101. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2010 |
|
Biczkowski M., Jezierska-Thole A. Wpływ absorpcji środków unijnych na rozwój rolnictwa regionu kujawsko-pomorskiego na przykładzie PROW
Autor | Mirosław Biczkowski, Aleksandra Jezierska-Thole |
Tytuł | Wpływ absorpcji środków unijnych na rozwój rolnictwa regionu kujawsko-pomorskiego na przykładzie PROW |
Title | Impact of European funds absorption on agricultural development in Kuyavian-Pomeranian region, case study of the Rural Development Plan (RDP) |
Słowa kluczowe | Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich, fundusze unijne, obszary wiejskie |
Key words | Rural Development Plan, funds EU, rural areas. |
Abstrakt | Analiza wdrażania PROW wykazała, że był to program, z którego beneficjenci chętnie korzystali. Wynika to poniekąd z jego specyfiki, bowiem został on ukierunkowany na wsparcie dużej liczby niewielkich kwotowo inwestycji. Ogólna liczba wniosków przyjętych do realizacji w regionie kujawsko-pomorskim w ramach analizowanych działań wyniosła 29,1 tys., co stanowiło 6,8% ogółu wniosków w skali kraju. Zestawiając liczbę wdrożonych wniosków z liczbą indywidualnych gospodarstw rolnych można stwierdzić, że 38,4% gospodarstw wzięło udział w którymś z działań PROW. Największe zainteresowanie towarzyszyło działaniu ukierunkowanemu na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE (45,4% ogółu wniosków). Łączna wielkość środków rozdysponowanych w ramach PROW przekroczyła 713 mln zł (10,7% ogólnej puli środków w kraju), co czyniło z tego programu równoważny instrument wsparcia rolnictwa obok równolegle wdrażanego SPO Rolnictwo. Analiza alokacji środków PROW podkreśliła dominującą rolę działania ukierunkowanego na dostosowanie gospodarstw do standardów UE (61,2% budżetu PROW). |
Abstract | Analysis of the implementation of RDP has showed that it was a program which the beneficiaries profited willingly from. It was caused by its specificity, because it was aimed at supporting a large number of small investments. Total number of applications accepted for implementation in the Kuyavian-Pomeranian region in the analysed operations was 29,1 thousand, representing 6.8% of the total number of applications at the national level. When comparing the number of accepted applications with the number of individual farms in the region we can see that 38.4% of farms took part in one of the activities of RDP. The greatest interest was noticed in actions connected with farm adaptation to the EU standards (45,4% of applications). The total amount of funds allocated through RDP exceeded 713 million PLN (10,7% of the total amount in the country), which makes this program equivalent to the parallel instrument of agricultural support implemented as Sector Operational Program Agriculture. The analysis of RDP funds allocation underlined the predominant role of activities targeted at adaptation to the EU standards (61,2% of RDP budget). |
Cytowanie | Biczkowski M., Jezierska-Thole A. (2010) Wpływ absorpcji środków unijnych na rozwój rolnictwa regionu kujawsko-pomorskiego na przykładzie PROW.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 10(25), z. 1: 13-24 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2010_T10(25)_n1_s13.pdf |
|
 |
102. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2010 |
|
Kociszewski K. Podażowe uwarunkowania funkcjonowania rolnictwa ekologicznego w świetle badań ankietowych
Autor | Karol Kociszewski |
Tytuł | Podażowe uwarunkowania funkcjonowania rolnictwa ekologicznego w świetle badań ankietowych |
Title | Supply-side conditions of organic farming functioning in the light of surveys |
Słowa kluczowe | rynek żywności ekologicznej, produkty ekologiczne, rolnictwo ekologiczne, zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. |
Key words | organic food market, ecological products, organic farming, sustainable development of rural areas. |
Abstrakt | W artykule przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych dwukrotnie w 2008 i 2009 roku wśród rolników prowadzących gospodarstwa ekologiczne na Dolnym Śląsku oraz w dziewięciu losowo wybranych województwach w innych regionach. Zidentyfikowano istotne czynniki stanowiące szanse rozwoju rolnictwa ekologicznego, takie jak opłacalność produkcji, rosnące możliwości sprzedaży, możliwość uzyskiwania dotacji UE i korzystne przewidywania rolników odnośnie przyszłych zmian popytu w Polsce. Po stronie barier zwrócono uwagę na wysokie koszty produkcji, trudności związane z biurokratycznymi procedurami administracyjnymi oraz niewystarczające możliwości dotarcia do konsumentów, wynikające ze słabo rozwiniętego systemu dystrybucji. Stwierdzono, że po stronie podaży istnieją korzystne perspektywy rozwoju rynku żywności ekologicznej, jednak należałoby usprawnić politykę wsparcia producentów poprzez podniesienie stawek dotacji, uproszczenie wymogów proceduralno-administracyjnych oraz stymulowanie rozwoju systemu dystrybucji |
Abstract | The paper contains the analysis of an introductory survey results carried out among organic farmers in Lower Silesia and in nine randomly selected voivodeships outside the region in 2008 and 2009. Thanks to the research, the key factors influencing organic farming were identified. It was revealed that there were such opportunities for organic food market as production profitability, potential growth of sales, EU agri-environmental subsidies and farmers’ optimistic predictions of demand growth. The barriers for organic farming development are high production costs, difficulties connected with bureaucratic procedures as well as the underdeveloped distribution system. It was stated that on the supply side there were meaningful opportunities of further development of organic food market but it was conditioned by an intensification of public measures connected with the institutional and financial support such as increasing of the subsidies, simplification of administrative procedures and stimulation of distribution system development. |
