Deconsumption in consumer behaviour of Polish seniors

Tomasz Zalega
Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski
https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2018.124.28
Zalega, Tomasz; ORCID: 0000-0002-7488-1184 (Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski)
Deconsumption in consumer behaviour of Polish seniors
Dekonsumpcja w zachowaniach konsumenckich osób starszych w Polsce
Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 2018, vol., nr 124, s. 29-49

Słowa kluczowe

deconsumption consumption seniors consumer behaviour

Key words

dekonsumpcja konsumpcja seniorzy zachowania konsumentów

JEL Classification

M30 M31

Streszczenie

Deconsumption is manifested as voluntary abandonment of behaviours aimed at satisfying the desires created by marketers in favour of conscious, rational and ethical choices to meet one’s needs. This consumer trend essentially involves voluntary discontinuation of egocentric consumption behaviour that may result both from the motivation of an egocentric individual focused on the good and from concern for the welfare of social groups, future generations and the natural environment, or may ensue from purely altruistic motivation. The article seeks to provide some insight into the reasons and scope of deconsumption in consumer behaviour of people aged 65+ in Poland. The study consists of two parts: theoretical and empirical. The first one explains the concept and essence of deconsumption as well as its key forms and determinants, building upon a critical analysis of literature. The second, major part is empirical. The basis for conclusions is provided by research material collected by means of a questionnaire-based survey among Polish seniors. The survey clearly shows that the level of deconsumption, and thus consumer behaviour consistent with this trend, is most influenced by demographic and social characteristics of those aged 65+ such as: age, sex, education, income and place of residence. It turned out that the female seniors surveyed evinced more interest in deconsumption than their male counterparts. Following the analysis, it can also be concluded that young old people (65–74) who have completed higher and secondary education, earn a monthly income of above PLN 3000.00 per capita, live in Warsaw, Gdańsk, Wrocław and Poznań and actively participate in UTA courses are most strongly influenced by the deconsumption trend, which is becoming an increasingly common way of life for the elderly.

Abstract

Dekonsumpcja przejawia się dobrowolnym odejściem konsumentów od zachowań zorientowanych na zaspokajanie kreowanych przez marketerów pragnień na rzecz wyboru świadomego, racjonalnego i etycznego, związanego z zaspokajaniem odczuwanych potrzeb. Podstawową istotą tego trendu konsumenckiego jest dobrowolne odejście od egocentrycznych zachowań konsumpcyjnych, które mogą być zarówno konsekwencją motywacji egocentrycznej jednostki zorientowanej na dobro, jak i wynikającej z troski o dobro grup społecznych, przyszłych pokoleń oraz o środowisko naturalne lub wynikać z motywacji czysto altruistycznej. Celem artykułu jest poznanie przyczyn i zakresu dekonsumpcji w zachowaniach konsumenckich osób w wieku 65+ w Polsce. Opracowanie składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. W pierwszej z nich na podstawie krytycznej analizy literatury wyjaśniono pojęcie i istotę dekonsumpcji oraz kluczowe formy które ona przyjmuje oraz uwarunkowania. Druga zasadnicza część pracy ma charakter empiryczny. Podstawę wnioskowania stanowi materiał badawczy pozyskany dzięki przeprowadzonym przez autora badaniom w formie wywiadu kwestionariuszowego wśród polskich seniorów. Z przeprowadzonego badania wynika, że na poziom dekonsumpcji, a tym samym na zachowania konsumenckie wpisujące się we wspomniany trend konsumencki wśród osób w wieku 65+, największy wpływ mają czynniki demograficzno-społeczne, takie jak: wiek, płeć, poziom wykształcenia, poziom dochodów i miejsce zamieszkania. Okazało się, że badane seniorki wykazywały większe zainteresowanie zjawiskiem dekonsumpcji niż seniorzy. Z przeprowadzonej analizy można również konstatować, że osoby w wieku podeszłym (65–74 lata), legitymujące się wykształceniem wyższym i średnim, osiągające miesięczny dochód per capita powyżej 3000,00 zł, zamieszkujące Warszawę, Gdańsk, Wrocław i Poznań oraz aktywnie uczestniczące na zajęciach organizowanych przez UTW, w największym stopniu ulegają dekonsumpcji, która to staje się dla osób starszych coraz powszechniejszym sposobem na życie.

