Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G 2008 95 (1)

Autor	Wojciech Ziętara,
Tytuł	Profesor Janusz Kosicki, życie i praca (jubileusz 80-lecia urodzin)
Title	THE LIFE AND THE WORK (JUBILEE OF THE BIRTHDAY 80TH)
Słowa kluczowe	prof. Janusz Kosicki – żucie i praca
Key words	Profesor Janusz Kosicki – The life and the work
Abstrakt
Abstract
Cytowanie	Ziętara W. (2008) Profesor Janusz Kosicki, życie i praca (jubileusz 80-lecia urodzin).Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 7-13
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s7.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.1

Autor	Eugeniusz Niedzielski,
Tytuł	Rola gospodarstw wielkoobszarowych w rolnictwie polskim
Title	THE ROLE OF THE LARGE-SCALE FARMS IN POLISH AGRICULTURE
Słowa kluczowe	gospodarka rolna, struktura obszarowa gospodarstw, gospodarstwa wielkoobszarowe
Key words	farm, the farm acreage structure, large scale farms
Abstrakt	W pracy przedstawiono udział gospodarstw wielkoobszarowych w strukturze obszarowej oraz przesłanki i uwarunkowania zmian tego udziału. Analiza ma charakter retrospektywny ze szczególnym uwzględnieniem problematyki gospodarstw popegeerowskich.
Abstract	The structure of farm area particularly those with great acreage displays a large spatial difference shaped by the historical factors. Nowadays the large farms have almost exclusively post national origin with all economical and social consequences. They are characterized by low employment both seasonal and permanent and high effectiveness of work. The vast market connections cause the high sensibility to changes in the environment.
Cytowanie	Niedzielski E. (2008) Rola gospodarstw wielkoobszarowych w rolnictwie polskim .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 14-21
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s14.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.2

Autor	Wojciech Józwiak, Adam Kagan,
Tytuł	Gospodarstwa towarowe a gospodarstwa wielkotowarowe
Title	COMMERCIAL FARMS AND LARGE COMMERCIAL FARMS
Słowa kluczowe	gospodarstwo, gospodarstwo towarowe, gospodarstwo wielkotowarowe
Key words	farm, commercial farm, large commercial farm
Abstrakt	W opracowaniu przeanalizowano sytuację finansową różnych pod względem wielkości ekonomicznej i formy prawnej grup gospodarstw towarowych i wielkotowarowych. Na podstawie tej analizy i wielkości prowadzonych inwestycji dokonano oceny, która z grup gospodarstw ma podstawy do trwałej egzystencji, a która jest schyłkowa. Stwierdzono współzależność pomiędzy rozmiarami działalności rolniczej, a realizowaną opłatą pracy własnej i poziomem zwrotu z zainwestowanego kapitału. Wskazano na potencjalne skutki zmiany polityki rolnej dla wyodrębnionych zbiorowości.
Abstract	The paper discusses the financial situation of two groups of farms . commercial farms and large commercial farms . which differ greatly in terms of their economic size and legal form. On this ground and on the grounds of the volume of projects implemented, an assessment was carried out trying to decide which of the two groups is stable enough for permanent existence and which is in its final stage of operation. A correlation was observed between the volume of agricultural operations and the implemented remuneration for own work and the level of profitability of invested capital. Potential effects of the change in agricultural policies for selected populations were identified.
Cytowanie	Józwiak W., Kagan A. (2008) Gospodarstwa towarowe a gospodarstwa wielkotowarowe .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 22-30
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s22.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.3

Autor	Rafał Baum, Witold Wielicki,
Tytuł	Zmiany w zarządzaniu oraz dalszy rozwój przedsiębiorstw rolnych
Title	MANAGEMENT CHANGES AND FUTURE DEVELOPMENT OF AGRICULTURAL ENTERPRISES
Słowa kluczowe	organizacja gospodarstw, zarządzanie gospodarstwami, przedsiębiorstwa rolnicze
Key words	farm’s organization, farm’s management, agricultural enterprises
Abstrakt	Zaprezentowano rozważania dotyczące grupy największych gospodarstw rolnych o powierzchni 100 i więcej ha użytków rolnych. Autorzy udowadniają, że należy uznać te gospodarstwa za wysokotowarowe przedsiębiorstwa rolne, ściśle powiązane z przetwórstwem rolno-spożywczym, podlegające identycznym regułom zarządzania jak przedsiębiorstwa z innych sektorów gospodarki. Zwrócono również uwagę na nowe elementy w zarządzaniu, dotyczące przedsiębiorstw rolnych. Przeanalizowano ponadto spodziewane kierunki badań w naukach o zarządzaniu oraz możliwe scenariusze i kierunki rozwoju gospodarstw wielkoobszarowych w przyszłości.
Abstract	The paper presents the considerations concerning group of biggest farms about surface 100 and more ha of utilized agricultural area. The authors argue that these farms should be treated as high productive market enterprises, which are strictly coherent with processing industry and under the same rules as enterprises from other sectors of economy. The paper pays the attention on new elements in management of rural enterprises. Besides, the study is presenting new directions of research in management sciences, possible scenarios and directions of big farms development in the future.
Cytowanie	Baum R., Wielicki W. (2008) Zmiany w zarządzaniu oraz dalszy rozwój przedsiębiorstw rolnych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 31-41
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s31.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.4