Cytowanie | Kociszewski K. (2010) Podażowe uwarunkowania funkcjonowania rolnictwa ekologicznego w świetle badań ankietowych.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 10(25), z. 1: 79-90 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2010_T10(25)_n1_s79.pdf |
|
 |
103. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2010 |
|
Tyran E. Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego
Autor | Ewa Tyran |
Tytuł | Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego |
Title | Diversification as a adjustment process of farms in Malopolska district |
Słowa kluczowe | dywersyfikacja, rolnictwo, województwo małopolskie |
Key words | diversification, agriculture, Małopolska region |
Abstrakt | Celem opracowania jest przedstawienie dywersyfikacja w kierunku działalności pozarolniczej jako szansy przetrwania lub godziwego życia małych gospodarstw rolniczych. Badania przeprowadzono w gospodarstwach prowadzących działalność agroturystyczną z terenu kilku gmin województwa małopolskiego. Z badań wynika, że przyczyny podjęcia takiej działalności to problemy ze znalezieniem pracy poza gospodarstwem rolnym lub trudności związane z uruchomieniem działalności gospodarczej, zaś podjęciu działalności sprzyjało posiadanie wolnych pomieszczeń, siły roboczej, relatywnie niskie koszty uruchomienia działalności oraz brak obciążeń podatkowych czy biurokratycznych. Badane gospodarstwa średnio oceniły wzrost dochodu przy prowadzeniu działalności agroturystycznej o 27%. W większości przypadków planowały rozwój działalności agroturystycznej dążąc do zwiększenia udziału z tej działalności w dochodach rodziny. |
Abstract | Market economy, unemployment, increase of input costs, small scale of agricultural production –these are some of many important reason which caused that farmer families have been forced to look for additional, non-agricultural, out of farm sources of income. Diversification, especially to non-agricultural activities, is for many farms a chance to survive. The survey concerned farms which have chosen agritourism activities as a source of additional income. The main reason for such a decision was the problem with finding non-farm jobs and difficulties with undertaking non-agricultural activities on farms (costs, taxes) other than agritourism. Main reasons favouring agritourism were free rooms on farms, surplus of labour force, relatively low costs of starting agritourism. Investigated farms evaluated average share of income generated by agritourism activities at 27% of total income. Almost all farms planned to continue and develop their agritourism activities to increase the share of income generated by that activity. |
Cytowanie | Tyran E. (2010) Dywersyfikacja jako proces dostosowawczy gospodarstw województwa małopolskiego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 97, z. 4: 200-209 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2010_n4_s200.pdf |
|
 |
104. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2009 |
|
Mroczek R. Sektor mięsa czerwonego w Polsce po przystąpieniu do UE
Autor | Robert Mroczek |
Tytuł | Sektor mięsa czerwonego w Polsce po przystąpieniu do UE |
Title | Red meat sector in Poland after the accession to the EU |
Słowa kluczowe | sektor mięsa czerwonego, producenci żywca wieprzowego i wołowego, Unia Europejska, rolnictwo, przetwórstwo, Wspólna Polityka Rolna. |
Key words | red meat sector, pig and cattle producers, European Union, agriculture, processing, Common Agricultural Policy |
Abstrakt | Wspólna Polityka Rolna w niewielkim stopniu odziaływuje na rynek wieprzowiny oraz wołowiny w Polsce, pomimo tego, że dysponuje ona bogatym wachlarzem instrumentów. Zniesienie barier celnych po akcesji Polski do UE w maju 2004 roku zwiększyło wymianę handlową wieprzowiną oraz wołowiną głównie z krajami Wspólnoty, co wynikało przede wszystkim z naszych przewag cenowych, tak po stronie producentów, jak i przetwórców. Zyskali przede wszystkim producenci żywca wołowego, gdyż jego ceny po 2004 roku zaczęły rosnąć, tym samym zahamowany został regres w chowie bydła rzeźnego w Polsce. Postępują procesy koncentracji produkcji trzody chlewnej oraz bydła. W szybkim tempie duża grupa zakładów przetwórstwa mięsnego osiągnęła standardy produkcyjne zgodne z unijnymi. |
Abstract | The Common Agricultural Policy has a minor impact on pork and beef market in Poland, though it has at its disposal a wide range of instruments. The abolition of customs barriers after the Polish accession to the EU in May 2004 increased the trade in pork and beef mainly with the European Community countries. This results, above all, from our price advantage, both on the side of producers, as well as on the side of processing plants. The producers of beef cattle acquired the greatest profits because after 2004 the price of beef started to grow, and thereby the regress in production of slaughter cattle in Poland was stopped. The process of concentrating the production of pigs and cattle is in progress. A large number of meat processing plants quickly achieved the production standards required in the EU |
Cytowanie | Mroczek R. (2009) Sektor mięsa czerwonego w Polsce po przystąpieniu do UE.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 7(22), z. : 89-98 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2009_T7(22)_n_s89.pdf |
|
 |
105. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2009 |
|
Rudnicki R. Aktywność gospodarstw rolnych w zakresie pozyskiwania funduszy UE a poziom rozwoju rolnictwa – analiza przestrzenna według danych z biur powiatowych ARiMR
Autor | Roman Rudnicki |
Tytuł | Aktywność gospodarstw rolnych w zakresie pozyskiwania funduszy UE a poziom rozwoju rolnictwa – analiza przestrzenna według danych z biur powiatowych ARiMR |
Title | Farmers’ activity in obtaining subsidies from the EU funds and the level of agricultural development – a spatial analysis in line with data provided by county branches of ARMA |
Słowa kluczowe | gospodarstwa rolne, Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich Sektorowy, Program Operacyjny „Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich |
