Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G 2009 96 (3)

Autor	Aldona Mrówczyńska-Kamińska, Walenty Poczta,
Tytuł	Przepływy materiałowe w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w świetle modelu przepływów międzygałęziowych
Title	The input-output analysis in agri-food sector in Poland
Słowa kluczowe	kluczowe: agrobiznes (sektor rolno-żywnościowy), przepływy międzygałęziowe, zaopatrzenie materiałowe, produkcja globalna
Key words	agribusiness (agri-food sector), the intup-output analysis, material supply, global production
Abstrakt	Opracowanie ukazuje wielkości i struktury przepływów materiałowych w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w świetle modelu przepływów międzygałęziowych. Analiza współzależności między poszczególnymi agregatami agrobiznesu wykazała, że w Polsce w dalszym ciągu w rolnictwie i przemyśle spożywczym dominujące znaczenie odgrywa produkcja surowców wewnątrz tych sektorów, czyli obrót wewnętrzny. Sektor rolno-żywnościowy w Polsce znajduje się we wczesnym stadium przeobrażeń w kierunku nowoczesności. W zaopatrzeniu materiałowym agrobiznesu przede wszystkim musi wzrosnąć rola sfery pierwszej, w tym głównie sektora usługowego. Głównym warunkiem przeprowadzenia zmian w tym zakresie w Polsce, jest przede wszystkim wzrost gospodarczy i objęcie polskiego sektora rolno-żywnościowego instrumentami WPR UE.
Abstract	The objective of the article was to analyze the volume and the structure of inputs-outputs in agrifood sector in Poland. The analysis of the interdependence of the agribusiness aggregates shows that in Polish agriculture and food industry the internal production is still of the highest importance. The agrifood sector in Poland is on the early step of development. In material supply of agribusiness the importance of the first sphere, especially services, ought to increase. The main condition to change the situation in Poland is to generate economic growth and be able to benefit from the CAP instruments.
Cytowanie	Mrówczyńska-Kamińska A., Poczta W. (2009) Przepływy materiałowe w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w świetle modelu przepływów międzygałęziowych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 9-19
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s9.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.28

Autor	Robert Rusielik, Michał Świtłyk,
Tytuł	Zmiany efektywności technicznej rolnictwa w Polsce w latach 1998-2006
Title	Changes of technical efficiency of agriculture in Poland in the years 1998-2006
Słowa kluczowe	rolnictwo, efektywność techniczna
Key words	agriculture, technical efficiency
Abstrakt	W badaniach wykonano analizę zmian produktywności rolnictwa polskiego w latach 1998-2006 przy wykorzystaniu indeksów produktywności Malmquista. Przedstawiono, w których okresach produktywność wzrastała, kiedy malała i jaki był trend ogólny w analizowanym okresie. Zastosowana dekompozycja obliczonych indeks ów pozwoliła na rozstrzygnięcie, jakie czynniki miały wpływ na zmiany produktywności. W prezentowanych wynikach badań ujęto jedynie wyniki syntetyczne obejmujące cały analizowany okres
Abstract	In a research author has performed an analysis of the productivity of Polish agriculture in the years 1998-2006, using the Malmquist index of productivity. The results of the calculations have shown in which period productivity has increased or decreased, and what was a general trend in the considered period. The usage of decomposition of calculated indices led to the decision, what factors have an impact on changes of productivity. The presented results of the research included the synthetic results covering the whole period analyzed.
Cytowanie	Rusielik R., Świtłyk M. (2009) Zmiany efektywności technicznej rolnictwa w Polsce w latach 1998-2006 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 20-27
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s20.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.29

Autor	Ludwik Wicki,
Tytuł	Procesy koncentracji w hodowli roślin w Polsce
Title	Concentration changes on seed market in Poland
Słowa kluczowe	koncentracja hodowli roślin, koncentracja odmian, współczynnik Giniego, C4, HHI
Key words	words: plant breeding concentration, varieties concentration, Gini coefficient, C4, HHI
Abstrakt	Celem opracowania jest określenie stopnia koncentracji na polskim rynku nasiennym. Posłużono się wskaźnikami koncentracji CRn, HHI oraz Giniego. Analizą objęto okres 1994-2008. Stwierdzono, że konkurencja na rynku nasiennym wzrasta ze względu na rosnąca liczbę odmian w doborze, ale zmiany w koncentracji uwzględniające udziały odmian w rynku były małe. Poziom koncentracji polskiego rynku nasiennego według gatunków uwzględniający udziały poszczególnych hodowców także malał, ale w polskiej hodowli roślin zachodziły procesy koncentracji, które doprowadziły do dominacji pojedynczych firm w hodowli określonego gatunku. Wzrost konkurencji na rynku wiązał się więc z koncentracją i specjalizacją w polskiej hodowli roślin. Mimo to udział polskich firm w rynku malał ze względu na znaczne ograniczenie popytu na nasiona.
Abstract	This paper presents results of estimates of concentration changes on Polish seed market in 1994- 2008. Series of CR4, Herfindahl and Gini indices were employed to ascertain the level of concentration. The results gained shows that the concentration was significantly lower for important agricultural species such as wheat, barley and potato. For other crops concentration level do not decrease significantly in spite of that the number of varieties rose twice during last 15 years. The concentration of the breeders also lower significantly, but only in important agricultural species. In Polish breeding sector it was observed that it becoming be strongly concentrated in last years, with two dominating breeders groups. Though concentration in Polish breeding sector is much higher, the economic strength of the Polish breeders weakened because of limitation of certified seed use in Polish agriculture and competition of foreign breeders.
Cytowanie	Wicki L. (2009) Procesy koncentracji w hodowli roślin w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 28-40
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s28.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.30

Autor	Emilia Stola,
Tytuł	Znaczenie podaży pieniądza w działalności kredytowej banków komercyjnych
Title	Meaning of money supply in commercial banks lending activity
Słowa kluczowe	banki komercyjne, elastyczny pieniądz, kredyty bankowe
Key words	commercial banks, money supply, bank.s credits
Abstrakt	W opracowaniu określono zależności pomiędzy kształtowaniem się wielkości podaży pieniądza, a poziomem udzielonych kredytów przez banki komercyjne w Polsce, oraz dokonano identyfikacji cech wpływających na poziom podaży pieniądza. Na podstawie analizy prostej regresji liniowej i regresji wielorakiej oraz analizy wariancji, potwierdzono statystyczną istotność zależności pomiędzy wzrostem wolumenu udzielonych kredytów, a zwiększeniem się poziomu podaży pieniądza.
Abstract	The aim of elaborations was determination of dependence among forming of money supply, and level of loans in commercial banks in polish banking sector. The elaborations presents also identification of factors which have influence on level of money supply. the research in this range shows statistic irrelevance of dependence incrementation between volume of credits and money supply.
Cytowanie	Stola E. (2009) Znaczenie podaży pieniądza w działalności kredytowej banków komercyjnych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 41-48
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s41.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.31

Autor	Wojciech Sroka,
Tytuł	Instrumenty finansowego wsparcia obszarów wiejskich w Polsce i Bawarii – analiza porównawcza
Title	Financial instruments for promoting development in rural areas of Bavaria and Poland. a comparative analysis
Słowa kluczowe	rozwój obszarów wiejskich, analiza porównawcza, Polska, Bawaria
Key words	development in rural areas, comparative analysis, Poland, Bavaria
Abstrakt	Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej polska wie. i rolnictwo zostały objęte wsparciem w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Funduszy Strukturalnych. Duże zróżnicowanie rolnictwa w krajach UE powoduje, iż państwa członkowskie UE zobowiązane są do formułowania własnych dostosowanych do regionalnych warunków programów rozwoju obszarów wiejskich. W opracowaniu przedstawiono dwa programy: polski Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) i jego niemiecki regionalny odpowiednik Bawarski Program Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (BayZAL
Abstract	In this working paper the polish program for the development of rural areas (PROW) and its German counterpart, the Bavarian future program for agriculture and rural areas (BayZAL) are analyzed. The main purpose of this examination is the comparison of aims and instruments for the promotion of agriculture and rural areas. In the centre of the analysis are the programs´ focuses and most important measures. The analysis showed, that the examined programs show differences in the area of financing. They reveal both in the focuses as in the promotion of certain measures. In the two programs dominate different philosophies concerning the financing of concrete measures and main activities. They result from the disparities in economic development and the quality of local human capital
Cytowanie	Sroka W. (2009) Instrumenty finansowego wsparcia obszarów wiejskich w Polsce i Bawarii – analiza porównawcza.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 49-57
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s49.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.32