Autor	Walenty Poczta, Arkadiusz Sadowski, Joanna Średzińska,
Tytuł	Rola gospodarstw wielkotowarowych w rolnictwie Unii Europejskiej
Title	THE ROLE OF THE LARGE-SCALE PRODUCTION FARMS IN THE EUROPEAN UNION AGRICULTURE
Słowa kluczowe	gospodarstwa wielkotowarowe, typologia, czynniki produkcji, Unia Europejska
Key words	the great-scale production farms, typology, production factors, European Union
Abstrakt	W artykule określono znaczenie gospodarstw wielkotowarowych w rolnictwie krajów UE na podstawie danych FADN. Analizie poddano udział zasobów czynników produkcji gospodarstw powyżej 100 ESU w zasobach wszystkich towarowych gospodarstw UE. Na tej podstawie dokonano typologii krajów UE. W wyniku przeprowadzonego grupowania uzyskano cztery jednorodne skupienia państw UE różniące się znaczeniem gospodarstw wielkotowarowych, odzwierciedlonym udziałem czynnik ów produkcji będących w ich posiadaniu.
Abstract	The multi-dimensional statistical analysis of the share of the large-scale production farms in the agriculture of the EU countries in 2005 was conducted in the paper. Cluster analysis was used. As a result of grouping four homogeneous clusters of the EU countries were received. For these typological groups of countries resources of production factors as well as production and economic results were analysed. A significant diversification of the role of large-scale production farms in the agriculture of the EU countries was affirmed. Characteristic for the countries where the position of the farms over 100 ESU is especially crucial is that whole agriculture is strong and differences between the lage-scale production farms and all farms are relatively small.
Cytowanie	Poczta W., Sadowski A., Średzińska J. (2008) Rola gospodarstw wielkotowarowych w rolnictwie Unii Europejskiej .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 42-56
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s42.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.5

Autor	Anna Jakubczak, Zofia Wyszkowska,
Tytuł	Style kierowania w wielkoobszarowych przedsiębiorstwach rolniczych
Title	THE TYPES OF MANAGEMENT IN LARGE AREA AGRICULTURAL ENTERPRISES
Słowa kluczowe	style kierowania, wielkoobszarowe przedsiębiorstwa rolnicze, cykl życia organizacji, intensywność produkcji, efektywność gospodarowania
Key words	the type of management, large area agricultural enterprises, the cycle of life of organization, intensity of production, effectiveness of management
Abstrakt	Skuteczność stylu kierowania w organizacji zależy od jego dopasowania do wielu zmiennych opisujących kierownika, podwładnych, organizację i otoczenie organizacji. W pracy przedstawiono wyniki badań nad stylami kierowania w przedsiębiorstwach rolniczych w województwie kujawsko-pomorskim. Określono potencjał produkcyjny, zmiany w kierunkach i intensywności produkcji oraz sytuacji finansowej. Na tej podstawie stwierdzono jaki jest stan i perspektywy kształtowania stylów kierowania w przedsiębiorstwach rolniczych.
Abstract	The paper aims to define the types of management in agricultural enterprises. There are two main opposite types of management and several mixed types in between. The democratic style is believed to be more modern then the autocratic one. The analysis considered potential of production, organization and financial and economical results. The paper argues that the autocratic type of management dominate in analyzed agricultural enterprises. This style is adjusted to the youth stages of cycle of life of organization. The conclusion is that the agricultural enterprises are in youth stages of cycle of life and this is why the types of management can not be change into more democratic one.
Cytowanie	Jakubczak A., Wyszkowska Z. (2008) Style kierowania w wielkoobszarowych przedsiębiorstwach rolniczych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 57-66
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s57.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.6