Key words | farms, Rural Development Plan, Sectorial Operational Programme ‘Restructuring and Modernisation of the Food Sector and Rural Development’ |
Abstrakt | Artykuł dotyczy analizy przestrzennej ogólnego poziomu rolnictwa w Polsce oraz poziomu aktywności gospodarstw rolnych w zakresie pozyskiwania środków UE. Wyniki przedstawiono w formie średniej wartości znormalizowanej, a różnicę między nimi określono jako wskaźnik oddziaływania absorpcji funduszy UE na poziom rolnictwa. Przeprowadzona analiza wykazała, że pozytywne oddziaływanie środków UE na rolnictwo (poziom aktywności rolników był wyższy od poziomu rozwoju rolnictwa) szczególnie wyraźnie zaznacza się w województwach kujawskopomorskim, lubelskim, pomorskim i świętokrzyskim |
Abstract | The article deals with a spatial analysis of the general condition of Polish agriculture and the level of farmers’ activity in obtaining subsidies from the EU funds. The results have been presented in the form of an average standardized value while the difference between them has been interpreted as an indicator of influence of the EU funds on the level of agricultural development. The analysis indicates that a positive influence of the EU funds on agriculture (farmers’ activity level exceeded the agricultural development level) was most conspicuous in the following voivodeships: Kuyavian-Pomeranian, Lublin, Pomeranian and Świętokrzyskie. |
Cytowanie | Rudnicki R. (2009) Aktywność gospodarstw rolnych w zakresie pozyskiwania funduszy UE a poziom rozwoju rolnictwa – analiza przestrzenna według danych z biur powiatowych ARiMR.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 7(22), z. : 120-132 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2009_T7(22)_n_s120.pdf |
|
 |
106. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Sroka W. Instrumenty finansowego wsparcia obszarów wiejskich w Polsce i Bawarii – analiza porównawcza
Autor | Wojciech Sroka |
Tytuł | Instrumenty finansowego wsparcia obszarów wiejskich w Polsce i Bawarii – analiza porównawcza |
Title | Financial instruments for promoting development in rural areas of Bavaria and Poland. a comparative analysis |
Słowa kluczowe | rozwój obszarów wiejskich, analiza porównawcza, Polska, Bawaria |
Key words | development in rural areas, comparative analysis, Poland, Bavaria |
Abstrakt | Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej polska wie. i rolnictwo zostały objęte wsparciem w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Funduszy Strukturalnych. Duże zróżnicowanie rolnictwa w krajach UE powoduje, iż państwa członkowskie UE zobowiązane są do formułowania własnych dostosowanych do regionalnych warunków programów rozwoju obszarów wiejskich. W opracowaniu przedstawiono dwa programy: polski Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) i jego niemiecki regionalny odpowiednik Bawarski Program Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (BayZAL |
Abstract | In this working paper the polish program for the development of rural areas (PROW) and its German counterpart, the Bavarian future program for agriculture and rural areas (BayZAL) are analyzed. The main purpose of this examination is the comparison of aims and instruments for the promotion of agriculture and rural areas. In the centre of the analysis are the programs´ focuses and most important measures. The analysis showed, that the examined programs show differences in the area of financing. They reveal both in the focuses as in the promotion of certain measures. In the two programs dominate different philosophies concerning the financing of concrete measures and main activities. They result from the disparities in economic development and the quality of local human capital |
Cytowanie | Sroka W. (2009) Instrumenty finansowego wsparcia obszarów wiejskich w Polsce i Bawarii – analiza porównawcza.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 49-57 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n3_s49.pdf |
|
 |
107. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Krasowicz S. Możliwości rozwoju różnych systemów rolniczych w Polsce
Autor | Stanisław Krasowicz |
Tytuł | Możliwości rozwoju różnych systemów rolniczych w Polsce |
Title | The possibilities for development of different agricultural systems in Poland |
Słowa kluczowe | systemy rolnicze, ocena, możliwości rozwoju |
Key words | agricultural systems, evaluation, possibilities for development |
Abstrakt | W opracowaniu podjęto próbę oceny możliwości rozwoju różnych systemów rolniczych w Polsce. Analizę przeprowadzono z punktu widzenia możliwości zrealizowania celów rozwoju zrównoważonego. Poza danymi z literatury wykorzystano wyniki badań IUNG-PIB w Puławach. Stwierdzono, że systemem dominującym w Polsce i uzasadnionym aktualną sytuacją produkcyjno-ekonomiczną, powinno być rolnictwo zrównoważone. |
Abstract | The possibilities for the development of different agricultural systems in Poland have been recently often evaluated. Though, a question needs to be posed: what character should Polish agriculture have: industrial, sustainable or ecological? The results of the long-term research on environment and agricultural engineering carried out at the Institute of Soil Science and Plant Cultivation . State Research Institute in Puławy and the data of the Central Statistical Office were used to point out the principal conditions affecting the achievement of the production, economic, social and ecological goals. The sustainable system, described by a number of features, served as the basis for comparison. It was found that all three systems under study could coexist in Poland. However, due to the present natural, agricultural, social, economic and ecological conditions, it is the sustainable system that should prevail. The possibilities for the development of the systems need to be also evaluated from the point of view of regional differentiation of agriculture. |
Cytowanie | Krasowicz S. (2009) Możliwości rozwoju różnych systemów rolniczych w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4: 110-121 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n4_s110.pdf |