Autor	Łukasz Satoła,
Tytuł	Finansowe wspieranie budżetów gmin wybranymi funduszami strukturalnymi Unii Europejskiej
Title	Financial supporting of local self-government budgets by chosen European Union structural funds
Słowa kluczowe	budżet gminy, finanse samorządów, fundusze strukturalne, gmina, Unia Europejska
Key words	local budgets, self-government units. finances, structural funds, communes, European Union
Abstrakt	Zaprezentowano działania podejmowane przez władze gmin zmierzające do pozyskania dofinansowania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych mających tworzyć sprzyjające warunki dla procesów rozwoju lokalnego. Aktywność gmin w ubieganiu się o fundusze zewnętrzne przedstawiono w powiązaniu z ich sytuacją budżetową. Analizie poddano samodzielność gmin w sferze dochodów. W analizie wykorzystano wskaźnik zasilania budżetu funduszami strukturalnymi i przy jego pomocy obliczono skalę wsparcia, jaką otrzymały lokalne budżety ze środków UE. Badania wykazały, iż gminy cechujące się wyższą samodzielnością finansową częściej niż inne zarówno ubiegały się o dofinansowanie z funduszy strukturalnych UE, jak i więcej środków finansowych z tych funduszy zdołały ostatecznie wykorzystać. Zasilanie środkami pomocowymi budżetów objętych analizą gmin wyniosło przeciętnie 2,8% wartości ich ogólnych dochodów.
Abstract	The paper presents activities undertaken by authorities of local communes aiming at winning of cofinancing from European Union structural funds. The main aim of co-financed this way infrastructure investments was creating favorable conditions for the local development. The activity of communes in applying for external funds was described in connecting with their budgetary situation. Financial independence of communes was analyzed in area of their incomes. An indicator of budget supplying with structural funds was introduced and with its help a scale of the support that local budgets have obtained from European Union funds was calculated. Research has shown that municipalities with a greater financial autonomy claiming the subsidy from the EU structural funds more often. They have also finally used much financial support than other communities. Index of budget supplying with structural funds in the communes covered by the study was on average 2,8% of the value of their overall incomes.
Cytowanie	Satoła Ł. (2009) Finansowe wspieranie budżetów gmin wybranymi funduszami strukturalnymi Unii Europejskiej.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 58-66
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s58.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.33

Autor	Tomasz Nawrocki, Bogdan Podgórski,
Tytuł	Rola Agencji Nieruchomości Rolnych w powiększaniu i tworzeniu gospodarstw rolnych
Title	The role of Agricultural Property Agency in formation and enlargement of agricultural farms
Słowa kluczowe	sprzedaż gruntów ornych, dzierżawa gruntów, struktura gospodarstw rolnych, funkcje i zadania ANR
Key words	sale of arable land, lease of land, structure of agricultural farms, functionsand tasks of APA
Abstrakt	W pracy podjęto próbę oceny roli ANR w powiększaniu i tworzeniu gospodarstw rolnych. Analizę przeprowadzono w oparciu o informacje pochodzące z raport ów z działalności Agencji, opracowań wewnętrznych i dostępnej literatury. Zaprezentowane wyniki świadczą o znacznym wkładzie ANR w kształtowanie struktury agrarnej, szczególnie tam, gdzie występowała koncentracja gruntów przejętych do Zasobu WRSP.
Abstract	This paper presents the analysis of Agricultural Property Agency’s (APAs) activity, conditions and factors which determine it and its impact on the improvement on the spatial structure of agricultural farms in Poland. It is estimated that agricultural farms extended their areas by 1.7 million ha due to the conclusions of more than 320 thousand sale and lease contracts, which gives c.a. 5.2 ha per one contract on average. As of the end of December 2008 the purchasers and leases of the large (exceeding 100 ha) arranged properties of the Stock used 1.9 million ha of land on the basis of 5.2 thousand contracts, which gives 363 ha per one contract on average. Changes in agrarian structure depend on many factors, not only on the supply of APA Stock land but on general situation in agriculture.
Cytowanie	Nawrocki T., Podgórski B. (2009) Rola Agencji Nieruchomości Rolnych w powiększaniu i tworzeniu gospodarstw rolnych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 67-76
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s67.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.34

Autor	Stanisław Harasimowicz, Jarosław Janus, Barbara Ostrągowska,
Tytuł	Optymalizacja rozmieszczenia gruntów gospodarstw we wsi wykorzystująca podział jej obszaru na paski elementarne
Title	Optimizing the layout of farmland in a village with the use of elementary village area sectionalization
Słowa kluczowe	macierz odległości, optymalizacja przydziału działek
Key words	matrix distance, optimization of parcels being allocated
Abstrakt	Opracowany model optymalizacji rozmieszczenia gruntów gospodarstw wymaga podziału wsi na niewielkie paski elementarne wydzielane w kompleksach projektowania działek wzdłuż ustalonego kierunku ich projektowania. Daje to możliwość stosunkowo dokładnego opisu położenia gruntów względem siedlisk oraz pozwala na kształtowanie rozłogów działek przez łączenie sąsiednich pasków elementarnych przydzielanych określonemu gospodarstwu. Efektem optymalizacji jest taki przydział pasków elementarnych do gospodarstw, który minimalizuje ich odległość do siedlisk. Podstawowe procedury dotyczące budowy modelu i jego rozwiązania zostały zautomatyzowane przy pomocy programów komputerowych, co umożliwia praktyczne stosowanie opracowanej metody.
Abstract	The developed model of optimizing the layout of farmland involves the sectionalization of the area into small elementary sections. These sections are marked off within the complexes of plots under the design project and along the fixed direction of designing those plots. With this specific model, it is possible to relatively accurately describe the layout of plots in relation to farm sites and to shape plains of plots by connecting the neighboring elementary sections assigned to a given farm. Based on this type of optimization, the elementary sections are assigned to farms in such a way that the distances between the farms and their sites are minimized. The basic procedures relating to the construction of the optimization model, as well as its solutions have been automated using computer software, and, owing to this fact, it is possible to practically apply the method developed.
Cytowanie	Harasimowicz S., Janus J., Ostrągowska B. (2009) Optymalizacja rozmieszczenia gruntów gospodarstw we wsi wykorzystująca podział jej obszaru na paski elementarne.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 77-87
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s77.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.35

Autor	Justyna Franc-Dąbrowska,
Tytuł	Sprawność gospodarowania w aspekcie wypłat dywidend w przedsiębiorstwach rolniczych – ujęcie modelowe
Title	Efficiency ratios in the view of dividends payments in the agricultural companies . model approach
Słowa kluczowe	sprawność gospodarowania, sytuacja finansowa, przedsiębiorstwa rolnicze
Key words	efficiency ratios, financial situation, agricultural companies
Abstrakt	W artykule przeprowadzono analizy modelowe, poszukując determinant wskaźników wyznaczających sprawność gospodarowania przedsiębiorstw rolniczych. Badaniami objęto próbę 67 przedsiębiorstw, w latach 2001-2007. Stwierdzono istotne statystycznie powiązania pomiędzy sprawnością gospodarowania (obrót zobowiązaniami) a polityką dywidend realizowaną w badanych przedsiębiorstwach rolniczych.
Abstract	The article presents results of model analysis which were conducted to identify factors impacting efficiency ratios in the agricultural companies. The research sample covered 67 entities in the years 2001-2007. Statistically important dependencies were found between efficiency (payables turnover ratio) and dividend policy adopted in the studied companies.
Cytowanie	Franc-Dąbrowska J. (2009) Sprawność gospodarowania w aspekcie wypłat dywidend w przedsiębiorstwach rolniczych – ujęcie modelowe.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 88-96
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s88.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.36