Autor	Witold Wielicki,
Tytuł	Rola kapitału w przedsiębiorstwach agrobiznesu
Title	THE ROLE OF CAPITAL IN THE AGRIBUSINESS ENTERPRISE
Słowa kluczowe	przedsiębiorstwo, zarządzanie, efektywność kapitału
Key words	enterprise, management, efficiency of capital
Abstrakt	Treścią pracy jest próba przedstawienia zmieniającej się problematyki rozważań naukowych w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami. W drugiej połowie XX w. dominowały prace naukowe poświęcone ekonomice produkcji. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku oraz pierwszej dekadzie XXI w. dominują prace poświęcone zarządzaniu przedsiębiorstwami w oparciu o miary jakościowe. Omówiono znaczenie kapitału w warunkach rozwiniętej gospodarki rynkowej. Dowiedziono, że ograniczenie wartości przedsiębiorstwa do oceny kapitału realnego pomija ważną cechę kapitału, jaką jest zdolność do jego pomnażania.
Abstract	This paper is an attempt to present the changing subject matter of scientific considerations on management of enterprises. In the second half of the 20th century research papers focused on production economics. In the 1990.s and in the first decade of the 21st century the issues of management of enterprises based on quality measures have predominated. This study discusses the role of capital in the developed market economy. It was shown that a limitation of the value of an enterprise solely to the evaluation of the real capital neglects an important property of capital, which is its accumulation capacity.
Cytowanie	Wielicki W. (2008) Rola kapitału w przedsiębiorstwach agrobiznesu .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 67-75
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s67.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.7

Autor	Piotr Sulewski, Adam Wąs,
Tytuł	Gospodarstwa wielkoobszarowe w różnych scenariuszach uwarunkowań ekonomicznych w perspektywie roku 2013 . studium przypadku
Title	LARGE SCALE FARMS IN DIFFERENT POLICY SCENARIOS FOR 2013 YEAR . CASE STUDY
Słowa kluczowe	gospodarstwa wielkoobszarowe, dochód gospodarstw, liniowy model optymalizacyjny
Key words	large farms, farm income, linear optimization model
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono wyniki ekonomiczne oraz niezbędne dostosowania w strukturze produkcji czterech gospodarstw wielkoobszarowych w perspektywie roku 2013. Analizę przeprowadzono dla trzech potencjalnych scenariuszy sytuacji ekonomicznej. Podstawą porównań był rok bazowy 2006. Do obliczeń wykorzystano liniowy model optymalizacyjny gospodarstwa rolnego.
Abstract	Large size farms despite of small share in the population of farms in Poland are an important part of the agricultural sector due to their share in total supply of agricultural production. The paper aims to investigate direction of changes in production structure and income situation of most common Polish large farm types in different policy scenarios. For each of considered dairy, pig, cattle and arable farm an optimization linear programming model has been set up. Results show that there is still a field for improvements in production patterns of agricultural holdings modelled. Optimization of the cropping structure results with a meaningful farm income increase and less dependency on direct payments.
Cytowanie	Sulewski P., Wąs A. (2008) Gospodarstwa wielkoobszarowe w różnych scenariuszach uwarunkowań ekonomicznych w perspektywie roku 2013 . studium przypadku .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 76-84
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s76.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.8

Autor	Paweł Kasztelan,
Tytuł	Intensywność produkcji a efektywność ekonomiczna wielkoobszarowych przedsiębiorstw rolniczych
Title	PRODUCTION INTENSITY AND ECONOMIC EFFICIENCY OF LARGE AGRICULTURAL ENTERPRISES
Słowa kluczowe	intensywność produkcji, wielkoobszarowe przedsiębiorstwa rolnicze, efektywność ekonomiczna
Key words	production intensity, large agricultural enterprises, economic efficiency
Abstrakt	Omówiono zmiany intensywności produkcji w wielkoobszarowych przedsiębiorstwach rolniczych w latach 1998-2005. Badania przeprowadzono na grupie przedsiębiorstw, które nieprzerwanie w tym okresie brały udział w .Rankingu 300 najlepszych przedsiębiorstw rolniczych.. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że przedsiębiorstwa rolnicze systematycznie zwiększały intensywność produkcji pomimo niekorzystnych relacji w zakresie zmian cen produktów i środków do produkcji. Wzrostowi intensywności towarzyszył wzrost produktywności, co w konsekwencji pozwoliło na uzyskanie lepszych wyników w zakresie rentowności prowadzonej działalności.
Abstract	The paper aims to present the changes of production intensity in large scale agricultural farms during the period 1998-2005. The research was conducted base on the enterprises participating during the whole period in the .Ranking of 300 the best agricultural enterprises.. It was observed that in the analyzed period agricultural enterprises, despite of the unfavorable changes in relation of the input and output prices, systematically enlarged their production intensity. Systematic growth of production intensity was accompanied by the productivity increase, which in consequence led to obtaining better results in profitability level.
Cytowanie	Kasztelan P. (2008) Intensywność produkcji a efektywność ekonomiczna wielkoobszarowych przedsiębiorstw rolniczych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 85-94
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s85.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.9