|
 |
108. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Musiał W., Otoliński E. Rozważania nad potrzebą przemian gospodarstw rolniczych w regionach rozdrobnionych agrarnie
Autor | Wiesław Musiał, Eugeniusz Otoliński |
Tytuł | Rozważania nad potrzebą przemian gospodarstw rolniczych w regionach rozdrobnionych agrarnie |
Title | Deliberations on necessity of farms. transformation in the region of fragmented agriculture |
Słowa kluczowe | przemiany agrarne, gospodarstwo indywidualne, rolnictwo Małopolski |
Key words | agrarian transformation, individual farm, Malopolska agriculture |
Abstrakt | W pracy naświetlono kwestię potrzeby przemian w organizacji i funkcjonowaniu gospodarstw rodzinnych w regionach rozdrobnionych agrarnie. Wskazano na potrzebę przełamania stagnacji rolnictwa, tkwiącej w strukturze agrarnej, niekorzystnym rozłogu gruntów, tradycjonalizmie gospodarowania, a także uzależnieniu gospodarstw od szybko zmieniającego się, lecz mało przyjaznego otoczenia rolnictwa. Rozważania odnoszące się do rolnictwa Małopolski mają jednak także szerszy wymiar. |
Abstract | The paper takes into consideration a problem of necessity of organizational and functional transformation of family farms in the regions of fragmented agriculture. The need of overcoming of agriculture stagnation underlining in agrarian structure, unfavorable land layout, traditionalism of farming were pointed out. Also farms dependence on rapidly changing although little friendly agriculture environment was underlined. Deliberations concerning agriculture of the Malopolska region have however wider dimension. |
Cytowanie | Musiał W., Otoliński E. (2009) Rozważania nad potrzebą przemian gospodarstw rolniczych w regionach rozdrobnionych agrarnie.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4: 147-154 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n4_s147.pdf |
|
 |
109. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Olszewska-Kuźniarska S. Wybrane aspekty doradztwa rolniczego
Autor | Stefania Olszewska-Kuźniarska |
Tytuł | Wybrane aspekty doradztwa rolniczego |
Title | Agriculture advisory services . selected issues |
Słowa kluczowe | doradca, rolnictwo, gospodarka |
Key words | agriculture advisor, agriculture extension, agriculture, economy |
Abstrakt | Przedstawiono rozwój doradztwa rolniczego w Polsce w ujęciu historycznym oraz porównano systemy doradztwa w wybranych krajach Unii Europejskiej. Wraz z rozwojem gospodarczym doradztwo dostosowuje się do nowych potrzeb rolnictwa. Współcześnie doradcy, aby sprostać realizowanym zadaniom muszą posiadać szeroką wiedzę nie tylko w zakresie nauk rolniczych, ale także polityki gospodarczej, ekonomii i zarządzania. Właściwe wypełnianie zadań przez doradców wymaga stałego podnoszenia kwalifikacji oraz udoskonalania warsztatu pracy upowszechnieniowej. |
Abstract | In the paper historical development of agriculture advisory (extension) service in Poland was presented. Additionally comparison of agriculture advisory systems solutions in selected European countries was conducted. The evolution of agriculture advisory services is strongly correlated to farmers needs and changing with changes of agriculture technologies, farm economics and rural policies. Advisors need to be highly educated not only in range of agricultural issues but they also must cope with questions concerning farm management, farm economics and economic policies. Because of widening of range of required knowledge advisors have to bring up their professional qualifications continuously and improve their advisory techniques |
Cytowanie | Olszewska-Kuźniarska S. (2009) Wybrane aspekty doradztwa rolniczego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4: 166-171 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n4_s166.pdf |
|
 |
110. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Runowski H. Rolnictwo ekologiczne. Rozwój czy regres?
Autor | Henryk Runowski |
Tytuł | Rolnictwo ekologiczne. Rozwój czy regres? |
Title | Organic farming . progress or regress? |
Słowa kluczowe | rolnictwo ekologiczne, rolnictwo konwencjonalne, efektywność, cele ekonomiczne, cele ekologiczne |
Key words | organic farming, conventional farming, effectiveness, economic goals, ecologic goals |
Abstrakt | W opracowaniu przedstawiono stan i możliwości rozwojowe rolnictwa ekologicznego na .wiecie, w tym w wybranych krajach europejskich i w Polsce. Wskazano zalety i słabości tej formy rolniczego gospodarowania w porównaniu do rolnictwa konwencjonalnego. Przeprowadzono analizę porównawczą gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych w wybranych krajach oraz sformułowano wnioski dotyczące uwarunkowań rozwoju ekologicznych metod produkcji. Określono ograniczenia i szanse rozwoju rolnictwa ekologicznego jako jednej z możliwych form rolniczego gospodarowania. W konkluzji stwierdzono, że rolnictwo ekologiczne pozostanie producentem żywności dla ograniczonej liczby konsumentów. |
Abstract | The paper aims to analyze the state of development of organic farming in the world including Europe and Poland. There were analyzed economic and ecological goals of organic farms. Based on conducted analyzes of organic farms in Great Britain, Austria and Germany there were presented incomes, costs and financial result in both analyzed systems. There were also described chances and limitations of organic farming. The paper argues that the organic farming will be a producer of food however for limited amount of consumers. |
Cytowanie | Runowski H. (2009) Rolnictwo ekologiczne. Rozwój czy regres?.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4: 182-193 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n4_s182.pdf |
|
 |
111. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2009 |
|
Tomczak F. 5-lecie członkostwa polski w Unii Europejskiej: rolnictwo na drodze od przeszłości do przyszłości
Autor | Franciszek Tomczak |
Tytuł | 5-lecie członkostwa polski w Unii Europejskiej: rolnictwo na drodze od przeszłości do przyszłości |