Autor	Joanna Baran,
Tytuł	Parametryczne i nieparametryczne metody badania efektywności skali spółdzielni mleczarskich
Title	Parametric and non-parametric methods used to measure scale efficiency of dairy cooperatives
Słowa kluczowe	efektywność skali, spółdzielnie mleczarskie, metoda DEA, funkcja produkcji
Key words	scale efficiency, dairy cooperatives, DEA method, production function
Abstrakt	W artykule przedstawiono analizę efektywności skali polskich spółdzielni mleczarskich w latach 2004-2006 z wykorzystaniem funkcji produkcji oraz metody Data Envelopment Analysis (DEA). Przeprowadzone badania na próbie 170 obiektów z zastosowaniem funkcji Cobba-Douglasa wskazały na występowanie rosnących korzyści skali w całym sektorze mleczarskim. Zastosowanie metody DEA potwierdziło, że większość badanych spółdzielni charakteryzowała się rosnącymi korzyściami skali produkcji.
Abstract	This paper presents parametric and non-parametric methods used to measure scale efficiency. As the parametric method the author applied Cobb-Douglas production function, and as the non-parametric . DEA method. The analysis based on 170 dairy cooperatives shows increasing returns to scale in the Polish dairy sector. This analysis confirmed earlier conclusions of literature.
Cytowanie	Baran J. (2009) Parametryczne i nieparametryczne metody badania efektywności skali spółdzielni mleczarskich.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 97-106
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s97.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.37

Autor	Mirosław Helta,
Tytuł	Zastosowanie metody DEA do opracowania rankingu efektywności spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w 2006 roku
Title	Application of DEA method to compile the efficiency ranking of Agricultural Property Agency’s companies in 2006
Słowa kluczowe	metoda DEA, super efektywność DEA, ranking gospodarstw
Key words	DEA method, super efficiency, ranking of farms
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono ranking efektywności technicznej spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w 2006 r. Ranking opracowano dla 59 spółek ANR przy wykorzystaniu odmiany metody DEA . superefektywności DEA, stosując w badaniach miary efektywności zorientowane na nakłady oraz podejście zakładające zmienne efekty skali (VRS). Najwyższe pozycje w rankingu efektywności technicznej zajęty spółki: Hodowla Zarodowa Kietrz (big), Małopolska Hodowla Buraka Pastewnego (355,9%), Hodowla Roślin Ogrodniczych w Broniszach (202,4%).
Abstract	This article presents the ranking of the technical efficiency of the Agricultural Property Agency’s companies in 2006. Ranking was developed for the 59 APA’s companies using a variety of DEA method . super efficiency of DEA, using an input-oriented measure of efficiency and the variable effects of scale (VRS). Model of company adopted for the calculation consisted one effect and four inputs. The effect in the model was y . total amount of sale returns and payments (thousand PLN). Inputs: x1 . costs of materials and energy (thousand PLN), x2 . value of fixed assets (thousand PLN) , x3 . gross wages (thousand PLN) , x4 . agricultural area (hectares). The highest ranking positions: Hodowla Zarodowa Kietrz (big), Małopolska Hodowla Buraka Pastewnego (355.9%), Hodowla Roślin Ogrodniczych Bronisze (202.4%).
Cytowanie	Helta M. (2009) Zastosowanie metody DEA do opracowania rankingu efektywności spółek Agencji Nieruchomości Rolnych w 2006 roku.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 107-111
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s107.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.38

Autor	Mirosław Helta, Michał Świtłyk,
Tytuł	Efektywność techniczna stadnin koni należących do Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2006
Title	Technical efficiency of studs belong to agricultural property agency (APA) in 1994-2006
Słowa kluczowe	metoda DEA, super efektywność DEA, indeks Malmquista
Key words	DEA method, super efficiency, index Malmquista
Abstrakt	Określono efektywność techniczną VRS i pozycję w rankingu efektywności oraz zbadano postęp produktywności przy zastosowaniu indeksu produktywności całkowitej Malmquista w stadninach koni należących do Agencji Nieruchomości w latach 1994-2006.
Abstract	The aim of this study was to determine the effectiveness of technical efficiency of studs belong to Agricultural Property Agency (APA) in 1994-2006 using the DEA method and to attempt to clarify the Malmquist.s index and determine the effectiveness ranking of studs. Technical efficiency coefficients VRS were in 1994 0,850 and in 2006 0,958. Average of the Malmquist index was 1,019. The results of ranking were classified in three groups: one is the group of firms with high position in the ranking of efficiency, the next group were studs, which changed the position in the ranking and the last group formed firms, which the lowest positions in the ranking.
Cytowanie	Helta M., Świtłyk M. (2009) Efektywność techniczna stadnin koni należących do Agencji Nieruchomości Rolnych w latach 1994-2006 .Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 112-120
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s112.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.39

Autor	Marzena Chmielewska,
Tytuł	Zależności między przychodami ze sprzedaży a kosztami w spółdzielniach mleczarskich
Title	Dependences between sales profits and cost in dairy cooperatives
Słowa kluczowe	koszty i przychody w spółdzielniach mleczarskich, analiza regresji, modele GLMM
Key words	cost and sales profits in dairy cooperatives, regression analysis, the GLMM models
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono analizę statystyczną kosztów w spółdzielniach mleczarskich. Wyodrębniono i dokonano identyfikacji zależności zachodzących pomiędzy różnymi grupami kosztów funkcjonowania spółdzielni mleczarskich oraz określono czynniki kosztowe mające wpływ na uzyskiwanie przychodów w poszczególnych spółdzielniach. Największy wpływ na kształtowanie się przychodów ze sprzedaży produkt ów, usług, towarów i materiałów w spółdzielniach mleczarskich stosujących układ porównawczy rachunku zysków i strat miały: wskaźnik udziału kosztów wynagrodzeń w kosztach operacyjnych, koszty podatków i opłat oraz wskaźnik ogólnego zadłużenia.
Abstract	The elaboration presents the statistical costs analysis in the dairy cooperatives. The aim of the elaboration is identify dependences between costs in diary cooperatives and sales profits. A generalized linear mix models (GLMM) is particular in mixed regressions models. It is an extension to the generalized linear model in which the linear predictor contains random effects in addition to the usual fixed effects. These random effects are usually assumed to have a normal distribution.
Cytowanie	Chmielewska M. (2009) Zależności między przychodami ze sprzedaży a kosztami w spółdzielniach mleczarskich.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 121-130
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s121.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.40