Autor	Artur Wilczyński,
Tytuł	Prognoza wyników ekonomicznych wielkoobszarowych gospodarstw roślinnych w 2014 roku
Title	PROSPECTS FOR ECONOMIC SITUATION OF CROP LARGE-AREA FARMS IN 2014
Słowa kluczowe	scenariusze cenowe, produkcja roślinna, dochodowość, przychody
Key words	prices scenario, crop farms, farm income, returns
Abstrakt	Artykuł prezentuje badania nad sytuacją ekonomiczną wielkoobszarowych gospodarstw roślinnych położonych na terenie trzech województw: mazowieckiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego. W analizowanych gospodarstwach wdrożono trzy scenariusze różniące się między sobą cenami na środki do produkcji rolnej, produkty rolne oraz wielkością wsparcia gospodarstw ze środków unijnych. Otrzymane wyniki wskazują, że zdecydowana większość gospodarstw w 2014 roku będzie charakteryzować się wyższymi przychodami niż w 2006 roku. Ze względu na wzrost kosztów produkcji tylko w scenariuszu optymistycznym nastąpi zwiększenie dochodowości badanych gospodarstw w porównaniu do roku wyjściowego. W przypadku scenariusza najbardziej prawdopodobnego dochód rolniczy netto tylko w gospodarstwach mazowieckich i zachodniopomorskich będzie wyższy niż w 2006 roku.
Abstract	Researches were carried out on large-area farm localized on three Polish regions: mazowieckie, wielkopolskie and zachodniopomorskie. There were implemented three different scenario based on other producer prices, inputs and EU agricultural payments: pessimistic, most probably and optimistic. Economic situation in analyzed farms in 2014 point at increase of returns in comparison to the year 2006. In optimistic scenario all farm will have a higher family farm income regardless of production costs. In most probably scenario majority of farms will are in better economic situation than in base year.
Cytowanie	Wilczyński A. (2008) Prognoza wyników ekonomicznych wielkoobszarowych gospodarstw roślinnych w 2014 roku .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 95-101
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s95.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.10

Autor	Bogusław Gołębiowski,
Tytuł	Uwarunkowania rozwoju produkcji mleka w gospodarstwach wielkotowarowych w województwie zachodniopomorskim
Title	THE CONDITIONS OF THE DEVELOPMENT OF MILK PRODUCTION IN LARGE FARMS IN WEST POMERANIA PROVINCE
Słowa kluczowe	rentowność, produktywność, rachunek wyników produkcji mleka, NPV, IRR, gospodarstwo wielkotowarowe
Key words	the profitability, the productiveness, the income statement of the production of the milk, NPV, IRR, large farms
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono ocenę rentowności, produktywności i możliwości inwestycyjnych w wyodrębnionym z pełnej działalności dziale chowu bydła mlecznego w wielkotowarowych gospodarstwach rolnych, specjalizujących się zarówno w produkcji roślinnej, jak i w chowie bydła mlecznego. Analizie poddano trzy gospodarstwa, w których liczebność stada krów wynosi odpowiednio: 553, 240 i 158. Przeprowadzona analiza wskazuje, że bieżąca działalność w zakresie chowu bydła mlecznego charakteryzuje się wysoką rentownością zarówno ze sprzedaży, jak i z działalności gospodarczej, znaczącą produktywnością kapitału oraz produktywnością całkowitą. Natomiast projekty inwestycyjne w odniesieniu do nowych, nowoczesnych, wielostanowiskowych obór nie mogą być zaakceptowane. Akceptowane są natomiast projekty w zakresie modernizacji obecnie użytkowanych obór.
Abstract	The paper aims to analyze the profitability, the productiveness and investment possibilities of the dairy production in large farms which are specialized both in the crop production and in the dairy cows keeping. There were analyzed three farms, which are characterized by the different number of cows in the heard, accordingly: 553, 240 and 158. The analysis shows that the dairy production is characterized by the high profitability both from the sale as and from the economic activity, with the significant productiveness of the capital as well as with the entire productiveness. However the planned investments in the brand new, modern cow barn cannot be accepted due to too high changes of milk prices. What is accepted in modernization of existing premises.
Cytowanie	Gołębiowski B. (2008) Uwarunkowania rozwoju produkcji mleka w gospodarstwach wielkotowarowych w województwie zachodniopomorskim .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 102-110
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s102.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.11