Title | Fifth anniversary of the Polish membership in the European Union: agriculture on the way from the past to the future |
Słowa kluczowe | Wspólna Polityka Rolna, członkostwo UE, zasady i szanse WPR, przyszłość WPR |
Key words | Common Agricultural Policy, membership of the European Union, CAP: princuples and chnaces, the future of the CAP |
Abstrakt | Opracowanie dotyczy 5-lecia członkostwa Polski w UE i związanych z tym zagadnień kształtowania i rezultatów Wspólnej Polityki Rolnej. Przedstawiono główne procesy rozwojowe rolnictwa polskiego w okresie członkostwa Polski w UE, szanse oraz narzędzia polityki rolnej i ich oceny. Dotyczą one korzyści, zagrożeń i problemów zakresu stanu, interesów i przyszłości rolnictwa polskiego wynikających z doświadczeń procesów integracyjnych i Wspólnej Polityki Rolnej. |
Abstract | This paper regards 5th anniversary of Polish membership in the European Union and related issues of the formation and results of the Common Agricultural Policy. The principal developmental processes in the period of Polish membership have been presented, as well as chances and tools of CAP and its evaluation. Its main concern are the benefits, threats and problems affecting the condition, interests and the future of Polish agriculture resulting from the experience of integration processes and CAP. |
Cytowanie | Tomczak F. (2009) 5-lecie członkostwa polski w Unii Europejskiej: rolnictwo na drodze od przeszłości do przyszłości.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 4: 204-214 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2009_n4_s204.pdf |
|
 |
112. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2009 |
|
Kijanowski P., Paszkowski S. Renty strukturalne jako instrument przekształceń obszarowych w rolnictwie polskim
Autor | Piotr Kijanowski, Stanisław Paszkowski |
Tytuł | Renty strukturalne jako instrument przekształceń obszarowych w rolnictwie polskim |
Title | Early retirement pensions for farmers as an instrument of structural changes in Polish agriculture |
Słowa kluczowe | |
Key words | |
Abstrakt | Polskie rolnictwo charakteryzuje się rozdrobnioną strukturą obszarową gospodarstw rolnych negatywnie wpływającą na jego konkurencyjność rynkową. Powstała więc potrzeba wprowadzenia do praktyki środka, który stymulowałby koncentrację ziemi w wysoko wydajnych jednostkach. W Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 instrumentem mającym realizował to zadanie były renty strukturalne. Cieszyły się one zainteresowaniem rolników i zapewniały im relatywnie wysoki poziom świadczeń. Istotne jest więc pytanie o formy i zakres oddziaływania tego instrumentu polityki rolnej na rolnictwo indywidualne. Celem opracowania jest dokonanie oceny wpływu wskazanego instrumentu polityki rolnej na przekształcenia strukturalne w rolnictwie polskim. Badania zostały zrealizowane na podstawie raportów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie, Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 i roczników statystycznych GUS. Przeprowadzone analizy dotycz?? lat 2004-2007, czyli okresu, w którym wdrażany był do praktyki wskazany instrument polityki rolnej i odnoszą się do całego obszaru Polski. Instrument rent strukturalnych stanowią ważny środek polityki rolnej wcielanej w życie w latach 2004-2006. Program wzbudzał duże zainteresowanie rolników rentami strukturalnymi i był środkiem znacznego przepływu gospodarstw rolnych w części województw. Jego główny wpływ przejawiał się w obniżaniu wieku rolników oraz zapewnieniu starszym rolnikom środków do życia po zaprzestaniu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych. W mniejszym stopniu oddziaływał na transformację struktury obszarowej gospodarstw rolnych. |
Abstract | Polish agriculture is characterised by the fragmented agrarian structure, negatively affected farms market competitiveness. So, it has occurred the need to introduce to a practice the instrument, which might to stimulate the agricultural land concentration in effective farms. In the Rural Development Plan for 2004-2006 the mean, which was devoted to realize this aim was preretirement pension scheme. The instrument was highly accepted by farmers, offered relatively high level of pensions. It has caused the questions about the forms and scope of the Polish agriculture affecting by mentioned instrument. The aim of paper is evaluation of pre-retirement pension scheme on structural changes in Polish agriculture. The analysis were conducted on the basis of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture reports, Rural Development Plan 2004-2006, and yearly books of GUS. The performed analyses has regard the 2004-2006 years, in which was introduced into a practice the instrument of pre-retirement pension scheme, and concern to the total territory of Poland. The instrument of pre-retirement pension scheme was an important mean of the agricultural policy realised in Poland in 2004-2006. It was accepted by farmers, stimulate the farms transfer in some provinces of Poland. The main feature of it was affecting at lowering of farmers age, ensuring elders farmers after stopping the farming activity the means of life. It is necessary to stress. That the instrument do no affect sufficiently at structural changes. |
Cytowanie | Kijanowski P., Paszkowski S. (2009) Renty strukturalne jako instrument przekształceń obszarowych w rolnictwie polskim.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 1(50): 129-143 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2009_n50_s129.pdf |
|
 |
113. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2009 |
|
Czyżewski B. Współczesne teorie renty gruntowej, ich geneza i znaczenie dla Wspólnej Polityki Rolnej w Unii Europejskiej
Autor | Bazyli Czyżewski |
Tytuł | Współczesne teorie renty gruntowej, ich geneza i znaczenie dla Wspólnej Polityki Rolnej w Unii Europejskiej |
Title | Contemporary theories of land rent, its origins and application to Common Agricultural Policy in the European Union |
Słowa kluczowe | |
Key words | |