Autor	Barbara Gołębiewska,
Tytuł	Czynniki determinujące powiązania gospodarstw rolniczych z otoczeniem
Title	Factors determining connections between agricultural enterprises and their environment
Słowa kluczowe	gospodarstwa rolnicze, otoczenie gospodarstw, powiązania
Key words	agricultural farms, environment of farms, connection
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono czynniki różnicujące powiązania gospodarstw rolniczych z otoczeniem. Omówiono otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne gospodarstwa, mające wpływ na kontakty z otoczeniem. Badania przeprowadzono w 225 gospodarstwach o zróżnicowanych typach produkcyjnych i wielkości ekonomicznej. Stwierdzono różnice w regionie zależne od wykształcenia kierowników gospodarstw i zróżnicowania przestrzennego.
Abstract	The paper aims to analyze factors determining connections between agricultural enterprises and their environment. The elements of the socio-economical environment were described in light of their influence on farm production and decision making process. The research was conducted on 225 farms characterized by different production type and economic size based on FADN database. Additionally the questionnaire based interviews were conducted. The paper argues that the strength of connections of farms with their environment increase while the education level of farm owners is increasing.
Cytowanie	Gołębiewska B. (2009) Czynniki determinujące powiązania gospodarstw rolniczych z otoczeniem.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 131-139
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s131.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.41

Autor	Edward Majewski,
Tytuł	Ekonomiczna a ekologiczna trwałość gospodarstwa rolniczego
Title	Economic and ecological sustainability of farms
Słowa kluczowe	trwały rozwój, gospodarstwo rolnicze, wskaźniki trwałości
Key words	sustainable development, farm, sustainability indicators
Abstrakt	Przedstawiono wyniki analizy trwałości ekonomicznej i ekologicznej zbiorowości 120 gospodarstw rolniczych, dla których oszacowano syntetyczny wskaźnik trwałości (SWT) odpowiadający paradygmatowi trwałego rozwoju. Stwierdzono, że nie występuje konflikt między celami ekonomicznymi i ekologicznymi. Gospodarstwa bardziej dochodowe, o większej powierzchni, z wyższą intensywnością produkcji, jak również gospodarstwa ekologiczne, cechował korzystniejszy, przeciętnie wskaźnik trwałości ekologicznej.
Abstract	The paper presents results of the estimation of economic and ecological sustainability in the sample of 120 farms, for which the synthetic sustainability indicator corresponding with the Sustainable Development paradigm has been calculated. It was concluded that there is no conflict between economic objectives and ecological performance of farms. Indicator of ecological sustainability for farms with higher incomes, larger, more intensive, as well as organic farms is, on average, higher.
Cytowanie	Majewski E. (2009) Ekonomiczna a ekologiczna trwałość gospodarstwa rolniczego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 140-151
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s140.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.42

Autor	Tadeusz Sobczyński,
Tytuł	Wybrane czynniki zrównoważenia ekonomiczno-społecznego największych przedsiębiorstw rolniczych UE
Title	Chosen factors of economical and social sustainability in largest agricultural enterprises of EU
Słowa kluczowe	wartość dodana netto na osobę pełnozatrudnioną, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego na osobę pełnozatrudnioną rodziny, wskaźnik najmu, saldo dopłat i podatków, wielkość ekonomiczna, FADN
Key words	farm net value added/AWU (SE425), family farm income/FWU (SE430), rental ratio, balance subsidies & taxes, economic size (SE005), FADN
Abstrakt	Na podstawie danych europejskiego systemu rachunkowości rolnej FADN oraz wskaźnika najmu i dopłat dla przedsiębiorstw rolniczych z największej klasy wielkości ekonomicznej analizowano związek produktywności i dochodowości pracy. Dla przedsiębiorstw rolniczych z 99 regionów reprezentowanych w badanej klasie dla okresu 2004- 2006 współczynnik determinacji wielorakiej regresji dochodowości pracy względem produktywno .ci wyniósł R2 = 0,4374 i był ponad dwukrotnie niższy od współczynnika regresji dopłat względem wskaźnika najmu (R2 = 0,9205). Podobne wyniki uzyskano dla przedsiębiorstw rolniczych z niemieckich regionów FADN dla okresu 1995-2006 (R2 odpowiednio 0,5572 i 0,9536). Rozłączne oszacowanie badanych zależności dla wschodnich i zachodnich regionów Niemiec wskazało na trwałe różnice w mechanizmach kreowania dochodów. W przedsiębiorstwach rolniczych wschodnioniemieckich o dochodach decydowały retransfery budżetowe silnie powiązane ze wskaźnikiem najmu (R2 = 0,8941), a wydajność pracy miała znaczenie uzupełniające (R2 = 0,6318). W przedsiębiorstwach zachodnioniemieckich o dochodach decydowała wydajność pracy (R2 = 0,6809), subsydia miały znaczenie uzupełniające i nie były powiązane ze wskaźnikiem najmu (R2 = 0,0596).
Abstract	The correlation between output and labor profitability together with hire ratio and subsidiaries was analyzed based on data collected by FADN. Research was made for the largest economical size of farms. For agricultural enterprises from 99 regions in years 2004-2006 the coefficient of profitability determination by output achieved R2 = 0,4374 and was half of a size of the coefficient of subsidiaries determination by hire ratio (R2 = 0,9205). Similar results were achieved for farms in German FADN regions for years 1995-2006 (R2 at level 0,5572 and 0,9536). The separate analysis for eastern and western German regions discovered constant differences in mechanism of income creation. In eastern German farms profits were determined by budget retransfers strongly connected with hire ratio (R2 = 0,8941) and labor outputs significance was supplemental (R2 = 0,6318). In western German enterprises the income was determined by labor output (R2 = 0,6809). The significance of subsidiaries was lower and they were not related with hire ratio (R2 = 0,0596).
Cytowanie	Sobczyński T. (2009) Wybrane czynniki zrównoważenia ekonomiczno-społecznego największych przedsiębiorstw rolniczych UE.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 152-162
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s152.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.43

Autor	Anna Grontkowska,
Tytuł	Znaczenie dopłat (w kreowaniu dochodu) w gospodarstwach najsilniejszych ekonomicznie w Polsce w ujęciu regionalnym
Title	Role of the cap payments in gains creation in the group of economically biggest farms
Słowa kluczowe	gospodarstwa duże, regiony, dopłaty
Key words	large farms, regions, direct payments
Abstrakt	Przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne zmiany liczby oraz powierzchni użytkowanej przez gospodarstwa o powierzchni 50 ha i więcej w latach 2002-2007 w podziale na grupę od 50 do 100 ha oraz 100 ha i więcej w Polsce. Procentowy udział liczby gospodarstw największych obszarowo jest niewielki i systematycznie zwiększa się, natomiast udział powierzchni użytków rolnych tych gospodarstw nieznacznie zmniejsza się. Gospodarstwa wielkoobszarowe są głównie zlokalizowane w regionie Mazur, Pomorza, Wielkopolski oraz Dolnego śląska. Gospodarstwa zaliczane do najsilniejszych ekonomicznie, czyli o wielko .ci ekonomicznej 100 ESU i więcej, wykazywały wyraźnie zróżnicowanie przestrzenne w zakresie kwoty uzyskanych dopłat zarówno na jednostkę siły ekonomicznej, zasobów i nakładów pracy, a także uzyskaną jednostkę dochodu z gospodarstwa rolniczego, natomiast struktura uzyskiwanych dopłat w poszczególnych regionach była podobna.
Abstract	The paper aims to analyze changes that took place in number of the biggest sized farms in Poland (over 50 ha) and acreage utilized by this group of farms . It shows that share of the biggest farms in total number of farms continuously increase, and in the same time share of land utilized by this group slightly decreased. In Poland the large scale farms are concentrated mainly in provinces of Mazury, Pomerania, Lower Silesia and Wielkopolska. Within the group of the economically biggest farms (with economic power 100 ESU and more) the regional diversity of the amount of subsidies received could be also observed. The structure of subsidies was similar in all regions, but the amount of subsidies per one hectare, one work unit or one zloty of profit were significantly different. Higher influence of subsidies on functioning of farms was in West Pomerania region.
Cytowanie	Grontkowska A. (2009) Znaczenie dopłat (w kreowaniu dochodu) w gospodarstwach najsilniejszych ekonomicznie w Polsce w ujęciu regionalnym.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 163-173
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s163.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.44