Autor	Anna Grontkowska,
Tytuł	Forma organizacyjno-prawna a efektywność gospodarstw wielkoobszarowych
Title	THE LEGAL AND ORGANIZATION FORM VS EFFECTIVENESS OF LARGE AGRICULTURAL ENTERPRISES
Słowa kluczowe	rentowność działalności gospodarczej, rentowność aktywów, rentowność kapitału własnego, wydajność pracy
Key words	profitability on economic activity, return on assets, return on equity, work efficiency
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono zmiany zasobów oraz wskaźników finansowych (rentowności działalności gospodarczej, rentowności aktywów oraz rentowności kapitału własnego) przedsiębiorstw wielkoobszarowych uczestniczących w Liście 300 w latach 2003-2006 według form własnościowych. Gospodarstwa te osiągają wysoką wydajność pracy przy stosunkowo niewielkim zatrudnieniu. Jednak występuje zróżnicowanie między poszczególnymi formami organizacyjno-prawnymi. W zakresie rentowności działalności gospodarczej przewagę wykazują jednostki w dzierżawie, niezależnie czy są realizowane przez osoby fizyczne, spółki pracownicze czy inne podmioty, oraz przedsiębiorstwa będące własnością prywatną (jednostki sprywatyzowane częściowo i całkowicie), natomiast w zakresie rentowności aktywów rolnicze spółdzielnie produkcyjne, chociaż różnice między formami organizacyjno-prawnymi nie są istotne.
Abstract	The paper aims to analyze the changes that took place in the large area agricultural enterprises which participated in the .Ranking of 300 the best agricultural enterprises. in the period 2003-2006. There were analyzed changes in land and labour use, labour efficiency and profitability of economic activity as well as profitability of assets and profitability of own capital. The analyzed enterprises were of different legal forms: private, leased, joint companies, one-man companies of Agency of Agricultural Property and cooperatives. The paper argues that the large area enterprises obtained high effectiveness of labour having low level of employment. With regard to the profitability of economic activity the best were leased and private enterprises, while the best profitability of assets showed the cooperatives. The profitability of own capital differ between the entities of different legal form. In the privatized entities it reached from 13,6% in the year 2003 to 28,4% in the year 2004. Accordingly in the leased farms it ranged from 18,8% to 43,9%. The lowest level of this ratio was observed in one-men companies and cooperatives.
Cytowanie	Grontkowska A. (2008) Forma organizacyjno-prawna a efektywność gospodarstw wielkoobszarowych .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 111-117
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s111.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.12

Autor	Bożena Tańska-Hus,
Tytuł	Dynamika rozwoju oraz zasięg dzierżawy gruntów Skarbu Państwa w latach 1992-2006
Title	DYMANICS OF PROGRESS AND SCOPE OF THE LEASE OF THE STATE TREASURY LAND IN THE YEARS 1991-2006
Słowa kluczowe	dzierżawa rolnicza, agencja, umowa dzierżawy, czynsz dzierżawny
Key words	agricultural lease, agency, lease contract, rent lease
Abstrakt	W wyniku procesu przekształceń własnościowych i strukturalnych w rolnictwie rozpoczętego w 1992 r. nastąpił istotny wzrost udziału dzierżawy w użytkowaniu gruntów Skarbu Państwa. Dzierżawa jest instrumentem prawnym przyczyniają- cym się do zmian w strukturze agrarnej, prowadzącym do powstania nowych lub powiększania istniejących gospodarstw rolnych. W artykule przedstawiono dynamikę rozwoju oraz zasięg dzierżawy gruntów Skarbu Państwa w latach 1992-2006.
Abstract	As a result of ownership and structural transition process in farming there has been a significant increase of lease in use of State Treasury land. In the years 1992-2006 the Agency of Agricultural Property leased over 4.5 millions hectares of land from its resources. Over 71% of hectares were leased by the Agency in 100 ha area complexes and greater, and 29% allotments up to 100 ha. The Agency leased the land to both physical and legal entities. In general over 98% of deals were done with physical people but the leased area was 60% of all the leased land. As per 31.12.2006 there were in lease 1,892.1 thousands of ha and about 59% of that were located in the North-Eastern Poland. In 2006 the Agency had over 134 thousands of lease deals made. Most of them referred to immovables up to 100 ha (97.7%). A distressing phenomenon are so called .lease returns.. During15 year of the Agency activity there were 171 thousands of lease deals which did extinct or were canceled on a 2,643.3 thousands ha. A characteristic lease feature is its payment. An average rent level in the years 1992-2002 reached 2.0 dt of wheat per ha. but in the years 2003-2006 there was an increasing tendency from 2.5 dt per ha in 2003 to 4.0 dt per ha in 2006.
Cytowanie	Tańska-Hus B. (2008) Dynamika rozwoju oraz zasięg dzierżawy gruntów Skarbu Państwa w latach 1992-2006 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 118-125
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s118.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.13