Abstrakt | Globalizacja ekonomiczna przyspiesza przepływy czynników wytwórczych w skali krajowej i globalnej. W rezultacie roną jednak koszty transakcyjne funkcjonowania systemów gospodarczych i pojawia się koniecznośc wprowadzenia nowych mechanizmów ich optymalizacji i kontroli. Dotyczy to w szczególności sektora rolno-żywnościowego, który odgrywa kluczową rolę w zrównoważonym rozwoju gospodarki rynkowej. Pojawia się ważne pytanie, czy w tych warunkach czynnik ziemi jest zdolny do generowania rent ekonomicznych, które stanowiłyby przesłankę przewag komparatywnych?jednej strony, ricardiańskie renty gruntowe zanikają, renty ekonomiczne według doktryny H. George’a wywołują kryzysy finansowe, a założenia monetarystyczne okazują się niewystarczające. Z drugiej strony czynnik ziemi zyskuje nowe zastosowania w zakresie usług środowiskowych, które pozwalają założyć, że renty gruntowe mają źródło w przepływach realnych.Celem opracowania jest ukazanie ewolucji teorii renty gruntowej od czasów ekonomii klasycznej do dzisiaj. Podjęto w nim próbę sformułowania koncepcji renty gruntowej adekwatnej do procesów zachodz??cych we Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej, ukierunkowując ją na czynniki instytucjonalne. Stawia się też, że renta instytucjonalna należy do najtrwalszych rent ekonomicznych, zważywszy na kierunek rozwoju, który obrało europejskie rolnictwo |
Abstract | The economic globalisation process makes the economic factors rotate faster. As a result transaction costs of global system functioning increase and a coordination mechanism is needed - especially in agro-food sectors. There exists a crucial question whether a land factor is still capable to generate economic rents which would be the determinants of comparative advantages? On one hand, D. Ricardo’s land rents are vanishing, H. George’s rents are provoking financial crisis, monetarists assumptions are becoming unsufficient, on the other, the land factor gains new environmental applications and there is still a hope that land rents have its origins in a real value. This paper aims at presenting the evolution of the land rents theory starting from classical economics. One makes an attempt to find the most adequate conception of land rent creation at present day, searching for new sources of comparative advantages in the institutional factors. One argues that the institutional rent is the only durable economic rent in the European agricultural sector regarding chosen direction of CAP evolution. |
Cytowanie | Czyżewski B. (2009) Współczesne teorie renty gruntowej, ich geneza i znaczenie dla Wspólnej Polityki Rolnej w Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 2(51): 39-55 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2009_n51_s39.pdf |
|
 |
114. |
Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2009 |
|
Kata R. Rola instytucji finansowych we wsparciu przekształceń rolnictwa o rozdrobnionej strukturze gospodarstw
Autor | Ryszard Kata |
Tytuł | Rola instytucji finansowych we wsparciu przekształceń rolnictwa o rozdrobnionej strukturze gospodarstw |
Title | The role of financial institutions in support of transformation of agriculture with a dispersed structure of agricultural farms |
Słowa kluczowe | |
Key words | |
Abstrakt | Wspłcześnie, konkurencyjne i nowoczesne rolnictwo cechują coraz silniejsze powiązania z otoczeniem instytucjonalnym, w których znaczące miejsce zajmują instytucje finansowe, a zwłaszcza banki. Dostęp do kapitału zewnętrznego jest warunkiem podniesienia konkurencyjności i sily ekonomicznej gospodarstw rolnych. Dotyczy to w szczególności rolnictwa rozdrobnionego, które nie jest w stanie samo finansować swoich przekształceń. W tym kontekście, w oparciu o badania ankietowe gospodarstw rolnych przeprowadzone w regionie Polski południowo-wschodniej, dokonano analizy znaczenia instytucji finansowych we wsparciu przekształceń gospodarstw rolnych. Rola instytucji finansowych jest rozpatrywana przez pryzmat ułatwiania rolnikom dostępu do kredytów bankowych, a przez to także funduszy unijnych przeznaczonych na finansowanie modernizacji gospodarstw rolnych |
Abstract | Currently, modern agriculture is competitive and strength connected with the institutions, in which significant place have financial institutions, especially banks. The main condition of competitiveness increase and economic strength of agricultural farms is approach to external capital. It concern especially the small scale agriculture that can not finance which ones transformation. In this case was made an analysis on the base of questionnaire investigation according to meaning of financial institutions in supporting of transformation in agricultural farms. The investigation was made in south-east Poland. The role of financial institutions is considered to farmers support of bank credits access and also European Union funds for modernization of agricultural farms |
Cytowanie | Kata R. (2009) Rola instytucji finansowych we wsparciu przekształceń rolnictwa o rozdrobnionej strukturze gospodarstw.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 2(51): 307-318 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PEFIM_2009_n51_s307.pdf |
|
 |
115. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2009 |
|
Mrówczyńska-Kamińska A. Przepływy materiałowe w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej
Autor | Aldona Mrówczyńska-Kamińska |
Tytuł | Przepływy materiałowe w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej |
Title | Input-output analysis of agriculture in the EU countries |
Słowa kluczowe | rolnictwo, przepływy międzygałęziowe, zaopatrzenie materiałowe, produkcja globalna, wartość dodana brutto |
Key words | agriculture, the input-output analysis, material supply, global production, gross value added |