Autor	Paweł Kasztelan,
Tytuł	Substytucja czynników produkcji w wielkoobszarowych przedsiębiorstwach rolniczych
Title	Substitution of production factors in the large scale agricultural companies
Słowa kluczowe	czynniki produkcji, substytucja czynników, wielkoobszarowe przedsiębiorstwa rolnicze
Key words	production factors, substitution, large scale agricultural companies
Abstrakt	W opracowaniu zaprezentowano zmiany w zakresie wyposażenia wielkoobszarowych przedsiębiorstw rolniczych w podstawowe czynniki produkcji oraz zagadnienia związane z ich substytucją. Największe zmiany zaobserwowano w zakresie substytucji pracy kapitałem, które wyrażały się przede wszystkim wzrostem technicznego uzbrojenia pracy. Procesom, tym towarzyszył wzrost produkcji, który umożliwił popraw ę uzyskiwanych wyników w zakresie produktywności ziemi i pracy.
Abstract	Article presents changes in the basic production assets in the large scale agricultural companies and its substitution. The most significant changes were observed in the level of capital invested in the fixed assets, which has been systematically increased. At the same time when the labor endowments decreased, its costs started to rise. An increase in the technical labor equipment was accompanied by the labor efficiency and capital productivity enlargement. Land endowments remained at the same level
Cytowanie	Kasztelan P. (2009) Substytucja czynników produkcji w wielkoobszarowych przedsiębiorstwach rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 174-181
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s174.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.45

Autor	Jarosław Mikołajczyk,
Tytuł	Nakłady inwestycyjne w gospodarstwach indywidualnych według wielkości ekonomicznej w świetle polskiego FADN
Title	Investment outlays on private farms according to economic value in view of polish FADN system
Słowa kluczowe	FADN, gospodarstwa indywidualne, inwestycje
Key words	FADN, private farms, investments
Abstrakt	W opracowaniu dokonano analizy i oceny wydatków inwestycyjnych według wielkości ekonomicznej realizowanych w gospodarstwach rolnych uczestniczących w Polskim FADN. Poziom wydatków inwestycyjnych oraz stopa inwestycji zależy od wysoko .ci dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa. Dodatnie wartości inwestycji netto miały miejsce dopiero po uzyskaniu dochodu z gospodarstwa rolnego w przeliczeniu na 1 pełnozatrudnionego rodzinnej siły roboczej (FWU) na poziomie średniego krajowego wynagrodzenia netto w gospodarce narodowej. Wydatki inwestycyjne umożliwiające rozwój gospodarstw notowano w gospodarstwach o wielkości ekonomicznej wynoszącej co najmniej 16 jednostek ESU, za. w gospodarstwach słabych ekonomicznie, tj. o wielkości do 8 ESU, następowała dekapitalizacja majątku produkcyjnego. Wyższą stopą inwestycji charakteryzowały się gospodarstwa zakwalifikowane do wyższych klas wielkości ekonomicznej (średnio-duże, duże i bardzo duże). Na niższym poziomie stopa inwestycji utrzymywała się w gospodarstwach małych i bardzo małych ekonomicznie.
Abstract	The paper presents an analysis and assessment of investment expenditure according to the economic value, realized in agricultural holdings participating in Polish FADN system. The analysis revealed a dependence of the level of investment expenditure and investment rate on the amount of income generated by the farms. Positive values of net investments were registered only when income from the farm obtained per 1 fully working unit of the family labor force (FWU) reached the level of an average net wages and salary in the national economy in Poland. Investment results on the level allowing for the farm development were maintained by subjects of an economic value of at least 16ESU. On economically weak farms, i.e. below 8ESU value decapitalization of production assets occurred . Higher investment rate was noted on farms classified to higher economic value classes (medium-big and large). Investment rate remained on the lower level on small farms and in economically very small holdings.
Cytowanie	Mikołajczyk J. (2009) Nakłady inwestycyjne w gospodarstwach indywidualnych według wielkości ekonomicznej w świetle polskiego FADN.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 182-190
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s182.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.46

Autor	Magdalena Mądra,
Tytuł	Wpływ poziomu zadłużenia na siłę ekonomiczną gospodarstw rolniczych
Title	The influence of debt level on economic power of agriculture farms
Słowa kluczowe	poziom zadłużenia, struktura kapitału, gospodarstwa rolnicze, siła ekonomiczna
Key words	debt level, capitals structure, agriculture farms, economic size unit
Abstrakt	W opracowaniu określono zależność pomiędzy siłą ekonomiczną wyrażoną w ESU a poziomem zadłużenia w indywidualnych gospodarstwach rolniczych prowadzących rachunkowość rolną w ramach systemu FADN. Dla celów analizy zróżnicowania pomiędzy grupami ESU wykorzystano testy nieparametryczne ANOVA Kruskala-Wallisa, porównania wielokrotne oraz współczynnik korelacji Pearsona. Stwierdzono, iż poziom zadłużenia ma istotny wpływ na siłę ekonomiczną gospodarstwa.
Abstract	The aim of the study is to determine the relation between Economic Size Unit and debt level in agriculture farms, in which have conducted farming accountancy according to the FADN system. The period of farm investigation covers the years 2004-2007. Objects of research have been chosen on the basis of the continuity criterion during researched years. The aim of statistic analyses was identifying the differences between divided ESU groups and the level of debt according to non-parametric tests like ANOVA Kruskal-Wallis, multiple comparisons between groups and Pearson correlation index. The conducted research has helped to formulate the following conclusion that the level of debt coefficient has had essential influence on affiliation to ESU groups of farms, which suggested that an economic power of agriculture holding is related to the external financing sources.
Cytowanie	Mądra M. (2009) Wpływ poziomu zadłużenia na siłę ekonomiczną gospodarstw rolniczych.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 191-201
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s191.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.47

Autor	Adam Marcysiak, Agata Marcysiak,
Tytuł	Zakres zróżnicowania wyników produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw o różnym typie produkcji
Title	Differentiation of output and economic results of farms conducting different types of production
Słowa kluczowe	typ rolniczy, produktywność, dochodowość
Key words	agricultural type, productivity, profitability
Abstrakt	Typ rolniczy stanowi jedno z kryteriów używanych dla charakteryzowania gospodarstwa rolnego w UE. Jest on określany na podstawie udziału poszczególnych działalności w tworzeniu ogólnej wartości standardowej nadwyżki bezpośredniej (SGM . Standard Gross Margin) gospodarstwa. Celem opracowania jest ukazanie zakresu zróżnicowania wyników produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw o różnym typie produkcji. Do oceny efektywności gospodarowania w poszczególnych typach gospodarstw posłużono się produktywnością i dochodowością ziemi, pracy i kapitału.
Abstract	An agricultural type constitutes one of criteria used to characterize the agricultural farm in the EU. It is determined on the basis of the share of individual activities in contributing to the total value of a farm’s Standard Gross Margin (SGM). The purpose of this study is the attempt to show Differentiation of output and economic results of farms conducting different types of production. Land, labor and capital productivity and profitability were utilized to assess management effectiveness at individual types of farms. The range of differentiation the productive and economic results farms at differentiating types of production
Cytowanie	Marcysiak A., Marcysiak A. (2009) Zakres zróżnicowania wyników produkcyjnych i ekonomicznych gospodarstw o różnym typie produkcji.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 202-208
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s202.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.48