Autor	Małgorzata Kołodziejczak,
Tytuł	Znaczenie dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach i jej koszt (na przykładzie rolnictwa Polski i Niemiec)
Title	THE MEANING OF AGRICULTURAL LAND LEASE IN FARMS AND ITS COST (ON THE BASIS OF THE AGRICULTURE IN POLAND AND GERMANY)
Słowa kluczowe	dzierżawa ziemi rolniczej, gospodarstwa, regiony, typy gospodarstw
Key words	agriculture land lease, farms, regions, types of farming
Abstrakt	W artykule podjęto próbę określenia znaczenia dzierżawy w gospodarstwach na przykładzie Polski i Niemiec. Wykazano, że występuje zauważalna różnica pomiędzy znaczeniem dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach w rolnictwie polskim i niemieckim. Rolnictwo polskie charakteryzuje się znacznie niższym udziałem dzierżawy w kosztach czynników zewnętrznych oraz ogólnych niż rolnictwo niemieckie.
Abstract	The paper aims to analyze the meaning of agricultural land lease in farms and its cost. The analysis have been conducted on the basis of the agriculture in Poland and Germany. The results show that the Polish farming system is characterized by the substantially lower participation of the hire in costs of external factors and total inputs than the German system.
Cytowanie	Kołodziejczak M. (2008) Znaczenie dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach i jej koszt (na przykładzie rolnictwa Polski i Niemiec) .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 126-133
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s126.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.14

Autor	Sławomir Jarka,
Tytuł	Szanse i ograniczenia dzierżawy gruntów rolnych w Polsce
Title	OPPORTUNITIES AND THREATS OF LEASING AGRICULTURAL LAND IN POLAND
Słowa kluczowe	dzierżawa, grunty, nieruchomości rolne
Key words	leasing, agricultural area, agricultural property
Abstrakt	Dzierżawy w Polsce mają długoletnią tradycję, ale dotychczas skala tego zjawiska nigdy nie była wysoka i do niedawna często nie wykraczała poza nieformalne umowy zawierane na ogół ustnie. Na zmianę podejścia w traktowaniu dzierżaw, ich uatrakcyjnienie w odbiorze producentów rolnych wpłynęły przede wszystkim uwarunkowania ekonomiczne, takie jak zaprzestanie działalności przez część jednostek oraz rosnące ceny gruntów, zwłaszcza po wstąpieniu Polski do UE.
Abstract	The characteristic feature of the recent times is the high rate of change in an economical environment of agricultural enterprises. That significant process is mainly expressed by high rate of production factors in non-agricultural sectors and increase of agricultural utilized land. It means the rate of increasing of leasing agricultural land will be depend on prices on agricultural property market.
Cytowanie	Jarka S. (2008) Szanse i ograniczenia dzierżawy gruntów rolnych w Polsce .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 134-141
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s134.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.15

Autor	Mirosław Helta, Michał Świtłyk,
Tytuł	Efektywność techniczna spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2006
Title	TECHNICAL EFFICIENCY OF AGRICULTURAL FARMS BELONGING TO AGRICULTURAL PROPERTY AGENCY (APA) IN 1994-2006
Słowa kluczowe	organizacja gospodarstw, efektywność gospodarstw, metoda DEA
Key words	organization of agricultural farms, effectiveness of agricultural farms, DEA method
Abstrakt	W pracy zamieszczono wyniki badań nad efektywnością funkcjonowania spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2006. Badania przeprowadzono przy pomocy metody DEA. Wyniki badań wykazały zmniejszający się stopień nieefektywności badanych obiektów.
Abstract	The paper presents an analysis of the technical efficiency of agricultural farms belonging to Agricultural Property Agency. The DEA method was employed and it provided to the following conclusions: 1) The average values of technical efficiency indexes VRS for the entire sample oscillated from 0,407 (in 1999) to 0,820 (in 2006). Within tested groups technical efficiency indexes VRS were: plant breeding farms from 0,484 (in 1999) to 0,877 (in 2006), horticultural species breeding plant farms from 0,682 (in 1999) to 0,892 (in 2006), stallion herds from 0,446 (in 1999) to 0,971 (in 2002), pedigree livestock herds from 0,306 (in 1999) to 0,825 (in 2006) and stud farms from 0,426 (in 1996) to 0,825 (in 2006). 2) The calculated value of production gap (the excess of analyzed assets) has been reduced in the studied period. For material and energy cost consumption calculated production gaps were 73 468,5 thousands zloty in 1994, and 59042,6 thousands zloty in 2006, production gap for fixed asset was 149423,2 thousands zloty in 1994 and 225 897,2 thousands zloty in 2006, calculated production gaps for wage costs (with benefits) were 36 572,1 thousands zloty in 1994, and 33816,2 thousands zloty in 2006. Production gaps in the agricultural acreage were 88444,2 ha in 1994, and 43 703,4 ha in 2006.
Cytowanie	Helta M., Świtłyk M. (2008) Efektywność techniczna spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2006 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 142-149
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s142.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.16