Abstrakt | Celem opracowania jest przedstawienie zaopatrzenia materiałowego (zużycia pośredniego), produkcji globalnej i wartości dodanej brutto w sektorze rolnym w krajach Unii Europejskiej. W krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego w zaopatrzeniu materiałowym rolnictwa duże znaczenie posiada sektor wytwarzający środki produkcji i usługi (sfera I) oraz przetwórstwo rolnospo żywcze (sfera III), natomiast obrót wewnętrzny jest na niskim poziomie. Rolnictwo jest głownie działem surowcowym. Z kolei w krajach biedniejszych, w tym w Polsce, w rolnictwie dominujące znaczenie odgrywa produkcja surowców wewnątrz tego sektora, czyli obrót wewnętrzny. Sektor rolny w tych krajach znajduje się we wczesnym stadium przeobrażeń w kierunku nowoczesności. W zaopatrzeniu materiałowym przede wszystkim musi wzrosnąć rola sfery pierwszej, w tym głownie sektora usługowego. Głównym warunkiem przeprowadzenia zmian w tym zakresie jest przede wszystkim wzrost gospodarczy i objęcie całego sektora rolno-żywnościowego instrumentami WPR UE. |
Abstract | The aim of the paper was to display the agricultural material supply, global production and gross value added in agriculture in the EU countries. In higher developed countries the sectors providing means of production and providing services (sphere I) as well as food and fodder processing industry (sphere III) are of the highest importance, while the significance of internal flows in agriculture is rather smaller. Agriculture mainly plays the role of a material supplying sector. In the poorer EU countries, including Poland, the internal supply flow in agriculture is still of the highest importance. The agri-food sector is in an early step of development. Importance of the first sector,especially services, in the material supply of agribusiness ought to increase. The main condition for changing the situation in Poland is to generate an economic growth and to be able to benefit from the CAP instruments. |
Cytowanie | Mrówczyńska-Kamińska A. (2009) Przepływy materiałowe w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 9(24), z. : 128-139 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2009_T9(24)_n_s128.pdf |
|
 |
116. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Motowidlak U. Tendencje w rolnictwie ekologicznym w krajach Unii Europejskiej
Autor | Urszula Motowidlak |
Tytuł | Tendencje w rolnictwie ekologicznym w krajach Unii Europejskiej |
Title | Tendencies in organic farming in the European Union countries |
Słowa kluczowe | rynek rolny UE, rolnictwo ekologiczne, żywność ekologiczna |
Key words | EU agricultural market, organic farming, organic food |
Abstrakt | Artykuł poświęcony jest prezentacji stanu rolnictwa ekologicznego w rozszerzonej Uni Europejskiej (UE), co ma na celu podkreślenie rosnącego znaczenia tego sposobu gospodarowania. W latach 1985-2006 liczba gospodarstw ekologicznych w 27 państwach członkowskich UE zwiększyła się ponad 34-krotnie, zaś ich powierzchnia prawie 70-krotnie. Zwrócono jednocześnie uwagę na duże zróżnicowanie wielkości powierzchni ekologicznych użytków rolnych oraz liczby gospodarstw ekologicznych w poszczególnych państwach członkowskich UE. W latach 2003-2006 największy areał upraw ekologicznych wśród krajów członkowskich UE odnotowano we Włoszech, Niemczech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii oraz Francji. W artykule wskazano także na dynamiczny rozwój tego sposobu gospodarowania w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Uwydatniono przy tym kierunki zmian w polskim rolnictwie ekologicznym, dla którego istotnym impulsem były korzyści wynikające z członkostwa w UE. O skali rozwoju tego sposobu gospodarowania w krajach UE-12 świadczy fakt, iż w latach 2003-2006 powierzchnia gospodarstw ekologicznych zwiększyła się prawie 2-krotnie, obejmując w 2006 roku ponad 17% areału ekologicznych użytków rolnych UE. Natomiast w Polsce areał upraw ekologicznych w 2006 roku był ponad 4-krotnie większy w stosunku do 2003 roku. |
Abstract | The article presents the state of organic farming in the enlarged European Union (EU). It is important to emphasise the growing role of this kind of farming. In the period of years 1985-2006 the number of organic farms in the EU-27 member states has grown over 34 times and their area nearly 70 times. An attention has been paid to the great differentiation in the organic farming area and the number of organic farms in individual EU countries. The greatest organic farming areas in years 2003- 2006 were found in Italy, Germany, Spain, Great Britain and France. In the article the dynamic growth of organic farming in the countries of Middle-East Europe has been shown. At the same time the directions of changes in the Polish organic farming have been identified, which had been caused by advantages resulting from the EU membership. The evidence for the big scale of the development of this sort of farming is that the organic farming area in the EU-12 countries in years 2003-2006 has become 2 times greater and covered over 17 percent of the total EU organic farming area. However in Poland the organic farming area in 2006 was over 4-times greater than in 2003. |
Cytowanie | Motowidlak U. (2008) Tendencje w rolnictwie ekologicznym w krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 5(20), z. : 84-95 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T5(20)_n_s84.pdf |
|
 |
117. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Mrówczyńska-Kamińska A. Znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce, analiza makroekonomiczna i regionalna
Autor | Aldona Mrówczyńska-Kamińska |
Tytuł | Znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce, analiza makroekonomiczna i regionalna |
Title | The importance of agriculture in the Polish national economy: macroeconomic and regional analysis |
Słowa kluczowe | rolnictwo, gospodarka narodowa, zróżnicowanie regionalne, potencjał wytwórczy, wyniki produkcyjne i dochodowe |
Key words | agriculture, national economy, regional differentiation, production potential, production output, income results |
Abstrakt | Podstawowym celem artykułu była analiza znaczenia rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce w ujęciu makroekonomicznym i regionalnym, w zakresie potencjału wytwórczego (zasobów pracy, wartości brutto środków trwałych i nakładów inwestycyjnych) oraz wyników produkcyjnych i dochodowych. Przeprowadzona analiza wykazała, że rolnictwo w Polsce pozostaje nadal znaczącym sektorem gospodarki narodowej, a po integracji z UE sytuacja w ujęciu sektorowym stabilizuje się. W dalszym ciągu znaczenie gospodarcze rolnictwa jest dość mocno zróżnicowane regionalnie |