Autor	Roman Sass,
Tytuł	Polskie gospodarstwa mleczne na tle państw członkowskich UE-15
Title	Polish milk farms against a background of member states UE-15
Słowa kluczowe	gospodarstwa mleczne, wielkość ekonomiczna, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego, koszty produkcji, intensywność produkcji, inwestycje netto
Key words	milk farms, economic size, income from a family farm, costs of production, intensity of production, net investments
Abstrakt	W pracy analizowano dochody polskich gospodarstw mlecznych o wielkości ekonomicznej 8?16 ESU, 16?40 ESU, 40?100 ESU za lata 2004-2006 na tle gospodarstw UE-15. Znacznie niższe koszty produkcji w Polsce świadczą o dużej konkurencyjno .ci gospodarstw nastawionych na produkcję mleka, a ponadto polskie gospodarstwa mleczne charakteryzują się większymi możliwościami rozwojowymi, co przejawia się zdecydowanie wyższym poziomem realizowanych inwestycji netto oraz wyższymi wskaźnikami odtworzenia i przyrostu środków trwałych.
Abstract	The problem of incomes of Polish farms against a background of UE-15 farms has been analyzed in the study. Deliberations concern farms of the economic size 8-16, 16-40 and 40-100 ESU for the years 2004-2006. The volume of incomes from a farm and differentiation of the income situation in individual EU Member States were analyzed. Moreover, the costs of production, intensity of production and the level of investments were analyzed. The conducted studies made it possible to form the conclusions concerning the income situation of farms in Poland in comparison with the states of the longest seniority in EU. The predominance of Polish farms over the EU-15 farms results mainly from the lower costs of production. Considerably lower costs of production in Poland prove high competitiveness of farms predisposed towards milk production. Moreover, from the conducted studies it results, that milk farms in Poland are characterized by bigger development opportunities, what is shown in decisively higher level of realized net investments and higher rates of reconstruction and increment of fixed assets. However, one should take into account the fact of limitations resulting from the conducted analyses, as three years is a too short period of time to come to too far reaching conclusions, moreover in the years 2004-2006 there were in Poland good economic conditions for milk producers.
Cytowanie	Sass R. (2009) Polskie gospodarstwa mleczne na tle państw członkowskich UE-15.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 209-224
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s209.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.49

Autor	Andrzej Parzonko,
Tytuł	Główne czynniki oddziałujące na zmiany ekonomiczno-organizacyjne w polskich gospodarstwach mlecznych w latach 1989-2009
Title	Main factors influence on economic-organizational change in polish milk farms in 1989-2009
Słowa kluczowe	produkcja mleka, ekonomika produkcji mleka, skala produkcji, ceny mleka w skupie
Key words	milk production, milk production economics, production scale, milk producer prices
Abstrakt	Lata 1989-2009 to czas głębokich przemian w polskiej gospodarce i sektorze mlecznym. Po okresie załamania się produkcji i skupu mleka w latach 1990- 1995, stopniowo produkcja i przetwórstwo mleka zaczęło się odbudowywać. Nastąpiła poprawa konkurencyjności cenowej mleka w stosunku do innych produktów rolniczych. Najbardziej korzystnym okresem w tym aspekcie był 2005 rok. Największy wpływ na proces zmian w gospodarstwach mlecznych miały mleczarnie, głównie przez sposób ustalania cen za mleko
Abstract	Last 20 yarest there’ve been observed diminishing changes in Polish economy and the milk sector. After period decrease of milk production in years 1990-1995, gradually the production and the processing of milk started rebuilding. The price competitiveness of milk began improving in relation to different products. Year 2005 was the most profitable period for milk production. Creameries the most influenced on change in milk farms. They influenced the way of calculating for milk the price.
Cytowanie	Parzonko A. (2009) Główne czynniki oddziałujące na zmiany ekonomiczno-organizacyjne w polskich gospodarstwach mlecznych w latach 1989-2009.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 225-235
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s225.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.50

Autor	Bożena Wojtyra,
Tytuł	Porównanie wyników produkcyjno-ekonomicznych gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mleka w zależności od udziału pasz z zakupu stosowanych w żywieniu krów
Title	Comparison of production and economic results of farms which specialize in milk production in depending on participation of buying feeds using in cow’s feeding
Słowa kluczowe	krowy mleczne, pasze z zakupu, gospodarstwo, produkcja mleka, doch ód rolniczy
Key words	milk cows, buying feeds, farm, milk production, agricultural income
Abstrakt	Badaniami objęto 158 gospodarstw utrzymujących krowy mleczne. Niska jakość gleb i duży udział trwałych łąk i pastwisk w strukturze użytków rolnych w badanych gospodarstwach powoduje ukierunkowanie na produkcję mleka. W celu uzyskania wysokiej rocznej produkcji mleka gospodarstwa niedobory pasz uzupełniały paszami z zakupu. Kupowano głównie mieszanki pełnoporcjowe i uzupełniające, .ruty poekstrakcyjne, dodatki mineralne i paszowe oraz wysłodki suche. Mierniki sprawności ekonomicznej produkcji mleka osiągnęły najbardziej korzystne wielkości w gospodarstwach, w których pasze z zakupu stanowiły około 43%, tj. 501-800 zł na 1 krowę rocznie, przy średniej wydajności 5630 litrów mleka od krowy.
Abstract	158 farms keeping milk cows were under the investigation. These farms are oriented towards milk production because a soil is of low quality and there are permanent meadows and pastures in these farms. In order to achieve high annual production of milk the farms bought feeds to satisfy the feed shortage. Complete feeds, complementary feeds, extracted expellers, mineral additives, feed additives and dried pulps were mainly bought. The most profitable value were measures of economic efficiency of milk production which were achieved in farms which bought annually about 43% of feed stuffs that is 501-800 PLN per one cow, when the average efficiency was 5630 liters per one cow.
Cytowanie	Wojtyra B. (2009) Porównanie wyników produkcyjno-ekonomicznych gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mleka w zależności od udziału pasz z zakupu stosowanych w żywieniu krów.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 236-243
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s236.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.51

Autor	Edyta Spaltabaka,
Tytuł	Ekonomiczne aspekty alternatywnych kierunków chowu zachowawczych ras bydła na przykładzie bydła polskiego czerwonego
Title	Economic aspects of alternative ways of protective cattle rearing illustrated with polish red
Słowa kluczowe	zachowawcze rasy bydła, ochrona rodzimych ras bydła, dochód z gospodarstwa, przychody i koszty
Key words	protected cattle breeds, protection of indigenous cattle breeds, farm profit, incomes and costs
Abstrakt	W Polsce ochroną objęte są cztery rasy bydła: polska czerwona, białogrzbieta, polska czarno-biała i polska czerwono-biała. Pomimo, iż wszystkie te rasy charakteryzuj ą się kombinowanym typem użytkowym utrzymywane są w celu produkcji mleka. Kierunek mięsny został przez rolników zapomniany, a jest to niewykorzystany potencjał i szansa na dalsze spopularyzowanie tych ras. Z przeprowadzonych badań wynika jednak, iż chów mamkowy nie jest ekonomicznie uzasadnioną alternatywą dla kierunku mlecznego i pozwala na uzyskanie znacznie niższego dochodu z gospodarstwa. Wiele jego form jest nieopłacalnych.
Abstract	There are four protected cattle breeds in Poland: Polish Red, białogrzbieta, Polish Black-White and Polish Red-White. Although all of these breeds can be reared as a dairy or beef cattle, they are reared in order to milk production. The other way of rearing (as a beef cattle) has been forgotten by farmers, however, this is an unexploited potential and opportunity for further popularization of these breeds. The study shows that rearing system named as suckling cows is not economically reasonable alternative to the milk production and there is a possibility to get much lower farm income. Many of its forms is unprofitable.
Cytowanie	Spaltabaka E. (2009) Ekonomiczne aspekty alternatywnych kierunków chowu zachowawczych ras bydła na przykładzie bydła polskiego czerwonego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 244-255
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s244.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.52