Autor	Tadeusz Filipiak,
Tytuł	Efektywność hodowli roślin rolniczych w spółkach ANR
Title	EFFICIENCY OF BREEDING OF AGRICULTURAL PLANTS IN THE APA.S COMPANIES
Słowa kluczowe	hodowla roślin rolniczych, koszty hodowli, efektywność
Key words	breeding plant, cost breeding, efficiency
Abstrakt	W artykule przedstawiono aktualną sytuację w hodowli roślin rolniczych w spółkach ANR. Zaprezentowano hodowlę twórczą i zachowawczą roślin, koszty hodowli roślin i źródła ich finansowania, a także efektywność ekonomiczną hodowli roślin rolniczych w spółkach ANR.
Abstract	The paper aims to analyze the plant breeding in the companies owned by the Agency of Agricultural Property. Those companies play an important role in Polish agricultural sector due to the fact that own 28% (as per 2007) of varieties of agricultural plants officially registered in the State Catalogue of Varieties of Agricultural Plants. In the period 1998-2007 the number of analyzed companies decreased. The decrease has been also noted in case of number of registered varieties and varieties in research. The foundings for plant breeding also decreased by 24% in nominal figures and 56% in real ones.
Cytowanie	Filipiak T. (2008) Efektywność hodowli roślin rolniczych w spółkach ANR .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 150-157
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s150.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.17

Autor	Henryk Runowski,
Tytuł	Tendencje zmian w ekonomice przedsiębiorstw hodowlanych w latach 1997-2007
Title	TENDENCIES IN ECONOMICS OF BREEDING COMPANIES IN THE YEARS 1997-2007
Słowa kluczowe	przedsiębiorstwa wielkoobszarowe, spółki hodowlane, ekonomika, wskaźniki oceny.
Key words	large area companies, breeding companies, economics, indicators of results
Abstrakt	W artykule przedstawiono sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstw hodowli roślin i zwierząt Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1997-2007. Przeanalizowano kształtowanie się wskaźników wydajności pracy, płynności finansowej, zyskowności, sprawności działania oraz zadłużeni
Abstract	The paper aims to present the financial and economic situation of plant and animal breeding companies owned by the Agency of Agricultural Property. The research period cover the years 1997- 2007 and the analysis were conducted for 51 companies. There were analyzed indicators of labour efficiency, financial liquidity, effectiveness of activity, profitability and indebtedness. Accordingly the areas of the activity of the researched companies were analyzed. The results show that in case of almost all indicators, besides indicator of debt payment and return of fixed assets, there was a positive tendency.
Cytowanie	Runowski H. (2008) Tendencje zmian w ekonomice przedsiębiorstw hodowlanych w latach 1997-2007 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 158-165
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s158.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.18

Autor	Karol Marciniak,
Tytuł	Stan polskiej hodowli roślin w roku 2008
Title	STATE OF THE ART OF POLISH PLANT BREEDING IN THE YEAR 2008
Słowa kluczowe	hodowla roślin, wyłączne prawo, opłaty licencyjne, odstępstwo rolne, badania na rzecz hodowli roślin
Key words	plant breeding, plant breeder’s rights, royalties, farmer’s exemption, plant breeding research
Abstrakt	Krajowa hodowla roślin jest ciągle państwowa i w związku z zaprzestaniem dotowania staje przed bardzo trudnym wyzwaniem utrzymania się na rynku i dalszego rozwoju. Dodatkowo sytuację pogarsza fakt, że rynek nasion kwalifikowanych w Polsce jest niezwykle mały, a ponadto znacząco zwiększa się konkurencja ze strony podmiotów zagranicznych. Państwowe instytuty badawcze zajmujące się nauką dla hodowli roślin same lub we własnych spółkach prowadzą komercyjną działalność hodowlaną, konkurując z branżą, której powinny być zapleczem. Mimo tych trudności istniejący jeszcze obecnie potencjał hodowlany jest zdolny do tworzenia odmian w większości gatunków, będących w stanie konkurować z odmianami zagranicznymi. Malejąca pozycja rynkowa wynika najczęściej z zaniedba ń marketingowych. Niewielki rynek nasion nie zapewni jednak wystarczających środków dla utrzymania obecnie istniejącego potencjału hodowlanego . niezbędna jest konsolidacja niektórych programów hodowlanych i/lub przedsięwzięć marketingowych. Konieczne działania to utrzymanie mechanizmu dopłat do nasion .de minimis., umacnianie prawa własności do odmiany, skuteczniejsze przeciwdziałanie nielegalnemu handlowi nasion, przesunięcie spółek hodowlanych z instytutów badawczych do ANR celem dalszej konsolidacji i prywatyzacji oraz zapewnienie rosnących nakładów na projekty badawcze na rzecz hodowli roślin.
Abstract	State owned domestic plant breeding is facing free market reality after the public support come to a full stop. Nowadays, the usage of certified seed exchange is extremely low, illegal seed market is common and the competition from foreign breeders grows up every year. Moreover, the state research institutes compete in commercial breeding with the branch they are expected to create new knowledge and germplasm for. Despite this national breeders are still able to develop competitive varieties in majority of the crops. However essential changes must be introduced to maintain and develop domestic plant breeding: consolidation of the state owned breeding enterprises in one hand and then careful privatization, maintaining the .de minimis. support for seeds, strengthening Plant Breeder’s Rights, intensification of the marketing and promotion and increased investment in plant breeding research.
Cytowanie	Marciniak K. (2008) Stan polskiej hodowli roślin w roku 2008.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 166-173
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s166.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.19