Abstract | The main objective of the article was to analyze the importance of agriculture in the national economy in Poland at the macroeconomic and regional level, concerning its production potential (labour, capital and investments) as well as its production output and income. The results of the analysis show that agriculture still remains in Poland an important sector of the national economy. After the accession to the EU the situation in the sector is being stabilized, however the importance of the agriculture in Poland is still strongly regionally differentiated. |
Cytowanie | Mrówczyńska-Kamińska A. (2008) Znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce, analiza makroekonomiczna i regionalna.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 5(20), z. : 96-108 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T5(20)_n_s96.pdf |
|
 |
118. |
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 2008 |
|
Prus P. Współczesne problemy rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce
Autor | Piotr Prus |
Tytuł | Współczesne problemy rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce |
Title | Contemporary problems of agriculture and rural areas in Poland |
Słowa kluczowe | obszary wiejskie, rolnictwo, problemy, bariery |
Key words | rural areas, agriculture, problems, barriers |
Abstrakt | Celem artykułu było omówienie wybranych problemów występujących na obszarach wiejskich w Polsce, w głównej mierze dotyczących rolnictwa. Do najważniejszych czynników hamujących rozwój obszarów wiejskich oraz rolnictwa należy zaliczyć przede wszystkim niekorzystną sytuacją dochodową w porównaniu z innymi działami gospodarki, rozdrobnienie agrarne, nadmiar siły roboczej, niski poziom wykształcenia na wsi oraz bariery infrastrukturalne. |
Abstract | The aim of the paper was to discuss selected problems of Polish rural areas and agriculture. The main factors slowing down the development of rural areas and agriculture in Poland are unfavourable income situation by comparison to other economy branches, small size of farms (fragmented agrarian structure) and workforce surplus, low educational level, as well as infrastructural barriers. |
Cytowanie | Prus P. (2008) Współczesne problemy rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 5(20), z. : 133-143 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | PRS_2008_T5(20)_n_s133.pdf |
|
 |
119. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2008 |
|
Kołodziejczak M. Znaczenie dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach i jej koszt (na przykładzie rolnictwa Polski i Niemiec)
Autor | Małgorzata Kołodziejczak |
Tytuł | Znaczenie dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach i jej koszt (na przykładzie rolnictwa Polski i Niemiec) |
Title | THE MEANING OF AGRICULTURAL LAND LEASE IN FARMS AND ITS COST (ON THE BASIS OF THE AGRICULTURE IN POLAND AND GERMANY) |
Słowa kluczowe | dzierżawa ziemi rolniczej, gospodarstwa, regiony, typy gospodarstw |
Key words | agriculture land lease, farms, regions, types of farming |
Abstrakt | W artykule podjęto próbę określenia znaczenia dzierżawy w gospodarstwach na przykładzie Polski i Niemiec. Wykazano, że występuje zauważalna różnica pomiędzy znaczeniem dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach w rolnictwie polskim i niemieckim. Rolnictwo polskie charakteryzuje się znacznie niższym udziałem dzierżawy w kosztach czynników zewnętrznych oraz ogólnych niż rolnictwo niemieckie. |
Abstract | The paper aims to analyze the meaning of agricultural land lease in farms and its cost. The analysis have been conducted on the basis of the agriculture in Poland and Germany. The results show that the Polish farming system is characterized by the substantially lower participation of the hire in costs of external factors and total inputs than the German system. |
Cytowanie | Kołodziejczak M. (2008) Znaczenie dzierżawy ziemi rolniczej w gospodarstwach i jej koszt (na przykładzie rolnictwa Polski i Niemiec) .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 1: 126-133 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2008_n1_s126.pdf |
|
 |
120. |
Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2008 |
|
Baran E. Uwarunkowania wzrostu konkurencyjności rolnictwa obszarów górskich
Autor | Ewa Baran |
Tytuł | Uwarunkowania wzrostu konkurencyjności rolnictwa obszarów górskich |
Title | Conditions of competitiveness increase of agriculture in mountain areas |
Słowa kluczowe | obszary górskie, konkurencyjność, rolnictwo |
Key words | mountain areas, competitivenes, agriculture |
Abstrakt | Wielofunkcyjny charakter obszarów górskich decyduje o specyfice rolnictwa, która wynika z cech śśrodowiska przyrodniczego i konieczności poszukiwania takich rozwiązań w zakresie zagospodarowania, aby możliwe było pogodzenie spełnianych przez nie funkcji ekonomicznych z koniecznością ochrony i kształtowania śśrodowiska. W opracowaniu zwrócono uwagę na rosnące znaczenie uwarunkowań wzrostu konkurencyjności m.in. przez możliwość stworzenia marki regionu wytwarzającego wysokiej jakości produkty ekologiczne i regionalne. |
Abstract | The multifunctional character of mountain areas decides about the specific conditions of agricultural production. These specific conditions influence seeking of solutions to make the farms economically vital and accordingly to protect the environment. The study pays an attention on the growing importance of conditions to increase the competitiveness of farms in the mountain areas, among other things by development of regional brands organically and regionally produced goods with high quality. |
Cytowanie | Baran E. (2008) Uwarunkowania wzrostu konkurencyjności rolnictwa obszarów górskich.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 95, z. 2: 83-88 |
HTML | wersja html |
Pełny tekst | RNR_2008_n2_s83.pdf |
|
 |