Autor	Andrzej Radwan, Aleksander Wadoń,
Tytuł	Usługi mechanizacyjne w gospodarstwach rodzinnych w Polsce . aspekty ekonomiczne i organizacyjne
Title	Mechanization services on family farms in Poland . economic and organizational aspects
Słowa kluczowe	gospodarstwa rodzinne, usługi mechnizacyjne, struktura usług
Key words	family farms, mechanization services, service structure
Abstrakt	Opracowanie zawiera analizę wielkości i struktury nabywanych usług mechanizacyjnych przez gospodarstwa rodzinne położone w czterech różniących się warunkami społeczno-ekonomicznymi regionach kraju. Materiał empiryczny pochodzi z badań przeprowadzonych na reprezentatywnej grupie 555 gospodarstw. Określono czynniki wpływające na zróżnicowany popyt na usługi w zależności od obszaru gospodarstw, wyposażenia w ciągniki i maszyny rolnicze oraz poziomu rozwoju techniczno-ekonomicznego rolnictwa. Praca zawiera także analizę struktury podmiotowej usług . najmu prywatnego, pomocy sąsiedzkiej i usług świadczonych przez jednostki kółek rolniczych. Analiza wykazała zróżnicowanie w poziomie nabywanych usług mechanizacyjnych i w jej strukturze, warunkowane poziomem rozwoju rolnictwa i wzajemnymi relacjami czynników wytwórczych.
Abstract	The paper presents an analysis of the scale and structure of mechanization services purchased by family farms situated in four regions of Poland differing with their socio-economic conditions. The basis for the article were the results of empirical research conducted on a representative group of 555 farms. Determined were the factors affecting the diversified demand for services depending on the farm area, the numbers of tractors and farm machinery and technical economic level of agriculture. The work contains also an analysis of subject structure of services . private hire, neighborly help and services provided by the agricultural circle units. The analysis revealed diversification of the level of purchased mechanization services and in its structure conditioned by the level of agriculture development and interrelations of production factors.
Cytowanie	Radwan A., Wadoń A. (2009) Usługi mechanizacyjne w gospodarstwach rodzinnych w Polsce . aspekty ekonomiczne i organizacyjne.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 256-264
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s256.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.53

Autor	Tomasz Rokicki,
Tytuł	Przemiany w gospodarstwach owczarskich w Polsce
Title	The changes in sheep farms in Poland
Słowa kluczowe	pogłowie owiec, gospodarstwa owczarskie
Key words	sheep population, sheep farms
Abstrakt	Wielkość pogłowia owiec zależy od polityki rolnej prowadzonej w zakresie produkcji owczarskiej. W okresach sprzyjających następował wzrost liczebności owiec. W szczególności taka sytuacja miała miejsce do 1986 r. Później produkty uzyskiwane z owiec straciły na ważności, nastąpił spadek pogłowia, z którym wiązały się zmiany w liczbie gospodarstw zajmujących się produkcją owczarską. Udział owiec utrzymywanych w sektorze prywatnym, w tym w gospodarstwach indywidualnych wzrósł do ponad 90%. Zmniejszeniu ulegało wsparcie krajowe dla gospodarstw, co powodowało spadek opłacalno .ci i mniejsze zainteresowanie produkcją owczarską. Na rynku pozostały gospodarstwa produkujące mięso jagnięce. Dla tych przedsiębiorstw bardzo ważne wydaje się stworzenie krajowego rynku mięsa jagnięcego.
Abstract	In the paper changes in sheep farms in Poland was presented. The research data used in the article were taken from GUS, IERiGŻ-PIB and farms in region Podlasie. Agricultural policy influence on sheep population and number of sheep farms. In 1986 year were around 5 million sheep. Economic situation on sheep producer were very good. Crisis has caused decrease price and demand of wool in Poland. Sheep population has decreased in 2001 year to 331 thousands. In XXI century in private sector were over 90% sheep population. The big influence of sheep farms have got profitability. Sheep meat promotion in Poland can cause growth economic results and number of sheep farms in Poland.
Cytowanie	Rokicki T. (2009) Przemiany w gospodarstwach owczarskich w Polsce.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 265-272
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s265.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.54

Autor	Henryk Runowski,
Tytuł	Tendencje zmian w organizacji i ekonomice przedsiębiorstw rolnych na przykładzie studium przypadku
Title	Tendencies in changes of organization and economics of agricultural enterprises on the example of case study
Słowa kluczowe	sytuacja ekonomiczna, organizacja przedsiębiorstwa, uproszczenie struktury produkcji, modernizacja zaplecza technicznego, restrukturyzacja zatrudnienia
Key words	economic situation, organization of enterprise, simplification of the production .s structure, modernization of technical backup, restructuring of employment
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono tendencje zmian w organizacji i ekonomice przedsiębiorstw rolnych na przykładzie studium przypadku. Do badań wybrano przedsiębiorstwo, które w warunkach rynkowego systemu gospodarczego napotkało trudności w zapewnieniu pozytywnego wyniku finansowego, a następnie po wdrożeniu programu dostosowawczego, stało się efektywnym, zdolnym do rozwoju przedsiębiorstwem. Wskazano na ważniejsze kierunki wprowadzonych dostosowań oraz ich efekty.
Abstract	The paper aims to describe the tendencies in changes of organization and economics of agricultural enterprises based on the case study example. The researches have been conducted based on the selected enterprise, which under the market conditions faced financial problems, which were solved after implementing restructuring program. Thanks to that the enterprise started to grow. The paper points out the most important directions of changes and their effects. Especially the radical restructuring of employment, modernization of technical backup and simplification of the structure as well as progress in plant and animal productions and improvement of financial situation were shown.
Cytowanie	Runowski H. (2009) Tendencje zmian w organizacji i ekonomice przedsiębiorstw rolnych na przykładzie studium przypadku.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 273-283
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s273.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.55

Autor	Tadeusz Filipiak, Artur Ruchniewicz,
Tytuł	Opłacalność produkcji mleka przy różnych systemach chowu w przedsiębiorstwie rolnym
Title	Profitability of milk production in different livestock keeping systems in an agricultural enterprise
Słowa kluczowe	systemy chowu, koszty produkcji mleka, opłacalność produkcji mleka
Key words	systems of livestock keeping, costs of milk production, profitability of milk production
Abstrakt	W artykule określono opłacalność produkcji mleka przy różnych systemach chowu w przedsiębiorstwie rolnym. Zbadano kształtowanie się przychodów i kosztów produkcji mleka, nadwyżkę bezpośrednią wraz z amortyzacją na 1 krowę oraz na 100 l mleka, a także strukturę kosztów produkcji mleka dla systemu tradycyjnego i nowoczesnego.
Abstract	The paper aims to analyze the organizational changes, introduction of new technology as well as profitability of milk production in different livestock keeping systems (traditional and modern) in the chosen agricultural enterprise. It shows that in the researched farm in both systems revenues as well as costs of the production increased. The dynamics of increase of income from sale was higher in the modern system then in traditional, accordingly 71% vs. 26%. In the modern system the dynamics of increase of production’s costs was much lower then in the traditional, i.e. 5% vs. 10%. Thus, the paper argues that the costs of production of 1 liter of milk in the modern system decreased, while in the traditional system increased. In both systems in the costs structure the highest share have costs of fodders, costs of heard renovation as well as labor costs. Introduction of new technology into the livestock keeping besides increase of profitability and decrease of labor-consumption is also important due to new and more strict requirement concerning sanitary standards and animal welfare.
Cytowanie	Filipiak T., Ruchniewicz A. (2009) Opłacalność produkcji mleka przy różnych systemach chowu w przedsiębiorstwie rolnym.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 284-292
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s284.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.56

