębiorstwach rolniczych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 100-105
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s100.pdf
HTML	wersja html

Autor	Alicja Stolarska,
Tytuł	Nierolnicza działalność gospodarcza rodzin rolniczych
Title	Non-agricultural activity of rural families
Słowa kluczowe	działalność nierolnicza, gospodarstwo rolne, rozwój
Key words	non-agricultural activity, farm, development
Abstrakt	W opracowaniu scharakteryzowano nierolniczą działalność gospodarczą prowadzoną przez rodziny rolnicze w latach 1996-2000. Zidentyfikowano jej formy i rodzaje, czynniki wpływające na podejmowanie tejże działalności oraz możliwości dalszego jej rozwoju. Wskazano zmiany poziomu intensywności produkcji oraz organizacji w badanych gospodarstwach. Pokazano znaczenie działalności nierolniczej w dochodach rolników indywidualnych, a także bariery jej rozwoju.
Abstract	The paper describes non-agriculture activity of the family farms in period 1996-2000. It includes the identification forms of the non-agriculture activity, factors affecting decision to start in and its future development possibilities. The analysis presents changes of the intensity production level and the intensity organization in farms. Influence of the non-agriculture activity on income level of farmers and development barriers were also pointed.
Cytowanie	Stolarska A. (2006) Nierolnicza działalność gospodarcza rodzin rolniczych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 106-114
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s106.pdf
HTML	wersja html

Autor	Joanna Bereżnicka, Justyna Franc-Dąbrowska,
Tytuł	Koszty stałe w przedsiębiorstwach rolniczych w latach 1999-2003
Title	Costs in agricultural enterprises in the 1999-2003
Słowa kluczowe	koszty stałe, przedsiębiorstwa rolnicze
Key words	current costs, agricultural enterprise
Abstrakt	W artykule zaprezentowano wartość i strukturę kosztów w grupie przedsiębiorstw rolniczych o różnych formach prawnych i własnościowych w latach 1999-2003. Źródłem poprawy wyników finansowych powinny być ograniczenia kosztów w większym stopniu, niż zwiększanie przychodów. Stwierdzono, że nie udało się ograniczać kosztów w badanym okresie, a jedynie osoby fizyczne dzierżawiące przedsiębiorstwa zmniejszały ich poziom.
Abstract	This article is about costs values and their structure in a group of agricultural enterprises of different legal and capital structures in the years 1999-2003. It has been found out that cost cutting has bigger impact on entities financial results then increase of revenues. Although it was difficult keep costs down the entrepreneurs decreased them over on the studied period.
Cytowanie	Bereżnicka J., Franc-Dąbrowska J. (2006) Koszty stałe w przedsiębiorstwach rolniczych w latach 1999-2003 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 115-120
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s115.pdf
HTML	wersja html

Autor	Tomasz Szuk,
Tytuł	Czynniki determinujące poziom kosztów eksploatacji sprzętu rolniczego W gospodarstwach indywidualnych
Title	Factors determining of exploitation cost’s level of agricultural equipment in individual farms
Słowa kluczowe	koszty eksploatacji, sprzęt rolniczy, gospodarstwa indywidualne
Key words	exploitation costs, farm equipment, individual farms
Abstrakt	Badania przeprowadzono w gospodarstwach indywidualnych województwa opolskiego w 2003 roku. Celem badań było określenie wpływu czynników ekonomiczno-organizacyjnych na poziom kosztów eksploatacji posiadanego sprzętu technicznego. Uzyskane wyniki potwierdziły hipotezę, że w największym stopniu na poziom jednostkowych kosztów eksploatacji wszystkich badanych środków mechanizacyjnych, wpływają obszar gospodarstwa i poziom ich rocznego wykorzystania.
Abstract	The research was carried out in individual farms in Opole province in 2003. The aim of the study was to determine the effect of economic and organisational factors on exploitation costs` level of technical equipment. Among all the investigated mechanization means, the strongest effect of the farm area and utilizing level within a year on exploitation costs` was fully confirmed.
Cytowanie	Szuk T. (2006) Czynniki determinujące poziom kosztów eksploatacji sprzętu rolniczego W gospodarstwach indywidualnych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 92, z. 2: 121-129
Pełny tekst	RNR_2006_n2_s121.pdf
HTML	wersja html