Cytowania

  1. ALBINSSON P.A., WOLF M., KOPF D., 2010: Anti-consumption in East Germany: Consumer resistance to hyperconsumption, Journal of Consumer Behaviour 9, 412–425.
  2. ALEXANDER S., 2011: The Voluntary Simplicity Movement: Reimagining the Good Life Beyond Consumer Culture, The International Journal of Environmental, Cultural, Economic & Social Sustainability 7 (3), 133–150.
  3. BELK R., 2007: Why not share rather than own?, Annals of the American Academy of Political and Social Science 611 (1), 126–140.
  4. BELK R., 2010: Sharing, Journal of Consumer Research 36 (5), 715–734.
  5. BENKLER Y., 2004: Sharing nicely: On shareable goods and the emergence of sharing as a modality of economic production, Yale Law Journal 114, 273–358.
  6. BLACK I., 2010: Sustainability through Anti-Consumption, Journal of Consumer Behaviour 9, 403–411.
  7. BLACK I.R., CHERRIER H., 2010: Anti-consumption as part of living a sustainability lifestyle: daily practices, contextual motivation and subjective values, Journal of Consumer Behavior 9 (6), 467–487.
  8. BYWALEC Cz., RUDNICKI L., 2002: Konsumpcja [Consumption], PWE, Warszawa.
  9. CHERRIER H., BLACK I. R., LEE M., 2011: Intentional non-consumption for sustainability: Consumer resistance and/or anti-consumption? European Journal of Marketing 45 (11/12), 1757–1767.
  10. COVA B., 1997: Community and consumption towards a definition of the „linking value” of product and services, European Journal of Marketing 31 (3/4), 297–316.
  11. COVA B., DALLI D., 2009: Working consumers: the next step in marketing theory?, Marketing Theory 9 (3), 315–339.
  12. De LANAZUE G.S., SIADOU-MARTIN B., 2013: Pratiques et motivations de déconsommation: Une approche par la théorie de la valeur, Revue Française de Gestion 1 (230), 55–73.
  13. De LANAZUE G. S., SIADOU-MARTIN B., 2014: Durée de vie des produits: les effets del’obsolescence prématurée perçue sur la relation à la marqu, Rapport, Université Montpellier II Sciences et Techniques du Languedoc, Montpellier.
  14. DUGAR K.K., 2017: Consumers’ Perceptions of Voluntary and Involuntary Deconsumption: An Exploratory Sequential Scale Development Study, Electronic Theses and Dissertations, available at: https://digitalcommons.du.edu/etd/1304 [accessed: 16.03.2018].
  15. ETZIONI A., 2004: The Post Affl uent Society, Review of Social Economy 62 (3), 404–420.
  16. FLAMING J. H., 2015: Baby boomers are opening their wallets, Business Journal, available at http://www.gallup.com/businessjournal/181367/babyboomers-opening-wallets.aspx [accessed: 16.03.2018].
  17. FREESTONE O.M., MCGOLDRICK P.J., 2008: Motivations of the ethical consumer, Journal of Business Ethics 79, 445–467.
  18. GUILLARD V., 2017: Comprendre la relation collaborative d’échange de temps au sein des Accorderies Une analyse par la théorie de l’échange social, Revue Française de Gestion 43 (265), 9–23.
  19. HARRISON R., NEWHOLM T., SHAW D., 2005: Pressure Groups, Campaigns and Consumers, [in:] R. Harrison, T. Newholm, D. Shaw (eds), The Ethical Consumer, Sage, Londyn.
  20. JACKSON P., 2004: Local Consumption Cultures in a Globalizing World, Transactions of the Institute of British Geographers New Series 29 (2), 165–178.
  21. KAPFERER J.N., KERNSTOCK J., BREXENDORF T.O., POWELL S., 2017: Advances in Luxury Brand Management, Series Title: Journal of Brand Management: Advanced Collections, Palgrave Macmillan.
  22. LIPOVETSKY G., CHARLES G., 2005: Hypermodern Times: Themes for the 21st Century, Polity Press, Cambridge UK.
  23. LEONARD A., CONRAD A. 2010: The story of stuff: The impact of overconsumption on the planet, our communities, and our health-and how we can make it better, Free Press, New York.
  24. MOSCHIS G. P., 1992: Marketing to older consumers. Quorum Books, Westport – Connecticut – London.
  25. PARISE F., 2018: La deconsommation tout le monde en parle, mais qu’est-ce que c’est?, Up’magazine, avaiable at: http://www.up-magazine.inf o/index.php/decryptages/analyses/7418-la-deconsommation-tout-le-monde-en-parle-mais-qu-est-ce-que-cest [accessed: 15.06.2018].
  26. PORTWOOD-STACER L., 2012: Anti-consumption as tactical resistance: Anarchists, subculture, and activist strategy, Journal of Consumer Culture 12 (1), 87–105.
  27. SARTRE J. P., 2007: Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej [Being and nothigness: An essay on phenomenological ontology], Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa.
  28. SÉRÉ DE LANAUZE G., SIADOU-MARTIN B., 2013: Pratiques et motivations de déconsommation: une approche par la théorie de la valeur, Revue Française de Gestion, 39 (230), 55–81.
  29. SODHI K., 2011: Has marketing come full circle? Demarketing for sustainability, Business Strategy Series 12 (4), 177–185.
  30. SZULC E., 2012: Dekonsumpcja – moda czy kryzys [Deconsumption – fashion or crisis], Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 24, 316–328.
  31. ZALEGA T., 2012: Konsumpcja w wielkomiejskich gospodarstwach domowych w Polsce okresie kryzysu finansowo-ekonomicznego [The consumption of large-city hauseholds in Poland during financial and economic crisis] Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
  32. ZALEGA T., 2015: Zrównoważony rozwój a zrównoważona konsumpcja – wybrane aspekty [Sustainable development and sustainable consumption – selected aspects], Konsumpcja i Rozwój 4 (13), 3–26.
  33. ZALEGA T., 2016: Segment osób w wieku 65+ w Polsce. Jakość życia, konsumpcja, zachowania konsumenckie [People aged 65+ in Poland. Quality of life, consumption, consumer, behaviour], Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
  34. ZALEGA T., 2018: Collaborative consumption in consumer behaviour of Polish young people, Journal of Economics and Management 33(3), 136–163.