Autor	Danuta Mierzwa,
Tytuł	Przedsiębiorstwo spółdzielcze . dotychczasowe doświadczenia i kierunki rozwoju
Title	Cooperative company – previous experience and directions of development
Słowa kluczowe	globalizacja, konkurencja, spółdzielnia, zarządzanie
Key words	globalization, competition, co-operative, management
Abstrakt	Zaprezentowano znaczenie sektora spółdzielczego w gospodarce krajów wysoko rozwiniętych. Scharakteryzowano kondycję polskiej spółdzielczości po 1990 roku oraz nakreślono kierunki transformacji polskich spółdzielni. Na podstawie przeprowadzonych badań autorka upatruje słabość tego sektora głównie w istniejącym mało elastycznym prawie i tradycyjnym sposobie zarządzania przedsiębiorstwami spółdzielczymi.
Abstract	The article presents the importance of the cooperative sector in the economy of economically advanced countries. It describes the condition of the Polish cooperative movement after 1990 and indicates the directions of transformation of the Polish cooperative companies. On the basis of the conducted research the author associates the weakness of the sector mainly with the current law . which is not very flexible . and the traditional method of managing the cooperative companies.
Cytowanie	Mierzwa D. (2009) Przedsiębiorstwo spółdzielcze . dotychczasowe doświadczenia i kierunki rozwoju.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 293-301
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s293.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.57

Autor	Bogusław Gołębiowski,
Tytuł	Partnerstwo wertykalne jako model powiązań gospodarstw rolnych z przetwórstwem
Title	Vertical partnership as a model of connections between farms and processing industry
Słowa kluczowe	partnerstwo wertykalne, grupa producentów rolnych
Key words	vertical partnership, group of agricultural producers
Abstrakt	Na podstawie badań kwestionariuszowych przeprowadzonych w okresie marzec . kwiecień 2009 przedstawiono możliwości tworzenia i funkcjonowania aliansu w formie partnerstwa wertykalnego, jako modelu powiązań rolnictwa z handlem i przetwórstwem rolnym, w którym główną rolę odgrywa grupa producentów rolnych. Podstaw ą przetrwania i odniesienia sukcesu w działalności grupy producentów rolnych jest uświadomienie sobie logiki partnerstwa oraz wzajemnego zaufania, które są podstawą wprowadzania udoskonaleń lub też innowacji produktowych, a także stosowanie przez zarządy grup koncepcji uczenia się organizacji.
Abstract	Based on questionnaire surveys conducted during the March-April 2009, author provides the possibility of setting up and operating alliance in the form of vertical partnership as a model for agricultural trade and agricultural processing in which the central role is played by a group of agricultural producers. Analysis of the data shows that the group of agricultural producers can function as a link of alliances in the form of vertical partnership, and through the usage of the economics of scale can increase own market power. The basis for the survival and succeed in the activities of the farmers is to raise awareness of the logic of partnership and mutual trust, which are the basis for introducing improvements or product innovations, and the concept of learning organizations used by the board.
Cytowanie	Gołębiowski B. (2009) Partnerstwo wertykalne jako model powiązań gospodarstw rolnych z przetwórstwem.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 302-310
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s302.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.58

Autor	Grażyna Karmowska,
Tytuł	Spółdzielcza Agrofirma św.1 jako model nowoczesnego przedsiębiorstwa rolnego
Title	Cooperative agro-company ‘W” as the model of modern agricultural enterprise
Słowa kluczowe	analiza ekonomiczna, spółdzielnia, dynamika
Key words	analysis, co-operative, dynamics
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono analizę spółdzielni, która prowadzi szeroko rozwiniętą działalność w zakresie produkcji rolnej, przetwórstwa rolno-spożywczego, handlu i usług gospodarczych. Strategia firmy, to produkcja .od pola do stołu., tzn. jeden dział wytwarza dla drugiego. Podstawowe założenie w jej działalności: jak dać zatrudnienie wszystkim udziałowcom przez cały rok. W badanych jedenastu latach działalności agrofirmy św. wartości zmiennych oznaczających efekty ekonomiczne systematycznie rosły. Osiągane efekty produkcyjne i finansowe, powiększają potencjał gospodarczy firmy. Jest to przykład firmy samodzielnej, demokratycznie zarządzanej, zapewniającej efekty finansowe.
Abstract	Study describes an co-operative analysis, which keeps wide developed activity in agrarian production, food production, commerce and economic services. The strategy, is to produce .from the field to the table., which means that one section produces for the other. Basic assumption in company’s activity: how to give employment to all members all year round. Over a span of eleven years of company activity the value of factors describing economical and financial effects systematically grew. Achieved financial and production effects are increasing company’s economical potential. It is an example of independent, democratic and financial effective company.
Cytowanie	Karmowska G. (2009) Spółdzielcza Agrofirma św.1 jako model nowoczesnego przedsiębiorstwa rolnego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 311-319
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s311.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.59

Autor	Piotr Sulewski,
Tytuł	Rolnicy wobec ryzyka i potrzeby ubezpieczeń . opinie i postawy
Title	Farmers towards risk and agricultural insurance – attitudes and opinions
Słowa kluczowe	ryzyko w gospodarstwie rolnym, percepcja ryzyka, gospodarstwo rolne i rolnicy, ubezpieczenia rolne
Key words	risk in farms, risk perception, farm and farmers, agricultural insurance
Abstrakt	W pracy przedstawiono opinie rolników na temat stosowanych obecnie i rozważanych na przyszłość metod ograniczania ryzyka ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczeń rolniczych. Z przeprowadzonych badań wynika, iż niewielki odsetek rolnik ów korzysta z ubezpieczeń rolnych, chociaż znaczna część badanych deklaruje zmiany w tym zakresie.
Abstract	Farmers face several types of risk in their agricultural activity. Most of interviewed farmers faced unexpected losses in their production in last few years. The main reason of the loses was drought. Only few farmers used active methods of risk protection like agricultural insurance, however a lot of farmers declared implemented insurance in their farms in the futures, mainly due to the new law obligation. Farmers. opinions about modern methods of risk reduction turned out to be rather negative. The main reason of this situation seems to be lack of knowledge.
Cytowanie	Sulewski P. (2009) Rolnicy wobec ryzyka i potrzeby ubezpieczeń . opinie i postawy.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 320-328
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s320.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.60

Autor	Elżbieta Szymańska,
Tytuł	Reżim technologiczny w produkcji żywca wieprzowego
Title	Technological regime in production of pigs for slaughter
Słowa kluczowe	reżim technologiczny, produkcja żywca wieprzowego, warunki utrzymania zwierząt
Key words	technological regime, production of pigs for slaughter, conditions of animals keeping
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczące reżimu technologicznego w produkcji żywca wieprzowego. Analizą objęto 50 gospodarstw trzodowych o zamkniętym systemie chowu. Z badań wynika, że w części gospodarstw w Polsce, specjalizujących się w chowie trzody chlewnej, nie są spełniane wszystkie wymogi w zakresie technologii produkcji i dobrostanu zwierząt. Więcej uwagi rolnicy przywiązują do prawidłowego żywienia zwierząt niż do warunków ich utrzymania. Najwięcej informacji na temat technologii produkcji dostarczają rolnikom pracownicy ośrodków doradztwa rolniczego.
Abstract	The paper aims to present the basic requirements of technological regime in production of pigs for slaughter and areas in which this regime is not kept. The analysis covered 50 agricultural farms with closed system of breeding which kept more then 50 sows or produce more then 1000 pigs. The research shows that part of farms specialized in pig production do not keep all requirements of chosen technology. More attention is paid for proper feeding that to he conditions of animals keeping. It shows that keeping the technological regime might improve the economic results of those farms. The basic source of information about the technology for farmers is extension service. Solely farmers are using knowledge directly delivered by universities and agricultural schools, which indicates the need of better connection science and practice.
Cytowanie	Szymańska E. (2009) Reżim technologiczny w produkcji żywca wieprzowego.Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z. 3: 329-339
Pełny tekst	RNR_2009_n3_s329.pdf
HTML	wersja html
DOI	10.22630/RNR.2009.96.3.61