Autor	Sławomir Podlaski,
Tytuł	Model funkcjonowania firmy hodowlano-nasiennej w Polsce
Title	FUNCTIONAL MODEL OF A PLANT BREEDING COMPANY IN POLAND
Słowa kluczowe	firma hodowlana, funkcjonowanie, model, Polska
Key words	plant breeding company, function, model, Poland
Abstrakt	W pracy przedstawiono docelowy model funkcjonowania polskiej firmy hodowlanej. Podkreślono konieczność uporządkowania otoczenia firm hodowlanych, w tym: wymuszenie na zapleczu naukowym hodowli materiałów wyjściowych, rezygnacji z hodowli komercyjnych odmian przez jednostki badawcze i uporządkowanie rynku nasiennego. W firmach hodowlanych powinna być przeprowadzona ich koncentracja oraz stworzone mechanizmy do intensyfikacji współpracy międzynarodowej. Ostatecznym celem zmian powinna być prywatyzacja firm hodowlanych.
Abstract	In the paper, the final functional model of a plant breeding company in Poland was presented. The necessity of proper arrangement of a function of plant breeding environment was underlined including: research institutes engaged in a prebreeding, resignation from the breeding of commercial varieties and to organize of seed market. Plant breeding companies would be concentrated and international cooperation among them should be strength. Privatization would be the final target of re-organization of plant breeding companies in Poland.
Cytowanie	Podlaski S. (2008) Model funkcjonowania firmy hodowlano-nasiennej w Polsce .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 174-182
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s174.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.20

Autor	Joanna Bereżnicka, Justyna Franc-Dąbrowska,
Tytuł	Płynność i rentowność w zmodyfikowanym modelu Du Ponta . próba weryfikacji
Title	LIQUIDITY AND PROFITABILITY IN MODIFICATION OF DU PONT`S MODEL . VERIFICATION TEST
Słowa kluczowe	wskaźniki rentowności, wskaźniki płynności, model Du Ponta, zmodyfikowany model Du Ponta
Key words	profitability ratio, liquidity ratio, model Du Ponta, modified model Du Ponta
Abstrakt	W artykule podjęto próbę zweryfikowania przydatności modelu Du Ponta w jego zmodyfikowanej wersji do obliczenia wskaźników płynności. Próbę badawczą stanowiły spółki akcyjne sektora rolno-spożywczego w latach 2001-2006. Stwierdzono, że zmodyfikowany model Du Ponta nie pozwala na uzyskanie wskaźników płynności identycznych z tymi, które można obliczyć w tradycyjny sposób. Uznano, że nie dyskwalifikuje to jednak zmodyfikowanej wersji modelu Du Ponta, wymaga jednak ostrożności w formułowaniu wniosków i weryfikacji innymi metodami.
Abstract	The paper aims to verify the suitability of the Du Ponta model in its modified version to calculate the liquidity ratios. The research sample was build based on the joint stock companies from agri-sector. The analysis were conducted for the period 2001-2006. The paper argues that the modified Du Ponta model does not allow to get the liquidity ratios on the same level that those calculated in standard way. However, the results do not disqualify the verified Du Ponta model. It can be used, but the results should be carefully interpreted and verified by other methods.
Cytowanie	Bereżnicka J., Franc-Dąbrowska J. (2008) Płynność i rentowność w zmodyfikowanym modelu Du Ponta . próba weryfikacji .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 183-191
Pełny tekst	RNR_2008_n1_s183.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2008.95.1.21